1. Zvini lezvi a vakhozeli va Jehovha va zvi kombisako?

 WA GI nyika lisima a wunghana ga wena na Jehovha? Lezvo a zvi kanakanisi. Niku a hi wena wece. Kusukela cikhatini ca kale, a vanhu vo tala vonawu va wa gi nyika lisima a wunghana gabye na Jehovha. (Lis. 104:33, 34) A votala va wa ti karata kasi va khozela Jehovha. Niku hi zvalezvo futsi a vaNazira va nga maha le Izrayeli wa kale. Ku wa hi vamani a vaNazira niku zvini hi gondzako ka cikombiso cabye?

2. a) Ku wa hi vamani a vaNazira? (Mitsengo 6:1, 2) b) Hikuyini a vaIzrayeli vo kari va nga wa ta hlawula ku maha cifungo ca wuNazira?

² A gezu muNazira gi sukela laha ka gezu ga ciHebheru gi wulako ku: “munhu a hlawulilweko”, “a hambanisilweko”, kutani “a ti nyikeleko kasi ku maha ntiro wo hlawuleka”. A vaNazira va wa hi vaIzrayeli vo hiseka, va nga ti tsona zvokari kasi va tirela Jehovha hi ndlela yo hlawuleka. A Nayo wa Mosi wu wa vhumelela ku a wanuna kutani wasati a maha cifungo co hlawuleka ka Jehovha hi ku hlawula ku hanya kota muNazira hi cikhati co kari. a (Lera Mitsengo 6:1, 2.) A cifungo leco, ku wa hi citsumbiso ci nga patsa ku a landzela milayo ya ku a vaIzrayeli lava van’wani va wa nga yi landzeli. Makunu, hikuyini a wokari a nga wa ta hlawula ku maha cifungo ca wuNazira? Kuzvilava i wa ta kuciwa hi lirandzo la hombe leli a nga hi nalo hi Jehovha ni kubonga hi kota ya zvinyikiwo zvo tala zvo saseka. — Deut. 6:5; 16:17.

3. A vanhu va Nungungulu va fana ni vaNazira hi ndlela muni?

³ A wuNazira gi fuvile a cikhati leci a Nayo wa Mosi wu nga  vhaletiwa hi “nayo wa Kristu”. (Gal. 6:2; Rom. 10:4) Hambulezvo, a kufana ni vaNazira, a vanhu va Jehovha nyamutlha, va ha simama ku kombisa a kuxuva ka hombe ka ku mu tirela hi timbilu tabye tontlhe, ni muhefemulo wontlhe ni ntamu wontlhe. (Mar. 12:30) Hi maha cifungo leco hi kuzvirandza a cikhati leci hi ti nyikelako ka Jehovha. A ku hanya hi kuyelana ni cifungo leco zvi patsa a ku ti veka hasi ka kurandza ka Jehovha u tlhela u ti karata kasi ku mu tirela. Laha hi kambisisako lezvi a vaNazira va nga hanyisa zvona hi kuyelana ni cifungo cabye, hi ta gondza zvilo zva lisima xungetano hi lezvi hi nga hanyisako zvona hi kuyelana ni zvifungo zvi hina. b (Mat. 16:24) A hi wonene zvikombiso zvokari.

TI KARATE

4. Hi kuya hi Mitsengo 6:3, 4, a moya wa kutikarata wa vaNazira wu wa ringisiwa kuyini?

⁴ Lera Mitsengo 6:3, 4. A vaNazira va wa nga faneli kunwa byala ne kuga mauvha, kani yo tsakama kutani yo woma. A vanhu vo tala cikhatini leco va wa tolovela ku ti buza hi zvilo lezvo, kota lezvi ka ku zvi wa nga bihangi. A Bhibhiliya gi wula lezvaku a ‘vhinyo leyi yi tsakisako a mbilu ya munhu’ cinyikiwo ci tako hi ka Nungungulu. (Lis. 104:14, 15) Hambulezvo, a vaNazira va wa ti yimisele ku tsika zvilo lezvo. c

5. Zvini lezvi Marcos na Marcela va hlawulileko ku ti tsona wutomini gabye, niku hikuyini?

⁵ A ku fana ni vaNazira hinawu ha ti tsona zvokari kasi hi mu tirela nguvhu Jehovha. Wona cikombiso ca Marcos na Marcela. d A vamakabye lava va wa hanya wutomi ga ginene. Marcos i wa hi ni ntiro wa wunene, lezvi zvi nga maha ku va hanya ka muti wo chandza. Hambulezvo, va wa lava ku maha zvotala ntirweni wa Jehovha. Kasi va tatisa mixuvo leyo, va no boha ku cica zvokari wutomini gabye. Va wula lezvi: “Hi no sangula ku hi nga ha gaxtari mali yo tala. Hi no rura hiya ka yindlu ya yitsongwani hi tlhela hi xavisa a movha wa hina.” Zvi wa nga kurumeti ku Marcos na Marcela va ti tsona lezvi wutomini gabye, kanilezvi va hlawulile ku maha lezvo hi lezvi va nga lava ku maha zvotala ntirweni wa Jehovha. Va tizwa na va xalele va tlhela va tsaka hi ciboho cabye.

