Skip to content

Skip to table of contents

CHIIYO 7

LWIIMBO 51 Twakalyaaba Kuli Leza!

Zyiiyo Nzitwiiya Kuzwa kumaNaziri

Zyiiyo Nzitwiiya Kuzwa kumaNaziri

“Ulasalala kuli Jehova mazuba oonse aabu Naziri bwakwe.”MY. 6:8.

NZITUTAYIYE

Chiiyo eechi chilatugwasya kubona mbutukonzya kutobelezya chikozyano chamaNaziri kwiinda mukubelekela Jehova katuli aachibindi akutondeezya muuya wakulipeda.

1. Bakombi baJehova biingi balikutondeezya muuya uuli biyeni?

 UBUBONA kabuyandikana na bweenzinyokwe mbulaabo aJehova? Nichoonzyo kuti ububona kabuyandikana. Alubo tuli aawulikke pe. Kuzwa chiindi, bantu biingi ambabo babubona kabuyandikana bweenzinyina mbubalaabo aJehova. (Int. 104:​33, 34) Biingi bakalipeda kusweekelwa zimwi kuti balipede kubelekela Jehova. Nzizyo zyakachitwa aabamwi ma-Israyeli bakali kutegwa maNaziri. MaNaziri mbantu bali biyeni? Alubo niinzi nzitwiiya kuzwa kuchikozyano chabo?

2. (a) MaNaziri mbantu bali biyeni? (Myeelwe 6:​1, 2) (b) Niinzi zyakali kupa kuti bamwi ma-Israyeli basale kuba maNaziri?

2 Bbala lyakuti “muNaziri” lizwa kubbala lyachiHebberu lyaamba kuti “Uusalidwe,” “Waabidwe” naakuti “Waandaanizyidwe.” Bbala eeli lipandulula ma-Israyeli bakali basungu alubo bakalipeda kubelekela Jehova munzila iiyandikana. Mulawu waMozesi wakali kuzumizya kuti mwaalumi naakuti mwanakazi asale kukonka kuti abe muNaziri kwachiindi chifwiifwi naakuti chilamfu. a (Bala Myeelwe 6:​1, 2.) Chikonke eecho, chakali kuswaanizya kutobelezya imwi milawu yakateelede kutobelezegwa aabamwi ma-Israyeli. Niinzi zyakali kupa kuti bamwi ma-Israyeli bachite chikonke chakuba maNaziri? Bakali kuyanda kutondeezya kuti bamuyanda loko Jehova akuti balamulumba akaambo kazilongezyo nzibakalaazyo.—Dt. 6:5; 16:17.

3. Mazubaano, bakombi baLeza bakozyenie biyeni amaNaziri?

3 Mabambe aabuNaziri akamana chiindi nikwakasaanguna kubeleka “mulawu waKkristu” alubo aachiindi eecho Mulawu waMozesi teewakachili kubeleka pe. (Gal. 6:2; Rom. 10:4) Mbuli maNaziri, bakombi baJehova mazubaano balikwiinkilila kunembo kutondeezya kuti bali aachiyandisyo chakumubelekela amoyo woonse, abuumi bwabo boonse amizeezo yabo yoonse amanguzu aabo woonse. (Mk. 12:30) Nga twachita chikonke eecho chiindi nitulipeda kuli Jehova. Tutondeezya kuti tulikupona kweendelana achikonke eecho kwiinda mukuchita kuyanda kwaJehova akulipeda kusweekelwa zimwi zintu kuti tumubelekele. Nitwanoolanga-langa nzibakali kuchita maNaziri kuti bapone kweendelana achikonke chabo, tulajana zyiiyo zyiingi zikonzya kutugwasya kuti tupone kweendelana achikonke chesu. b (Mt. 16:24) Atulange-lange zimwi zikozyano.

