Skip to content

Skip to table of contents

CIBALO CAKWIIYA 7

LWIIMBO 51 Twakalyaaba Kuli Leza!

Ncinzi Ncotukonzya Kwiiya Kuba Naziri?

Ncinzi Ncotukonzya Kwiiya Kuba Naziri?

“Ulasalala kuli Jehova mazuba oonse aabu Naziri bwakwe.”MY. 6:8.

ZILAAYIIGWE

Cikozyanyo caba Naziri mbocikonzya kutugwasya kuba basicamba alimwi akuliimya zintu zimwi kutegwa tubelekele Jehova.

1. Ncinzi ncobali kucita bakombi ba Jehova kuzwa kaindi?

 SENA mulamuyanda kapati Jehova? Eeco tacidoonekwi buya. Alimwi tamuli nyolikke pe. Kuzwa kaindi, bantu banji bali kulimvwa mbubonya mbomulimvwa andinywe. (Int. 104:​33, 34) Mane buya, banji baliimya zintu zimwi kutegwa kabakomba Jehova. Eeci ncobakacita ba Naziri mu Israyeli yansiku. Pele ino ba Naziri aaba bakali bani, alimwi ncinzi ncotukonzya kwiiya kucikozyanyo cabo?

2. (a) Ino ba Naziri bakali bani? (Myeelwe 6:​1, 2) (b) Nkaambo nzi bana Israyeli bamwi ncobakali kusala kuba ba Naziri?

2 Ibbala lyakuti “Naziri” lizwa kubbala lya Chihebrayo ilyaamba kuti “Uusalidwe,” “Waandaanizyidwe,” naa “Waabidwe.” Ba Naziri, bakali bana Israyeli basungu ibakaliimya zintu zimwi kutegwa babelekele Jehova munzila yaalubazu. Mulawo wa Musa wakali kuzumizya mwaalumi naa mukaintu kupanga cikonke caalubazu kuli Jehova kwiinda mukusala kukkala kali mu Naziri kwaciindi cili mbocibede. a (Amubale Myeelwe 6:​1, 2.) Cikonke eeci naa cisyomezyo, cakali kubikkilizya kutobela malailile amwi aatakali kutobelwa abana Israyeli boonse. Pele nkaambo nzi muna Israyeli ncaakali kunga wasala kupanga cikonke cakuba mu Naziri? Kweelede kuti wakali kukulwaizyigwa kucita boobo akaambo kaluyando luyumu ndwaakajisi kuli Jehova, alimwi akulumba akaambo kakulongezyegwa anguwe.—Dt. 6:5; 16:17.

3. Ino bantu ba Leza mazuba aano bakozyenye buti aba Naziri?

3 Bubambe bwabu Naziri bwakamana ciindi Mulawo wa Musa nowakanjililwa busena ‘amulawo wa Kristo.’ (Gal. 6:2; Rom. 10:4) Nokuba boobo, mbubwenya mbuli ba Naziri, bantu ba Jehova mazuba aano bazumanana kutondezya kuti balayanda kumubelekela camoyo woonse, buumi bwabo boonse, mizeezo yabo yoonse alimwi anguzu zyabo zyoonse. (Mk. 12:30) Cakulisungula, tulapanga cikonke cakubelekela Jehova ciindi notulyaaba kulinguwe. Aboobo kutegwa katupona kweelana acikonke eeci, tweelede kucita kuyanda kwa Jehova alimwi akuliimya zintu zimwi kutegwa tumubelekele. Ciindi notulanga-langa ba Naziri mbobakali kupona kweelana acikonke cabo, andiswe tulakonzya kwiiya ziiyo ziyandika kapati kujatikizya mbotukonzya kupona kweelana acikonke cesu. b (Mt. 16:24) Lino amuleke tulange-lange zikozyanyo zimwi.

