1. Kaạph amaaniọm iyaạr phọ emhoghi bọ odạph iiḅakiọm aZihova.

 GBIOM olhoghi dị nạ aphe olhoghi eekpuạ. Ekạr eḍighi ooto r’osooromineen loor ilhom inhạm r’araraạr dị ketue ni elom oye eḍighi iyaạr, ḅilhẹ oye atue kẹn ni akpetaan ameel loor aranạ. P’eeghe idị yira kosereghiạn iiḅakiọm oye dị alhegheri ilọ eḍum mọ! Aḅirinhi phọ ophọn phọ akịgh eekpuạ phọ epẹ phọ. Amuza r’araraạr dị ketue elọgh esi ooto r’osooromineen siya phọ ayira r’aZihova. Kuolọ yira omoọgh ni oye dị amhunhughan dị katue uuḅakị iyira—opọ phọ pọ aZihova. Odị ruuḅakị ghan iyira kasighẹ esi ooto r’osooromineen kaḅilhẹ urorori iyira aghimọm epẹ omhoom aḅirinhi phọ—omhoọgh aghuḍum k’agee-pọ.

2. Ika kụ edị aZihova ruuḅakị ghan iyira?

² Ika kụ edị aZihova ruuḅakị ghan iyira? Ekpanhạ eten dị odị raḍighi ghan iduọn phọ, pọ esi Ekpo Onhụ phọ odị, aBaibul phọ. Eeni amem, odị rasighẹ ghan ni we kụ ungoọm iyira iiḅakiọm. Esi omaạm, odị rasighẹ ghan ‘ebenhẹ phọ asụ bọ olhoghi aḅilhẹ akpẹ oḍuom olhoghi’ kụ ungoọm iyira eḍien aruwaloor dị rilhoghonhaạn ghan iyira ḍighaạgh osopha ogey osopha. (Mat. 24:45) AZihova aḅilhẹ kẹn ni asighẹ bunhọn ikpolhom awe raḍighinhom ooḅakị ayira. Esi omaạm, abupoghom eghir ḅilhẹ r’ikumor awe ookpomhoghan ruromoghiom ghan ni iyira koḅilhẹ uudereghị iyira mem dị yira osoman iiḅaghamhị. P’eeghe idị yira osereghiạn iiḅakiọm mọ aZihova rungọ ghan bọ iyira siẹn asiḍio eekunha phọ! Ipẹ phọ rilhoghonhaạn ghan iyira ḍighaạgh omhoọgh igey asiya arighirị r’aZihova pidị yira oghelhọm ghuḍum mọ ayira nyiidiphọ ḅilhẹ r’epẹ ghisigh, ghuḍum k’agee-pọ.

3. Yira kooḅeghiọn eeghe siẹn emhuoghaạph phọ ephẹn phọ?

³ Kuolọ, ghalhamọ r’iduọn phọ ni bịn, eeni amem reḍighi ghan ni ipaanhaạn odạph iiḅakiọm mọ aZihova, ekạr ekpaariọm mem dị eego esi awe dị u/munughan kụ eru. Eeghe kụ iḍighi?  Iiḅakiọm mọ etue ni egbạgh r’idị yira ootughiạn. Obobọ yira otue ni ootughiạn mọ iiḅakiọm mọ i/ḍeenhaan osụ-olhoghi esi iduọn phọ mọ ke/tue eḍuạ esi aZihova kụ etu. Odọ asimem mọ ipẹ phọ, yira kokạr kụ omoghi omhoọgh akpọ oḅio mọ aZihova kụ raḍiemiom we phọ odị ḅilhẹ mọ asuọ odi ni odaphạn iiḅakiọm mọ odị. Orue okparamhị akpọ oḅio phọ opọ phọ, emhuoghaạph phọ ephẹn phọ keeḅeghiọn (1) idị aZihova aaḅakị ghan we phọ odị iḍiodi phọ, (2) ipẹ odị ruuḅakị bọ iyira rodon, ḅilhẹ (3) r’asuọ dị odi ghan oghị aghisigh odạph ghan iiḅakiọm mọ odị.