LIPEDE KUSWEEKELWA ZIMWI

4. Kweendelana alugwalo lwa Myeelwe 6:​3, 4, niinzi nzibakasala kusiya maNaziri?

4 Bala Myeelwe 6:​3, 4. MaNaziri teebakali kuzumizigwa pe kuti banywe bukande naakuti kulya masaansa matete amayumu. Pesi bantu bakatali maNaziri bakali kuzilya zintu eezi nkaambo tazikasigwi pe aBbayibbili. Bbayibbili lyaamba kuti wayini nchipo chizwa kuli Leza alubo lyaamba kuti “[wayini] uukkomanisya moyo wamuntu.” (Int. 104:​14, 15) Nikuba oobo, maNaziri bakasala kusiya zintu eezi nikuba kuti zyakali kupa kuti muntu abotelwe. c

Ulilipedelede na kusweekelwa zimwi zintu mbuli mbubakali kuchita maNaziri? (Langa fuka 4-6)


5. Madián aMarcela bakasala kusweekelwaanzi alubo nkamboonzi?

5 Mbuli maNaziri, andiswe nga twasala kusweekelwa zimwi zintu kuti tuchite zyiingi mukubelekela Jehova. Atubone zyakachitwa aaMadián aMarcela. d Madián aMarcela bakali aazintu zyoonse nzibakali kuyanda mubuumi. Madián wakali kubeleka mulimu uufozya mali nyingi alubo bakali kukkala ang’anda mbotu mpati. Nikuba oobo, bakali kuyanda kuchita zyiingi mukubelekela Jehova. Kuti bakonzye kuzichita eezi, bakasala kuti bawubye buumi bwabo. Bakaamba kuti: “Twakasaanguna kuchesya zintu nzitwakali kuula. Twakakkala mukaanda kaniini mpawo twakawuzya moota yesu.” Madián aMarcela bakachita zintu eezi akaambo kakuti bakali kuyanda kuchita zyiingi mukubelekela Jehova kutali kuti kuli nchibakabula biya pe. Balakkutisikana alubo balabotelwa akaambo kakusala nkubakachita.

6. Niinzi nzibasala kusiya bamwi maKkristu mazubaano? (Langa chifanikisyo.)

6 MaKkristu mazubaano, balikubotelwa akusala nkubalikuchita kuti basweekelwe aazimwi zintu kuchitila kuti bajane chiindi chiingi chakubelekela Jehova. (1 Kor. 9:​3-6) Jehova tatumanikizyi biya pe kuti tusale kusiya zimwi zintu alubo zintu nzitusala kusiya teekuti tazili kabotu pe. Muchikozyano, bamwi nga basala kusiya milimu, maanda naakuti banyama bavubwa mbibayandisya. Bamwi bakasala kutakwata naakuti kutakwatwa alubo bamwi bachadide bakasala kutaba aabana. Bamwi bakasala kulongela kubusena buyanda basikupupulula nikuba kuti nga baya kule loko ababbululu babo. Biingi besu twakalipeda kuchita zintu eezi akaambo kakuti tuyanda kubelekela Jehova. Tweelede kuba aachoonzyo chakuti Jehova ukubona kakuyandikana loko kulipeda kusiya zintu ziniini naakuti zipati nkutuchita akaambo kakuti tuyanda kumubelekela.—Heb. 6:10.

LIPEDE KUSIYANA ABAMWI

7. Mbuubuli buyumu-yumu bwakali kukonzya kukachizya maNaziri kuti babambe chikonke chabo? (Myeelwe 6:5) (Langa chifanikisyo.)

7 Bala Myeelwe 6:5. MaNaziri bakachita chikonke chakutagela masusu. Eezi zyakali kutondeezya kuti bakalilipedelede chakumaninina kuli Jehova. Kuti mu-Israyeli wakkala chiindi chilamfu kali muNaziri, masusu aakwe akali kulampa alubo kwakali kuuba kuti bamwi bazibone kuti muNaziri. Alubo, chiindi bamwi nibakali kubalemeka akubasungwaazya kuti bayinkilile kunembo achikonke chabo, kwakali kubawubila maNaziri kuti basiyane abamwi. Pesi zilawusisya kuti aali chimwi chiindi muchisi cha-Israyeli, bamwi teebakachili kubalemeka pe akubasungwaazya maNaziri. Muchiindi chakapona mupolofita Amosi, Amosi wakabuzya ma-Israyeli basiluleyo kuti “mwakazumanana kupa ba Naziri waini kuti banywe.” Kulakonzeka kuti bakali kuyanda kuti maNaziri aabo batyole chikonke chabo kwiinda mukunywa wayini. (Am. 2:12) Chimwi chiindi, kwakali kuyandikana kuti maNaziri babe aachibindi kuchitila kuti bakkale kababamba chikonke chabo akuti basiyane abamwi.

