1. Ndi mavhonele afhio avhuḓi e vhagwadameli vha Yehova vha a sumbedza u bva tshifhingani tsha kale?

 NAA ni dzhiela nṱha vhushaka haṋu na Yehova? Zwi tou pfala uri ni a vhu dzhiela nṱha nahone a si inwi ni noṱhe. U bva tshifhingani tsha kale, ho vha na vhathu vhanzhi vhe vha ḓipfa nga nḓila ine inwi na ḓipfa ngayo. (Ps. 104:33, 34) Vhanzhi vho ḓidzima zwiṅwe zwithu u itela u gwadamela Yehova. Zwenezwo ndi zwe Vhaisiraele vhane vha vhidzwa Vhanazari vha zwi ita. Vhanazari ndi vho nnyi nahone ri nga guda mini kha tsumbo yavho?

2. (a) Vhanazari ndi vhonnyi? (Numeri 6:1, 2) (b) Ndi ngani vhaṅwe Vhaisiraele vho vha vha tshi khetha u ita muano wa u vha Vhanazari?

² Ipfi “Munazari” ḽi bva kha ipfi ḽa Tshihevheru ḽine ḽa amba “Muthu O Nangwaho,” “Muthu O Khetheaho” kana “Muthu O Ḓiṋekedzaho.” Ḽeneḽi ipfi ḽi ambela kha Vhaisiraele vhe vha vha vha tshi fhisea, vhe vha ḓidzima u itela u shumela Yehova nga nḓila yo khetheaho. Mulayo wa Mushe wo vha u tshi tendela munna kana mufumakadzi a tshi ita muano wo khetheaho kha Yehova, wa u nanga u tshila sa Munazari, lwa tshifhinga tshe a tshi nanga. a (Vhalani Numeri 6:1, 2.) Wonoyu muano wo vha u tshi katela vhuṅwe vhulivhisi he Vhaisiraele vha vha vha sa tei u vhu tevhela. Ndi ngani Muisiraele o vha a tshi nga khetha u ita muano wa u vha Munazari? Onoyo Muisiraele a nga vha o vha a tshi khou ṱuṱuwedzwa nga lufuno luhulu lune a vha nalwo kha Yehova na u livhuwa phaṱhutshedzo dzoṱhe dzavhuḓi.​—Dot. 6:5; 16:17.

3. Vhathu vha Mudzimu ṋamusi vha fana hani na Vhanazari?

³ Ndugiselelo ya Vhunazari yo fhela musi Mulayo wa Mushe u tshi dzhielwa vhudzulo nga “mulayo wa Kristo.” (Vhagal.  6:2; Vharoma 10:4) Naho zwo ralo, u fana na Vhanazari, vhathu vha Yehova ṋamusi vha khou bvela phanḓa na u sumbedza lutamo lwa u mu shumela nga mbilu dzavho dzoṱhe, mihumbulo yavho yoṱhe na nga nungo dzavho dzoṱhe. (Marko 12:30) Ri ita muano wa u ḓiṋekedza kha Yehova nga u ḓifunela. U tshila u tendelana na wonoyo muano zwi katela u ita zwine Yehova a funa na u ḓidzima zwiṅwe zwithu. Musi ri tshi khou haseledza nga ha nḓila ye Vhanazari vha tshila ngayo u tendelana na muano wavho, ri nga guda ngudo dza ndeme dzine dza nga ri thusa nga ha nḓila ine ra nga tshila ngayo u tendelana na muano washu. b (Mat. 16:24) Kha ri haseledze dziṅwe tsumbo.

ḒIIMISELENI U ḒIDZIMA ZWIṄWE ZWITHU

4. U ya nga bugu ya Numeri 6:3, 4, u ḓidzima ha Vhanazari nga u ḓifunela ho lingwa hani?

⁴ Vhalani Numeri 6:3, 4. Vhanazari vho vha vha tshi tea u iledza u nwa halwa na u iledza u ḽa zwithu zwo itwaho nga nḓirivhe, u fana na nḓirivhe dzone dziṋe na nḓirivhe dzo omiswaho. Vhathu vho vha tangaho vho vha vha tshi ḓiphiṋa nga u ḽa zwenezwo zwiḽiwa ngauri zwo vha zwi songo khakhea u zwi ḽa. Bivhili i ṱalusa “waini i itaho uri mbilu ya muthu i takale” sa tshifhiwa tshi bvaho kha Mudzimu. (Ps. 104:14, 15) Naho zwo ralo, Vhanazari vho ḓidzima nga u ḓifunela u ḓiphiṋa havho nga zwenezwo zwithu. c

