1. Bukin tera ngkai ti riai n ira nanon ana kairiri Iehova? Taekina te kaikonaki.

 IANGOIA bwa ko a bua n te buakonikai. E karuanikai te tabo anne bwa iai maan aika moaanti, maan aika uarereke aika uouotii mannaoraki, aroka aika boitin, ao kawai aika aobuaka. Ko na boni kakaitau ngkana iai te tia kaiririko ae mwaatai, ae ataa te tabo ae ko na ruanikai iai ao e ataa kawaina ni kararoaa mai iai! Titeboo te aonnaba aei ma te buakonikai anne. E onrake ni baika karuanikai, moarara riki baika kona n uruana ara onimaki. Ma iai te tia Kairira ae kororaoi ae Iehova. E kairira ni kararoaira mani baika karuanikai ao ni karokoira n tokini kawaira ae te maiu are aki toki n te waaki ae boou.

2. E kangaa ni kairira Iehova?

² E kangaa ni kairira Iehova? Te moan, rinanon ana Taeka ae te Baibara. Ma e kabonganaia naba aomata bwa a na kairira. N te katoto, e kabongana “te toro ae kakaonimaki ma ni wanawana” ni katauraoi amwarake n taamnei aika buokira ni karaoi motinnano ma te wanawana. (Mat. 24:45) E kabonganaia naba Iehova mwaane aika konabwai ni kairira. N te katoto, a katauraoa te kaungaunga ao te kaetieti mataniwi n te aono ao unimwaane n te ekaretia, aika ti kona ni buokaki iai n taai ake ti boo iai ma kangaanga. Ai kakaitaura ngaira ibukin te kairiri ae ti kona n onimakinna ni kabaneani boong aika karuanikai aikai! Ti buokaki iai ni kateimatoa akoara iroun Iehova ao n teimatoa n tiku n te kawai ae kairiri nakon te maiu.

3. Tera ae ti na maroroakinna n te kaongora aei?

³ E ngae n anne, e kona ni kangaanga iroura n tabetai iran nanon ana kairiri Iehova, moarara riki ngkana ti anganaki irouia mwaane aika aki kororaoi. Bukin tera? Ti kona n aki inanoi ma te reirei ni kairiri are ti anganaki. Ke ti kona n iangoia bwa e aki manena te kairiri are ti karekea ao n iangoia bwa tiaki mairoun Iehova te reirei ni kairiri anne. Ngkana a roko iango akanne, ti a riai riki n onimakinna ae bon Iehova ae kaiririia ana aomata  ao ti na kakabwaiaaki ngkana ti ira nanon ana kairiri. Ibukini kakorakoraan ara onimaki, e na maroroakinaki n te kaongora aei (1) aron Iehova ni kairiia ana aomata n taai ake a karakinaki n te Baibara, (2) arona ni kairira ni boong aikai ao (3) aroni kakabwaiaara ngkana ti teimatoa n ira nanon ana kairiri.

ARON IEHOVA NI KAIRIIA TE NATANNAOMATA AE ITERAERA

4-5. E kangaa Iehova ni kaotia ae e kabongana Mote ni kairiia I-Iteraera? (Nora te taamnei ni moan te maekatin.)

⁴ E mwiokoa Mote Iehova bwa e na kairiia I-Iteraera ni kaotinakoia mai Aikubita. Ao E kaota te bwai ni kakoaua nakoia I-Iteraera bwa E boni kairiia rinanoni Mote. N te katoto, E katauraoa te boua ae te nang n te ngaina ao te boua ae te ai n te bong. (TeOti. 13:21) E irira te boua aei Mote, ike e a kairaki iai ma tibun Iteraera nakon Taari ae Uraura. A nako nanoia aomata ngke a iangoia bwa a a bae i marenan taari ao ana taanga ni buaka Aikubita ake a kakioia mai buki. A a iangoia bwa e kairua Mote ngke e kairiia nakon Taari ae Uraura. Ma e bon aki kairua. Bon nanon Iehova ni kairiia ana aomata nako ikanne rinanoni Mote. (TeOti. 14:2) Imwina e kamaiuia te Atua n te aro ae rangi ni kamimi.—TeOti. 14:26-28.

