1. ¿Imatan Diosta serviqkuna ñaupa tiempomantapacha ruwarqanku?

 ¿IMAYNATAN qhawarinki Jehová Dioswan amigo kasqaykita? ¡May kusisqachá paywan amigo kaspaqa kanki! Ichaqa manan qanllachu chhayna kusisqaqa kashanki. Ñaupa tiempokunapipas askha runakunan paywan amigo kaspanku chhayna kusisqa karqanku (Sal. 104:​33, 34). Wakinqa Jehová Diosraykun imaymana ruwaykunata saqeqku. Paykunamanta wakinmi kashan ñaupa Israel llaqtapi nazareo nisqa runakuna. Ichaqa, ¿pikunataq paykunari kanman karqan? ¿Imatan paykunamanta yachasunman?

2. a) ¿Pikunan karqanku nazareo nisqa runakuna? (Números 6:​1, 2). b) ¿Imaraykun juj Israel runa nazareo nisqa kananpaq promesata ruwanman karqan?

² Nazareo nisqa simiqa hebreo rimaypi “t’aqasqa” “qosqa” “sapaqchasqa” nisqamantan jamun. Chay Israel runakunaqa paykunallataqmi Diosman entregakuqku jujniraymanta payta servinankupaq. Kamachikuy simipi nisqanman jinaqa, libren pipas kasharqan Diosman juj promesata ruwaspa juj tiempo nazareo jina payta servinanpaq (leey Números 6:​1, 2). a Pipas chay promesata ruwaqqa imaymana kamachikuykunatan junt’anan karqan. Chay kamachikuyqa manan juj Israel runakunapaqwanchu karqan. ¿Ichaqa imaraykutaq wakinri nazareo nisqa kanankupaq promesata ruwankuman karqan? Jehová Diosta mayta munakusqankupaschá paykunataqa chayta ruwanankupaq tanqaq, chaymantapas imaymanata qosqanmantapaschá chayta ruwaspa agradecekuyta munaqku (Deut. 6:5; 16:17).

3. ¿Imapin nazareo nisqa runakuna jina kanchis?

³ “Cristoq kamachikuynin” Moisespa chaskisqan kamachikuypa rantinta jaykupuqtinqa, manañan pipas atirqanñachu  nazareo nisqa kananpaq promesa ruwaytaqa (Gál. 6:2; Rom. 10:4). Ichaqa chay nazareo nisqa runakuna jinan noqanchispas munasunman tukuy sonqonchiswan, tukuy almanchiswan, tukuy yuyayninchiswan, tukuy kallpanchiswan Diosninchis Jehová Diosta serviyta ¿riki? (Mar. 12:30). Chaymantapas Diosman entregakushaspaqa chayta ruwananchispaqmi promesata ruwarqanchis. Chay promesa ruwasqanchista junt’anapaqqa paypa munayninman jinan kausananchis, mayninqa imaymanakunatan saqenanchis. Kaypin yachasunchis imaynatas chay nazareo nisqa runakuna promesa ruwasqankuta junt’aqku chayta, imaynatas paykunaq ejemplon yanapawasunman noqanchispas promesa ruwasqanchista junt’ananchispaq chaytawan (Mat. 16:24). b

LISTON KASHANANCHIS IMATAPAS SAQENANCHISPAQ

4. Números 6:​3, 4 nisqan jina, ¿imatan nazareo runakuna mana ruwanankuchu karqan?

⁴ (Leey Números 6:​3, 4). Nazareo runakunaqa manan alcoholniyoq ima ujanatapas ujanankuchu karqan, manataqmi uvastapas, ni pasas nisqatapas mijunankuchu karqan. Wakin runakunaqa mijullaqkun chaykunataqa, chayqa manan juchachu karqan. Vinomanta rimaspapas Bibliaqa willashanmi imaynas chayqa Diospa regalon chayta. Chaymantapas “sonqota kusichiq vino” nispan nin (Sal. 104:​14, 15). Chaywanpas nazareo runakunaqa paykunapaq churasqa kamachikuyta kasukuspan mana chaykunata mijuqkuchu ni ujaqkuchu. c

5. ¿Imatan ruwarqanku hermano Madián esposanpiwan, imaraykun chayta ruwarqanku?

