Enda bua kuleshe mianda i muanka

Enda bua kuleshe kashibo ka mianda i muanka

MUISAMBO WA KULONGA 7

LOONO 51 Twi belambule kwi Efile Mukulu!

Nkinyi ki’atulongiela kui Banazi?

Nkinyi ki’atulongiela kui Banazi?

‘Mu mafuku ooso a kuishidika kuaye, ekala eeselele bua kusankisha Yehowa.’—MBA. 6:8.

KI’ATUISAMBILA

Kileshesho kia Banazi akitukuasha bua kufubila Yehowa n’eshimba dinyingie na kikudi kia kuisumina ingi miloo.

1. Balanguidi ba Yehowa abaleshaa binangu kinyi bi buwa?

 WE MUFULE Yehowa ngofu su? Kushi mpaka, we mumufule! Na tue bupenka nya. Mu mafuku a kala, kui bantu be bungi babadi bafule Yehowa nka bu biodi mumufule namu. (Mis. 104:​33, 34) Be bungi ba kuabadi babadi bekutshishe ingi miloo buabadia kumona bia kulanguila Yehowa ngofu. Bino nyi bibakitshine banazi ba mu Isalele a kala. Banazi babadi ba nnanyi, na nkinyi ki’atulongiela ku kileshesho kiabo?

2. (a) Banazi babadi ba nnanyi? (Mbadiko 6:​1, 2) (b) Buakinyi bangi bena Isalele babadi abasangula bua kukita mutshipo wa bu munazi?

2 Kishima “Munazi” akituukila ku kishima kia kina Ebelu, akipatula’shi “Muntu abadi batuule ku lupese,” sunga “Muntu muilambule bua kukita mudimo wi pabuao.” Banazi mbena Isalele babadi na kisumi, na babadi abesumina ingi miloo bua kufubila Yehowa mu mushindo wi pabuao. Muiya wa Moyise ubadi aupa bana balume na bana bakashi mushindo wa kuela mutshipo wi pabuao kui Yehowa, bua kusangula bua kuikala banazi munda mua kipungo kikampanda. a (Badika Mbadiko 6:​1, 2.) Pabadi muina Isalele akitshi mutshipo wa bu munazi, badi na kia kulonda mayi a kulonda ashibadi bangi bena Isalele abalondo. Biabia, buakinyi muina Isalele badi mulombene kusangula bua kuikala bu munazi? Kushi mpaka, muina Isalele badi akitshi biabia muanda badi mufule Yehowa ngofu, na badi na lutumbu bua miabi yadi mumuelele.—Miy. 6:5; 16:17.

3. Nshalelo a bafubi b’Efile Mukulu lelo uno mmuipushene na a banazi naminyi?

3 Mpango ya kuikala bu munazi ibayimene nsaa ibadi “muiya wa Nkidishitu” upiane muiya wa Moyise. (Nga. 6:2; Lom. 10:4) Biabia nka bu banazi, bafubi ba Yehowa lelo uno bakuete kutungunuka na kulesha lukalo lukata lua kumufubila, pa kuibikita n’eshimba diabo dioso, anyima abo oso, binangu biabo bioso na bukome buabo boso. (Mak. 12:30) Atukitaa mutshipo wa kufubila Yehowa nsaa yatuilambula kuadi. Bua kuikala na nshalelo muipushene na mutshipo wetu, abitungu tukite kikiebe ki’eshimba dia Yehowa na kuisumina ingi miloo bua kumufubila. P’atutalula mushindo ubadi nshalelo a banazi muipushene na mutshipo wabo, atupete malongiesha e na muulo aetukuasha bua kumona bia kuikala na nshalelo muipushene na mutshipo wetu. b (Mat. 16:24) Tubande kutalula bileshesho bipela.