5. Madián na Marcela vho khetha u ḓidzima mini nahone ndi ngani?

⁵ U fana na Vhanazari, na riṋe ri a ḓidzima zwiṅwe zwithu u itela u gwadamela Yehova nga ho engedzaho. Ṱhogomelani tsumbo ya Madián na Marcela. d Vhenevha vhavhingani vha Vhakriste vho vha vha tshi khou ḓiphiṋa nga vhutshilo ha vhuphuvhephuvhe. Madián o vha e na mushumo wavhuḓi we wa ita uri vha kone u dzula nḓuni ya u naka. Naho zwo ralo, vho vha vha tshi ṱoḓa u ita zwo engedzeaho tshumeloni ya Yehova. U itela u swikelela tshenetsho tshipikwa, vho ita phetho ya u ita tshanduko vhutshiloni havho. Vho ri: “Ro thoma u fhungudza nḓila ine ra shumisa ngayo tshelede. Ro pfulutshela kha nnḓu ṱhukhu nahone ra rengisa goloi yashu.” Madián na Marcela vho vha vha sa kombetshedzei u ita zwenezwi zwithu zwoṱhe. Vho khetha u zwi ita ngauri vho vha vha tshi ṱoḓa u ita zwo engedzeaho tshumeloni ya Yehova. Vha ḓipfa  vho fushea na u takala nga phetho dze vha dzi dzhia.

6. Ndi ngani Vhakriste vha tshi ḓidzima zwiṅwe zwithu? (Sedzani tshifanyiso.)

⁶ Ṋamusi Vhakriste vha wana dakalo nga u ḓidzima zwiṅwe zwithu u itela u wana tshifhinga tsho engedzeaho tsha u shumela Yehova. (1 Vhakor. 9:3-6) Yehova ha ri kombetshedzi u ḓidzima zwenezwo zwithu nahone a zwi ambi uri zwithu zwine ra ḓidzima zwone zwi vha zwo khakhea. Sa tsumbo, vhaṅwe vha khetha u litsha mushumo une vha u funa na nnḓu ine vha i funa. Vhanzhi vha ita phetho ya u lenga u dzhena mbinganoni kana u lenga u vha na vhana musi vho no vha mbinganoni. Vhaṅwe vho khetha u ya u shuma hu re na ṱhoḓea khulwane, naho zwenezwo zwi tshi amba uri vha tea u pfulutshela kule na mashaka avho. Vhunzhi hashu ri ḓidzima zwenezwi zwithu nga u ḓifunela ngauri ri ṱoḓa u fha Yehova zwa khwine. Ivhani na vhungoho ha uri Yehova u a dzhiela nṱha u ḓidzima haṋu zwiṅwe zwithu u itela u mu shumela, zwi nga vha zwihulwane kana zwiṱuku.​—Vhahev. 6:10.

ḒIIMISELENI U TSHILA NGA NḒILA I SA FANI NA YA VHAṄWE

7. Ndi khaedu ifhio ine Munazari a nga vha o sedzana nayo uri a dzule e kha muano wawe? (Numeri 6:5) (Sedzani tshifanyiso.)

⁷ Vhalani Numeri 6:5. Vhanazari vho vha vho ana uri a vha nga geri mavhudzi avho. Zwenezwo zwo vha zwi tshi sumbedza u ḓiṋekedza tshoṱhe kha Yehova. Zwi tshi ya nga uri muthu o khetha uri u ḓo vha Munazari lwa tshifhinga tshingafhani, Muisiraele ane a vha Munazari o vha a tshi vhonala musi e vhukati ha vhaṅwe. Arali vhathu vho mu tangaho vha tshi tikedza lutamo lwawe lwa u tevhedza muano we a u ita wa u vha Munazari, zwo vha zwi tshi ḓo mu lelutshela u dzula e Munazari. Zwi pfisaho vhuṱungu ndi uri nga tshiṅwe tshifhinga Vhaisiraele vho vha vha sa ṱhonifhi Vhanazari na u vha tikedza. Nga tshifhinga tsha muporofita Amosi, Vhaisiraele vha vhagunei vho vha vha tshi ‘dzula vha tshi ṋea Vhanazari waini,’ khamusi u itela u ita uri vha pfuke muano wavho wa uri a vha nga nwi waini. (Amosi 2:12) Nga tshiṅwe tshifhinga, zwi nga vha zwo vha zwi tshi ṱoḓa tshivhindi uri Munazari a kone u tevhedza muano we a u ita na u tshila nga nḓila yo fhambanaho na ya vhaṅwe.