AMULIIMYE ZINTU ZIMWI

4. Kweelana a Myeelwe 6:​3, 4, mbuti mu Naziri mbwaakali kusunkwa akaambo kakuliimya zintu zimwi?

4 Amubale Myeelwe 6:​3, 4. Ba Naziri tiibakazumizyidwe kunywa bukoko buli boonse akulya zintu mbuli misaansa. Kweelede kuti bantu mbobakali kukkala limwi balo bakali kuzilya zyakulya eezyi cakwaanguluka nkaambo kunyina cakalubide azilyo eezyi. Kayi Bbaibbele lyaamba kuti ‘waini uukkomanisya moyo wamuntu’ ncipego kuzwa kuli Leza. (Int. 104:​14, 15) Nokuba boobo, ba Naziri bakalilisungwide kuliimya zintu eezyi zikkomanisya. c

Sena mulilibambilide kuliimya zintu zimwi mbuli ba Naziri? (Amubone muncali 4-6)



5. Nkusala kuli buti nkobakacita ba Madián aba Marcela? Nkaambo nzi?

5 Mbubwenya mbuli ba Naziri, andiswe tulaliimya zintu zimwi kutegwa tumukombe Jehova cakumaninina. Mucikozyanyo, amumvwe cakuluula caba Madián aba Marcela. d Banabukwetene aaba bakalibukkede. Kayi ba Madián bakali kubeleka mulimo mubotu uuvwolwa mali manji calo icakapa kuti bacikonzye kukkala muŋanda mbotu kapati. Pele bakali kuyanda kucita zinji mumulimo wa Jehova. Aboobo kutegwa baizuzikizye mbaakani eeyi, bakasala kuti bapange kucinca kumwi. Bakaamba kuti: “Twakatalika kubelesya mali masyoonto buyo. Kumane twakalongela muŋanda syoonto akusambala moota yesu.” Tiiwakali mulawo buya kuti ba Madián aba Marcela bacite boobo, pele bakasala kucita oobo nkaambo bakali kuyanda kuti bayungizya mulimo wabo kuli Jehova. Akaambo kakusala nkobakacita, lino balimvwa kukkutila alimwi akukkomana kapati.

6. Nkaambo nzi Banakristo mazuba aano ncobaliimya zintu zimwi? (Amubone acifwanikiso.)

6 Mazuba aano, Banakristo balajana lukkomano lutaambiki kwiinda mukuliimya zintu zimwi kutegwa babelesye ciindi cinji muzintu zyakumuuya. (1Kor. 9:​3-6) Jehova tatusinikizyi buya kucita boobo; azyalo zintu nzyotuliimya takuli kuti nzibi pe. Mucikozyanyo, bamwi balaliimya kubeleka mulimo ngobayanda naa kukkala muŋanda njobakkomanina. Bamwi basala kutaba abana naa kukkala kabatakwete naa kukwatwa kwaciindi cili mbocibede. Bamwi basala kuyoobelekela kubusena kubulide, nokuba kuti eeco caamba kuyookkala kule abayandwa babo. Bunji bwesu tulalisungula kuliimya zintu eezyi nkaambo tuyanda kupa Jehova zintu ziinda kubota. Aboobo, amube alusyomo lwakuti Jehova ulalumba kapati akaambo kazintu nzyomuliimya kutegwa mumubelekele kufwumbwa naa nzisyoonto naa nzipati.—Heb. 6:10.

AMULISUNGULE KWIINDANA ABAMWI

7. Mbuyumuyumu nzi mbwaakali kukonzya kujana mu Naziri kutegwa azumanane kubamba cikonke cakwe? (Myeelwe 6:5) (Amubone acifwanikiso.)

7 Amubale Myeelwe 6:5. Ba Naziri bakali kukonka kutagela masusu aabo. Eeci cakali citondezyo cakuti bakali kulibombya kuli Jehova cakumaninina. Ikuti naa muna Israyeli wasala kuba mu Naziri kwaciindi cilamfwu, masusu aakwe akali kulampa kapati cakuti bamwi bakali kukonzya kwaabona. Alimwi ikuti naa bantu mbaakali kukkala limwi kabamulemeka akaambo kakusala kwakwe akumukulwaizya kubamba cikonke cakwe, cakali cuuba-uba kucizuzikizya. Pele cuusisya ncakuti, kuli ziindi zimwi ba Naziri nobatakali kulemekwa naa kukulwaizyigwa kuzumanana kubamba cikonke cabo. Mucikozyanyo, mumazuba aamusinsimi Amosi, bana Israyeli basiluleyo ‘bakazumanana kupa ba Naziri waini kuti banywe,’ ambweni kutegwa baalilwe kuzuzikizya cikonke cabo cakutanywa waini. (Am. 2:12) Zimwi ziindi, ba Naziri bakali kuyandika busicamba kapati kutegwa bacikonzye kuzumanana kubamba cikonke cabo akuba bantu baindene abamwi.