⁵ Noqanchispas nazareo runakuna jinan listo kashananchis Jehová Diosta astawan servinanchispaq. Chaypaq yachasun Madián sutiyoq hermanomanta esposan Marcelamantawan. d Paykunaqa imaymanayoqsi kaqku, chaysi tranquilo kausaqku. Hermanonchisqa askhatas qolqeta ganaq kasqa, wasinkupas munaychas kasqa. Paykunas ichaqa Jehová Diosta astawan serviyta munasqaku, chaysi imaymanata saqepusqaku. Paykunan ninku: “Gastoykutan pisiyachirqayku, juj juch’uy wasimanmi astakurqayku, carroykutapas vendepurqaykun”, nispa.  Paykunaqa manan obligasqachu kasharqanku chaykunata ruwanankupaqqa; ichaqa Diosmanta willayman astawan tiempota qonankupaqmi llapa chaykunata ruwarqanku. Paykunaqa kusisqan kashanku chaykunata ruwasqankumanta.

6. ¿Imaraykun listo kashananchis imataña saqena kaqtinpas saqenapaq? (Qhaway kay parrafopaq dibujota).

⁶ Llapa iñiqmasikunan kallpachakunanchis astawan Jehová Diosta servinanchispaq, mayninqa yaqapaschá imatapas saqenanchis imaraq kanqa (1 Cor. 9:​3-6). Ichaqa Jehová Diosqa manan pitapas obliganchu chayta ruwananpaqqa, nitaqmi imatapas saqeyqa juchachu. Wakin hermanonchiskunapas chaytan ruwanku. Jehová Diosta astawan serviyta munaspan wasinkuta saqenku, allin llank’anankuta saqepunku; wakinqa chayraykun mana ima animaltapas uywapunkuchu. Chaymantapas wakinqa solterollan solterallan qhepakunku, casarakuspapas wakinqa manan wawayoqchu kanku. Wakinqa Diosmanta willanapaq necesitakusqan llaqtakunamanmi astakapunku. Familiankumanta amigonkunamanta sinchi karumanña ripunanku kaqtinpas kusisqan ripunku. Maytachá yaqa llapapas munanchis Jehová Diosrayku chaykuna ruwaytaqa. Payqa anchatan valoran payrayku tukuy ima ruwasqanchistapas; juch’uyña jatunña kanqa chaypas, payqa kusikunmi chaywan (Heb. 6:10).

JUJNIRAY KANAPAQQA MANA MANCHAKUQMI KANA

7. ¿Imaraykun mayninpi nazareo runakunapaq sasa kanman karqan promesa ruwasqankuta junt’ay? (Números 6:5; qhaway kay parrafopaq dibujota).

⁷ (Leey Números 6:5). Nazareo kanankupaq promesata ruwaqkunaqa, manan chujchankuta rutuchikunankuchu karqan. Chaywanmi rikuchiqku Jehová Diospa autoridadninta tukuy sonqo respetasqankuta. Wakinqa unay tiempopaschá nazareo kaqku, chhayna kaqtinqa jatuntachá chujchankuqa wiñaq. Chhaynaña kaqtinpas familiankupas amigonkupas apoyaqtinqa manachá paykunapaqqa imapas sasachu karqan. Ichaqa wakin tiempokunapiqa Israel runakunaqa manan nazareo runakunata valoraqkuchu ni respetaqkupaschu. Profeta Amospa tiemponpipas Diosta mana respetaq Israel runakunan nazareo runakunaman “vinota tomachiqku”, yaqapaschá chaytaqa ruwaqku nazareo runakuna promesa ruwasqankuta mana junt’anankupaq (Amós 2:12). Chhaynakunapin mayninqa nazareo runakunaqa tarikuqku, chaymi mayninqa mana paykunapaqqa facilchu nazareo kay karqan; chaypaqqa mana manchakuqmi paykunaqa kananku karqan.

8. ¿Imaniwaqmi Benjaminta imachus pasasqanmanta?

