1. Ngbene ye giriri juska laso, nzoni bango ndo wa la awakua ti Jéhovah ayeke na ni?

 ESKÊ mo bâ songo ti mo na Jéhovah na nene ni mingi? Kite ayeke dä ape so mo bâ ni na nene ni mingi. Na a yeke gï mo oko ape. Ngbene ye giriri, azo mingi ayeke na mara bango ndo ti mo so (Ps. 104:​33, 34). Azo mingi asara asacrifice ti voro Jéhovah. Azo ti Israël ti ândö so a iri ala aNaziréen asara nga lani tongaso. A-Naziréen ayeke lani azo wa? Nyen la e peut ti manda na lege ti tapande ti ala?

2. (a) A-Naziréen ayeke lani azo wa? (Nombre 6:​1, 2). (b) Nyen la apusu lani ambeni zo ti Israël ti mû zendo ti ga aNaziréen?

² Tënë “Naziréen” alondo na mbeni tënë ti Hébreu so aye ti tene “Zo so a gboto lê na ndö ti lo,” “Zo so a zia lo nde” wala “Zo so amû terê ti lo ti sara mbeni ye.” A-Naziréen ayeke lani azo ti Israël so ayapu so asara ambeni sacrifice ti sara na Jéhovah na mbeni lege so ayeke nde. Ndia ti Moïse amû lege na mbeni koli wala mbeni wali ti mû na Jéhovah mbeni zendo so ayeke nde ti vivre tongana mbeni Naziréen teti mbeni ngoi. a (Diko Nombre 6:​1, 2.) Mbeni zo ti Israël so amû zendo ti ga Naziréen adoit ti sara ye alingbi na ambeni ndia so tanga ti azo ti Israël abezoin ti sara ye alingbi na ni ape. Tongaso, nyen la ayeke pusu mbeni zo ti Israël ti mû zendo ti ga Naziréen? Peut-être ye so ayeke pusu lo ayeke kota ndoye so lo yeke na ni ndali ti Jéhovah nga so lo ye ti kiri singila na Lo na bê ti lo kue ndali ti  anzoni ye so Lo mû na lo.—Deut. 6:5; 16:17.

3. Tongana nyen la awakua ti Nzapa laso ayeke tongana aNaziréen?

³ Na ngoi so “ndia ti Christ” amû place ti Ndia ti Moïse, awakua ti Nzapa apeut ti ga aNaziréen encore ape (aGal. 6:2; aRom. 10:4). Me legeoko tongana aNaziréen, awakua ti Jéhovah laso angbâ ti fa so ala yeke na kota nzara ti sara na lo na bê ti ala kue, na âme ti ala kue, na bibe ti ala kue nga na ngangu ti ala kue (Marc 12:30). Na bê ti e wani e mû zendo ti sara tongaso na ngoi so e mû terê ti e na Jéhovah. Ti sara ye alingbi na zendo so ahunda ti sara ye so bê ti Jéhovah aye nga ti sara asacrifice. Na ngoi so e yeke bâ tongana nyen la aNaziréen ayeke sara ye lani alingbi na azendo so ala mû, e peut ti manda akpengba ye so ayeke aidé e ti sara ye alingbi na azendo so e mû (Mat. 16:24). b Zia e bâ ambeni tapande ni.

SARA ASACRIFICE

4. Ti gue oko na Nombre 6:​3, 4, sacrifice wa la aNaziréen ayeke sara lani?

⁴ Diko Nombre 6:​3, 4. A hunda lani na aNaziréen ti nyon sämba ape nga ti te pëpe lê ti vigne, atâa fini ni wala hulengo ni. Azo so ayeke na terê ti ala ayeke te lakue aye so na a yeke na lege ni, ndali ti so aye ni so ayeke sioni ape. Bible afa so “vin so azia ngia na bê ti zo” ayeke cadeau so alondo na Nzapa (Ps. 104:​14, 15). Atâa so aye so apeut ti sara si gigi anzere na zo mingi, aNaziréen ayeda ti ke ni. c

5. Asacrifice wa la Madián na Marcela asara? Ngbanga ti nyen?

⁵ Tongana aNaziréen, e nga kue e yeke sara asacrifice ti sara na Jéhovah mingi. Bâ tapande ti Madián na Marcela. d Gigi ti couple so ayeke lani nzoni mingi. Madián ayeke lani na mbeni nzoni kua so amû lege na ala ti lango na yâ ti mbeni pendere da. Me, ala ye lani ti sara aye mingi na yâ ti kua ti Jéhovah. Ti si na ye so ala leke ti sara, ala mû desizion ti sara ambeni changement. Ala tene: “E vo encore aye mingi ape. E quitté e gue na yâ ti mbeni kete da nga e kä oto ti e.” A forcé Madián na Marcela ti sara asacrifice so ape, me ala sara ni ndali ti so ala ye ti  sara aye mingi na yâ ti kua ti Jéhovah. Ala yeke na ngia ndali ti desizion so ala mû.