IPẸ AZIHOVA AAḄAKỊ BỌ EELHE PHỌ IZRẠL

4-5. Ika kụ edị aZihova aḍeenhaan mọ odị asighẹ Mozis kụ raḍiemiom we phọ Izrạl? (Miịn afoto phọ.)

⁴ AZihova amạ Mozis oḍiemiom awe phọ Izrạl omiteom Ijipt. Odị akạr aḍeenhaan bidị eten dị eegholhaan mọ odị kụ raḍiemiom bidị dị eego esi aMozis. Esi omaạm, Odị amiteom eekpoogh ootụ ootaany r’eekpoogh aniạn ḍughul. (Ex. 13:21) Eekpoogh ootụ phọ kụ irorori bọ Mozis r’awe phọ Izrạl esiemhi Ophiịny Igbila phọ. Kuolọ awe phọ Izrạl umhoọgh ni okaphian oomhiigh mem mọ bidị olhọgh bọ elhegh mọ bidị odi igbo Ophiịny Igbilha phọ r’awe eghạm mọ Ijipt. Kụ bidị okureri mọ iḍighi opiomạn aMozis osighẹ abidị oru ephẹn Ophiịny Igbila phọ. Kuolọ opọ phọ o/ḍighi opiomạn. AZihova kụ aḍiemiom we phọ asiemhi epẹ Ophiịny Igbila phọ dị eego esi aMozis. (Ex. 14:2) Eekunha phọ aZihova aphẹl li bidị eten iiḍaạny.—Ex. 14:26-28.

⁵ Esi 40 asiạ, aMozis aghị ni ghisigh adạph ghan eekpoogh ootụ phọ orue oḍiemiom awe phọ Enhaạn epẹ edalạ phọ. a Amem irọl li dị aZihova asighẹ eekpoogh ootụ phọ aseere anyụ ogbogo phọ aMozis, pidị oomo awe phọ Izrạl omiịn. (Ex. 33:7, 9, 10) Isiphẹ eekpoogh ootụ phọ kụ edị aZihova aḅaanhaạn ghan Mozis, kụ aMozis asighẹ itọ phọ aḅenhị we phọ. (Ps. 99:7) Awe phọ Izrạl ukạr omhiịn mọ aZihova kụ raḍiemiom bidị dị eego esi aMozis.

6. Ika kụ edị awe phọ Izrạl omhegheron oghị esi iiḅakiọm mọ aZihova? (Numbers 14:2, 10, 11)

⁶ Kụ dị eeph ni iboom, ogbogh opol abuọ Izrạl phọ ughel li reḍeenhaan phọ emạ bọ emiteom mọ aZihova kụ asighẹ Mozis raḍighinhom idiphọ omeerạ enye odị. (Bạl Numbers 14:2, 10, 11.) Mem etum mem, bidị ughel ghan ni olhọgh elhegh mọ aZihova kụ asighẹ Mozis raḍighinhom oḍiemiom abidị. Eekunha phọ, aZihova akikima ni oghiil phọ opọ phọ oḍigh Ade Oguanhaan phọ.—Num. 14:30.

7. Ngọ eḍeenhaan awe dị odạph iiḅakiọm mọ aZihova. (Numbers 14:24) (Miịn kẹn afoto phọ.)

⁷ Toroboiperolbọ, abuniin urọl li dị odaphạn ghan iiḅakiọm mọ aZihova. Esi omaạm, aZihova aghaạph ni ilọ aCaleb mọ: “Odị . . . rudạph ghan imhị r’oomo ekpom.” (Bạl Numbers 14:24.) Enhaạn asẹph ni Caleb, kụ angọ nyodị ogẹl osaḅạr ade dị odị katugh siphẹ ade phọ aKena. (Josh. 14:12-14) Abueriphọ oghiil awe phọ Izrạl Enhaạn amheera bọ mọ oḍigh De Oguanhaan phọ ughị ni ghisigh odạph ghan iiḅakiọm mọ aZihova. Mem mọ aJoshua asighẹ bọ esi aMozis idiphọ oḍiemhiom awe phọ Izrạl, bidị ughị ni ghisigh “oghiilhaan ghan [aZihova], oomo adọl asiḍughul-otu aghuḍum mọ odị.” (Josh. 4:14) Kụ eekunha phọ, aZihova asẹph ni bidị esi omheera mọ bidị olhe erua Ade Oguanhaan phọ.—Josh. 21:43, 44.