8. Ndi mini zwine na wana zwi tshi ṱuṱuwedza nga tshenzhelo ya Benjamin?

⁸ Nga thuso ya Yehova na riṋe ri nga kona u vha na tshivhindi, ra tshila nga nḓila i sa fani na ya vhaṅwe naho ri na ṱhoni. Kha ri haseledze nga muṅwe wahashu ane a pfi Benjamin ane a vha na miṅwaha ya 10 wa ngei Norway. Nga nṱhani ha uri hu na nndwa Ukraine, tshikolo tsha hawe tsho vha na tshiitea u itela u sumbedza uri vha a tikedza vhathu vha Ukraine. Vhana vha tshikolo vho humbelwa uri vha imbe luimbo vho ambara zwiambaro zwine zwa vha na mivhala ya fulaga  ya shango ḽa Ukraine. U itela uri Benjamin a si ṱanganele kha tshenetshi tshiitea tsha lushaka, o imela kule na he tsha vha tshi tshi khou farelwa hone. Naho zwo ralo, mudededzi wawe o mu vhona nahone a mu vhidzelela a ri: “Iḓani ni imbe na vhaṅwe, ro lindela inwi!” Nga tshivhindi, o ya kha mudededzi wawe a amba nae a ri: “A thi dzhii sia nahone a thi ṱanganeli kha zwiitea zwa politiki. Zwavhuḓivhuḓi, vhunzhi ha Ṱhanzi dza Yehova vha dzhele nga nṱhani ha uri vho hana u ya nndwani.” Mudededzi o tenda yeneyo ṱhalutshedzo nahone a ri Benjamin a ṱuwe. Naho zwo ralo, vhana vha kilasini yawe vho mu vhudzisa uri ndi ngani a songo ḓa a imba navho. Benjamin o vha o tshuwa a tshi khou ṱoḓa na u lila, fhedzi nga tshivhindi o vhudza kiḽasi zwoṱhe zwe a vhudza mudededzi wawe. Nga murahu, Benjamin o vhudza vhabebi vhawe uri o ṱhogomela uri ndi Yehova we a mu thusa uri a kone u imela lutendo lwawe.

9. Ri nga ita hani uri mbilu ya Yehova i takale?

⁹ Nga nṱhani ha uri ri khetha u ita zwine Yehova a zwi funa, ri tshila nga nḓila yo fhambanaho na ya vhathu vho ri tangaho. Ri tea u vha na tshivhindi uri ri kone u vhudza vhaṅwe tshikoloni kana mushumoni uri ri Ṱhanzi dza Yehova. Nahone musi maitele a ḽino shango a tshi khou ṋaṋa u vhifha, ri nga wana zwi tshi ri konḓela u tshila nga milayo ya Bivhili na u vhudza vhaṅwe mafhungo maḓifha. (2 Tim. 1:8; 3:13) Ni humbule uri zwi ‘takadza mbilu ya Yehova’ musi ri tshi sumbedza tshivhindi nga u tshila nga nḓila yo fhambanaho na ya vhathu vhane vha si vhe vhashumeli vha Yehova.​—Mir. 27:11; Maḽ. 3:18.