MuNaziri wakali kukakatila kuchikonke chakwe wakalilipedelede kusiyana abamwi (Langa fuka 7)


8. Zyakachitikila Benjamin zitusungwaazya biyeni?

8 Kwiinda mukugwasigwa aaJehova, andiswe tulakonzya kutondeezya chibindi kwiinda mukusiyana abamwi nikuba katuli aabweeme. Atubone chikozyano chawumwi Kamboni wakuNorway uutegwa Benjamin uuli aaminyaka iili 10. Kuchikolo chabo kwakachitwa zimwi zintu zyakali kutondeezya kuti basapota bantu baku-Ukraine. Bana bachikolo bakabuzigwa kuti bayimbe lwiimbo lwanyika kabazweete zigogo zili aamibala yafuleegi yaku-Ukraine. Benjamin wakasala kuti ataliswaanizyi pe azyakali kuchitika aachikolo kwiinda mukwiimikilila kule-kule ampuzyakali kuchitikila. Muyiisi wakwe wakamubona mpawo wakamwiita akumubuzya kuti: “Kuza ookuno uzootujoyine, tulindide nduwe toonse.” Benjamin wakatondeezya chibindi kwiinda mukwiinka kumuyiisi wakwe mpawo wakamubuzya kuti: “Tanditoli lubazu pe muli zyanyika. Bakamboni biingi balisungidwe mumajele akaambo kakuti bakakaka kuya kunkondo.” Muyiisi wakwe wakazimvwisisisya nzyaakapandulula Benjamin mpawo wakati atatoli lubazu pe muzintu nzibakali kuchita. Pesi basichikolonyina bakayanda kumvwa zintu zyakapa kuti Benjamin atabajoyini. Benjamin wakaliyoowede zyakuti wakali kuyanda kulila pesi wakaba aachibindi chakubapandulwida nzyaakapandulwida muyiisi wakwe. Kuzwa waawo, Benjamin wakabuzya bazyali bakwe Jehova mbaakamugwasya kuti ayiminine nzyasyoma.

9. Niinzi nzitweelede kuchita kuti tubotezye moyo waJehova?

9 Akaambo kakuti tusala kuchita kuyanda kwaJehova, bantu nga bazibona kuti tulisiyene ambabo. Tweelede kuba aachibindi kuchitila kuti tulitondeezye kuti tuli Bakamboni baJehova kumulimu naakuti kuchikolo. Akaambo kakuti bantu bali aamaboneno aasiyene kuli zimwi zintu alubo nzila njibalijataayo ilikwiindilila kubija, chimwi chiindi kulakonzya kutuyumina kuti tupone kweendelana amalayilile aamuBbayibbili akuti tubakambawukile makani mabotu bamwi. (2 Tim. 1:8; 3:13) Tweelede kukkala katuyeeya kuti tupa kuti ‘moyo waJehova ukkomane’ chiindi nituba aachibindi chakuti tuchite zintu zisiyene abantu batakombi Jehova.—Tus. 27:11; Malk. 3:18.

KKALA KUBIKKA JEHOVA MUBUSENA BWAKUSAANGUNA

10. Niinzi zyakali kukonzya kupa kuti kubayumine maNaziri kuchita zintu zyaambidwe muli Myeelwe 6:​6, 7?

10 Bala Myeelwe 6:​6, 7. MaNaziri teebakali kuzumizigwa pe kuti baswene aafwiifwi amuntu uufwide. Tulakonzya kubonaanga kwakali kuuba kuchita oobu. Pesi muchiindi chakalembwa Bbayibbili, kwakali kukonzya kumuyumina loko muNaziri kuswiilila mulawu ooyo kuti kwafwa bbululu wakwe. Ziyanza zyakali kuchitwa aadilwe muchiindi eecho zyakali kuswaanizya kuswena aafwiifwi achidumbu. (Joh. 19:​39, 40; Mil. 9:​36-40) MuNaziri taakali kuswaanizigwa pe muziyanza eezi. Chiindi nikwakali kufwa bbululu wakwe, kwakali kuyandikana kuti muNaziri atondeezye lusyomo lusimide kuchitila kuti abambe chikonke chakwe. Jehova wakasungwaazya bakombi bakwe basyomeka kuti balisimye muziindi ziyumu.