Mu Naziri iwakali kupona kweelana acikonke cakwe wakalilibambilide kuba muntu wiindene abamwi (Amubone muncali 7)



8. Ncinzi camukkomanisya kujatikizya cakuluula ca Benjamin?

8 Kwiinda mukugwasyigwa a Jehova, cabusicamba andiswe tulakonzya kuba bantu baindene abamwi nokuba kuti tulaansoni. Mucikozyanyo, amumvwe cakuluula ca Benjamin Kamboni waku Norway uujisi myaka yakuzyalwa iili 10. Akaambo kankondo mu Ukraine, basicikolonyina bakeelede kucita zintu zimwi kutegwa batondezye kuti bakali kugwasyilizya bana Ukraine. Basicikolo aaba bakalombwa kwiimba nyimbo kabasamine mibala yandembela yacisi ca Ukraine. Kutegwa atatoli lubazu, Benjamin wakaimina kule awaawo mpobakali kunakwiimbila. Nokuba boobo, bayi bamwi bakamubona akumwiita cakoompolola kuti: “Fwambaana boola kuno utusangane. Toonse tulindila nduwe!” Cabusicamba, Benjamin wakaunka kubayi akubaambila kuti: “Kunyina mbondigwasyilizya, alimwi tanditoli lubazu mumanyongwe aatwaambo twacisi. Alimwi buya, bunji bwa Bakamboni ba Jehova balaangidwe akaambo kakukaka kuunka kunkondo.” Bayi bakamvwa mbwaakapandulula Benjamin, mpoonya bakamuleka kuti atatoli lubazu. Nokuba boobo, basicikolonyina bakatalika kubuzya kaambo ncaatakabasangana. Benjamin wakayoowa kapati cakuti wakali kuyanda kutalika kulila; pele cabusicamba wakabaambila basicikolonyina kaambo nkoonya nkaakaambila bayi. Kuzwa waawo, Benjamin wakaambila bazyali bakwe kuti wakalimvwa kuti Jehova nguwakamugwasya kwiiminina lusyomo lwakwe.

9. Muunzila nzi motukonzya kukkomanisya moyo wa Jehova?

9 Akaambo kakuti tusala kumvwida Jehova, tuliindene abantu bamwi. Pele tuyandika busicamba kutegwa tucikonzye kulizyibya kuti tuli Bakamboni ba Jehova ciindi notuli kumulimo naa kucikolo. Alimwi nyika eeyi mboiyaabwiindila kubija, kweelede kuti cinooli ciyumu kapati kulindiswe kupona kweelana anjiisyo zyamu Bbaibbele akukambauka makani mabotu kuli bamwi. (2Tim. 1:8; 3:13) Nokuba boobo, lyoonse kamuyeeya kuti, ‘tukkomanisya moyo wa Jehova’ ciindi notutondezya kuti tuliindene abaabo batamubelekeli.—Tus. 27:11; Malk. 3:18.

AMUBIKKE JEHOVA MUBUSENA BWAKUSAANGUNA MUBUUMI BWANU

10. Mbuti kutobela ncolwaamba lugwalo lwa Myeelwe 6:​6, 7 mbokwakali kusunka lusyomo lwaba Naziri?

10 Amubale Myeelwe 6:​6, 7. Ba Naziri tiibakeelede kuswena afwaafwi amutunta wamuntu. Ambweni mulakonzya kuyeeya kuti eeci tiicakali cintu cikatazya kapati. Pele, cakali kukatazya kapati kumu Naziri kwaatobela malailile aaya ikuti naa muntu wafwa munamukwasyi. Kaindi, kweelana azilengwa zyaadilwe, bantu bakeelede kuti kabali munsi-munsi amutunta wamuntu uufwide. (Joh. 19:​39, 40; Mil. 9:​36-40) Nokuba boobo, mu Naziri tanaakeelede kutobela zilengwa zili boobu. Nociba ciindi naakali mubuumba kapati, mu Naziri wakeelede kutondezya lusyomo luyumu kwiinda mukuzumanana kubamba cikonke cakwe. Tacidoonekwi buya kuti, Jehova wakali kubayumya bakombi bakwe aaba basyomeka kutegwa bacikonzye kuliyumya mubukkale oobu bukatazya.

