1. Un bunu soni dee sëmbë u Jehovah ta du sensi awooten?

 I TA tei ën u bigi taa i ku Jehovah dë mati ö? Wë u dë seiki taa i ta tei ën u bigi! Nöö woto sëmbë ta tei ën u bigi tu. Di soni aki dë sö sensi awooten (Ps. 104:33, 34). Sömëni sëmbë bi disa so soni u de bi sa dini Jehovah. Di soni dë dee Nasilei sëmbë bi ta du a di ten u dee Isaëli sëmbë. Ambë bi dë dee sëmbë dë, nöö andi u sa lei a de?

2. (a) Ambë bi dë dee Nasilei sëmbë? (Nöbu 6:1, 2) (b) Faandi mbei so Isaëli sëmbë bi ta buta taa de o ko dë Nasilei sëmbë?

² Di Hebelejën wöutu di de puu ko „Nasilei sëmbë”, kë taki „sëmbë di de tei”, „sëmbë di de buta apaiti”, nasö „sëmbë di buta hënseei u du wan apaiti wooko”. Dee Nasilei sëmbë bi dë Isaëli sëmbë di bi ta wooko taanga da Gadu. De bi ta dë kabakaba u disa so soni u dini Jehovah a wan apaiti fasi. Di Wëti u Mosesi bi ta da wan womi nasö wan mujëë pasi, faa paamusi Gadu taa a o ko dë wan Nasilei sëmbë u wan pisiten. a (Lesi Nöbu 6:1, 2.) Te wan sëmbë bi paamusi Gadu taa a bi o ko dë wan Nasilei sëmbë, nöö a bi musu ta du so soni di dee woto Isaëli sëmbë an bi musu u du. Wë nöö faandi mbei wan Isaëli sëmbë bi ta buta taa a o ko dë wan Nasilei sëmbë? A musu u dë sö taa wan Isaëli sëmbë bi ta du sö wan soni, u di a bi lobi Jehovah gaanfa, söseei u di a bi ta tei dee soni dee Jehovah bi ta du dëën u bigi.​—Deto. 6:5; 16:17.

3. Na un futu d ee sëmbë u Gadu u di ten aki, dë kuma dee Nasilei sëmbë?

³ Di ’di wëti u Keesitu’ bi tei di Wëti u Mosesi kamian, hën  sëmbë an bi sa ko dë Nasilei sëmbë möön (Gal. 6:2; Lom. 10:4). Ma dee sëmbë u Jehovah u di ten aki ta lei taa de dë kuma dee Nasilei sëmbë. De ta lei taa de kë dini Jehovah ku hii de hati, ku hii de libi, ku hii de pakisei, söseei ku hii de kaakiti (Maik. 12:30). U ta paamusi Jehovah taa woo dini ën a di lö fasi dë, te u buta u libi nëën maun. Te u paamusi ën sö kaa, nöö u musu ta du soni kumafa a kë, söseei u musu ta disa so soni fuu sa dini ën. Te woo luku unfa dee Nasilei sëmbë bi ta du di soni di de bi paamusi Gadu, nöö woo sa ko sabi fanöudu soni di o heepi u fuu si unfa u sa du di soni di u paamusi Gadu b (Mat. 16:24). Boo luku andi u sa lei.

DË KABAKABA U DISA SONI FII SA DINI GADU

4. Andi dee Nasilei sëmbë bi ta dë kabakaba u disa, te u luku Nöbu 6:3, 4?

⁴ Lesi Nöbu 6:3, 4. Dee Nasilei sëmbë an bi musu bebe daan nasö soni di de bi mbei ku daan, söseei de an bi musu njan fuuta di sëmbë bi ta tei u mbei win. Ma dee woto sëmbë bi ta du dee soni dë, u di an bi dë wan hogi soni. Di Bëibel ta taki taa win da wan kado di Gadu da libisëmbë, nöö a „ta da libisëmbë win sö taa hati u de sa ta dë ku piizii” (Ps. 104:14, 15). Ma tökuseei dee Nasilei sëmbë bi ta dë kabakaba u disa dee soni dë. c

5. Andi Baaa Madián ku Sisa Marcela bi buta taa de o du, nöö faandi mbei de bi buta taa de o du ën?

⁵ U dë kuma dee Nasilei sëmbë. Useei ta dë kabakaba u disa so soni fuu sa dini Gadu möön gaanfa. Boo taki soni u wan baaa de kai Madián ku hën mujëë Marcela. d Di baaa ku di sisa aki bi ta bai andi de bi kë. Madián bi abi wan bumbuu wooko, di bi ta da de pasi u de bi sa libi a wan waiti wosu. Ma de bi kë du möön soni da Jehovah. Fëën mbei de bi buta taa de o tooka so soni a de libi. De bi taki taa: „U bi bigi mbei möiti fu wa ta bai soni sö möön. U bi foloisi go ta libi a wan möön piki wosu, söseei u bi sei di wagi fuu.” Madián ku Marcela an bi musu u du dee soni dë. Ma de bi buta taa de bi o du de, u di a bi o da de pasi u de sa du möön soni da Jehovah. De ta wai seei taa de bi du di soni dë.