⁸ Jehová Diospa yanapayninwanqa atisunmanmi juj runakunamanta jujniray kayta; mayninpi manchakusunmanña chaypas atisunmanmi.  Chaypaq yachasun Noruega nacionpi Benjamin sutiyoq hermanonchismanta, payqa 10 watachanpin kashan. Ucrania nacionpi guerra qallariqtinsi chay nacionta apoyanankupaq, escuelanpi juj juñunakuy aparikusqa, chaypis llapa estudiantekunata nisqaku Ucrania banderaq colorninwan p’acharukuspa juj takita takinankupaq. Benjaminqa manas munasqachu chaypi participayta jinas karullapi kasqa. Ichaqa profesoransi payta rikurusqa, jinaspa wajasqa: “¡Apuray, jamuy kayman! ¡Usqhaylla jamuy, qantan suyashaykiku!”, nispa. Jinas Benjaminqa kallpata jap’ispa profesoranman asuykuspa nisqa: “Noqaqa manan pimanpas sayapakunichu. Manataqmi política cosaspiqa participanichu. Guerrakunata mana apoyasqankuraykun askha Testigokunapas carcelpi kashanku”, nispa. Profesoraqa entiendesqas payta jinas mana imanisqapaschu. Compañeronkunas ichaqa payta tapupayasqaku: “¿Imanaqtinmi mana takirqankichu?”, nispa. Benjaminqa mancharikusqas, waqaytaraqsi munasqa. Ichaqa kallpata jap’ispas profesoranman imachus nisqanta nillasqataq. Chaykuna qhepamansi Benjaminqa papanman mamitanmanwan willasqa imaynatas Jehová Dios yanaparqan chayta.

9. ¿Imata ruwaspan Jehová Diospa sonqonta kusichisunman?

⁹ Sichus Jehová Diosta kasukusunchis chayqa sut’itan runakunaqa reparanqaku paykunamanta jujniray kasqanchista. Chaypaqqa mana manchakuq valienten kana; astawanqa escuelapi, llank’anapi iman chhayna kana. Chaykunapin mana manchakuspa willakunanchis Jehová Diospa testigon kasqanchista. Tiempoq pasasqanman jinan astawanraq mana allin kausayqa yapakunqa, runakunapas aswan millaymi kapunqaku. Chhaynataq kanqa chayqa mayninqa manapaschá facilchu kanqa Diospa nisqanman jina kausay, Diospa gobiernonmanta allin willakuykuna willaypas (2 Tim. 1:8; 3:13). Ichaqa juj runakunamanta jujniray kaspaqa Jehová Diospa sonqontan kusichinchis (Prov. 27:11; Mal. 3:18).

JEHOVÁ DIOSTA ÑAUPAQMAN CHURASUN

10. ¿Imanaqtinmi mana facilchu kanman karqan nazareo runakunapaq Números 6:​6, 7 textopi nisqanta kasukuy?

¹⁰ (Leey Números 6:​6, 7). Nazareo runakunaqa manan qayllaykunankuchu karqan wañusqakunamanqa. Wakinqa yaqapaschá nisunman: “Chayqa facilchá karqan”, nispa. Ichaqa mayqen familiankupas wañupuqtinqa yaqapaschá paykunapaqqa sasa karqan. ¿Imarayku? Chay tiempopi costumbreman jinaqa wañuqkunaq qayllallanpin kana karqan (Juan 19:​39, 40; Hech. 9:​36-40). Chhayna llakipiña nanaypiña familian kasharqan chaypas nazareo  runakunaqa manan chaykunapi participanankuchu karqan. Chhaynapin rikuchiqku promesa ruwasqankuman jina imatapas ruwasqankuta, allin iñiyniyoq kasqankuta ima. Ichaqa manan sapankuchu kasharqanku, Jehová Diosqa kallpacharqanpunichá paykunataqa.

11. ¿Imatan ñaupaqman churananchis familianchis ukhupi imapas kaqtin? (Qhaway kay parrafopaq dibujota).

¹¹ Jehová Diosman promesa ruwasqanchisqa manan común ruwaychu. Chaytan rikuchisunchis imaynatas familianchispi imatapas qhawarinchis chaypi. Noqanchisqa tukuy atisqanchistan kallpachakunanchis familianchista allinta uywananchispaq imapipas yanaparinanchispaq. Ichaqa manan paykunaq munayninchu ñaupaqpiqa kanan, aswanpas Jehová Diospa munayninmi (Mat. 10:​35-37; 1 Tim. 5:8). Mayninpiqa yaqapaschá familianchiskunaraq phiñakunqaku, ichaqa Jehová Diospa munaynintan ñaupaqtaqa ruwananchis.

12. ¿Imatan Alexandru sutiyoq hermano ruwarqan familianpi juj sasachakuy jatariqtin, imatataq mana ruwarqanchu?