⁵ I nanon 40 te ririki imwina ao e teimatoa Mote n irira te boua are te nang ni kairiia iai ana aomata te Atua i nanon te rereua. a E kamena te boua are te nang Iehova i etan ana umwanrianna Mote i nanon te tai ae maan teutana, ike a a kona I-Iteraera ni kabane n noria. (TeOti. 33:7, 9, 10) E taetae Iehova nakoni Mote man te boua anne, ao imwina Mote e taekina Ana kaetieti nakoia aomata. (TaiAre. 99:7) A nora raoi te bwai ni kakoaua I-Iteraera ae Iehova e kabongana Mote ni kairiia.

6. Tera aroia tibun Iteraera nakon ana kairiri Iehova? (Warekaia Iteraera 14:2, 10, 11)

⁶ E kananokawaki bwa angia tibun Iteraera a kakeaa bongan te bwai ni kakoauaa ae teretere ae Iehova e kabongana Mote bwa te tia tei Ibukina. (Wareka Warekaia Iteraera 14:2, 10, 11.) A okioki n aki kani butimwaea mwiokoani Mote. N tokina, a aikoa kariaiakaki tibun Iteraera ake kaain te roro anne bwa a na rin n te Aba ni Berita.—WarIte. 14:30.

7. Taekin aia katoto naake a ira nanon ana kairiri Iehova. (Warekaia Iteraera 14:24) (Nora naba te taamnei.)

⁷ Ma iai tabeman I-Iteraera aika ira nanon ana kairiri Iehova. N katoto, e nora Iehova aei: “Kareba . . . e teimatoa n irirai ma nanona ni kabane.” (Wareka Warekaia Iteraera 14:24.) E angani Kareba kaniwangana te Atua ao e anganna naba abana ae tangiria i Kanaan. (Iot. 14:12-14) A katea naba te katoto ae raoiroi I-Iteraera ake kaain te roro are imwina n aroia n ira nanon ana kairiri Iehova. Ngke e riki Iotua bwa te tia kairiri ae mwiokoaki i aoia tibun Iteraera n ruamwini Mote, ao e “korakora karineana irouia ni kabane bongini maiuna.” (Iot. 4:14) Ibukin anne, e kakabwaiaia Iehova ni karokoia n te aba are e a tia ni beritanna nakoia.—Iot. 21:43, 44.

8. Kabwarabwaraa aron Iehova ni kairiia ana aomata n aia tai ueea. (Nora naba te taamnei.)

⁸ E kateirakeia Iehova taani motikitaeka iraua te ririki imwina bwa a na kairiia ana aomata. Imwina n aia tai ueea, e mwiokoia burabeti Iehova bwa a na kairiia ana aomata. A ongeaba ueea aika kakaonimaki n aia reirei ni kairiri burabeti. N te katoto, e nanorinano te Uea are Tawita ni butimwaea kaetana iroun te burabeti are Natan. (2Tam. 12:7, 13; 1Rong. 17:3, 4) E onimakina te kairiri are karekea te  Uea ae Ieotiabata mairoun te burabeti are Iaatiara ao e kaungaia tibun Iuta bwa a na “onimakinia ana burabeti [te Atua].” (2Rong. 20:14, 15, 20) Ngke e rawawata te Uea are Etekia, ao e bubutii buokana iroun te burabeti are Itaia. (Ita. 37:1-6) Ni katoaa te tai are a ira iai nanon ana kairiri Iehova ueea, e a kakabwaiaaki iai te natannaomata ao ni kamanoaki. (2Rong. 20:29, 30; 32:22) E riai n otara nakoia aomata ni kabane ae Iehova e kabonganaia ana burabeti ni kairiia ana aomata. Ma e ngae n anne, angiina mai buakoia ueea ao ana aomata, a rawa nakoia ana burabeti Iehova.—Ier. 35:12-15.

ARON IEHOVA NI KAIRIIA KRISTIAN AKE N TE MOAN TIENTURE

9. Antai ake e kabonganaia Iehova ni kairiia Kristian ake n te moan tienture? (Nora naba te taamnei.)

⁹ E katea Iehova te ekaretia ni Kristian n te moan tienture C.E. E kangaa ni kairiia Kristian akanne? E mwiokoa Iesu bwa atun te ekaretia. (IEbe. 5:23) Ma bon tiaki Iesu ae taetae nakoia taan rimwina temanna imwin temanna. E kabonganaia abotoro ao unimwaane ake i Ierutarem bwa a na karaoa anne. (Mwa. 15:1, 2) A mwiokoaki naba unimwaane bwa a na kaira te ekaretia.—1Tet. 5:12; Tit. 1:5.