KUMIINA KUISUMINA INGI MILOO

4. Muyile Mbadiko 6:​3, 4, banazi babadi abesumina miloo kinyi?

4 Badika Mbadiko 6:​3, 4. Banazi tababadi balombene kutoma maalua oso aa nya, sunga kudia bintu bu tukuba tua nfinyo. Bangi bantu babadi balombene kudia biabia bintu, na kutoma nfinyo, muanda takubadi muiya awibakandika. Bible amba’shi “nfinyo asangulushaa eshimba dia muntu,” nkia buntu akifiki kui Efile Mukulu. (Mis. 104:​14, 15) Anka, sunga biekala’shi bino bintu bibadi abisankisha bantu, banazi babadi abakumina kuibipela. c

Okumiinaa kuisumina ingi miloo bu bibadi banazi abakitshi su? (Tala kikoso 4-6)


5. Madián na Marcela babadi basangule bua kuisumina miloo kinyi, na mbuakinyi?

5 Atue namu, atuisuminaa ingi miloo bua kufubila Yehowa ngofu. Tubande kutalula kileshesho kia Madián na Marcela. d Uno mulume na mukashi babadi na nshalelo e buwa bukile. Madián badi na mudimo wibuwa ubadi awibakuasha bua kushala mu nshibo ibuwa. Anka, babadi na lukalo lua kukita bi bungi mu mudimo wa Yehowa. Bua kukumbasha kano kepatshila, babatshile kitshibilo kia kushintula ingi mianda mu nshalelo abo. Abamba’shi: “tubabangile kufubisha makuta apela. Akupu, atue nkuenda mu kushala mu kashibo kapela, na atue nkupana motoka wetu.” Madián na Marcela tababadi bakitshishibue bua kuisumina ino miloo nya, anka babadi basangule bua kuibikita muanda bibadi abibapa mushindo wabadia kufubila Yehowa ngofu. Lelo uno, be na muloo wibungi bua kitshibilo kibabadi baate.

6. Buakinyi bena Nkidishitu abesuminaa ingi miloo lelo uno? (Tala dingi kifuatulo.)

6 Lelo uno, bena Nkidishitu abekalaa na muloo p’abesumina ingi miloo bua kupeta nsaa ibungi bua kukita mianda ya mu kikudi. (1 Ko. 9:​3-6) Yehowa tetutakulaa buatudia kuisumina yaya mianda, na inyi yaya yatuisumina t’ayikalaa bubi nya. Bu kileshesho, bangi mbakumine kuleka mudimo wabo wabadi bafule na nshibo yabo. Bangi mbate kitshibilo kia kupela kutuela mu dibaka sunga kutanda munda mua kipungo kampanda. Bangi namu mbasangule bua kuenda mu kufuba mbalo yabadi na lukalo lukata na balungudi, sunga kuayikala kula na bifuko biabo. Be bungi ba kuatudi mbakumine kuisumina ino miloo yoso, muanda abakumina kupa Yehowa kiakia kibuwa kiabadi nakio. Ikala mushinkamishe’shi Yehowa aata na muulo ukata mianda yokuete kuisumina bua kumufubila, biayikala ikata sunga ipela.—Eb. 6:10.

KUMIINA BUA KUIKALA MUILEKENE NA BANGI

7. Buakinyi ingi nsaa bibadi abielela banazi bukopo bua kulama mutshipo wabo? (Mbadiko 6:5) (Tala dingi kifuatulo.)

7 Badika Mbadiko 6:5. Banazi babadi abakitshi mutshipo wa kupela kutshiba nyene yabo. Bino bibadi abilesha’shi abakokiela Yehowa n’eshimba dimune. Su muina Isalele badi munazi munda mua mafuku e bungi, nyene yaye ibadi ayikulu bula, na bangi babadi abebitundula. Su bangi bantu babadi abamukuatshishena bua’shi akumbashe mutshipo waye wa bu munazi, paapa tabadi na lukalakashi nya. Anka, ingi nsaa bangi bantu tababadi abanemeka banazi sunga kuibakuatshishena nya. Mu kipungo kia mutemuki Amose, bena Isalele basumbule lukumiino babadi ‘abatomesha banazi maalua a nfinyo’ bua kuibatakula mu kuluisha mutshipo wabo wa bu banazi. (Am. 2:12) Biabia, bibadi abitungu’shi banazi bekale n’eshimba dinyingie bua kulama mutshipo wabo, na kuikala bu belekene na bangi.