8. Gbạ ipẹ aZihova aaḅakị bọ we phọ odị mem abudaạm mọ.(Miịn kẹn afoto phọ.)

⁸ Onyebel roten, aZihova amiteom ni buugboom iiruẹn ooḅakị awe phọ odị. Kụ esighẹ rekị, kụ aZihova amạ riil mem abudaạm mọ ooḅakị awe phọ odị. Abudaạm dị okpẹ oḍuom olhoghi unhaghanhạn ghan ni riil phọ abuphẹ phọ. Esi omaạm, Odaạm mọ Devid asooromhi ni  loor asighẹ oromha oyil phọ Nathan. (2 Sam. 12:7, 13; 1 Chron. 17:3, 4) Odaạm mọ Jehoshaphat adaphạn ni iiḅakiọm oyil phọ Jahaziel kụ aromha we phọ aJuda “oḍuom olhoghi riil phọ [Enhaạn].” (2 Chron. 20:14, 15, 20) Mem dị Uw-emhạ phọ aHezekiah asoman iiḅaghamhị, odị aghị ni ateẹny oyil phọ Aizaya, owạ olhoghonhaạn aḍighaạgh. (Isa. 37:1-6) Torọ amem dị abudaạm mọ odạph iiḅakiọm mọ aZihova, bidị r’eelhe phọ umhoọgh ghan ni ḍisẹph ḅilhẹ r’oghoph aZihova. (2 Chron. 20:29, 30; 32:22) Iphẹn phọ ikpẹ ni oganana esi oomo awe mọ aZihova asighẹ riil phọ odị kụ raaḅakiọm we phọ odị. Kuolọ, ogbogh opol abudaạm mọ ḅilhẹ r’awe phọ ughel li riil phọ aZihova.—Jer. 35:12-15.

IPẸ AZIHOVA AAḄAKỊ BỌ BUḄẸL OGHIIL AKRISTẸN PHỌ

9. Anhiạn kụ edị aZihova asighẹ bọ aḍighinhom ooḅakị ghan aKristẹn oḅẹl okuron asiạ phọ? (Miịn kẹn afoto phọ.)

⁹ Siphẹ oḅẹl okuron asiạ phọ, kụ edị aZihova amiteom ookpomhoghan aKristẹn phọ. Ika kụ edị odị aaḅakị ghan bọ buḅẹl aKristẹn phọ abuphẹ phọ? Odị amạ Zizọs idiphọ oḍiemiom ookpomhoghan phọ. (Efẹ. 5:23) Kuolọ aZizọs oo/ḅakị ghan bumatuạn phọ esi oḅaanhaạn ghan abidị oniin atum nyoniin. Odị asighẹ ghan ghụn butelhedom mọ r’ikumor awe phọ epẹ Jeruselem kụ aaḅakiọm ghan bumatuạn phọ. (Iiḍ. 15:1, 2) Ḅilhẹ kẹn, umaaghị ni ikumor awe ooḅakị ghan arookpomhoghan phọ.—1 Tẹs. 5:12; Taị 1:5.

10. (a) Ika kụ edị aKristẹn oḅẹl okuron asiạ phọ omhegheron oghị esi iiḅakiọm mọ ongọ ghan bọ bidị? (Iiḍighi. 15:30, 31) (b) Eeghe kụ iḍighi kụ abuniin siphẹ oḅẹl okuron asiạ phọ u/meera bọ udạph iiḅakiọm abuphẹ aZihova asighẹ bọ raḍiemiom? (Miịn igbe phọ “ Iyaạr Phọ Abuniin Otuạn Bọ Oghel Riphigh Phọ.”)

¹⁰ Ika kụ edị aKristẹn oḅẹl okuron asiạ phọ omhegheron oghị esi iiḅakiọm mọ ipẹ phọ? Ogbogh opol abidị udaphạn ni iiḅakiọm mọ kụ oḅilhẹ omhooghọm “ibo r’iidereghị”. (Bạl Iiḍighi 15:30, 31.) Kuolọ, Ika kụ edị aZihova raaḅakị we phọ odị ḍio arodon?