10. (a) Tera aroia angiina Kristian n te moan tienture nakon te kairiri are a karekea? (Mwakuri 15:30, 31) (b) Bukin tera ngke iai tabeman n taai ake a karakinaki n te Baibara aika a rawa ni butimwaeiia taan tei ibukin Iehova? (Nora te bwaoki ae “ Bukina Ngkai A Aki Butimwaea te Bwai ni Kakoaua ae Mataata Tabeman.”)

¹⁰ Tera aroia Kristian n te moan tienture nakon te kairiri? Angiina i buakoia a kukurei n iri nanoni kaetieti ake a karekei. Ni koauana, “a kimwareirei n te kaungaunga” are a anganaki. (Wareka Mwakuri 15:30, 31.) Ma e kangaa ngkanne Iehova ni kairiia ana aomata n taai aikai?

ARON IEHOVA NI KAIRIRA NI BOONG AIKAI

11. Aanga te katoto ae kaota aron Iehova ni kairiia naake a kairiri n taai aikai.

¹¹ E teimatoa Iehova ni kairiia ana aomata ni boong aikai. E karaoa anne rinanon ana Taeka ao Natina ae atun te ekaretia. Ti kona n nora te bwai ni kakoaua ae e teimatoa naba te Atua ni kabonganaia aomata n taai aikai? Eng. N te katoto, iangoa te baere riki imwin te ririki 1870. A a moanna n ota Charles Taze Russell ma raona, ae e na riki 1914 bwa te ririki ae kakawaki  ni kaineti ma tein Ana Tautaeka n Uea te Atua. (Tan. 4:25, 26) A kakoauaa anne ibukina bwa a onimakin taetae ni burabeti aika n te Baibara. E kairiia Iehova ni karaoan aia kakaae n te Baibara? Eng e boni kairiia. E oti mani baika riki n te aonnaba n 1914 bwa e a moana ana kairiri Ana Tautaeka n Uea te Atua. E waaki te Moan Buaka Are Kabutaa Aonnaba n taorimwiaki ma aoraki aika kamamate, mwaeiein te aba, ao roongo. (Ruka 21:10, 11) E boni kabonganaia Iehova mwaane aika Kristian aika raoiroi nanoia akanne bwa a na buokiia ana aomata.

12-13. Baikara babaire ibukini karababanakoan riki te mwakuri n uarongorongo ao n angareirei, n tain te Kauoua ni Buaka Are Kabutaa Aonnaba?

¹² Iangoa naba te baere riki n tain te Kauoua ni Buaka Are Kabutaa Aonnaba. Imwin neneran Te Kaotioti 17:8 irouia taari aika mwiokoaki ni kautun ara botaki, ao a ataia ae e na aki kairiri te buaka anne nakon Aremaketon ma nakon tain te rau teutana ike e na reke iai karaoan te mwakuri n uarongorongo ae korakora. E ngae ngke e taraa n aki boo ma ongina n te tai arei, ma e boni katea naba te Kuura ni Kireata ana botaki Iehova, ibukini kataneiaakia mitinare n uarongorongo ao n angareirei n aaba ni kabutaa n te aonnaba. A kamwanangaaki mitinare n tain naba te buaka. Irarikina, e katea te Kuura Ibukin te Mwakuri ni Minita b te toro ae kakaonimaki bwa a na kataneiaaki iai kaain ekaretia ni kabane bwa a aonga n riki bwa taan uarongorongo ao taan reirei aika mwaatai riki. A a kataubobongaaki ana aomata te Atua n aanga aikai ibukin te mwakuri ae imwaia.

¹³ Ngkana ti ururing rikaaki, ti kona n noria raoi ae e boni kaiririia ana aomata Iehova n taai ni kangaanga akanne. A namakina te rau ao te inaomata ana aomata Iehova n aaba aika bati ni karaoan aia uarongorongo, ni moa man te Kauoua ni Buaka Are Kabutaa Aonnaba ni karokoa ngkai. Ni koauana, e a raababanako te mwakuri.

14. Bukin tera ngkai ti kona n onimakina te kairiri ae roko man ana botaki Iehova ao mairouia unimwaane n te ekaretia aika mwiokoaki? (Te Kaotioti 2:1) (Nora naba te taamnei.)