ITANI URI YEHOVA A ḒE U THOMA VHUTSHILONI HAṊU

10. Ndi ngani u tevhedza zwo ambiwaho kha Numeri 6:6, 7 zwo vha zwi tshi nga vha mulingo kha Munazari?

¹⁰ Vhalani Numeri 6:6, 7. Vhanazari vho vha vha songo tendelwa u sendela tsini na muthu o lovhaho. Khamusi ni nga humbula uri zwenezwo zwo vha zwi zwithu zwi sa dini. Fhedzi, tshifhingani tsha kale vha nga vha vho wana zwenezwo zwi tshi konḓa, zwihuluhulu musi vho lovhelwa nga shaka ḽa tsini. Mbulungo dza tshenetshiḽa tshifhinga dzo vha dzi tshi katela u vha tsini na muthu o lovhaho. (Yoh. 19:39, 40; Mish. 9:36-40) Munazari o itaho muano o vha a tshi konḓelwa u tevhedza eneo maitele. Naho o lovhelwa nga shaka ḽa tsini, Munazari o vha a tshi sumbedza u vha na lutendo nga u tevhedza muano wawe. Zwi tou vha khagala uri Yehova o thusa vhenevha vhagwadameli vhawe vho ḓiṋekedzaho uri vha kone u sedzana na dzenedzo thaidzo.

11. Mukriste u tea u ḓiimisela u ita mini musi a tshi ita phetho dzine dza kwama muṱa? (Sedzani tshifanyiso.)

¹¹ Sa Vhakriste, ri dzhiela nṱha muano we ra u  ita wa u ḓiṋekedza kha Yehova. Zwenezwi zwi kwama phetho dzine ra dzi ita na zwine ra zwi itela miṱa yashu. Ri shuma nga maanḓa u itela u ṱhogomela vhuḓifhinduleli hashu muṱani, fhedzi a ri iti uri zwine miṱa yashu ya zwi funa zwi ḓe u thoma u fhira zwine Yehova a zwi lavhelela kha riṋe. (Mat. 10:35-37; 1 Tim. 5:8) Nga tshiṅwe tshifhinga ri nga tea u ita phetho dzine mashaka ashu a si dzi takalele, fhedzi dzi tshi takadza Yehova.

12. Vho Alexandru vho ita mini musi vho sedzana na vhuimo vhu konḓaho ha muṱa nahone ndi mini zwe vha si zwi ite?

¹² Kha ri haseledze nga ha tshenzhelo ya Vho Alexandru na mufumakadzi wavho Vho Dorina. Nga murahu ha u guda Bivhili lwa ṅwaha, Vho Dorina vho ita phetho ya u litsha u guda nahone vho vha vha tshi khou ṱoḓa uri na Vho Alexandru vha litshe. Naho zwo ralo, Vho Alexandru vho amba na mufumakadzi wavho vho dzika, nga vhuṱali vha mu vhudza uri vha ḓo bvela phanḓa. Vho Dorina a vho ngo zwi takalela nahone vho lingedza u vha kombetshedza uri vha litshe u guda. Vho Alexandru vho ri vho lingedza u pfesesa uri ndi ngani mufumakadzi wavho a tshi khou ḓipfa nga yeneyo nḓila, fhedzi zwo vha zwi songo vha lelutshela. Nga zwiṅwe zwifhinga Vho Dorina vho vha vha tshi sasaladza Vho Alexandru na u vha fhindula nga nḓila i si yavhuḓi. Zwenezwo zwo ita uri Vho Alexandru vha humbule u litsha u guda. Naho zwo ralo, Vho Alexandru vho konḓelela, vha ita uri Yehova a ḓe u thoma vha tshi khou bvela phanḓa vha tshi khou sumbedza mufumakadzi wavho lufuno na ṱhonifho. Nga nṱhani ha tsumbo yavho yavhuḓi, mufumakadzi wavho o mbo ḓi dovha a bvela phanḓa na ngudo yawe ya Bivhili nahone a lovhedzwa.​—Sedzani vidio ine ya ri: Alexandru Na Dorina Vacar: Lufuno A Lu Fheli Mbilu, Lu Na Vhuthu kha mutevhe wa vidio dzine dza ri “Ngoho I Shandula Vhutshilo” kha jw.org.

13. Ri nga sumbedza hani uri ri funa Yehova na uri ri funa muṱa washu?

¹³ Yehova ndi ene o thomaho muṱa nahone u ṱoḓa miṱa yashu i tshi takala. (Vhaef. 3:14, 15) Arali ri tshi khou ṱoḓa uri miṱa yashu i takale, ri tea u ita zwithu nga nḓila ine Yehova a ṱoḓa ri tshi zwi ita ngayo. Ni songo timatima uri Yehova u a dzhiela nṱha u ḓidzima haṋu zwiṅwe zwithu u itela u mu gwadamela na musi ni tshi khou bvela phanḓa u ṱhogomela vha muṱa waṋu ni tshi vha sumbedza lufuno na ṱhonifho.​—Vharoma 12:10.

