1. Ngimba kayilo kaliku akanunu aka ababombi ba Yehova bikunangisya ukufuma iyolo?

 NGIMBA munganile fiyo Yehova? Tukusubila ukuti munganile. Kangi mukaya mwibene. Ukwanda iyolo, mo muno abandu bingi bikwipilikila. (Sal. 104:​33, 34) Bingi bikubika amakemo pakumwiputa Yehova. Syo isi Abanaziri ba nkabalilo ka Baisraeli babombagha. Ngimba Abanaziri bali bo banani kangi tubaghile ukumanyilako isyafiki kumyabo?

2. (a) Ngimba Abanaziri bali bo banani? (Ukubaliwa 6:​1, 2) (b) Nongwa yafiki Abaisraeli bamo basalagha ukuya Banaziri?

² Ilisyu ilyakuti “Unnaziri” lifumile ku lisyu lya Nkihiburi ili likusanusya “Umundu uyu Asaliwe,” “Umundu uyu Apaghuliwe,” pamo “Umundu uyu Iyipele Pabubombeli bwa Padela.” Abanaziri bali Baisraeli aba babikagha amakemo ghamo ukuti bambombeleghe Yehova munjila iyapadela. Indaghilo isi Kyala abapele Abaisraeli ukwendela mwa Mose, sitikisyagha ukuti unnyambala pamo unkikulu abaghile ukufinga mwapadela kwa Yehova mwakusala ukumbombela pakuya Nnaziri kwa kabalilo akapimba. a (Belenga Ukubaliwa 6:​1, 2.) Linga Umuisraeli afingile ukuya Nnaziri, alondiwagha ukukonga ubulongosi ubu Abaisraeli abangi bakalondiwagha ukukonga. Loli nongwa yafiki Umuisraeli ayagha Nnaziri? Fikunangisya ukuti abombagha isi panongwa yalughano lwake kwa Yehova nukunndaghisya panongwa ya fyabupe fingi ifi apeliwe.—Kukumbu. 6:5; 16:17.

3. Ngimba ababombi ba Kyala amasiku agha bikufwana bulebule na Banaziri?

³ Ulubatiko lwa Banaziri lwamalike pakabalilo aka “indaghilo  sya Kristu” singilagha mmalo mwa ndaghilo sya Mose. (Gal. 6:2; Rom. 10:4) Loli mwakufwana itolo na Banaziri, ababombi ba Yehova amasiku agha bikukindilila ukunangisya ukuti bikulonda ukumbombela nindumbula yabo yosa, ubumi, amahala namaka ghabo ghosa. (Mar. 12:30) Tukufinga nindumbula yosa ukuti tukuya pakumbombelagha Yehova linga tukwiyipa kumyake. Ukuti tufwanisyeghe isi tufingile, tukulondiwa ukubomba ubwighane bwa Yehova nukwiyipa ukuti tumbombeleghe. Bo tukuyobesania muno Abanaziri babombelagha ukuti bafwanisyeghe isi bafingile, tukuya pakumanyila ifimanyilo ifyakulondiwa ifi fibaghile ukututula nanuswe. b—Mat. 16:24.

TWIYIPEGHE PAKUBIKA AMAKEMO

4. Ukufwana na Ukubaliwa 6:​3, 4, ngimba Abanaziri babikagha amakemo ghaliku?

⁴ Belenga Ukubaliwa 6:​3, 4. Abanaziri bakanisiwagha ukunwa ubwalwa nukulya ifyakulya bo amafilu ni mikuyu. Abandu aba bikalagha nabo balyagha ifindu ifi kisita kwaghana nindamyo panongwa yakuti fyali finunu itolo. Ibaibolo likuti “ubwalwa bwa mafilu bukuyisangalusya indumbula ya mundu” pakuya kyabupe iki kifumile kwa Kyala. (Sal. 104:​14, 15) Nalinga ukuti ifindu ifi fyapangisyagha ukuti abandu bahobokeghe nubumi, loli Abanaziri balondiwagha ukwiyipa ukufyepuka. c

5. Ngimba makemo ghaliku agha Madián na Marcela basalile ukubika kangi nongwa yafiki?

⁵ Mwakufwana itolo na Banaziri, nanuswe tukwiyipa ukuti tumbombeleghe nyingi Yehova. Inong’onela isi syalimbonekile Madián na Marcela. d Imbumba iyi yikalagha ubumi ubwa pamwanya fiyo. Madián abombagha imbombo iyi ambililagha indalama nyingi nukwikala nnyumba inunu fiyo. Loli abene balondagha ukumbombela nyingi Yehova. Ukuti bafwanisye ubwighane ubu, basalile ukuchenja ifindu fimo. Abene batile: “Twalyandile ukubombela indalama nandi. Twasamile nnyumba inandi kangi twalyulisye igalimoto yitu.” Madián na Marcela bakalondagha ukubika amakemo agha. Loli basalile ukubomba isi panongwa yakuti balondagha ukubomba nyingi pakumbombela Yehova. Bali balusekelo kangi bakwikutisiwa panongwa ya isi basalile ukubomba.