IPẸ AZIHOVA RUUḄAKỊ BỌ IYIRA RODON

11. Ngọ eḍeenhaan dị emạ emiteom mọ aZihova raaḅakị ni we phọ odị siẹn asiḍio phọ ayira.

¹¹ AZihova akị ni ghisigh raaḅakị we phọ odị rodon, dị eego esi Ekpo Onhụ phọ odị ḅilhẹ r’Oọny phọ odị, aḍighi bọ oḍiemiom ookpomhoghan phọ. Yira omiịn ni riphigh dị eḍeenhaan mọ Enhaạn aḅilhẹ kẹn ni asighẹ we raaḅakiọm  we phọ odị ḍughụm? Ii yira omiịn ni. Ooḅeghiọn ipẹ emite bọ egbi k’alhạ phọ 1870 kụ rekị. ACharles Taze Russell r’arighirị odị umhiigh ni onhaghanhạn mọ alhạ phọ 1914 keḍighi ni lhạ dị eḍighan elhegh, ilọ itooghị Omhạr phọ k’Enhaạn. (Dan. 4:25, 26) Imiịn aBaibul phọ bidị otuughạ bọ kụ ilhoghonhaạn bọ bidị ḍighaạgh orue olhegheri iphẹn phọ. Dị iikia i/lo, aZihova kụ akạr aaḅakị ghan bidị orue omhiịn iphẹn phọ siphẹ aBaibul phọ! Ipẹ emite bọ siẹn aḅirinhi phọ lhạ phọ 1914, ikạr kụ eḍeenhaan mọ Omhạr phọ Enhaạn mamhiigh ratooghị. Eḅẹl Eghạm Oomo Aḅirinhi phọ isoor ri, kụ areezẹgh, ophiigha arere, ḅilhẹ r’ekuom ariiḍien edaphạn. (Luk 21:10, 11) AZihova akạr kụ asighẹ nmụny askul aBaibul phọ abuphẹ phọ kụ alhoghonhaạn ghan we phọ odị ḍighaạgh.

12-13. Eeghe iikolhobian ilọ oraramhị oghaạph iiḅi iinhaghạn phọ kụ edị omiteom mem Eghạm Oomo Aḅirinhi Phọ II?

¹² Ooḅeghiọn kẹn idị emitẹ mem Eghạm Oomo Aḅirinhi phọ II. Mem dị ikpolhom abumor epẹ emhụ agadạ phọ otuughạ Ogananami 17:8, bidị uru ni omhiịn mọ eghạm mọ ke/kọm eghạm Amagedọn, kuolọ kemiteom mem eephọ dị kengọ eepoogh oraramhị oghaạph iiḅi iinhaghạn phọ. Iphẹn phọ inyu ni bidị omiteom Gilead Skul phọ, orue otughemhị asimisonarị ilọ ogbeelhom ḅilhẹ r’otughemhị ilọ Omhạr phọ rikpisi kirokirọ siẹn ade phọ. Esi ibadị iphẹn phọ ighịgh mudị i/ḍighi osụ olhoghi loor esi iduọn eḍighi bọ mem eghạm. Usighẹ ni simisonarị oghimọm inhọn areelhe ghalhamọ r’amem eghạm mọ. Kụ oḅarạm isiphẹ, eḅenhẹ phọ akpẹ bọ oḍuom olhoghi phọ amiteom ni Theocratic Ministry Skul b phọ osighẹ otughemiọm oomo abuọ ookpomoghan phọ ilọ orue ogbeelhom oḅilhẹ otughemhị awe Baibul phọ. Areten pho iphẹn phọ kụ edị osighẹ bọ ookolhobianham we phọ Enhaạn ilọ oḍighi phọ rakori bọ bidị.

¹³ Rodọn, ekạr eganana mọ aZihova kụ akạr ghan aaḅakị we phọ odị siḍio phọ ipẹ phọ. K’amem Eghạm Oomo Aḅirinhi Phọ II, awe phọ aZihova rokelhọm ni eereẹgh ogbeelhom iiḅi iinhaghạn phọ ibadị areelhe. Okạr agey, oḍighi Omhạr phọ akạr kụ rakị ghisigh.