ṰUṰUWEDZANI VHAṄWE URI VHA NGE VHANAZARI

14. Ndi vhonnyi vhane zwihuluhulu ra tea u vha ṱuṱuwedza nga zwine ra amba?

¹⁴ Ṋamusi, vhoṱhe vhane vha khetha u gwadamela Yehova, vha ḓidzima zwiṅwe zwithu nga u ḓifunela vha tshi ṱuṱuwedzwa nga lufuno. Nga  zwiṅwe zwifhinga, u ita zwenezwo a zwo ngo leluwa. Fhedzi ri nga thusana hani uri ri kone u ḓidzima zwiṅwe zwithu ri tshi itela Yehova? Ri nga ṱuṱuwedza vhaṅwe nga zwine ra amba. (Yobo 16:5) Naa hu na vhaṅwe tshivhidzoni vhane vha khou lingedza u leludza vhutshilo havho uri vha kone u ita zwo engedzeaho tshumeloni ya Yehova? Naa hu na vhaṅwe vhaswa vhane na vha ḓivha vhane vha sumbedza tshivhindi nga u tshila nga nḓila yo fhambanaho na ya vhaṅwe vhana tshikoloni naho zwi songo leluwa u ita nga u ralo? Hu pfi mini nga vhagudiswa vha Bivhili kana vhatendi nga inwi vhane zwa khou vha konḓela u dzula vha tshi fhulufhedzea nga nṱhani ha u pikiswa muṱani? Ḓiimiseleni u ita zwoṱhe zwine na nga kona u itela u vha ṱuṱuwedza na u vha vhudza nḓila ine ra vha funa ngayo nga nṱhani ha tshivhindi na zwine vha khou zwi itela Yehova.​—Filem. 4, 5, 7.

15. Ndi mini zwe vhaṅwe vha ita u itela u tikedza vhahashu vha re kha tshumelo ya tshifhinga tshoṱhe?

¹⁵ Nga zwiṅwe zwifhinga ri nga kona u thusa vhahashu vha re kha tshumelo ya tshifhinga tshoṱhe. (Mir. 19:17; Vhahev. 13:16) Lwonolwo lwo vha lu lutamo lwa muṅwe wahashu wa tshifumakadzini o no vhaho mulala ane a dzula ngei Sri Lanka. Mundende wa onoyo wahashu wo mbo ḓi engedziwa nahone o vha a tshi khou ṱoḓa u thusa vhahashu vha tshifumakadzini vhavhili vha vhavulanḓila uri vha bvele phanḓa na vhuḓinḓa havho hu sa londwi thaidzo dza zwa ikonomi. Nga zwenezwo, o ita phetho ya u vha ṋea tshelede ṅwedzi muṅwe na muṅwe u itela u vha thusa u badela tshinyalelo dzavho dza luṱingo. Onoyo wahashu o sumbedza u vha na mavhonele avhuḓi.

16. Ndi mini zwine ra zwi guda kha ndugiselelo ya Vhanazari vha tshifhingani tsha kale?

¹⁶ Ri nga guda zwinzhi kha tsumbo ye ra i vhetshelwa nga Vhanazari vha tshifhingani tsha kale. Naho zwo ralo, yeneyi ndugiselelo i bvisela khagala zwiṅwe zwithu nga ha Khotsi ashu wa ṱaḓulu Yehova. U a zwi ḓivha uri ri khou ṱoḓa u mu takadza zwi tshi bva mbiluni nahone ro ḓiimisela u xelelwa nga zwiṅwe zwithu u itela u tshila u tendelana na muano washu wa u ḓiṋekedza khae. U a ri hulisa nga u ri ṋea tshibuli tsha u khetha u mu sumbedza uri ri a mu funa. (Mir. 23:15, 16; Marko 10:28-30; 1 Yoh. 4:19) Ndugiselelo ya Vhanazari i sumbedza uri Yehova u a ṱhogomela na u dzhiela nṱha u ḓidzima hashu zwiṅwe zwithu u itela u mu shumela. Kha ri ḓiimisele u bvela phanḓa ri tshi shumela Yehova na u mu ṋea zwa khwine nga u ḓifunela.