1. O le ā se uiga lelei na faaalia e auauna a Ieova a o faagasolo taimi?

 E LĒ taumatea e matuā tautele iā te oe lau faiā ma Ieova. E faapena foʻi faalogona o le toʻatele o tagata i aso anamua. (Sala. 104:​33, 34) Na faia e le toʻatele faataulaga e tapuaʻi ai iā Ieova, ma e faapena foʻi le mea na faia e tagata Naseri i Isaraelu anamua. O ai tagata Naseri, ma o le ā e tatou te aʻoaʻoina mai i la latou faaaʻoaʻoga?

2. (a) O ai tagata Naseri? (Numera 6:​1, 2) (e) Aiseā na filifili ai nisi tagata Isaraelu e faia se tautoga faa-Naseri?

² O le upu “Naseri,” e maua mai i le upu Eperu o lona uiga, “Lē ua Filifilia,” “Lē ua Vavaeese,” po o “Lē ua Tuuina Atu.” O lenei upu e faasino atu i tagata Isaraelu na maelega e faia faataulaga e auauna ai iā Ieova i se auala faapitoa. O le tulafono a Mose, na mafai ai e se tane po o se fafine ona faia se tautoga faapitoa iā Ieova, e ala i le filifili e ola o se Naseri mo se vaitaimi. a (Faitau le Numera 6:​1, 2.) Na aofia i lenā tautoga po o le folafolaga, le usitaʻia o taʻiala e leʻi manaʻomia ona tausia e isi tagata Isaraelu uma. Aiseā la na filifili ai se tagata Isaraelu e faia le tautoga faa-Naseri? Na uunaʻia se tagata Isaraelu e faia faapea ona o le malosi o lona alofa mo Ieova, ma le matuā talisapaia o le tele o Ana faamanuiaga.—Teu. 6:5; 16:17.

3. O ā vala e talitutusa ai auauna a Ieova i aso nei ma tagata Naseri?

 ³ Na muta le faatulagaga faa-Naseri ina ua suia le Tulafono a Mose i “le tulafono a le Keriso.” (Kala. 6:2; Roma 10:4) Peitaʻi, i le pei o tagata Naseri, o loo faaalia pea e tagata o Ieova i aso nei le maelega e auauna iā te ia ma o latou lotoatoa, ola atoa, mafaufau atoa, ma le malosi atoa. (Mare. 12:30) E tatou te lotomalilie e faia se tautoga e auauna ai iā Ieova, pe a tuuina atu o tatou ola iā te ia. O le ola e ōgatusa ai ma lenā tautoga, e aofia ai le gauaʻi i le finagalo o Ieova ma faia faataulaga. A o tatou iloiloina le auala na ola ai tagata Naseri e tusa ai ma la latou tautoga, e mafai foʻi ona tatou aʻoaʻoina ai ni lesona aogā i le auala e tatou te ola ai e tusa ma la tatou tautoga. b (Mata. 16:24) Seʻi o tatou iloiloina nisi o faaaʻoaʻoga.

IA FAAALIA LE AGAGA FAATAULAGA

4. E tusa ai ma le Numera 6:​3, 4, o le ā le faataulaga na faia e tagata Naseri?

⁴ Faitau le Numera 6:​3, 4. Sa lē tatau i tagata Naseri ona inu se ʻava malosi pe aai foʻi i ni vine mata po o vine mamago. Sa fiafia isi tagata e aai i na meaʻai, ma e leʻi iai se mea e sesē ai lo latou faia faapea. Ua taʻua i le Tusi Paia, o le “uaina e faafiafia ai le loto o le tagata,” ma o se meaalofa mai i le Atua. (Sala. 104:​14, 15) E ui i lea, na lotomalilie tagata Naseri e faataulaga na mea. c

5. O ā faataulaga na filifili Madián ma Marcela e fai, ma aiseā?

⁵ I le pei o tagata Naseri, e tatou te faia foʻi faataulaga ina ia faia le mea sili i le auaunaga iā Ieova. Seʻi mātau le faaaʻoaʻoga a Madián ma Marcela. d Sa fiafia lenei ulugalii Kerisiano i se olaga sologa lelei. Na lelei le totogi o le galuega a Madián, ma na la nonofo i se fale manaia. Peitaʻi, na la mananaʻo e faatele so la sao i le auaunaga iā Ieova. Ina ia ausia lenā sini, na la filifili ai e faia ni fetuunaʻiga. Na la faapea mai: “Na amata ona faaitiitia a ma tupe faaalu, nonofo i se fale e laʻitiiti ifo, ma faatau ese le ma taavale.” E leʻi manaʻomia ona la faia na faataulaga. Ae na la filifili e faia faapea ina ia faalautele ai le la  auaunaga. O le iʻuga, na la maua le fiafia ma le faamalieina.