14. Uḍighi ika kụ yira koḍuom bọ olhoghi iiḅakiọm oḍighom mọ r’ipẹ ikumor awe phọ? (Ogananami 2:1) (Miịn kẹn afoto phọ.)

 ¹⁴ Rodon Aloor Phọ Repogh Bọ okị ni ghisigh rowạ ghan iiḅakiọm ḍighaạgh aKraist. Bidị rokparaghạ ghan omhiịn mọ iiḅakiọm mọ abidị emoọgh ni muḅọph r’ipẹ k’Enhaạn. Kụ bidị rosighẹ ghan bupoghom eghir phọ r’ikumor awe phọ kụ kongoọm ookpomhoghan phọ iiḅakiọm. c Ikumor awe phọ abuẹn osagharạn bọ uwaloor iigbia phọ odi “ḍighaạgh eliom” aKraist. (Bạl Ogananami 2:1.) Ii, ikumor awe phọ abuẹn phọ u/munughan ḅilhẹ ropiomạn ghan ni. AMozis, aJoshua, r’abutelhedom mọ upiomạn ghan ni kẹn eeni amem loor e/munughan. (Num. 20:12; Josh. 9:14, 15; Rom. 3:23) Kuolọ ghalhamọ r’iduọn phọ ni bịn, aKraist akị ni ghisigh raaḅakị ebenhẹ phọ akpẹ bọ oḍuom olhoghi phọ r’ikumor awe ookpomhoghan phọ, kụ odị kakị ni ghisigh aḍighi ghan iduọn phọ “ḍio etum ḍio tutụ eteẹny eekuna aḅirini phọ.” (Mat. 28:20) Esi iduọn phọ, yira okuphom ni owol mọ odị kụ ruuḅakị ni iyira dị eego esi abuphẹ odị mamạ bọ.

YIRA ROMOOGHỌM GHAN NI SUỌ MEM DỊ YIRA OGHỊ GHISIGH ODAPHẠN GHAN IIḄAKIỌM MỌ AZIHOVA

15-16. Eeghe kụ edị nạ atuughạ esi areḍeenhaan abuphẹ odaphạn bọ iiḅakiọm mọ aZihova?

¹⁵ Ghalhamọ r’anyiidiphọ bịn yira kokelhọm ghan ni ḍisẹph kirokirọ mem dị yira oghiọm ghisigh odaphạn ghan iiḅakiọm mọ aZihova. Esi omaạm, Andy r’aRobyn udaphạn ni oromha odughe adọl aghuḍum mọ abidị. (Miịn study note aMatiu 6:22.) Iphẹn phọ iḍighi ni idị bidị orue omiteom loor ophinomaam aani abin rukumuan olhoghoḍị aruutu ookpomhoghan phọ. Umaranhi phọ Robyn aḅẹm mọ: “Eeni amem yoor urugh ghan obạm otu dị esi orọl osạ eḍien i/tọl ghan. Esi iduọn phọ, mị aalhaghi ni iniin araraạr dị mị aḍighinhom ghan osigheọgh asifoto, oḍighi phọ opọ phọ uḅeraạn imhị agey. Izin amhị igharaghụ ni mem mọ mị aalhaghi bọ raraạr osighenhọm ghan asifoto phọ. Kuolọ idiphọ anhịr phọ Ebraham, Sera, mị usopha ni ogbon aghisigh, ko/mhạn.” (Hib. 11:15) Eeghe asuọ kụ edị olom r’anhịr phọ abuẹn phọ omhoọgh esi iphẹn bidị oḍighi bọ? ARobyn aḅẹm mọ: “Yoor momhoọgh oḅaạl olhoghi olhegheri mọ yoor rongọ ni aZihova torobọ iyaạr dị yoor omhoọgh. Mem dị yoor odi oḍighi olhoghoḍị aruutu ookpomhoghan phọ, yoor romiịn ghan oogho ipẹ aghuḍum katọl bọ siphẹ omhoom aḅirinhi phọ.” Olom mọ odị Andy amheeraam aani ni iphẹn phọ kụ aḅẹm mọ: “Olhoghi ayoor aḅaạl agey iduọn yoor robakị aani bọ oḍighi Omhạr phọ.”