6. Ngbanga ti nyen la laso aChrétien ayeke sara asacrifice? (Bâ nga foto.)

⁶ Awakua ti Jéhovah laso ayeke na ngia ti sara asacrifice tongaso si ala wara ngoi mingi ti sara na lo (1 aCor. 9:​3-6). Jéhovah ahunda na e ti sara asacrifice so ape, nga aye so e zia ayeke asioni ye ape. Na tapande, ambeni ita azia kua ti ala so ala ye mingi wala da ti ala. Gbâ ti aita amû desizion ti ngbâ kumbamba aninga wala ti dü molenge hio ape na peko ti mariage ti ala. Ambeni asoro ti gue na ndo so a bezoin awafango tënë mingi dä, atâa so ala yeke gue ayo na azo so ala ye ala mingi. Mingi ti e asara asacrifice so ndali ti so e ye ti sara ye kue so e peut ti sara ndali ti Jéhovah. Hinga biani so Jéhovah abâ na nene ni mingi asacrifice kue so mo sara ti sara na lo, atâa akota ni wala akete ni.—aHéb. 6:10.

YEDA TI DUTI NDE

7. Ngbanga ti nyen la a peut lani ti duti ngangu na mbeni Naziréen ti sara ye alingbi na zendo so lo mû? (Nombre 6:5). (Bâ nga foto.)

⁷ Diko Nombre 6:5. A-Naziréen amû zendo ti fâ kuä ti li ti ala ape. Ala sara ni ti fa so ala yeke nduru ti sara ye kue so Jéhovah aye. Tongana mbeni zo ti Israël aduti Naziréen aninga, kuä ti li ti lo ayeke yo, na azo ayeke bâ ni hio. Tongana azo so ayeke na terê ti lo ayeda na zendo so lo mû ti duti Naziréen, peut-être a yeke ga na kpale ape. Me mawa ni ayeke so, na Israël, na ambeni ngoi azo ane aNaziréen ape wala amû maboko na ala ape. Na ngoi ti prophète Amos, azo ti Israël so aga a-apostat ‘angbâ ti mû vin na aNaziréen ti nyon’ ni; peut-être ala sara tongaso ti buba yâ ti zendo so ala mû ti nyon vin ape (Amos 2:12). Na ambeni ngoi, aNaziréen adoit ti sara ye na mbeto oko ape si ala ngbâ ti sara ye alingbi na zendo so ala mû nga ti duti nde na tanga ti azo.

8. Ye so asi na Benjamin akpengba mo tongana nyen?

⁸ Grâce na mungo maboko ti Jéhovah, e nga kue e peut ti sara ye na mbeto ape ti duti nde, atâa e yeke zo ti kamene. Bâ tapande ti Benjamin, mbeni Témoin so ayeke na ngu bale-oko, na Norvège. Ndali ti bira so ayeke na Ukraine, ekole ti lo asara mbeni ye ti fa so ala mû maboko na azo ti Ukraine. A hunda na amolenge ti yü bongo so ayeke couleur ti drapeau ti Ukraine nga ti he mbeni bia. Benjamin aleke ti mû mbage dä ape, lo luti ayo na place so a yeke sara ye ni dä. Ye oko, mbeni zo so ayeke fa mbeti na ala abâ lo, na lo dekongo lo iri lo: “Ga ge na terê ti e. E kue e ngbâ ti ku mo.” Sân mbeto,  Benjamin ague na terê ti wafango mbeti ni na lo tene: “Mbi yeke ti mbi nde, nga mbi yeke mû mbage na yâ ti aye ti poroso ape. Ti vrai ni, aTémoin ti Jéhovah mingi ayeke na kanga ndali ti so ala ke ti sara bira.” Wafango mbeti ni ayeda na tënë ti lo ni nga lo tene na lo so lo bezoin ti mû mbage dä ape. Ye oko, amba ti lo akomanse ti hunda lo na ndani so lo mû mbage dä ape. Mbeto asara Benjamin mingi na a ngbâ kete lo toto; me lo kanga bê lo tene peko ti tënë so lo tene fade na wafango mbeti ni. Na pekoni, Benjamin atene na babâ na mama ti lo so lo bâ so Jéhovah la a-aidé lo ti gbu koko ti aye so lo mä na bê na ni.