Munazi badi alama mutshipo waye badi akumiina kuikala muilekene na bangi bantu (Tala kikoso 7)


8. Muanda ubadi Benjamin mufumankane nao ubakunyingisha naminyi?

8 Ku bukuashi bua Yehowa, atue namu tui kuikala n’eshimba dinyingie pa kuikala belekene na bangi, sunga biekala’shi atuikalaa na buufu. Tutalule kileshesho kia mukuetu Benjamin e na bipua ekumi, mushale mu Norvège. Pa muanda wa ngoshi i mu Ukraine, mu kalaasa kabo babadi bakite mianda bua kukuatshishena bena mu Ukraine. Babadi batekie balongi bua kuyimba lono aku mbafuale bilamba bi na malangi a ebendela dia mu Ukraine. Bua kupela kutuelakana mu yaya mianda, Benjamin badi muimene ku bula na mbalo ibayidi ayikitshikila. Anka, mulongieshi aye bamumuene, aye nkumuela musase n’eyi di bukopo’shi: “Abitungu ofikie binobino tuyimbe boso. Tukuete kukutengiela!” Benjamin bayile kui mulongieshi aye n’eshimba dinyingie dioso, aye nkumulungula’shi: “Tantuelakanaa mu mianda ya politike nya, biabia ntshi mulombene kuyimba. Dingi, Tumonyi tua Yehowa tui bungi tui mu lukano muanda bakuete kupela kuenda ku ngoshi.” Mulongieshi badi mukumine bibadi Benjamin amulungula, na aye nkumutadila bua’shi tatuelakananga mu yaya mianda. Anka, balongi naye bababangile kumuipusha buakinyi ta muyimbe nabo. Benjamin badi mukalakashue ngofu, aye nkukieba mpa na kudila, kadi banyingile eshimba, aye nkuambuluila balongi naye biabia bibadi mulungule mulongieshi abo. Kunyima, Benjamin balunguile baledi baye’shi bamono bibamukuasha Yehowa bua kukaluila lukumiino luaye.

9. Tui balombene kusankisha eshimba dia Yehowa naminyi?

9 Bu biatudi basangule bua kukokiela Yehowa, tui belekene na bangi bantu betuifunyishe. Biabia, tui na lukalo n’eshimba dinyingie bua kulungula bangi’shi tui Tumonyi tua Yehowa ku mudimo sunga ku kalaasa. Bu abiende na kuluila muikelo na bikitshino bia bantu ba pa nsenga, mbilombene kuituelela bukopo bua kulama nshalelo muipushene na mayi a kulonda a mu Bible, na kulungula bangi mukandu wibuwa. (2 Ti. 1:8; 3:13) Kadi ikala otentekiesha’shi ‘atusankisha eshimba dia [Yehowa]’ p’atulesha eshimba dinyingie na kuikala belekene na bantu bash’abamufubila.—Nki. 27:11; Mal. 3:18.

TUULA YEHOWA PA MBALO YA KUMPALA MU NSHALELO OBE

10. Kukokiela muiya wi mu Mbadiko 6:​6, 7 kubadi akutompo lukumiino lua banazi naminyi?

10 Badika Mbadiko 6:​6, 7. Banazi tababadi balombene kuisesela pepi na kitanda. Su tatui banangushene kalolo, tui kuamba’shi bino tabibadi abitekie kuitatshisha kukata. Anka mu mafuku a kala, uno muanda ubadi aukalakashi munazi ngofu su muina kifuko kiabo bafu. Bipikua bia kala bibadi abitekie’shi bantu bekale pepi na kitanda. (Yo. 19:​39, 40; Bik. 9:​36-40) Anka, mutshipo ubadi munazi mukite ubadi aumukutshisha bua kulonda kino kipikua. Bibadi abitekie’shi banazi bekale na lukumiino lunyingie buabadia kulama mutshipo wabo, sunga nsaa ibabadi na kenyongoshi ke bukopo bua muina kifuko kiabo bafu. Eyendo, Yehowa badi anyingisha bano bafubi baye babadi bepane ngofu buabadia kunyingiila yaya nkalakashi ibukopo ibabadi abafumankana nayo.