11. MuKkristu weelede kukanza kuchitaanzi chiindi nasala zintu zijatikizya bamumpuli? (Langa chifanikisyo.)

11 Mbutuli maKkristu, chikonke chakulipeda kuli Jehova tuchibona kachili chintu chiyandikana loko. Kulipeda ooku kutugwasya kuti tuzibe nzitweelede kusala kunkani zili aachakuchita ampuli. Tubeleka changuzu kuti tubape nzibayanda bamumpuli, pesi tubikka zintu nzyayanda Jehova mubusena bwakusaanguna kwiinda zintu ziyandwa aabamumpuli. (Mt. 10:​35-37; 1 Tim. 5:8) Chimwi chiindi, nga twasala kuchita zintu zibotezya Jehova kutali kuchita zibotezya bamumpuli zyesu.

Ulilipedelede na kubikka kuyanda kwaJehova mubusena bwakusaanguna nikuba kakuli kuyumu kuchita oobo? (Langa fuka 11) e


12. Chiindi Alexandru naakali mubuyumu-yumu, niinzi nzyaakachita alubo niinzi nzyaakatachita?

12 Atubone zyakachitikila Alexandru amwanakazaakwe Dorina. Kabali baba aamunyaka kabayiya Bbayibbili, Dorina wakasala kuleka kwiiya mpawo wakali kuyanda kuti Alexandru anguwe aleke kwiiya. Nikuba oobo, Alexandru wakamubuzya munzila yabupampu mwanakazaakwe kuti takooleka pe kwiiya. Dorina taakabotelwa pe akusala nkwaakachita mulumaakwe alubo wakeezya kuti alesye mulumaakwe kwiiya. Alexandru wakeezya kumvwisisisya chakali kupa kuti alimvwe munzila eeyi mwanakazaakwe pesi teekwakali kuuba pe kuchita oobo. Chimwi chiindi, Dorina wakali kumubuzya majwi mabi mulumaakwe, eezi zyakapa kuti ayande kuleka kwiiya Bbayibbili. Pesi Alexandru wakalisimya kwiinda mukubikka Jehova mubusena bwakusaanguna alubo taakaleka pe kumuyanda mwanakazaakwe akumulemeka. Kumamanino, chikozyano chakwe chilikabotu chakapa kuti mwanakazaakwe abusilizye lubo kwiiya Bbayibbili mpawo wakazoobbabbatizigwa.—Langa vidiyo itii, Alexandru aDorina Văcar: “Luyando Luli Aamoyo Mulamfu Alubo Luli Aaluzyalo aajw.org.

13. Kujana twatondeezya biyeni kuti tulamuyanda Jehova abamumpuli zyesu?

13 Jehova nguwe wakasaanguna mabambe aampuli alubo uyanda kuti tubotelwe mumpuli. (Ef. 3:​14, 15) Kuti katuyanda kubotelwa chachoonzyo, tweelede kuchita zintu nzyayanda Jehova. Tweelede kuba aachoonzyo chakuti Jehova ukubona kakuyandikana kulipeda nkutuchita kuti tumukombe kumwi katulangania mpuli zyesu alubo katubatondeezya kuti tulabayanda akubalemeka.—Rom. 12:10.

SUNGWAAZYA BAMWI KUTI BALIPEDE MBULI MANAZIRI

14. Mbaani mbitweelede kusungwaazya?

14 Boonse basala kukomba Jehova mazubaano, batondeezya kuti balamuyanda Jehova kwiinda mukulipeda kusweekelwa zimwi zintu. Chimwi chiindi, kuchita oobo teekuuba pe. Niinzi nzitweelede kuchita kuti tusungwaazyanie? Tulakonzya kusungwaazya bamwi amajwi eesu. (Job. 16:5) Kuli bamwi na mumbungano yanu balikweezya kuubya buumi bwabo kuti bachite zyiingi mukubelekela Jehova? Kuli bachikula mbuzi na balikutondeezya chibindi kwiinda mukusala kuti basiyane abamwi kuchikolo nikuba kakuli kuyumu kuchita oobo? Kuli bantu bayiya Bbayibbili na naakuti bakombima balikuyuminwa kuti bakkale kabasyomeka akaambo kakukazigwa mumpuli zyabo? Atweezye kubelesya kufumbwa myeenya njitulaayo kuti tusungwaazye bakombima akubabuzya kuti tulabalumba akaambo kakulipeda nkubachita achibindi nchibalaacho.—Flm. 4, 5, 7.