¹⁶ Eeghe aḍinhọn aḍisẹph kụ edị yira romoọgh ghan mem dị yira oghiọm ghisigh odaphạn  iiḅakiọm mọ aZihova? Mem dị odị amhạn sekondirị skul, umaranhi phọ Marcia awạ ni osighẹ oḍighinhom oromha dị ongọ nyodị osighẹ okọy eten opọ oomo amem mọ. (Mat. 6:33; Rom. 12:11) Odị aḅẹm mọ: “Ungọ ni imhị scholarship oghị ogbogh askul inya asiạ. Kuolọ olhoghi amhị arọl ophorogh asiigbu ookpomhoghan phọ. Esi iduọn phọ, mị usopha oghị askul oḍighi aḍighaạgh dị kubakị imhị siẹn arukumuan phọ mị rangọ bọ aZihova. Opọ phọ oniin osopha amhị dị akạr anhighẹ apelheghiom. Nyiidiphọ mị rakelhọm oḍighi okọy eten opọ oomo amem mọ. Kụ loor iduọn mị katue bọ ni aaḅenion mem mọ amhị, mị rakị ghan ni Betẹl kakumuan iniin asiḍio kaḅilhẹ aghelhọm inhọn aroopoogh dị egbatanhaạn.”

17. Ighẹn inhọn aḍisẹph kirokirọ kụ reḍuạ ghan keru esi oghiọm aghisigh odaphạn iiḅakiọm aZihova? (Isaiah 48:17, 18)

¹⁷ Eeni amem rungọ ghan ni iyira iiḅakiọm dị righoph ghan iyira kesighẹ esi ophorogh aruphua ḅilhẹ r’iiḍighi dị kilhọgh iyira esi osoor olhogh Enhaạn. Ii, yira romoọgh ghan ni suọ agey mem dị yira osighẹ oḍighinhom iromhoghiom mọ ipẹ phọ. Esi omaạm, yira romoọgh ghan ooruẹn olhoghi dị aḅaạl, ḅilhẹ kokpetenhaan ibadị iiḅaghamhị. (1 Tim. 6:9, 10) Iphẹn phọ reḍighi ghan idị yira rooseeny ghan aZihova r’oomo ekpom, kụ ringọ ghan iyira igey phọ ibo, eephọ, ḅilhẹ r’ogbaanyạn.—Bạl Isaiah 48:17, 18.

18. Uḍighi ika kụ nạ kasopha bọ oghiọm aghisigh odaphạn iiḅakiọm mọ aZihova?

¹⁸ Dị iikia i/lo, aZihova kakiọm ni ghisigh asighẹ we dị omheerạ enye odị aḍighinhom ongoọm ghan iiḅakiọm mem igbogh iiḅaghamhị phọ ḅilhẹ r’amem Oniin Oonịr Asiạ Itooghị Phọ aKraist. (Ps. 45:16) Yira kokiọm ni ghisigh odaphạn ghan iiḅakiọm mọ odị ghalhamọ r’amem dị egbạgh ni idị yira rowạ ḍughụm? Ipẹ yira romegheron ghan bọ koghị esi iiḅakiọm mọ aZihova nyiidiphọ kụ keḍeenhaan. Esi iduọn phọ, oghiọm ghisigh odaphạn ghan iiḅakiọm mọ aZihova, ḅilhẹ r’iiḅakiọm abuphẹ odị amạ bọ ophogh ayira. (Isa. 32:1, 2; Hib. 13:17) Mem dị yira oḍighi iduọn phọ, yira komoọgh ni riphigh oḍuom olhoghi Ogbogh onyọ iiḅakiọm mọ ayira, Zihova, opọ kurelhiom bọ iyira agbolhẹ eten dị kelọgh siya phọ ayira r’odị esi ooto r’osooromineen, kụ yira osi epẹ yira okạr bọ rokị—omhoom aḅirinhi aghuḍum k’agee-pọ.