1. ¿Bin lekil taleliletik yakʼojik ta ilel te j-abatetik yuʼun te Jehová?

 ¿AYBAL skʼoplal ta awoʼtan te bitʼil awamigoinoj aba sok te Jehová? ¡Ya jnaʼtik te aye! Sok ma jaʼukatnax te jich ya awaʼiy aba. Te bitʼil kʼaxem tal te tiempo, millón ta tul ants winiketik yalojik te mukʼ skʼoplale (Sal. 104:​33, 34). Bayal ants winiketik ay bin spasojik ta stojol te Jehová, jich bitʼil te nazareoetik yuʼun te antiguo Israel. Pero, ¿machʼatik-a sok bin ya jnoptik ta stojolik?

2. 1) ¿Machʼatik-a te nazareoetik? (Números 6:​1, 2). 2) ¿Bin ya xtijbot yoʼtan te israeletik yuʼun ya x-ochik ta nazareoil?

² Te kʼopil nazareo talem ta kʼopil hebreo te ya skʼan ya yal «te ma pajaluk sok», «te yakʼoj sba» o «te parte ay». Te israeletik te jun yoʼtan yakʼoj sbaik ay bintik ya spas ta skuxlejalik yuʼun ya x-abatinik ta stojol te Jehová, jaʼ yuʼun snujpʼnax te jich ya yichʼik albeyele. Ta Ley yuʼun Moisés ya yakʼ te jtul winik o jtul ants ay bin ya yal te ya spas ta stojol te Jehová te jich ya x-ochik ta nazareoil ta jun tiempo (kʼopona Números 6:​1, 2). a Kʼalal ay machʼa jich ya yal ta jamal ta stojol te Jehová, ay bintik ya skʼan ya spas te ma spas stukel te yantik israeletik. Pero, ¿bin ya xtijbot yoʼtanik yuʼun ya x-ochik ta nazareoil? Jaʼniwan te skʼuxul yoʼtanik ta stojol te Jehová sok te ya yalik wokol ta swenta te bendicionetik ya x-akʼbotik yuʼune (Deut. 6:5; 16:17).

3. ¿Bin-utʼil pajalotik sok te nazareoetik?

³ Kʼalal te ley yuʼun te Cristo la sjelolin jilel te Ley yuʼun  Moisés, te j-abatetik yuʼun te Dios ma xjuʼ ya x-ochikix ta nazareoil-a (Gál. 6:2; Rom. 10:4). Pero, jich bitʼil te la spas te nazareoetik, jaʼnix jich te joʼotik ya jkʼantik te ya x-abatinotik ta stojol te Jehová sok spisil koʼtantik, ta spisil jkuxlejaltik, ta spisil jpʼijiltik sok ta spisil kiptik (Mar. 12:30). Jaʼme te bin ya kalbeytik ta jamal te Jehová te kʼalal ya kakʼ jbatik ta stojole. Yuʼun ya jkʼotestik ta pasel te bin la kalbeytik ta jamal te Jehová ya skʼan ya jkʼotestik ta pasel te skʼanojel yoʼtan sok te ay bintik ya skʼan ya jpastik ta jkuxlejaltik. Ya kilbeytik skʼoplal bin-utʼil te nazareoetik juʼ yuʼunik spasel te bin la yalik ta jamal sok te bin-utʼil ya xjuʼ ya skoltayotik te ejemplo yuʼunik swenta ya jkʼotestik ta pasel-euk te bin kalojtik ta jamale (Mat. 16:24). b

AYUK BIN YA KAKʼ TA KOʼTANTIK SPASEL TA STOJOL TE JEHOVÁ

4. Jich bitʼil ya yal te Números 6:​3, 4, ¿bintik ya spasik te nazareoetik?

⁴ (Kʼopona Números 6:​3, 4). Te nazareoetik ma xjuʼ ya yuchʼik vino sok ma xjuʼ ya sweʼik te tsʼusubetik sok te takijtesbil tsʼusubetik. Spisil ini jaʼ ya sweʼik te yantik ants winiketik, melel ma chopoluk te jich ya spasike. Te Biblia ya yal te vino jaʼ jun majtanil yuʼun Dios sok «ya yacʼ stseʼejin yoʼtan» te winike (Sal. 104:​14, 15). Manchukme jich-abi, te nazareoetik maba ya stuuntesik stukelik. c

5. ¿Bintik la yijkitayik te Madián sok te Marcela, sok bin yuʼun?