11. Ncinzi Munakristo ncayelede kucita ciindi nalanganya makani aajatikizya mukwasyi? (Amubone acifwanikiso.)

11 Mbotuli Banakristo, tulacilemeka kapati cikonke cesu cakulyaaba kuli Jehova. Eeci cilazijatikizya zintu nzyotusala alimwi akucita mumakani aajatikizya mukwasyi. Tulabeleka canguzu kulanganya mukwasyi, pele tatweelede kusolozya nzyobayanda banamukwasyi kwiinda nzyayanda Jehova. (Mt. 10:​35-37; 1Tim. 5:8) Zimwi ziindi, inga twayandika kupanga zyakusala nzyobatakkomanini banamukwasyi pele zikkomanisya Jehova.

Sena mulilibambilide kubikka kuyanda kwa Jehova mubusena bwakusaanguna nomuba mubukkale bukatazya kapati? (Amubone muncali 11) e



12. Ciindi nobakali mubukkale bukatazya bwamumukwasyi, ncinzi ncobakacita ba Alexandru alimwi ncinzi ncobatakacita?

12 Amubone cakuluula caba Alexandru abakaintu babo ba Dorina. Nobakaiya Bbaibbele kwamwaka omwe, ba Dorina bakaleka kwiiya aboobo bakali kuyanda kuti abalo ba Alexandru bacileke. Cabupampu, bakaambila bakaintu babo kuti balo balazumanana kwiiya. Pele ba Dorina tiibakakkomana, aboobo bakasola kubasinikizya balumi babo kuti bacileke. Ba Alexandru bakaamba kuti bakasola kuzyiba kaambo bakaintu babo ncobakali kucitila boobo, pele bakaalilwa. Zimwi ziindi, ciindi ba Dorina nobakali kubafwubaazya alimwi akubabbodweda, cakali kubacisa kapati cakuti bakali kuyanda buyo kucileka kwiiya. Nokuba boobo, ba Alexandru bakazumanana kubikka Jehova mubusena bwakusaanguna, alimwi akutondezya luyando abulemu kubakaintu babo. Akaambo kacikozyanyo cabalumi babo cibotu, ba Dorina bakatalika alimwi kwiiya Bbaibbele mane kumbele bakabbapatizyigwa.—Amubone vidiyo iili a jw.org yakuti Ba Alexandru aba Dorina Vacar: “Luyando Lulakkazika Moyo Alimwi Lulaaluzyalo” mucibeela cakuti “Kasimpe Kalabacinca Bantu.”

13. Mbuti mbotukonzya kutondezya kuti tulamuyanda Jehova alimwi abanamukwasyi?

13 Jehova nguwakatalisya mukwasyi, alimwi uyanda kuti banamukwasyi kabakkomene. (Ef. 3:​14, 15) Aboobo kuti katuyanda kukkomana ncobeni, tweelede kucita zintu Jehova nzyayanda. Amube alusyomo lwakuti Jehova ulalumba kapati akaambo kakuliimya zintu zimwi nkomucita, kutegwa mumubelekele akulanganya mukwasyi wanu caluyando abulemu.—Rom. 12:10.