6. Faandi mbei Keesitu sëmbë u di ten aki ta disa so soni? (Luku di peentje tu.)

⁶ A di ten aki, Keesitu sëmbë ta dë kabakaba  u disa so soni, u de sa ta dini Jehovah möön gaanfa (1 Kol. 9:3-6). Jehovah an ta musu u fuu disa so soni, söseei aan fu dë sö taa dee soni dee u ta disa da soni di an bunu. So sëmbë ta disa wan wooko di de bi lobi, de ta disa wosu, nasö wan mbeti di de bi abi ta kiija. Sömëni u de buta taa de an o tööu jeti, nasö taa de an o pai miii wantewante baka te de tööu. Wanlö wotowan buta taa de o dini Jehovah a wan kamian ka de abi möön peleikima fanöudu, hii fa di soni dë o mbei taa de an o sa ta si dee mati ku dee famii u de hesihesi. Sömëni fuu ta du dee soni aki, u di u kë da Jehovah di möön bunu soni di u abi. I sa dë seiki taa Jehovah ta tei ën u bigi seei taa i ta disa so soni fii sa dini ën, aluwasi ee i bi disa wan gaan soni nasö wan piki soni.​—Heb. 6:10.

JA MUSU ABI TOOBI EE SËMBË TA SI TAA I DË WOTO FASI

7. Andi bi sa mbei a taanga da wan Nasilei sëmbë faa hoi hënseei a di buka di a bi mbei ku Gadu? (Nöbu 6:5) (Luku di peentje tu.)

⁷ Lesi Nöbu 6:5. Dee Nasilei sëmbë bi ta paamusi Gadu taa de an bi o koti de uwii. Di soni dë bi dë wan fasi fa de bi ta lei taa de ta saka deseei a Jehovah basu. Ee wan Isaëli sëmbë bi dë di bi buta taa a o dë wan Nasilei sëmbë u wan hii pisiten, nöö uwii fëën bi o ko langa, nöö sëmbë bi o si ën. Ee sëmbë bi ta wai ku ën u di a bi buta taa a o dë wan Nasilei sëmbë, nöö an bi o abi bookohedi. Ma na hii juu sëmbë bi ta wai ku dee Nasilei sëmbë a di ten di pasa. A di ten u di tjabukama de kai Amösi, wanlö Isaëli sëmbë di bi bia baka da Gadu, „bi ta da dee Nasilei sëmbë win u de bebe”. A djei kuma de bi ta du di soni dë, u mbei de booko di buka di de bi mbei ku Gadu taa de an bi o bebe win (Amös. 2:12). A musu u dë sö taa so juu a bi o ta taanga da wan Nasilei sëmbë faa hoi hënseei a di buka di a bi mbei ku Gadu, u di sëmbë bi o ta si taa a dë woto fasi.

8. Andi ta da i taanga a di woto u Benjamin?

⁸ Jehovah sa heepi u tu fuu lei taa u dë woto fasi. A sa heepi u aluwasi ee u dë sëmbë di ta sen. Luku andi bi pasa ku wan njönku baaa de kai Benjamin. A abi 10 jaa, nöö a ta libi a di köndë Noluweiki. U di feti ta feti a di köndë Ukalaini, mbei dee sëmbë u di siköö ka a nango bi kë du wan soni u lei taa de dë ku dee sëmbë u Ukalaini a wan së. De bi hakisi dee mii u de kanda wan kanda, söseei u de bisi soni di bi abi dee kulölu u di faaka u Ukalaini. U di Benjamin an bi kë du di soni dë, mbei an bi go taanpu ka di soni ta hoi. Ma wan u dee mujëë di bi ta lei de soni bi si ën, hën a bai piki ën taa: „I musu ko a u aki nöunöu. Hii u tuu dë ta wakiti i!” Benjamin bi tei degihati, hën a  waka go a di mujëë, hën a piki ën taa: „Ma ta tei sëmbë së a politiki soni. Fuu taki ën, nöö sömëni u dee Jehovah Kotoigi dë a dunguwosu, u di de an kë go a feti.” Di di mujëë jei di soni di Benjamin taki, hën a piki ën taa an bi dë faa du di soni makandi ku de möön. Ma dee mii dee hën ku de dë a di wan kalasi, bi bigi ta hakisi ee faandi mbei an bi dë ku de a wan së. Senuwe bi naki Benjamin sö tee taa bëina a bi bigi këë. Ma a bi tei degihati, hën a piki dee mii u di kalasi di seei soni di a bi piki di mujëë di ta lei de soni. Bakaten Benjamin bi piki hën mama ku hën tata taa a bi fii taa Jehovah bi heepi ën faa hopo konda soni u di biibi fëën.