⁵ Jich bitʼil la spas te nazareoetik, jaʼnix jich te joʼotik ay bintik ya kijkitaytik spasel yuʼun ya x-abatinotikxan ta stojol te Jehová. Kiltik te bin la spasik te Madián sok te Marcela, d te kuxinemik ta Colombia sok te kʼax leknax kuxinemik-a. Te Madián leknax ya yichʼ tojel, jaʼ yuʼun kʼax tʼujbilnax te sna te banti kuxinemike. Pero ay bintik ya skʼan ya spasikxan ta stojol te Jehová, jaʼ yuʼun ay bintik la yijkitayik spasel. Jich ya yalik: «Ma la jlajintikix bayal takʼin, bootik ta kuxinel ta jun lugar te ma kʼax mukʼuk sok la jchon te jcarrotike». Te Madián sok te Marcela ma sujbilik yuʼun jich ya spasik, pero la spasik yuʼun ya skʼan ya scholikxan te skʼop Dios. Kʼax tseʼel yoʼtanik yuʼun te jich la spasike.

6. ¿Bin yuʼun ay bin ya yijkitayik spasel te j-abatetik yuʼun te Diose? (Jaʼnix jich ilawil te dibujoetik).

 ⁶ Te j-abatotik yuʼun Dios bayal bin ya jkʼan ya jpastik yuʼun ya x-abatinotikxan ta stojol te Jehová (1 Cor. 9:​3-6). Te Jehová maba ya sujotik yuʼun jichuk ya jpastik, melel maba chopol te bin ya kijkitaytik spasele. Jich bitʼil ay hermanoetik te ya yijkitay snaik, yaʼtelik o maʼyuk schambalamik. Ay hermanoetik te maba nujpunemik o ma skʼan ya sta yal snichʼnabik te kʼalal ya xnujpunike. Ay yantik te baemik ta koltaywanej te banti maʼyuk jcholkʼopetik, manchukme ya yijkitay te sfamiliaik sok te yamigotakike. Bayalotik ta tul te bayal bin ya jkʼan ya jpastik ta stojol te Jehová. Pero akʼame smukʼulin koʼtantik te kʼax mukʼ skʼoplal ya yil te Jehová te kʼalal jich ya jpastike (Heb. 6:10).

AYUK YIP KOʼTANTIK YUʼUN TE MA PAJALOTIK SOK TE YANTIK

7. ¿Bin yuʼun jtul nazareo ayniwan wokol ya yil te ya skʼotes ta pasel te bin jamal yaloje? (Números 6:5; Jaʼnix jich ilawil te dibujoetik).

⁷ (Kʼopona Números 6:5). Te bitʼil yakʼoj skʼopik te nazareoetik ma xjuʼ ya setʼ stsotsel sjolik. Jichme ya yakʼik ta ilel te mukʼ skʼoplal ya yilik te Jehová. Teme jtul israel-winik bayalix tiempo ay ta nazareoil, bayal ya xkol te stsotsel sjol te ya yil te ants winiketik. Teme ya xkoltayot te nazareoe, maba ya sta swokol. Pero ay jun tiempo te ta Israel maba mukʼ skʼoplal ya yilik sok ma xyichʼik ta wenta te machʼatik nazareoetik. Jich bitʼil ta stiempo te j-alwanej Amós, te israeletik te la skontrainik te Dios ya yakʼbeyik yuchʼ vino te nazareoetik yuʼun jich ma skʼotesikix ta pasel-a te bin yalojik «ta yuchʼel vino» (Amós 2:12). Jaʼ yuʼun, te nazareoetik ay baeltik wokol ya yilik sok ya skʼan te ayuk yip yoʼtanik yuʼun ya skʼotesik ta pasel te bin jamal yalojike.

8. ¿Bin la amulan ta swenta te bin kʼot ta pasel ta stojol te Benjamin?

⁸ Ta swentanax te koltayel yuʼun te Jehová, jaʼnix jich te joʼotik ya xjuʼ ya kakʼtik ta ilel te ay yip koʼtantik, manchukme ya xiwotik ta kʼop. Kiltik te bin kʼax ta stojol te Benjamin, jtul Testigo ta Noruega te lajuneb yaʼbilal. Ta escuela ay bin la yichʼ pasel yuʼun ya yichʼ koltayel-a te Ucrania te yakik ta kʼaxel ta guerra. Te chʼin achʼix keremetik ya skʼan ya skʼayojtayik jun kʼayojil sok te ya slap skʼuʼik jich bitʼil te scoloril te bandera yuʼun Ucrania. Pero yuʼun ma jichuk ya spas stukel-a te Benjamin, namalto tekʼel jil. Pero kʼalal ilot yuʼun te  maestra jich albot: «¡Laʼ liʼi! ¡Suja aba, yak jmaliybelatkotik!». Jich te Benjamin bajt ta stsʼeel te banti ay te smaestra sok jich la yal: «Te joʼone maba ya jchʼik jba ta política. Jaʼnix jich bayal testigoetik yuʼun te Jehová yichʼojik chukel ta skaj te ma xbajtik ta guerra». Jich te maestra maʼyukix bin la yal-a. Pero te sjoʼtak ta clase och sjojkʼoyik bin yuʼun te maba yak ta kʼayoj. Te Benjamin bayal xiw sok kʼan jajchuk ta okʼel. Pero la yakʼ ta ilel te ay yip yoʼtan, jaʼ yuʼun la yalbey te sjoʼtak te bin la yalbey te smaestrae. Ta patil, te Benjamin la scholbey te smeʼ stat te bitʼil koltayot yuʼun te Jehová ta skoltaybeyel skʼoplal te schʼuunel yoʼtane.