11. Nkinyi akitungu’shi muina Nkidishitu ayikale mushinkamishe nsaa y’ata bitshibilo pabitale kifuko kiaye? (Tala dingi kifuatulo.)

11 Atue bena Nkidishitu, atuataa mutshipo wetu ubatudi bakite kui Yehowa na muulo ukata. Bino bi na bukitshishi ku bitshibilo bietu na ku bikitshino bietu kui bena kifuko netu. Atukitaa muetu moso bua kulombasha nkalo ya kifuko kietu, kadi t’atutadilaa bua’shi kulombasha nkalo ya bena kifuko kietu kukile kumpala kua abitutekie Yehowa. (Mat. 10:​35-37; 1 Ti. 5:8) Ingi nsaa tui kuata bitshibilo bish’abisankisha bena kifuko netu, aku namu biabia bitshibilo abisankisha Yehowa.

Okumiinaa kutula Yehowa pa mbalo ya kumpala sunga nsaa y’odi mu nkalakashi ibukopo su? (Tala kikoso 11) e


12. Pabadi Alexandru anyingiila lukalakashi lui bukopo mu kifuko kiaye, nkinyi kibadi mukite, kadi nkinyi kiashi mukite?

12 Tubande kutalula kileshesho kia Alexandru na mukashi aye Dorina. Kunyima kuabo kulonga Bible pamune munda mua kipua kishima, Dorina batshile kitshibilo kia kuleka kulonga, na badi akiebe’shi Alexandru namu alekie kulonga. Anka Alexandru badi mumualule na kalolo koso’shi, aye atungunuka na kulonga. Dorina tabadi musankie nya, na badi amukitshisha pa bukopo bua’shi alekie’nka kulonga. Alexandru amba’shi badi atompo kupusha buakinyi mukashi aye akitshi mianda mu wawa mushindo, kadi tabibadi bibofule nya. Ingi nsaa pabadi Dorina amuakula bi bubi na kumualula na kapeesha, badi akiebe kuleka kulonga kuaye kua Bible. Anka, Alexandru badi mutungunukie na kutula Yehowa pa mbalo ya kumpala, na kulesha mukashi aye’shi mumufule na amunemeka. Nfudiilo a bioso, kileshesho kiaye kibuwa kibadi kitakule mukashi aye bua kubanguula kulonga dingi Bible, aye nkubatshishibua kunyima kua mafuku.—Tala mu jw.org video a Alexandru na Dorina Văcar: “Kifulo ki na luishinko na kalolo” pa mbalo ifunde’shi: “Bya binyibinyi abishintula bantu.”

13. Tui kulesha naminyi’shi tui bafule Yehowa na kifuko kietu?

13 Yehowa nyi badi mupangie kifuko, na akumiina’shi tuikale mu kifuko kia muloo. (Ef. 3:​14, 15) Su atukumiina kuikala na muloo wa binyibinyi, abitungu tukite mianda mu mushindo w’akumiina. Ikala mushinkamishe’shi Yehowa aata na muulo ukata kuitatshisha kobe bua kumulanguila, aku namu opasukila kifuko kiobe na kuibakitshina mianda na kifulo na kanemo.—Lom. 12:10.

NYINGISHA BANGI BUA KUIKALA NA BINANGU BU BIA BANAZI

14. Mba nnanyi batudi balombene kuitatshisha bua kunyingisha?

14 Boso abalanguila Yehowa lelo uno abitungu bakumiine kuisumina ingi miloo pa muanda mbamufule. Kadi ingi nsaa kukita biabia ta nkubofule nya. Mmushindo kinyi watudia kuikuashena bua kuisumina ingi miloo bua Yehowa? Mpa kuikala na mayi aanyingisha. (Yob. 16:5) Mu kakongie kenu mui bakuetu abakiebe kupelapesha nshalelo abo bua’shi bamone bia kuipana ngofu mu mudimo wa Yehowa su? Ouku ba nsongua abakaluila lukumiino luabo ku kalaasa n’eshimba dinyingie, sunga biekala’shi ta mbibofule? Kui balongi ba Bible na bangi bena Nkidishitu netu abetatshisha bua kushala na lulamato aku abebakiengiesha kui bifuko biabo su? Tukimbeyi mishindo yoso bua kuisamba nabo na kuibanyingisha pa kuibashinkamisha’shi tukuetu kusanka bua biabesumina ingi miloo na biabadi n’eshimba dinyingie.—Fil. 4, 5, 7.