6. Aiseā e faia ai e Kerisiano i aso nei faataulaga? (Tagaʻi foʻi i le ata.)

⁶ Ua maua e Kerisiano i aso nei le olioli mai i faataulaga e latou te faia, ina ia faatele ai le taimi i le auaunaga iā Ieova. (1 Kori. 9:​3-6) E lē faamalosia e Ieova i tatou e faia na faataulaga, ma e lē leaga mea e tatou te faataulagaina. O se faataʻitaʻiga, ua lotomalilie nisi e tuua o latou lava fale, se galuega lelei, e oo lava i se fagafao. Ua filifili le toʻatele e nofofua pea mo sina taimi, pe lē vave faia ni fanau. Ua filifili nisi e auauna i le mea o loo tele ai le manaʻoga, e ui o le a mamao ese ai mai i ē pele iā i latou. O le toʻatele o i tatou e lotomalilie e faia na faataulaga, ona e tatou te mananaʻo e faia le mea sili mo Ieova. Ia mautinoa, e matuā tautele iā Ieova so o se faataulaga e te filifili e faia ina ia auauna ai iā te ia.—Epe. 6:10.

IA LOTOMALIE E TUESE MAI I ISI

7. Aiseā na ono faigatā ai i se tagata Naseri ona tausia lana tautoga? (Numera 6:5) (Tagaʻi foʻi i le ata.)

⁷ Faitau le Numera 6:5. Na tautō tagata Naseri e lē ʻotiina o latou lauulu. O le auala lenā na faaalia ai lo latou gauaʻi atoatoa iā Ieova. Pe afai e umi ona avea se tagata Isaraelu ma Naseri, o le a matuā uumi lona lauulu ma o le a faigofie ona iloa e isi. O le a faigofie ona tausia e se tagata Isaraelu lana tautoga o se Naseri, pe afai e lagolagosua isi iā te ia. Peitaʻi, e iai taimi na lē faaaloalogia pe lē amanaʻia ai tagata Naseri i le nuu o Isaraelu. I aso o le perofeta o Amosa, na “avatu pea” e tagata Isaraelu lē faamaoni “uaina i tagata Naseri ina ia feinu ai,” atonu ina ia latou lē faamaoni ai i la latou tautoga e lē inu i se uaina. (Amo. 2:12) E mautinoa e iai taimi na manaʻomia ai e se tagata Naseri le lototele, ina ia tausisi i lana tautoga ma tuese ai mai i isi.

8. E faapefea ona faalaeiauina oe i le mea na tupu iā Benjamin?

⁸ O le fesoasoani a Ieova, e tatou te lototetele ai foʻi e tuese ai mai i isi, e tusa po o i tatou o ni tagata matamumuli. Seʻi iloilo le faaaʻoaʻoga a Benjamin, o se talavou Molimau a Ieova e 10 tausaga i Nouē. O le taua i Ukraine, na fai ai e le latou aʻoga se faatasiga e fesoasoani i tagata Ukraine. Na faatonuina tamaiti e usu se pese a o faia ofu e tutusa ma lanu o le fuʻa a Ukraine. Na taumafai Benjamin e ʻalofia lenā faatasiga e ala i le faamamao ese mai i le mea o loo faia ai. Peitaʻi, na iloa atu o ia e se faiaʻoga ma eʻē atu i ai: “Sau, o lea e faatali atu iā te oe!” Na tali atu ma le lototele Benjamin i le faiaʻoga:  “E leai saʻu vaega e fai i mea faapolotiki. E toʻatele Molimau a Ieova ua faafalepuipui ona o le lē auai i taua.” Na talia e le faiaʻoga le faamatalaga a Benjamin, ma fai atu i ai e lē manaʻomia ona ia auai i le faatasiga. Peitaʻi, na fesili atu tamaiti o le vasega i le māfuaaga ua ia lē auai ai. Na matuā popole Benjamin ma na toeitiiti lava tagi. Ae na ia toe faamatala atu ma le lototele i le vasega le tala na ia faia i le faiaʻoga. Mulimuli ane, na faapea atu Benjamin i ona mātua, o le fesoasoani a Ieova na mafai ai ona ia puipuia ona talitonuga.