9. Unfa u sa mbei Jehovah wai ku u?

⁹ U di u buta taa woo ta du soni kumafa Jehovah kë, mbei sëmbë ta si taa wa dë kuma de. U musu abi degihati fuu sa piki taa u dë Jehovah Kotoigi te u dë a siköö nasö a wooko. Nöö u di möönmöön di goonliba aki ta ko hogi, mbei a sa ko ta möön taanga da u fuu libi ku dee mama wëti u Bëibel, söseei fuu paaja di bunu buka da sëmbë (2 Tim. 1:8; 3:13). Ma hii juu u musu ta hoi a pakisei taa u ta ’mbei Jehovah hati dë ku piizii’, te u ta dë kabakaba u lei taa wa dë kuma dee sëmbë dee an ta dini ën.​—Nöng. 27:11; Mal. 3:18.

DI DINI DI I TA DINI JEHOVAH MUSU TA DË DI MÖÖN FANÖUDU SONI A DI LIBI FII

10. Faandi mbei di wëti di sikifi a Nöbu 6:6, 7 bi sa dë wan taanga soni da dee Nasilei sëmbë u de hoi?

¹⁰ Lesi Nöbu 6:6, 7. Wan Nasilei sëmbë an bi sa go zuntu ku wan sëmbë di dëdë. Kandë i sa ta pakisei taa di wëti dë an taanga u hoi. Ma a di ten ala, a bi sa dë wan gaan taanga soni da wan Nasilei sëmbë faa hoi di wëti dë ee wan zuntu famii fëën bi ko lasi libi. Te wan sëmbë bi lasi libi a di ten ala, nöö dee sëmbë bi abi di guwenti u ta dë zuntu ku di dëdë sinkii (Joh. 19:39, 40; Tjab. 9:36-40). Wan Nasilei sëmbë an bi o sa du gaansë u dee soni di sëmbë bi guwenti du te wan sëmbë bi lasi libi. Hii fa dee Nasilei sëmbë bi sa dë ku sö wan gaan fuka a hati, tökuseei de bi ta lei taa di biibi u de taanga, u di de bi ta hoi deseei go dou a di buka di de bi mbei ku Jehovah. U sa dë seiki taa Jehovah bi ta heepi dee dinima fëën dë u de bi sa hoi dou.

11. Andi wan Keesitu sëmbë musu dë kabakaba u du te a musu du wan soni di nama ku famii soni? (Luku di peentje tu.)

¹¹ U di u da Keesitu sëmbë, mbei u ta si di buta di u buta u libi a Jehovah maun kuma wan gaan soni. Nöö di soni dë mbei u ta köni ku dee soni dee u ta du, nasö dee u ta buta taa  woo du te a nama ku dee sëmbë fuu. Hii fa u ta mbei taanga möiti fuu ta sölugu dee sëmbë fuu wosudendu, tökuseei wa o buta dee soni dee u ta du da Jehovah a wan së, fuu sa du wan soni di dee sëmbë fuu wosudendu kë (Mat. 10:35-37; 1 Tim. 5:8). So juu a sa pasa taa u musu du wan soni di o mbei dee famii fuu hati boonu ku u, ma di o mbei Jehovah wai ku u.