6. Nongwa yafiki Abakristu amasiku agha bikubika amakemo? (Keta kangi ikithuzi.)

 ⁶ Ababombi ba Yehova amasiku agha bikuya balusekelo ukubika amakemo ukuti bayeghe nakabalilo kingi akakumbombela. (1 Kor. 9:​3-6) Yehova atikulonda ukuti tubikeghe amakemo agha kangi ukubomba isi pakwene kukaya kubibi. Mwakifwanikisyo, bamo bikuyileka imbombo iyi bayighanile, akaya kabo, nifyuma fyabo. Bingi basalile ukuleka tasi ukwingila mbweghi pamo ukuleka tasi ukuya nabana ukufuma apa balingilile mbweghi. Abangi basalile ukuti babombeleghe kuno kukulondiwa abafumusi bingi nalinga ukuti bali kubutali nabamanyani pamo abamumbumba yabo. Twe bingi tukubika amakemo bo agha panongwa yakuti tukulonda ukumpa ifindu ifinunu Yehova. Musubileghe ukuti Yehova ikughaketa amakemo agha musalile ukubika ukuti mumbombeleghe ukuya ghakulondiwa fiyo, kali manywamu pamo manandi.—Hib. 6:10.

TWITENDEKESYEGHE UKUCHENJA

7. Nongwa yafiki utubalilo tumo kwayagha kukafu ukuti Unnaziri afwanisye isi afingile? (Ukubaliwa 6:5) (Keta kangi ikithuzi.)

⁷ Belenga Ukubaliwa 6:5. Abanaziri bakanisiwagha ukumeta inywili syabo. Iyi yali njila yakunangisya ukuti bikwiyisya fiyo kwa Yehova. Linga Umuisraeli abombile ububombeli bwa Bunaziri kwa kabalilo akatali, inywili syake syayagha ndali kangi abandu bammanyagha. Linga abandu bikungindika nukunkasya ukuti afwanisyeghe ulufingo lwake, kwayagha kupepe ukuti Unnaziri achenjeghe. Loli syakitima ukuketa ukuti utubalilo tumo, Abanaziri bakaghindikiwagha pamo ukukasiwa ku Israeli. Nkabalilo ka nsololi Amosi, Abaisraeli abonywa mwambepo, babapangisyagha “Abanaziri aba ukunwa ubwalwa.” Sikunangisya ukuti babombagha isi panongwa yakuti babaghelagha ukuti baleke ukukonga ulufingo lwabo ulwa kuleka ukunwa ubwalwa. (Amosi 2:12) Patubalilo bo utu, Abanaziri balondiwagha ukunangisya ubukifu ukuti bafwanisye ulufingo lwabo nukunangisya ukuti bakindene nabangi.

8. Ngimba isi syalimbonekile Benjamin sikubakasya bulebule?

⁸ Nubutuli bwa Yehova, nanuswe tubaghile ukuya bakifu pa isi tusalile ukubomba nalinga tubaghile ukuya nisoni. Inong’onela ikifwanikisyo kya Nkamu Benjamin, uwa fyinja 10 ku Norway. Panongwa ya bwite ubu bukubombiwa ku Ukraine, isukulu yabo yali nikyakubombiwa kimo iki kyanangisyagha ukuti bikubatula abandu ba ku Ukraine. Abana basukulu babuliwe ukuti bimbeghe ulwimbo lumo bo bafwele imyenda ya luko lwa kisu kya Ukraine. Ukuti aleke ukwingililapo pafyakubombiwa fya nkisu, Benjamin asalile ukuti ime pabutali  namalo agha babombelagha isi. Loli bo ummanyisi wake ambwene, alimbulile mwakukwesya amasyu ukuti: “Kulondiwa ukwisa ukuti tuye pampene. Isagha mwanakalinga tukughulila!” Benjamin abukile kummanyisi wake uyu nukumbula mbukifu ukuti: “Une ndikwingililapo pa fyankisu, kangi ndikubomba ifyamiywegho fyandyali. Yonongwa yake Abaketi ba Yehova bingi bali mujele panongwa yakukana ukwingila ubusilikali.” Ummanyisi uyu alitikisye isi Benjamin alindingenie kangi alimbulile ukuti aleke ukubombako ifyamiywegho fila. Loli abinake bamukilasi, balyandile ukundalusya inongwa iyi akanile ukubomba nabo pampene. Benjamin apasyagha fiyo kangi asyele panandi ukwanda ukulila. Loli mwabukifu abalingenie abinake bosa mukilasi bo muno alimbulile ummanyisi wabo. Bo afikile kumyabo, Benjamin ababulile abapapi bake ukuti aketile ukuti Yehova antulile ukufighilila isi ikusubila.