9. E faapefea ona tatou faafiafiaina le finagalo o Ieova?

⁹ E tatou te tuese mai i tagata o le lalolagi, ona o lo tatou filifili e gauaʻi i le finagalo o Ieova. E manaʻomia ona tatou faailoa atu ma le lototele i isi i galuega ma aʻoga, o i tatou o Molimau a Ieova. A o faateteleina le leaga o uiga ma amioga a tagata o le lalolagi, o le faigatā foʻi lenā ona tatou ola e ōgatusa ma mataupu silisili o le Tusi Paia ma faailoa atu i isi le tala lelei. (2 Timo. 1:8; 3:13) Peitaʻi ia manatua pea, e tatou te ʻfaafiafia le finagalo o Ieova,’ pe a tatou lototetele e tuese mai i isi e lē auauna iā te ia.—Faata. 27:11; Mala. 3:18.

IA FAAMUAMUA IEOVA I LOU OLAGA

10. Na faapefea ona avea o se luʻi i tagata Naseri le faatonuga o loo i le Numera 6:​6, 7?

¹⁰ Faitau le Numera 6:​6, 7. E lē mafai ona faalatalata atu se Naseri i se tino maliu. I taimi o le Tusi Paia, na avea lenā mea o se luʻi faigatā i se tagata Naseri pe a maliu sona tauaiga vavalalata. I na aso, o se tū masani le faalatalata i le tino o se tagata ua maliu. (Ioa. 19:​39, 40; Galu. 9:​36-40) Peitaʻi, ona o le tautoga faa-Naseri, na faigatā ai ona mulimuli i na tū masani. E ui ina feagai tagata Naseri ma na tulaga i taimi o mafatiaga, ae na latou faaalia pea le faatuatua malosi e ala i le tausisi i la latou tautoga. E mautinoa na faamalosia e Ieova ona tagata faamaoni ina ia onosaia na luʻi.

11. O le ā e maumauaʻi se Kerisiano e fai pe a faia filifiliga i mataupu faaleaiga? (Tagaʻi foʻi i le ata.)

¹¹ I le avea ai o ni Kerisiano, e matuā tāua iā i tatou la tatou tautoga o le tuuina atu iā Ieova. O lenei mea e aafia ai a tatou filifiliga ma mea fai i mataupu faaleaiga. E tatou te filigā e faatino o tatou tiute tauave faaleaiga o loo taʻua i le Tusi Paia, ae e tatou te lē faamuamua manaʻoga o o tatou aiga, nai lo o le mea e finagalo Ieova e tatou te faia. (Mata. 10:​35-37; 1 Timo. 5:8) O nisi taimi atonu e  manaʻomia ai ona tatou faia filifiliga e lē fiafia ai o tatou aiga, ae e fiafia ai le finagalo o Ieova.

12. Na faapefea ona taulima e Alexandru se tulaga faigatā i lona aiga?

¹² Seʻi mātau le mea na tupu iā Alexandru ma lana avā o Dorina. Ina ua mavae le tausaga talu ona faia le la suʻesuʻega, na filifili ai Dorina e tuu lana suʻesuʻega ma na manaʻo e faia foʻi faapea e Alexandru. Peitaʻi, na talanoa atu Alexandru i lana avā i se auala toʻafilemu ma faautauta e faaauau pea lana suʻesuʻega. E leʻi fiafia Dorina ma na taumafai e taofi le suʻesuʻega a lana tane. Na taumafai Alexandru e malamalama i faalogona o lana avā, peitaʻi e leʻi faigofie. E iai taimi na ia mafaufau ai e tuu lana suʻesuʻega ona o faitioga ma tala faatigā a lana avā. E ui i lea, na maumauaʻi Alexandru e faamuamua pea Ieova, ae i le taimi e tasi e faaalia pea le alofa ma le faaaloalo i lana avā. O le iʻuga, o lana faaaʻoaʻoga lelei na uunaʻia ai lana avā e toe amata lana suʻesuʻega, ma i se taimi mulimuli ane na papatiso ai o ia.—Tagaʻi i le jw.org i le vitiō Alexandru ma Dorina Văcar: “E Faapalepale ma Agalelei le Alofa” i le faasologa o vitiō “Suia e le Upu Moni Olaga.”