9. ¿Bin-utʼil ya kakʼbeytik stseʼelil yoʼtan te Jehová?

⁹ Kʼalal ya jchʼuunbeytik skʼop te Jehová, te ants winiketik ya staik ta ilel te yan-a te jtaleltik. Ya skʼan te ayuk yip koʼtantik yuʼun ya kaltik ta escuela o ta kaʼteltik te testigootik yuʼun Jehová. Pero ya xjelonxan bael te stalel te ants winiketik, jaʼ yuʼun wokol ya xbajt kiltik te ya jpastik te bintik ya yal te Biblia sok te ya jcholbeytik te skʼop Dios te yantik ants winiketik (2 Tim. 1:8; 3:13). Manchukme jich-abi ya skʼan te ma xchʼay ta koʼtantik te ya kakʼbeytik stseʼelil yoʼtan te Jehová teme ay yip koʼtantik yuʼun manchuk ya jpastik te bintik ya spas te yantik ants winiketik (Prov. 27:11; Mal. 3:18).

JAʼ NAIL AKʼA JPASTIK TE BIN YA YALBOTIK TE JEHOVÁ

10. ¿Bin yuʼun ay wokol ya yilik te nazareoetik schʼuunel te bin ya yal te Números 6:​6, 7?

¹⁰ (Kʼopona Números 6:​6, 7). Te nazareoetik ma xjuʼ ya xnoptsajik ta stojol te machʼatik lajemikixe. Jich yilel te maba wokol ta pasel-abi. Pero teme laj jtul ta sfamiliaik, mero wokol ya yilik. ¿Bin yuʼun? Melel te costumbreetik ta yorail-abi, jaʼ te ya x-ayinik ta stsʼeel te machʼa lajemixe (Juan 19:​39, 40; Hech. 9:​36-40). Jaʼ yuʼun, te nazareoetik maba ya stʼunik te costumbreetik-abi. Yuʼun ya yakʼik ta ilel te tulan te schʼuunel yoʼtanik, jaʼ ya skʼotesik ta pasel te bin jamal yalojik manchukme ay ya xlaj sfamiliaik sok te kʼux ta aʼiyele. Pero jnaʼojtik te ma stukeluk ayik, melel jaʼ ya x-akʼbotik yip yoʼtanik yuʼun te Jehovae.

11. ¿Bin ya skʼan ya jpastik kʼalal ay bin ya jtatik ta nopel spasel ta swenta te jfamiliatik? (Jaʼnix jich ilawil te dibujoetik).

¹¹ Te j-abatotik yuʼun te Jehová kʼax  mukʼ skʼoplal ya kiltik te bin la kalbeytik ta jamal te Jehová kʼalal la kakʼ jbatik ta stojole. Yame kakʼtik ta ilel te kʼalal ay bin ya jtatik ta nopel spasel o te kʼalal ay bin ya xkʼot ta pasel ta jfamiliatik. Ya jpastik te ban kʼalal ya xjuʼ kuʼuntik skoltayel te jfamiliatik, pero te kʼalal ay bin ya kichʼtik kʼanbeyel te ma smulan te Jehová ma jpastik stukel (Mat. 10:​35-37; 1 Tim. 5:8). Manchukme ay ma lek ya yilotik te jfamiliatik, pero jaʼ lek te jaʼ ya jpasbeytik te skʼanojel yoʼtan te Jehová.

12. ¿Bin la spas te Alexandru kʼalal ay bin ma lek kʼax ta stojol?

¹² Kiltik te bin kʼax ta stojol te Alexandru sok te yinam, Dorina. Kʼalal ayix jun jaʼbil-a te jajch snopik te Biblia, te Dorina la yijkitay snopel te Biblia sok la yalbey te smamalal te yakuk yijkitay-euke. Pero te Alexandru sok slamalil yoʼtan la yalbey te yinam te ya skʼan ya snopxan stukele. Ma la smulan ta jkʼaxel te Dorina, jaʼ yuʼun la sten te smamalal yuʼun yakuk yijkitay snopel te Bibliae. Manchukme te Alexandru kʼot ta yoʼtan te bin albote, wokol la yil, kʼaxtoxan-a te kʼalal ma lek ya x-ilot yuʼun te Dorina. Manchukme jich pasbot, jaʼ nail la yakʼ ta skuxlejal te Jehová sok kʼux la yaʼiy sok la yichʼ ta mukʼ te yiname. Jich ta patil, te yinam te Alexandru jajch schaʼnop te Bibliae. Ilawil te video Alexandru sok Dorina Vacar: Bayal yutsil te kʼuxul oʼtanil sok ya snaʼ smaliyel, te ay ta sección «Te Biblia ya sjeltaybey skuxlejal te ants winiketik», ta jw.org.