9. Ngimba mo munjila yiliku iyi tubaghile ukuyihobosya indumbula ya Yehova?

⁹ Panongwa yakuti tusalile ukumpilikila Yehova, abandu bikuketa ukuti tukindene nabo. Tukulondiwa ukuya bakifu ukuti tubabule aba tukubomba nabo imbombo pamo aba tukumanyila nabo isukulu ukuti tuli Baketi ba Yehova. Kangi bo ifindu nkisu fikukindilila ukonangika fiyo, kukuya pakuya kukafu fiyo ukuti tukongeghe ifundo isya mu Baibolo nukubafumukisya abandu amasyu amanunu. (2 Tim. 1:8; 3:13) Loli akabalilo kosa tukumbukeghe ukuti ‘tukuyihobosya indumbula ya [Yehova]’ linga tukukindilila ukubomba ifindu mwakukindana na bandu aba batikumbombela Kyala.—Mbu. 27:11; Mala. 3:18.

TUMBIKEGHE YEHOVA PAMALO AGHAKWANDA PABUMI BWITU

10. Nongwa yafiki kwayagha kukafu ukuti Abanaziri bakongeghe isi sili pa Ukubaliwa 6:​6, 7?

¹⁰ Belenga Ukubaliwa 6:​6, 7. Abanaziri bakalondiwagha ukuya pabupipi numundu uyu afwile. Pakwanda, tubaghile ukuketa ukuti ili likaya ikemo inywamu. Loli nkabalilo aka Ibaibolo lyalembiwagha, Abanaziri baketagha ukuti kukafu fiyo ukuya pabupipi nunkamu wabo uyu afwile. Nkabalilo kala linga umundu afwile, abandu balondiwagha ukuya pabupipi numbili wake. (Yoh. 19:​39, 40; Imbo. 9:​36-40) Loli Abanaziri bakalondiwagha ukukonga inyiho bo isi. Nalinga bayagha nikitima fiyo pambumba yabo, loli Abanaziri bakongagha isi bafingile pankhani iyi. Yehova abakasyagha ababombi bake abasubiliwa aba ukuti balimbaneghe ningelo syosa isi baghanagha nasyo.

11. Ngimba Abakristu bikulondiwa ukubomba isyafiki linga bikusala ifindu pankhani ya mbumba? (Keta kangi ikithuzi.)

 ¹¹ Pakuya Bakristu, tukwiyipa kwa Yehova mwakufinga nindumbula yosa. Ukubomba isi, kukongelelapo isi tukusala namuno tukubombela ifindu pankhani ya mbumba. Tukwiyula fiyo ukusipwelelela imbumba syitu. Loli tutikubika ifi aba mumbumba yitu bikulonda pankyeni pa isi Yehova ikulonda kumyitu. (Mat. 10:​35-37; 1 Tim. 5:8) Utubalilo tumo, tukulondiwa ukusala ifindu ifi lumo abakamu bitu bakumbili bakabaghila ukuhoboka nafyo ukuti tunhobosye Yehova.

12. Bo aghene ningelo mumbumba yake, ngimba findu fiki ifi Alexandru abombile kangi findu fiki ifi akabombile?

¹² Inong’onela isi syalimbonekile Alexandru nu nkasi wake Dorina. Bo imbumba iyi yimanyile Ibaibolo kwa kyinja kimokyene, Dorina asalile ukuleka ukumanyila kangi alondagha ukuti Alexandru yope aleke. Loli Alexandru alimwamwile mbololo kangi mwakumfika pandumbula ukuti ikuya pakukindilila ukumanyila. Dorina akahobwile kangi alimfimbilisye ukuti aleke ukumanyila Ibaibolo. Alexandru alimbulile ukuti ayimenye inongwa iyi ikwipilika bo ulu loli kukali kupepe. Utubalilo tumo, linga Dorina ikunjobela undume wake amasyu amabibi, aketagha ukuti ikuya pakuleka ukumanyila Ibaibolo. Loli pope, Alexandru akindilile ukumbika Yehova pamalo aghakwanda, nukukindilila ukungana unkasi wake nukungindika. Panongwa yakuti undume wake ambombelagha inunu, Dorina alyandile kangi ukumanyila Ibaibolo. Panyuma pake alyosiwe.—Keta pa jw.org ividiyo iyakuti Alexandru na Dorina Văcar: “Chitemwa Chikuzikira Ndipo Ntchalusungu” pa nkhani isyakuti “Unenesko Ukusintha Umoyo wa Ŵanthu.”