9. Tongana nyen la e peut ti zia ngia na bê ti Jéhovah?

⁹ So e soro ti mä yanga ti Jéhovah, azo abâ so e yeke nde na ala. Na place ti kua wala na ekole, e bezoin ti sara ye na mbeto ape si e fa na azo so e yeke Témoin ti Jéhovah. So bango ndo nga na sarango ye ti azo ti dunia so ayeke ga gï sioni sioni, peut-être a yeke duti ande kete ye ape ti sara ye alingbi na amama-ndia ti Bible nga ti fa nzoni tënë na azo (2 Tim. 1:8; 3:13). Me girisa lâ oko ape so e yeke “zia ngia na bê ti [Jéhovah]” tongana e sara ye na mbeto ape ti duti nde na azo so avoro lo ape.—aProv. 27:11; Mal. 3:18.

NGBÂ TI ZIA JÉHOVAH NA KOZO NDO NA YÂ TI FINI TI MO

10. Tongana nyen la ti sara ye alingbi na commandement so ayeke na Nombre 6:​6, 7 ayeke lani peut-être kete ye ape na aNaziréen?

¹⁰ Diko Nombre 6:​6, 7. A-Naziréen apeut lani ti ga nduru na kuâ ti mbeni zo ape. Peut-être mo pensé so a yeke mbeni kota sacrifice ape. Me ândö, mbeni Naziréen ayeke bâ so commandement so ayeke mbeni kota kpale na ngoi so mbeni fami ti lo akui. Na ngoi ni so, ngobo ti lungo kuâ ahunda lani ti tene zo aga nduru na kuâ ni (Jean 19:​39, 40; Kus. 9:​36-40). Me mbeni Naziréen apeut ti sara ye alingbi na ngobo ni so ape. Même na ngoi so afami ti aNaziréen ayeke na kota vundu, ala yeke fa so ala yeke na kpengba mabe na lege so ala ngbâ ti sara ye alingbi na zendo ti ala. Biani, Jéhovah akpengba lani awakua ti lo so, so ayeke sara na lo na bê ti ala kue, ti gbu ngangu na yâ ti akpale so ala wara.

11. Nyen la mbeni Chrétien adoit ti leke na bê ti lo ti sara na ngoi so lo yeke mû adesizion so abâ atënë ti sewa? (Bâ nga foto.)

¹¹ E aChrétien e bâ na nene ni mingi zendo  so e mû na Jéhovah na ngoi so e mû lani terê ti e na lo. Zendo so abâ adesizion so e yeke mû nga na aye so e yeke sara tongana a ndu atënë ti sewa. E yeke sara kua ngangu ti mû na azo ti sewa ti e aye so ala bezoin ni, me e yeke zia lâ oko ape aye so azo ti sewa ti e aye kozo na aye so Jéhovah ahunda na e ti sara (Mat. 10:​35-37; 1 Tim. 5:8). Na ambeni ngoi, peut-être e yeke mû adesizion so anzere na afami ti e ape me so anzere na Jéhovah.

12. Na ngoi so Alexandru agi ti leke mbeni ngangu kpale na yâ ti sewa ti lo, nyen la lo sara? Nyen la lo sara ape?

¹² Zia e bâ ye so asi na Alexandru na wali ti lo Dorina. Na peko ti so ala manda Bible ngu oko, Dorina amû desizion ti zia ti sara étude ni, na lo ye ti tene Alexandru kue azia ni. Me yeke nga na kode, lo tene na lo so lo yeke zia étude ni ape. A nzere na Dorina ape na lo gi ti forcé lo ti zia ni. Alexandru atene so lo gi lani ti comprendre ndani so lo sara ye so lo sara, me a yeke ngangu na lo. Na ambeni ngoi, na ngoi so Dorina akasa lo nga lo kiri tënë na lo na ngangu, lo ye ti zia étude ni. Me, Alexandru angbâ ti zia Jéhovah kozo nga lo fa na wali ti lo so lo ye lo mingi nga lo ne lo. Na ndani, nzoni tapande ti lo apusu wali ti lo ti kiri ti sara étude, na pekoni lo wara batême.—Bâ vidéo Alexandru na Dorina Văcar: “Ndoye ahinga ti kanga bê ti ku nga lo sara nzoni na zo” na gbe ti molongo ti a-article “Bible achangé fini ti azo” na ndö ti jw.org.