6. Hikuyini a maKristu nyamutlha ma ti karatako? (Wona ni mufota.)

 ⁶ A maKristu nyamutlha ma tsaka hi ku ti tsona zvokari kasi ma kuma cikhati ca ku mu mahela zvotala Jehovha. (1 Kor. 9:3-6) Jehovha a nga hi kurumeti ku hi ti tsona a zvilo lezvo niku a hi ku khwatsi a zvilo lezvi hi ti tsonako zvi no biha. Hi cikombiso, a vokari va ti yimisela a ku va ngavi ni ntiro lowu wu va tsakisako, muti hambu ni zvifuyo. A votala va boha ku va nga chadhi kutani ku va nga tekeli kuva ni vana andzhako ka loku va chadhile. A van’wani va hlawula ku tira lomu ku nga ni cilaveko ca hombe, hambu lezvi a ku maha lezvo zvi nga wulako ku hanya kule ni maxaka ni vanghana. A kutala ka hina hi ti yimisele ku maha lezvo hakuva hi lava ku mahela Jehovha zvontlhe zvi nga ntan’wini wa hina. Tiyiseka lezvaku Jehovha wa ku nyika lisima ni kwihi a kutikarata u ku mahako kasi u mu tirela — kani ka hombe kutani ka kutsongwani. — Mah. 6:10.

TI YIMISELE KU HAMBANA NI VAN’WANI

7. Cikarato muni leci kuzvilava a vaNazira va nga kumana naco laha va nga kari va namarela ka cifungo cabye? (Mitsengo 6:5) (Wona ni mufota.)

⁷ Lera Mitsengo 6:5. A vaNazira va wa maha cifungo ca ku va nga tsemi misisi. Leyo yi wa hi ndlela ya ku komba lezvaku va wa ti koramisa hi kumbhelela ka Jehovha. Loku a muIzrayeli ava muNazira hi cikhati co leha, a misisi yakwe yi wa kula nguvhu laha ka ku a van’wani va zvi wona. Loku a van’wani va seketela a kuxuva kakwe ka kuva muNazira zvi wa ta mu olovela a ku ava munhu wo hambana ni van’wani. Hambulezvo, a ya hava hi ku matin’wini ya Izrayeli kuve ni cikhati leci a vaNazira va nga kala va nga kombisiwi cichavo kutani ku seketelwa. Cikhatini ca muphrofeti Amosi, a vaIzrayeli va vadhuki va wa va ‘nwisa a vhinyo a vaNazira’, kuzvilava na va zama ku va maha va tshova cifungo cabye ca ku nganwi vhinyo. (Am. 2:12) Ka zvikhati zvo kari, zvi wa lava ku a vaNazira va tiya nguvhu hlanha kasi va tatisa zvifungo zvabye ni kuva vanhu vo hambana ni van’wani.

8. A cikombiso ca Benjamin ci ku tiyisisa kuyini?

⁸ Hi ku vhuniwa hi Jehovha, hinawu hi nga zvi kota ku tiya hlanha hiva vanhu vo hambana ni van’wani, hambu loku hi hi vanhu va tingana ni vo miyela. Wona cikombiso ca Benjamin wa le Noruega, wa Kustumunyu wa Jehovha, a nga ni 10 wa malembe. A cikola cakwe ci no maha cokari kasi ku komba ku va seketela a yimpi ya le Ucrânia. A vanana va no kombeliwa ku va yimbelela lisimu na va bohile tinguwo ti nga kombisa mivala ya tiko ga Ucrânia. Benjamin i no maha makungo ya ku a nga seketeli tiko go kari a tlhela a yima kule ni laha a zvilo lezvo zvi nga maheka kona. Hambulezvo, a mugondzisi wakwe i no mu wona a banguleka hi gezu ga hombe, aku: “U fanele kuta laha u ta  ti patsa na hina zvezvi. Hontlheni hi rindzela wena!” Benjamin i no tiya hlanha a tshinela laha ku nga hi ni mugondzisi wakwe, aku: “A ndzi seketeli tiko go kari, niku a ndzi ti ngheniseli ka timhaka ta politika. Hi lisine, a Vakustumunyu vo tala va Jehovha va vhalelwe paxweni hi kota ya lezvi va alako a kuya yimpini.” A mugondzisi wakwe i no vhumela lezvi Benjamin a nga tlhamusela, a tlhela a nga mu kurumeti ku a maha lezvo. Hambulezvo, a zvigondzani-kuloni zvi no sangula ku wutisa ku hikuyini yena a nga kala a nga ti patsi navo. Benjamin i no karateka nguvhu laha ka kuza a lava ni kurila. Hambulezvo, i no tiya hlanha a phinda zvalezvi a nga byelile a mugondzisi wakwe. Andzhako ka lezvo, Benjamin i no hlawutela vapswali vakwe lezvaku i zvi wonile ku Jehovha i mu vhunile ku a yimela a kukholwa kakwe.