12. Andi Alexandru bi du, söseei andi an bi du, hii fa soni bi ta taanga dëën a di wosudendu fëën?

¹² Boo buta pakisei a di woto u wan womi de kai Alexandru, ku hën mujëë Dorina. Baka di de bi lei soni u Bëibel wan hii jaa longi, hën Dorina taki taa a o disa, nöö a bi kë taa hën manu seei musu disa tu. Ma Alexandru bi piki ën a wan lesipeki fasi taa hën a o lei soni u Bëibel go dou. Di soni dë an bi kai ku Dorina seepiseepi. Fëën mbei a bi ta mbei möiti u duwengi ën faa disa tu. Alexandru bi taki taa a bi ta mbei möiti u ko fusutan faandi mbei hën mujëë bi ta du soni sö, ma tökuseei soni bi ta taanga dëën. So juu te Dorina bi ta taki soni tjökö ën, söseei te abi ta fan goofu ku ën, nöö a bi ta fii u tapa ku di lei di a bi ta lei soni u Bëibel. Ma tökuseei Alexandru bi mbei möiti go dou u du soni u lei taa di du di a musu du dee soni dee Jehovah kë da di möön fanöudu soni. Ma a bi ta lei tu taa a abi gaan lobi dëën mujëë, söseei taa a ta lesipeki ën. Te u kaba fëën, hën Dorina bigi lei soni u Bëibel baka, hën a dopu.​—Go a jw.org, nöö i luku di fëlön Alexandru ku Dorina Văcar: „Lobi abi pasensi söseei a abi suti fasi”.

13. Unfa sa lei taa u lobi Jehovah ku dee sëmbë fuu wosudendu?

¹³ Jehovah hën seti di wosudendu libi, nöö a kë taa u musu abi wan suti wosudendu libi (Ef. 3:14, 15). Ee u kë ta dë waiwai tuutuu, nöö a dë fanöudu seei fuu ta du soni kumafa Jehovah ta lei u. I sa dë seiki taa a ta tei ën u bigi seei te i ta disa so soni fii sa ta dini ën, söseei te i ta mbei hii möiti fii ta sölugu dee sëmbë fii wosudendu a wan lobihati fasi ku lesipeki.​—Lom. 12:10.

BOO TA DA U NA U TAANGA FUU TA DJEESI DEE NASILEI SËMBË

14. Ambë ku ambë u kë dë kabakaba u da taanga?

¹⁴ Hiniwan sëmbë di buta taa a o dini Jehovah musu ta dë kabakaba u disa so soni u di de lobi ën. So juu a sa dë wan taanga soni u du. Ma unfa u sa heepi u na u fuu dë kabakaba u du di soni dë? Te u ta taki soni di ta da useei taanga (Jöpu 16:5). Sëmbë dë a di kemeente fii di ta mbei möiti u disa so soni u de sa ta du di diniwooko möön gaanfa u? I sabi njönkuwan dee ta dë kabakaba u lei a siköö taa de an  dë kuma dee wotowan u de, hii fa a ta taanga da de u de du di soni dë u? Nasö kandë i sabi wan baaa, nasö wan sisa, nasö wan sëmbë di ta lei soni u Bëibel di ta mbei taanga möiti u hoi hënseei a Jehovah, hii fa dee sëmbë fëën ta du ku ën. Boo dë kabakaba u tei hiniwan okasi u taki soni u da dee lö sëmbë dë taanga. Boo piki de unfa u ta kai de gaan soni tjika, u di de abi degihati, söseei u di de ta du hii soni di de sa du da Jehovah.​—Filem. 4, 5, 7.

15. Unfa so sëmbë ta heepi dee baaa ku dee sisa fuu dee ta du di hii-ten diniwooko?

¹⁵ So juu a sa pasa taa u sa hopo du wan soni u heepi wan baaa nasö wan sisa di ta du di hii-ten diniwooko (Nöng. 19:17; Heb. 13:16). Di soni dë wan sisa fuu di ko gaandi kaa, di ta libi Sili Lanka bi kë du. A bi ta kisi lanti möni, nöö lanti bi hopo di möni fëën. Tu sisa di bi ta du di pioniliwooko bi abi möni fuka, nöö a bi kë heepi de u de sa du di pioniliwooko u de go dou. Fëën mbei a bi buta taa a o ta da de wan möni hiniwan liba u de sa ta paka paima. Wan gaan bunu soni wë a ta du e!

16. Andi u sa lei a dee Nasilei sëmbë fu awooten?

¹⁶ An dë u taki taa u sa lei sömëni bunu soni a dee Nasilei sëmbë fu awooten! Ma boiti di dë, di soni aki ta lei wan soni u Jehovah, di Tata fuu di dë a liba ala. A sabi taa u ta kë faa ta wai ku u, söseei taa u dë kabakaba u disa soni fuu sa hoi useei a di buka di u bi mbei ku ën. A ta lei taa a ta kai u gaan soni, u di a ta da hiniwan fuu di okasi u du soni u lei taa u lobi ën (Nöng. 23:15, 16; Maik. 10:28-30; 1 Joh. 4:19). Di fasi fa dee Nasilei sëmbë bi ta libi ta lei u taa Jehovah ta si hii dee soni dee u ta disa fëën hedi, söseei taa a ta kai u gaan soni. Boo dë kabakaba u dini Jehovah go dou, söseei boo dë kabakaba u du hii soni di u sa du fuu sa dini ën möön gaanfa.