¹² Alexandru sutiyoq hermanomanta yachasun, paypa esposanpa sutinmi Dorina. Yaqa wataña Bibliata estudiashaqtinkus esposanqa Biblia estudiayta saqepusqa, payqa qosan saqepunanta imas munasqa. Paysi ichaqa munayllata explicasqa imaraykus Bibliataqa estudiashallanqa chayta. Manas chayqa esposanmanqa gustasqachu, saqenantapunis payqa munasqa. Alexandruqa tukuy atisqantas kallpachakusqa esposanta entiendenanpaq ichaqa manas facilchu paypaqqa kasqa. Mayninqa Dorinaqa k’amiq, pisichaq imas, chaysi payqa “amañachu Bibliata estudiasaqpas” nispa nisqa. Chaywanpas Jehová Diostas ñaupaqman churasqa esposantapas munayllatas cariñullawansi qhawarisqa. Tiempowanqa esposanpas jujmantas Bibliata estudiapusqa jinaspa Testigo jina bautizakapusqa. Qhaway jw.org nisqapi, Alexandru Vacar esposan Dorinawan: “Pipas munakuqqa pacienciakuqmi, sumaq sonqon” nisqa videota.

13. ¿Imaynatan rikuchisunman Jehová Dios munakusqanchista familianchis munakusqanchistapas?

¹³ Jehová Diosmi familiataqa paqarichirqan, munantaqmi paykuna kusisqa kausanankuta (Efes. 3:​14, 15). Cheqaqtapuni kusisqa kausayta munanchis chayqa Jehová Diospa siminman jinan imatapas ruwananchis. Payqa rikushanmi payta servinanchispaq kallpachakusqanchista, familianchista sumaqta munakuywan qhawarinanchispaq kallpachakusqanchistapas (Rom. 12:10).

KALLPACHANAKUSUN NAZAREO RUNAKUNA JINA KANANCHISPAQ

14. ¿Pikunatan kallpacharisunman?

¹⁴ Jehová Diosta serviyta llapa munaqkunan tukuy atisqanchista kallpachakunanchis paypa  munayninta ñaupaqman churananchispaq. Ichaqa mayninqa manapaschá facilchu kanman chayta ruwayqa. ¿Imaynatan yanapanakusunman Jehová Diosrayku tukuy imata ruwananchispaq? Chaytaqa ruwasunman siminchiswanmi, rimayninchiswanmi (Job 16:5). Yaqapaschá pillapas iñiq t’aqaykipi imantapas pisiyachishan chhaynapi Jehová Diosta astawan servinanpaq. Yaqapaschá reqsisqayki mayqen waynapas sipaspas escuelanpi kallpachakushan compañeronkunamanta jujniray kananpaq, sasaña chaypas tukuy atisqantapaschá ruwashan chhayna kananpaq. Yaqapaschá mayqen hermanopas, mayqen Biblia estudiaqpas tukuy sonqo Jehová Diosman jap’ipakushan familianña paypa contranpi kashan chaypas. Paykunatan sumaqta kallpacharinanchis, willananchistaqmi maytas valoranchis chayta (Filem. 4, 5, 7).

15. ¿Imatan ruwarqanku wakin hermanonchiskuna tukuy tiemponkuwan Diosta serviq hermanokunata yanapanankupaq?

¹⁵ Mayninqa yaqapaschá tukuy tiemponkuwan Jehová Dios serviq hermanonchiskunata hermananchiskunata imaynallatapas yanaparisunman (Prov. 19:17; Heb. 13:16). Chaytan ruwasqa Sri Lanka nacionpi juj kuraq hermana. Pensión chaskisqantas yaparusqaku jinas payqa iskay precursora hermanakunata chaywan yanapasqa, chay hermanakunaqa pisichikushasqakus. Sapa killansi chay hermanaqa paykunaman qolqeta qosqa telefononkumanta recibota paganankupaq. ¡Ima munaymi chay kuraj hermanaq chay ruwasqanqa ¿riki?!

16. ¿Imatan yachachiwanchis nazareo runakunaq ejemplon?

¹⁶ ¡Kaypi yachamusqanchis jina nazareo runakunaqa allin ejemplon kanku! Ichaqa Jehová Diosmantapas imaymanatan yachasunman. Payqa allintan yachan imaynas tukuy sonqowan payta serviyta munanchis chayta, imaynas promesa ruwasqanchistapas junt’aytapuni munanchis chaytapas. Chaymantapas payta munakusqanchista rikuchinanchispaqmi oportunidadta sapankaman qowashanchis (Prov. 23:​15, 16; Mar. 10:​28-30; 1 Juan 4:19). Nazareo runakunaq ejemplonmi rikuchiwanchis imaynas Jehová Diosqa rikushan payrayku llapa ima ruwasqanchista chayta, imaynas llapantapas valoran chaytawan. Chhaynaqa tukuy sonqo Jehová Diosta servishallasun, tukuy allin kaqninchiskunatataq paymanqa qosun.