9. Hi nga maha mbilu ya Jehovha yi tsaka hi ndlela muni?

⁹ Hi kota ya lezvi hi hlawulako ku maha kurandza ka Jehovha, a van’wani va zvi wona lezvaku hi hambene navo. Zvi lava ku hi tiya hlanha hi ti tivekisa kota Vakustumunyu va Jehovha le ntirweni ni le cikoleni. Niku laha a mawonela ni mahanyela ya tiko legi ma yako ma biha nguvhu, zvi taya zvi hi karatela nguvhu a ku hanya hi matshinya ya milayo ya Bhibhiliya ni ku byela van’wani a mahungu ya manene. (2 Tim. 1:8; 3:13) Hambulezvo, contlhe cikhati hi fanele ku alakanya ku hi ‘maha a mbilu ya Jehovha yi tsaka’ laha hi tiyako hlanha hiva vanhu vo hambana ni lava va kalako va nga tireli Jehovha. — Mav. 27:11; Mala. 3:18.

RANGISA JEHOVHA WUTOMINI GA WENA

10. Hikuyini a kulandzela cileletelo ci nga ka Mitsengo 6:6, 7 zvi nga hi ciringo ka vaNazira?

¹⁰ Lera Mitsengo 6:6, 7. A vaNazira va wa nga faneli ku tshinela laha kusuhani ka cirumbi. Kuzvilava u nga alakanya ku leco ci wa nga hi cikarato ca hombe. Hambulezvo, cikhatini ca kutsaliwa ka Bhibhiliya, a vaNazira va wa wona a cileletelo leco na ci hi cikarato ca hombe loku va felwa hi xaka ga laha kusuhani. A malulamiselo ya kulahla ma wa patsa kuva laha kusuhani ka cirumbi. (Joh. 19:39, 40; Miti. 9:36-40) Hambulezvo, a vaNazira va wa nga faneli ku maha lezvo. Hambu loku va yimisana ni zviyimo zvo bindza zva ngango zvikhatini zva kuxaniseka, a vaNazira va wa kombisa kukholwa ko tiya hi ku namarela ka zvifungo zvabye. Handle ko kanakana, Jehovha i wa tiyisa a vakhozeli lavo vo ti nyiketela kasi va timisela zvikarato lezvi va nga kumana nazvo.

11. Zvini lezvi a muKristu a faneleko ku ti yimisela ku maha loku a maha zviboho zvi yelanako ni ngango wakwe? (Wona ni mufota.)

 ¹¹ Kota maKristu, a cifungo ca hina ca kutinyikela ka Jehovha ca lisima nguvhu. Ci khumba a zviboho zva hina ni lezvi hi zvi mahako mingangweni ya hina. Hi ti karata nguvhu kasi ku khatalela zvilaveko zva moya zva mingango ya hina, kanilezvi a hi tshuki hi rangisa a kuxuva ka zviro zva mingango ya hina a ku hundza lezvi Jehovha a zvi lavako ka hina. (Mat. 10:35-37; 1 Tim. 5:8) Ka zvikhati zvin’wani, zvi nga lava ku hi maha zviboho zvi nga tsakisiko maxaka ya hina na hi fela ku tsakisa Jehovha.

12. A cikhati leci a nga yimisana ni ciyimo co bindza ngangweni wakwe, zvezvi lezvi Alexandru a nga maha ni ku zvini a nga kala ku maha?

¹² Wona tshango ga Alexandru ni sati wakwe. Andzhako ka loku va gondzile Bhibhiliya hi cipimo ca lembe, Dorina i no boha ku nyima ku gondza niku i wa lava ku a nuna wakwe yenawu a nyima. Hambulezvo, hi ndlela ya yinene ni yo rula, i no mu tlhamusela lezvaku i wa nga ta nyima ku gondza. Dorina a zvi mu tsakisangi niku i no zama ku mu tsikisa ku gondza hi kani. Alexandru i wula lezvaku i no zama ku zwisisa ku hikuyini a nga maha lezvo, kanilezvi a zvi mu olovelangi. Ka zvikhati zvin’wani, Dorina i wa mu solasola a tlhela a mu hlamula magezu yo tlhava, niku Alexandru i wa alakanya ku i chukwana a nyima ku gondza. Hambulezvo, Alexandru i no timisela a rangisa Jehovha wutomini gakwe, ka cikhati caleci ca cin’we na a mu kombisa lirandzo la hombe ni cichavo a sati wakwe. Hi magumo, a cikombiso cakwe ca cinene ci no kuca sati wakwe ku a vhuxetela kugondza a tlhela a vhumela lisine. — Wona vhidhio ya Alexandru na Dorina Vacar: “A lirandzo li na ni lihlazva-mbilu, li nene” ka jw.org ka cipandze “A lisine la cica wutomi ga vanhu”.