13. Ngimba tubaghile ukunangisya bulebule ukuti tunganile Yehova nabamumbumba yitu?

¹³ Yehova abikile ulubatiko lwa mumbumba kangi ikulonda ukuti tuyeghe nimbumba yalusekelo. (Ef. 3:​14, 15.) Linga tukulonda ukuya nulusekelo lwanaloli, tukulondiwa ukubomba isi Yehova ikulonda. Tukulondiwa ukusubila ukuti Yehova ikundaghisya amakemo agha tukumpa ukuti tumbombeleghe bo tukubatula abamumbumba yitu kangi nukubanangisya ulughano nulughindiko.—Rom. 12:10.

TUKASANIEGHE UKUTI TUBAKONGEGHE ABANAZIRI

14. Ngimba bo banani aba tukulondiwa ukubakasya fiyo namasyu ghitu?

¹⁴ Bosa aba bikusala ukumbombela Yehova amasiku agha, bikulondiwa ukwiyipa pakubika amakemo panongwa yakuti banganile Kyala. Utubalilo tumo, ukubomba isi kukuya kukafu. Ngimba tubaghile ukubatula bulebule abangi  ukuti biyipeghe kwa Yehova? Tubaghile ukubatula namasyu ghitu. (Jobu 16:5) Ngimba balipo bamo nkipanga kyinu aba bikulonda ukubomba nyingi pakumbombela Yehova? Ngimba mubamenye bamo abakilumyana aba bikwifimbilisya mbukifu ingelo kusukulu nalinga ukuti ukubomba isi kukafu? Ngimba balipo bamo abamanyili ba Baibolo pamo abakamu na balumbu aba bikutamiwa ukukindilila ukuya bakifu panongwa yakuti bikususiwa nabamumbumba yabo? Isagha tubombeghe syosa isi tubaghile ukufwanisya ukuti tubatuleghe abandu bo aba nukubabula ukuti tubaghanile kangi tukukasiwa panongwa ya bukifu bwabo na isi bikumbombela Yehova.—File. 4, 5, 7.

15. Ngimba bamo babatulilemo bulebule aba bali mububombeli bwa kabalilo kosa?

¹⁵ Utubalilo tumo, tubaghile ukubatula munjila yimo Abakristu abinitu aba bali mububombeli bwa kabalilo kosa. (Mbu. 19:17; Hib. 13:16) Syo isi umulumbu yumo uwa ku Sri Lanka uyu ali nsubiliwa kangi nkangale abombagha. Alyambilile indalama nyingi isya peshoni kangi alondagha ukubatula abalindwana babili abapayiniya ukuti bakindilile ukubomba ububombeli bwabo nalinga ukuti bali balondo. Yonongwa yake asalile ukuti abapeghe indalama simo umwesi ghulighosa ukuti abalumbu aba buleghe amayunisi. Umulumbu uyu ali naminong’ono amanunu fiyo.

16. Ngimba tukumanyilako isyafiki kulubatiko lwa Banaziri?

¹⁶ Ukuyoba ubwanaloli, tukumanyilako nyingi ku findu ifinunu ifi Abanaziri babombagha. Mwakongelelapo, ukumanyila isya Banaziri, kukutumanyisya kangi ikindu kimo pakuyoba isya Tata witu wakumwanya, Yehova. Umwene asimenye ukuti tukulonda ukunhobosya nukuti tukulonda ukumpa amakemo ukuti tufwanisye isi twafingile kumyake. Kyala atunangisye ulughindiko mwakutupa ulusako ulwakuti tusaleghe twibene ukunangisya ulughano kumyake. (Mbu. 23:​15, 16; Mar. 10:​28-30; 1 Yoh. 4:19) Abanaziri bapangile imbatiko iyakunangisya muno babikilagha amakemo kwa Yehova pakumbombela. Isagha tukindilileghe ukumbombela Yehova nukumpa ifindu ifinunu fiyo.