13. E faapefea ona tatou faaalia le alofa mo Ieova ma o tatou aiga?

¹³ Na faavae e Ieova le faatulagaga o le aiga, ma e finagalo o ia ina ia fiafia o tatou aiga. (Efe. 3:​14, 15) Pe a tatou mananaʻo e maua le fiafia moni, e tatau ona tatou faia mea i le auala a Ieova. Ia mautinoa e tāua iā Ieova faataulaga e te faia e tapuaʻi ai iā te ia, a o e tausia lou aiga ma feutagaʻi ma i latou i se auala alofa ma faaaloalo.—Roma 12:10.

IA FAAALIA LE AGAGA E PEI O TAGATA NASERI

14. O ai e tatau ona tatou taumafai malosi e faalaeiau i a tatou upu?

¹⁴ E ao iā i latou uma e filifili e tapuaʻi iā Ieova ona lotomalilie e faia faataulaga, ona e latou te alolofa iā te ia. Peitaʻi, e lē o taimi uma e faigofie ai. E faapefea ona tatou fesoasoani i isi e faia faataulaga mo Ieova? E ala i a tatou upu faalaeiau. (Iopu 16:5) Pe e iai nisi i la outou faapotopotoga o loo taumafai e faafaigofie o latou olaga, ina ia faatele so latou sao i le auaunaga iā Ieova? Pe e te iloa ni talavou e lototetele e tuese mai i isi i le aʻoga, e ui e faigatā ona latou faia faapea? Pe e iai ni tagata suʻesuʻe po o ni uso, atonu o loo taumafai e tumau ma le faamaoni e ui i teteega mai i aiga? Ia tatou faaaogā  so o se avanoa e faalaeiau atu ai i na auauna pele, ma faailoa atu lo tatou talisapaia o lo latou lototele ma faataulaga o loo latou faia.—File. 4, 5, 7.

15. Ua faapefea ona fesoasoani nisi iā i latou o loo i le auaunaga faataimi atoa?

¹⁵ O nisi taimi, atonu e mafai ona tatou fesoasoani atu iā i latou o loo i le auaunaga faataimi atoa. (Faata. 19:17; Epe. 13:16) O le faanaunauga lenā o se tuafafine matua faamaoni e nofo i Sri Lanka. Sa toe sii lana penisione, ma na fia fesoasoani i ni tuafāfine paeonia talavou se toʻalua e faaauau i le la auaunaga, e ui i faigatā tau tamaoaiga na la fesagaʻia. O lea, na ia filifili ai e foaʻi se aofaʻiga patino i masina taʻitasi e totogi ai le la pili telefoni. Maʻeu se uiga lelei na faaalia e lenā tuafafine!

16. O le ā e tatou te aʻoaʻoina mai i le faatulagaga faa-Naseri i aso anamua?

¹⁶ E tele lesona e tatou te aʻoaʻoina mai i faaaʻoaʻoga lelei a tagata Naseri i aso anamua. Peitaʻi, ua faailoa mai ai foʻi se mea e faatatau i lo tatou Tamā i le lagi o Ieova. Ua ia mautinoa e tatou te naunau e faafiafia o ia, ma e tatou te lotomalilie e faia faataulaga ina ia faataunuu ai la tatou tautoga o le tuuina atu. Ua ia faamamaluina i tatou e ala i le tuuina mai o le avanoa e faailoa atu ai e tatou te alolofa iā te ia. (Faata. 23:​15, 16; Mare. 10:​28-30; 1 Ioa. 4:19) O le faatulagaga faa-Naseri, e faailoa mai ai e mātauina ma faatāua e Ieova faataulaga e tatou te faia e auauna ai iā te ia. Tau ina ia tatou maumauaʻi e auauna pea iā Ieova, ma ofo atu ma le lotomalie le mea sili iā te ia!