AMUKULWAIZYE MUUYA WABU NAZIRI

14. Mbaani mbotweelede kusolekesya kukulwaizya?

14 Boonse aabo ibayanda kukomba Jehova mazuba aano beelede kuti kabalibambilide kuliimya zintu zimwi, akaambo kaluyando ndobajisi kulinguwe. Zimwi ziindi, tacili cuuba-uba kucita boobo. Pele mbuti mbotukonzya kukulwaizyanya kuba amuuya wabu Naziri? Nkwiinda mukwaamba majwi aakulwaizya. (Job. 16:5) Sena kuli bamwi mumbungano yanu ibasola kuubya-ubya buumi bwabo kutegwa bacite zinji mumulimo wa Jehova? Sena kuli bakubusi mbomuzyi ibasolekesya kuba bantu baindene abasicikolonyina, nokuba kuti tacili cuuba-uba kucita boobo? Sena kuli basikwiiya Bbaibbele naa basyominyoko ibasolekesya kuzumanana kusyomeka nokuba kuti balakazyigwa abanamukwasyi? Aabe makanze aanu aakucita kufwumbwa ncomukonzya kutegwa mubakulwaizye akubaambila mbomubayanda akaambo kabusicamba mbobatondezya alimwi anzyobamucitila Jehova.—Flm. 4, 5, 7.

15. Mbuti bamwi mbobabagwasyilizya aabo bali mumulimo waciindi coonse?

15 Zimwi ziindi, tulakonzya kubagwasya kumubili Banakristoma ibali mumulimo waciindi coonse. (Tus. 19:17; Heb. 13:16) Eeci ncaakacita mucizyi umwi uucembeede uukkala ku Sri Lanka. Naakapegwa mali aalitaya, wakayanda kugwasya bacizyi bapainiya bobilo kutegwa bazumanane mumulimo wabo nkaambo bakajisi penzi lyakubula mali. Aboobo, wakasala kuti mwezi amwezi kabapa mali amwi kutegwa kababelesya kubbadela mabbiilu aafooni. Eelo kaka mucizyi ooyu wakatondezya muuya mubotu wabwaabi!

16. Ncinzi ncotukonzya kwiiya kububambe bwabu Naziri?

16 Kuli zinji nzyotukonzya kwiiya kucikozyanyo cibotu caba Naziri. Nokuba boobo, cikonke cabu Naziri kuli acimbi ncocituyiisya kujatikizya Taateesu wakujulu, Jehova. Ulizyi kuti tuyanda kumukkomanisya akuti tulilibambilide kuliimya zintu zimwi kutegwa tupone kweelana acikonke cesu cakulyaaba. Kunze lyaboobo, ulatulemeka kwiinda mukutupa coolwe cakutondezya mbotumuyanda. (Tus. 23:​15, 16; Mk. 10:​28-30; 1Joh. 4:19) Bubambe bwabu Naziri, butuyiisya kuti Jehova ulakubona kuliimya nkotucita alimwi akuti ulatuyanda kapati akaambo kazintu nzyotumucitila. Aboobo aabe makanze eesu kuzumanana kumubelekela Jehova, akulyaaba kumupa zintu ziinda kubota.

INO INGA MWAINGULA BUTI?

  • Muunzila nzi ba Naziri mobakali kuliimya alimwi akutondezya busicamba?

  • Mbuti mbotukonzya kukulwaizyanya kuba amuuya wabu Naziri mazuba aano?

  • Ino bubambe bwabu Naziri butuyiisya nzi kujatikizya Jehova?

LWIIMBO 124 Katusyomeka Lyoonse

a Nokuba kuti Jehova ngowakali kusala bantu bamwi kuti babe ba Naziri, kweelede kuti bunji bwabo bakali bana Israyeli ibakali kulisalila buya.—Amubone kabbokesi kakuti “ Ba Naziri Ibakasalidwe a Jehova.”

b Zimwi ziindi, mabbuku eesu ali kukozyanisya ba Naziri kuli baabo bali mumulimo waciindi coonse. Pele mucibalo eeci, tulabikkila maano kubona babelesi ba Jehova boonse balyaabide mbobakonzya kutondezya muuya wabu Naziri.

c Kulibonya kuti, mu Naziri tanaakajisi mikuli iiyungizyidwe, mbuli mulimo, kutegwa azuzikizye cikonke cakwe.

d Amubone cibalo cakuti “Twakasala Kuubya-ubya Buumi Bwesu” mumulongo wazibalo wakuti “Zyakuluula zya Bakamboni ba Jehova” a jw.org.

e BUPANDULUZI BWACIFWANIKISO: Kali atala aŋanda, mu Naziri weebelela dilwe lyamunamukwasyi umwi, nkaambo cikonke cakwe tiicakali kumuzumizya kuba munsi-munsi.