15. Niinzi nzibasala kuchita bamwi kuti bagwasilizye bali mumulimu wachiindi choonse?

15 Chimwi chiindi, tulakonzya kugwasya bakombima bali mumulimu wachiindi choonse. (Tus. 19:17; Heb. 13:16) Eezi nzizyo zyakachitwa aawumwi muchizi wakomena wakuSri Lanka. Mali yapencheni yamuchizi ooyu yakayungizigwa mpawo wakasala kuti agwasye bamwi mapayona bachikula babili kuchitila kuti bayinkilile kunembo amulimu wakukambawuka nikuba kuti munyika yabo kwakali penzi lyamali. Nkinkaako, wakasala kuti kabapa mali mweezi amweezi yakuti kabafoonesya. Muchizi ooyu wakatondeezya buntu bubotu loko.

16. Nziizili zyiiyo nzitujana kuzwa kumabambe aabuNaziri?

16 Kuli zintu zyiingi loko nzitwiiya kuzwa kumaNaziri. Mabambe aabuNaziri atondeezya chimwi chintu atala aTaateesu wakujulu, Jehova. Jehova ulizi kuti tuyanda kuchita zintu zimubotezya akuti tulilipedelede kusweekelwa zimwi zintu kuchitila kuti tupone kweendelana akulipeda kwesu. Jehova ulatulemeka kwiinda mukutupa mweenya wakuti tutondeezye kuti tulamuyanda. (Tus. 23:​15, 16; Mk. 10:​28-30; 1 Joh. 4:19) Mabambe aabuNaziri atondeezya kuti Jehova ulazibona zintu nzitusala kusweekelwaazyo alubo ulatuyanda akaambo kakuti tukomba nguwe. Atukanze kwiinkilila kunembo katukomba Jehova katulipeda kuchita kuyanda kwakwe.

KUJANA WASANDULA BIYENI?

  • MaNaziri bakali kutondeezya biyeni kuti bakalilipedelede kuli Jehova akuti bakali aachibindi?

  • Kujana twabasungwaazya biyeni bamwi mazubaano kuti babe aamuuya uuli mbuli wamaNaziri?

  • Mabambe aabuNaziri atondeezya biyeni kuti Jehova ulizi kuti tuli aachiyandisyo chakumukomba?

LWIIMBO 124 Katusyomeka Lyoonse

a Nikuba kuti kuli bamwi bantu bakali kusalwa aaJehova kuti babe maNaziri, pesi biingi babo kuyeeyelwa kuti bakali ma-Israyeli bakali kulisalila biya kuti babeleke kabali maNaziri.—Langa kabbokesi katii, “ MaNaziri Bakasalwa aaJehova.”

b Chimwi chiindi mumabbuku eesu, maNaziri bakozyanisigwa aabantu bali mumulimu wachiindi choonse. Pesi muchiiyo eechi, tulabona bakombi baJehova boonse mbubakonzya kutondeezya muuya uuli mbuli wamaNaziri.

c Tazyaambi kuti maNaziri bakali aazimwi nzibakali kukasigwa mbuli kubeleka uumwi mulimu kuchitila kuti bazuzikizye chikonke chabo.

d Langa chiiyo chitii, “Twakasala Kuubya-ubya Buumi Bwesu” aachipanzi chitii, “Zyakuluula zya Bakamboni ba Jehova,” aajw.org.

e BUPANDULUZI BWACHIFANIKISYO: Kali aakaluli, muNaziri ulikulanga nikuli kuchitwa mabambe aadilwe aabbululu wakwe. Chikonke chakwe tachimuzumizyi pe kuti aliswaanizye mumabambe aadilwe.