13. Hi nga kombisa kuyini lirandzo la hina hi Jehovha ni ngango wa hina?

¹³ Jehovha hi yena a muwumbi wa ngango, niku i lava lezvaku hiva ni ngango wo tsaka. (Efe. 3:14, 15) Loku hi lava kuva ni litsako la lisine, hi fanele ku maha zvilo hi mamahela ya Jehovha. Hi nga tshuki hi kanakana lezvaku Jehovha wa ku nyika lisima a kutikarata loku hi ku mahako kasi ku mu khozela laha hi khatalelako mingango ya hina hi lirandzo ni cichavo.— Rom. 12:10.

A HI TIYISANENI KASI HI FANA NI VANAZIRA

14. Hi vamani lava zvi lavekako nguvhu a ku hi va tiyisa hi magezu ya hina?

¹⁴ Vontlhe lava va khozelako Jehovha nyamutlha va fanele ku ti yimisela ku mu tirela hi kutikarata hi kota ya lirandzo leli va nga nalo hi yena. Ka zvikhati zvin’wani, lezvo a zvi olovi. Makunu, hi nga vhunisana kuyini a ku hi tirela  Jehovha hi kutikarata? Hi nga vhunana hi ku tiyisana hi magezu. (Joba 16:5) Lomu bandleni ga wena ku na ni vokari va zamako ku olovisa wutomi kasi va maha zvotala ntirweni wa Jehovha? Wa tiva vaswa vo kari va tiyako hlanha va hambana ni van’wani cikoleni hambu loku zvi va karatela a ku maha lezvo? Ahati zvigondzani zva Bhibhiliya ke, ni makholwa-kuloni lawa ma kululako ma n’watseka kasi ma simama ma tsumbekile a cikhati leci ma vhukelwako hi maxaka yabye? A hi hloteni a tindlela ta ku wula magezu yo tiyisa ka vakhozeli lavo vo randzeka hi komba lezvaku ha bonga a moya wabye wa kutikarata ni kutiya-hlanha. — Filem. 4, 5, 7.

15. A vokari va va seketelisa kuyini lava va nga ntirweni wa cikhati contlhe?

¹⁵ Ka zvikhati zvin’wani, hi nga vhuna lava va nga ntirweni wa cikhati contlhe hi tindlela to kongoma. (Mav. 19:17; Mah. 13:16) Loko ku wa hi kona kuxuva ka makabye wo kari wa cisati a kulileko hi tanga a tshamako le Sri Lanka. A makabye loye i no engetelelwa a mali ya reforma yakwe niku i wa lava a ku vhuna a vaswa vambiri va maphayona kasi va simama ntirweni wabye hambu lezvi va nga kumana ni zvikarato zva timali. Hikwalaho, i no boha ku hweti ni hweti a va vhuna hi ku va nyika malana yo kari. A hi ku saseka ka moya lowu a makabye loyi a wu kombisileko!

16. Zvini hi nga gondzako ka lulamiselo ga wuNazira?

¹⁶ Kunene hi nga gondza zvotala ka cikombiso ca cinene hi vekelweko hi vaNazira. Hambulezvo, a lulamiselo legi gi tlhela gi komba zvokari xungetano hi Jehovha, a Papayi wa hina wa le tilweni. Jehovha wa tiyiseka lezvaku hi na ni kuxuva ka hombe ka ku mu tsakisa ni lezvaku hi ti yimisele ku ti karata kasi hi hanya hi kuyelana ni cifungo ca hina ca kutinyikela. Wa hi nyika wudzundzo hi ku hi tsika hi kombisa a lirandzo leli hi nga nalo hi yena. (Mav. 23:15, 16; Mar. 10:28-30; 1 Joh. 4:19) A lulamiselo ga wuNazira gi komba lezvaku Jehovha wa ku wona niku wa ku nyika lisima a kutikarata loku hi ku mahako kasi ku mu tirela. Hikwalaho, ngha hi ti yimisela a ku simama hi tirela Jehovha, hi mu nyika zvontlhe zvi nga ntan’wini wa hina.