13. Tongana nyen la e peut ti fa so e ye Jéhovah nga na azo ti sewa ti e?

¹³ Jéhovah la asara si sewa abâ gigi, na lo ye si sewa ti e aduti na ngia (aÉph. 3:​14, 15). Tongana e ye biani ti duti na ngia, e bezoin ti sara aye so Jéhovah aye ti tene e sara. Hinga biani so Jéhovah abâ na nene ni mingi asacrifice so mo yeke sara ti voro lo na ngoi so mo yeke bâ lege ti azo ti sewa ti mo nga mo yeke sara ye na ala na ndoye nga na nengo zo.—aRom. 12:10.

E WA MBA TI DUTI NA BIBE TI ANAZIRÉEN

14. Azo wa la mbilimbili e doit ti gi ti kpengba ala na atënë ti e?

¹⁴ Azo kue so asoro ti voro Jéhovah laso abezoin ti duti nduru ti sara asacrifice ndali ti so ala ye lo. Na ambeni ngoi, a yeke kete ye ti sara ni ape. Tongana nyen la e peut ti aidé mba ti sara asacrifice ndali ti Jéhovah? Na lege so e tene atënë so akpengba zo (Job 16:5). Na yâ ti congrégation ti mo, eskê aita ayeke dä so agi ti duti na aye mingi ape tongaso si ala peut ti sara akua mingi ndali ti Jéhovah? Eskê mo hinga amaseka so asara ye na mbeto ape ti duti nde na  amba ti ala ti ekole, atâa so a yeke ngangu na ala ti sara ni? Eskê mo hinga azo so amanda Bible nga na amba ti e aChrétien so ayeke tiri ti ngbâ be-ta-zo ndali ti so afami ti ala akanga lege na ala? Leke na bê ti mo ti sara ye kue so mo peut ti sara ti kpengba aita so nga gonda ala ndali ti so ala sara ye na mbeto ape nga ndali ti aye so ala yeke sara ndali ti Jéhovah.—Phm. 4, 5, 7.

15. Tongana nyen la ambeni ita a-aidé azo so ayeke na yâ ti kua ti ngoi kue?

¹⁵ Na ambeni ngoi, e peut ti gi ti aidé amba ti e so ayeke na yâ ti kua ti ngoi kue (aProv. 19:17; aHéb. 13:16). A yeke ye so mbeni ita-wali, so ayeke be-ta-zo na so aga mbakoro, so ayeke na Sri Lanka aye lani mingi ti sara. Nginza ti retraite ti lo aga kota na lo ye ti aidé aita-wali so ade maseka so ayeke apionnier ti ngbâ ti sara kua ti ala atâa so ala yeke na kpale ti nginza. Tongaso, lo mû desizion ti tene nze oko oko lo mû na ala mbeni mbilimbili wungo ti nginza ti aidé ala ti vo na crédit na yâ ti téléphone ti ala. So tâ pendere bibe la ita-wali so afa!

16. Nyen la tapande ti aNaziréen ti ândö apeut ti fa na e?

¹⁶ E peut biani ti manda aye mingi na lege ti pendere tapande ti aNaziréen ti ândö. Ye oko, zendo so aNaziréen amû lani afa nga na e mbeni ye na ndö ti Jéhovah, Babâ ti e ti yayu. Lo hinga so e ye ti zia ngia na bê ti lo nga e yeke nduru ti sara asacrifice ti sara ye alingbi na zendo so e mû na ngoi so e mû lani terê ti e na lo. Lo ne e na lege so lo mû lege na e ti fa so e ye lo (aProv. 23:​15, 16; Marc 10:​28-30; 1 Jean 4:19). So azo asoro lani ti ga aNaziréen afa so Jéhovah abâ asacrifice so e yeke sara ti voro lo nga lo ye e ndali ti aye so e sara ti voro lo. Tongaso, zia e ngbâ ti leke na bê ti e ti sara na Jéhovah, na e duti nduru ti sara ye kue so e peut ti sara ndali ti lo.