13. ¿Bin-utʼil ya kakʼtik ta ilel te kʼux ta koʼtantik te Jehová sok te jfamiliatike?

¹³ Te Jehová jaʼ te machʼa la schiknajtes te familiaetik sok ya skʼan te ayuk stseʼelil yoʼtanike (Efes. 3:​14, 15). Teme ya jkʼantik te ayuk stseʼelil koʼtantik, ya skʼan ya jpastik te bin ya yalbotik te Jehová, melel jaʼ ya yil sok mukʼ skʼoplal ya yil te bin ya jpastik ta stojol te jfamiliatik te kʼalal ya jkanantaytik, te kʼux ya kaʼiytik sok te ya kichʼtik ta mukʼe (Rom. 12:10).

AKʼA JKʼAYINBEYTIK STALEL TE NAZAREOETIK

14. ¿Machʼatik ya skʼan ya kakʼbeytik smukʼul yoʼtan?

¹⁴ Jpisiltik te machʼatik ya jkʼan ya jpasbeytik te skʼanojel yoʼtan te Jehová ya skʼan te ay bin ya jpastik ta jkuxlejaltik ta swenta te kʼux ta koʼtantik te Jehová, manchukme ay wokol ta pasel. ¿Bin-utʼil talel kʼaxel ya kakʼbey sba smukʼul koʼtantik yuʼun ayuk bin ya jpastik ta stojol te Jehová? Jaʼ ta swenta te bin ya kaltike  (Job 16:5). ¿Aybal machʼa ay ta congregación te ay bin yak ta yijkitayel spasel yuʼun ya skʼan ya x-abatinxan ta stojol te Jehová? ¿Yabal anaʼbey sba jtul jchʼiel te yak ta yakʼel ta ilel yip yoʼtan ta stojol te sjoʼtak ta clase? ¿Aybal jtul hermano o te machʼa yak ta snopel te Biblia te ya xkontrainot yuʼun te sfamilia? Akʼa kakʼbeytik yip yoʼtanik sok akʼa kalbeytik te mukʼ skʼoplal ya kiltik te ya yakʼ ta ilel yip yoʼtanik sok te ay bintik ya skʼotesik ta pasel ta stojol te Jehová (Filem. 4, 5, 7).

15. ¿Bin spasojik chaʼoxtul hermanoetik yuʼun ya skoltayik te machʼatik ayik ta abatinel ta stojol Jehová ta tiempo completo?

¹⁵ Ayniwan baeltik ya xjuʼ ya kakʼbeytik koltayel te hermanoetik te ayik ta abatinel ta stojol te Jehová ta tiempo completo (Prov. 19:17; Heb. 13:16). Jaʼ te bin la spas jtul hermana te ayix yaʼbilal te kuxinem ta Sri Lanka. Te bitʼil mojtesbot te spension, la skoltay chaʼtul jchʼiel hermanaetik yuʼun ya x-abatinikxan ta precursorail manchukme ya yil swokolik ta swenta takʼin. Jaʼ yuʼun, ta jujun u ya skʼej te takʼin yuʼun ya skoltaylan te hermanaetik ta stojel te factura yuʼun teléfono. ¡Kʼax tʼujbil te bin la spas te hermanae!

16. ¿Bin ya yakʼ jnoptik te ejemplo yuʼun te nazareoetik?

¹⁶ ¡Bayal bin la jnoptik ta swenta te ejemploetik yuʼun te nazareoetik! Pero jaʼnix jich ay bin ya yakʼ jnoptik ta swenta te jTatik te ay ta chʼulchan, melel snaʼoj te ya jkʼan ya jpastik sok spisil koʼtantik te skʼanojel yoʼtan sok te ay bintik ya jpas ta jkuxlejaltik yuʼun ya jkʼotestik ta pasel te bin kalojbeytik ta jamale. Jaʼnix jich ya yakʼ te yakuk kakʼtik ta ilel te kʼux ta koʼtantike (Prov. 23:​15, 16; Mar. 10:​28-30; 1 Juan 4:19). Te ejemplo yuʼun te nazareoetik ya yakʼ kiltik te ya yil te Jehová te bintik ya jpastik ta stojol sok kʼax mukʼ skʼoplal ya yil. Jaʼ yuʼun akʼa kichʼtikxan ta mukʼ te Jehová sok akʼa jpastik sok spisil koʼtantik te bintik ya xjuʼ kuʼuntik ta stojole.