15. Mmushindo kinyi ubadi bangi bakuashe bakuetu be mu mudimo wa nsaa yoso?

15 Ingi nsaa abitungu tukuashe bena Nkidishitu netu be mu mudimo wa nsaa yoso. (Nki. 19:17; Eb. 13:16) Ungi mukuetu mukashi bapu kukula mushaale mu Sri Lanka badi na lukalo lui bukopo lua kukita nka biabia. Babadi bamukamiishe makuta aku t’ekalanga mupue kuleka kufuba, na akiebanga kukuasha ba mbala-mashinda babidi babadi na lukalakashi lua makuta bua’shi bamone bia kutungunuka na mudimo wabo. Biabia, aye nkuata kitshibilo kia kuibapanga makuta bungi kampanda ku mueshi oso, bua kuibakuasha bua’shi baulanga mega na inite. Uno mukuetu mukashi e na binangu bi buwa bukile!

16. Nkinyi kiatudia kulongiela kui banazi?

16 Eyendo, tui balombene kulongiela mianda ibungi ku kileshesho kia banazi! Dingi, mutshipo wa banazi awitulongiesha ungi muanda pabitale Nshetu e muiyilu, Yehowa. Auku’shi atukiebe kukita n’eshimba dimune mianda ayimusankisha, n’ashi atukumiina kuisumina ingi miloo buatudia kuikala na nshalelo muipushene na mutshipo wetu. Etupa kinemo kikata, nsaa y’etupa mushindo wa kumulesha’shi tui bamufule. (Nki. 23:​15, 16; Mak. 10:​28-30; 1 Yo. 4:19) Mpango ibadi Yehowa muate ya banazi ayilesha’shi aata na muulo kuikitshisha kuetu bua kumufubila. Atue boso tuikale na kitshibilo kia kutungunuka na kufubila, na kumupa kiakia kiatudi nakio kibuwa n’eshimba dietu dioso.

WE KUALULA NAMINYI?

  • Mmu mishindo kinyi mubadi banazi abalesha’shi be na eshimba dinyingie na abesumina ingi miloo?

  • Mbikunyi biatudia kuinyingishena bua kuikala na binangu bu bia banazi?

  • Mpango ibadi Yehowa muate ya banazi ayilesha’shi mmushinkamishe kinyi pabitale balanguidi baye?

LOONO 124 Twikale na lulamato

a Sunga biekala’shi Yehowa badi musangule bantu kampanda buabadia kuikala banazi, bena Isalele be bungi babadi basanguile mu kukumina kuabo bua kufuba bu banazi munda mua kipungo kampanda.—Tala kashibo akamba’shi “ Banazi babadi Yehowa musangule.”

b Ingi nsaa, mikanda yetu ayipuandikishaa banazi na bakuetu be mu mudimo wa nsaa yoso. Anka, mu uno muisambo atushimika kasele pa mushindo ulombene bafubi boso ba Yehowa belambule kuadi kuikala na binangu bu bia banazi.

c Abimueneka’shi munazi tabadi na bingi bitungo bi pabuabio, bu mudimo kampanda ubabadi bamupe bua kumona bia kulombasha mutshipo waye.

d Tala mu jw.org muisambo awamba’shi: “Tubatshile kitshibilo kia kupeelepesha nshalelo etu” pa mbalo ifunde’shi: “Myanda imone ba Temwe ba Yehowa.”

e KIFUATULO KIABADI BAPATUULE: Munazi e ku mutondo wa nshibo atala biabende na kitanda kia muina kifuko naye. Mutshipo waye aumukutshisha buadia kuisesela pepi na kitanda.