¹⁴ Ni boong aikai, a teimatoa kaain te  Rabwata n Tautaeka n onimakina Kristo ibukin te kairiri. A tangiria bwa kaetieti ake a anga nakoia taari e oti iai aia iango kaaini karawa. A kabonganaia mataniwi n te aono ao unimwaane n te ekaretia bwa a na katauraoi kaetieti nakoia ekaretia. c A mena unimwaane aika kabiraki n te ekaretia i nanoni ‘baini Kristo are te atai.’ (Wareka Te Kaotioti 2:1.) Ni koauana, a aki kororaoi unimwaane aikai ao a kakaraoi kairua. A karaoi kairua n tabetai Mote ao Iotua, n aroia naba abotoro. (WarIte. 20:12; Iot. 9:14, 15; IRom 3:23) Ma e teimatoa naba ngkai Kristo ni kairira te toro ae kakaonimaki ao unimwaane aika mwiokoaki, ao e na teimatoa ni karaoa anne “ni boong ni kabane ni karokoa tain tokin te waaki ae ngkai i aon te aba.” (Mat. 28:20) Ngaia are a bati bukina ngkai ti riai n onimakina te kairiri are e katauraoia rinanoia naake a mwiokoaki bwa a na kairiri.

TI KAKABWAIAAKI NGKANA TI TEIMATOA N IRA NANON ANA KAIRIRI IEHOVA

15-16. Tera reireiam man rongorongoia naake a ira nanon ana kairiri Iehova?

¹⁵ Ti kakabwaiaaki naba ngkai ngkana ti teimatoa n ira nanon ana kairiri Iehova. N te katoto, a maiuakina te kaungaunga Andy ao Robyn ae a na kabebetea maiuia. (Ebera 13:5) N tokina, a a kona n anga nanoia bwa a na ibuobuoki n te mwakuri ni kateitei. E taku Robyn: “Ti maeka n auti aika rangi n uarereke, ao n angiin te tai akea aia umwa ni kuuka. I kaboonakoi au bwai n rawetaamnei aika bati ae te bwai ae I tatangiria. A bon tiinako rannimatau. Ma n aroni buun Aberaam are Tara, I a motinnanoia bwa N na iaiangoi baika imwaiu ao n aki manga tanrikaaki.” (Ebera 11:15) Tera ae a karekea taanga aikai man te baere a rinanona? E taku Robyn: “E reke raun nanora n ataakin ae ti a angan Iehova ara kabanea ni konaa. Ngke ti karaoi mwiokoara ibukin Iehova, ti a kona n nora iai aron te maiu n te waaki ae boou.” E boraoi n iango ma anne Andy ao e kangai: “Ti karekea raun nanora ngkai ti kabanea ara tai ao korakorara ni boutokaa te Tautaeka n Uea.”

¹⁶ Ti kangaa riki ni kakabwaiaaki ngkana ti teimatoa n ira nanon ana kairiri Iehova? Imwin ana angabeeba man te kauarinan Marcia, ao e maiuakina te kaungaunga are e na uaiakina te beku iroun Iehova. (Mat. 6:33; IRom 12:11) E taku neiei: “I reke nakon te reirei  ae rietata are N na mwanenaki iai i nanon 4 te ririki. Ma I kan uaiakin tiau n te onimaki. Ngaia are I a rineia bwa N na kaea te reirei ae N na karekea iai rabakau n te mwakuri teuana ae e na boutokaai n au mwakuri ni minita. Aei bon teuana mai buakon au motinnano aika rangi n tamaroa. I a kukurei ngkai ni beku bwa te bwaiania ae katoatai, ao ibukina bwa I boni bairea au tai ni mwakuri ni kareketianti, I a kona n ibuobuoki naba n te Betaera ao mwioko riki tabeua.”

17. Baikara riki kakabwaiaara ngkana ti ira nanon ana kairiri Iehova? (Itaia 48:17, 18)

¹⁷ N tabetai ti karekea te reirei ni kairiri ae ti kamanoaki iai mani bwaai tabeua n aron te mataai ni kanibwaibwai ao mwakuri riki tabeua aika kona ni kairira bwa ti na urui ana tua te Atua. Ti a kakabwaiaaki naba ngkana ti ira nanon ana kairiri Iehova are katauraoia. Ti kateimatoa iai itiakini mataniwin nanora ao n totokoi rikini kangaanga aika ti na rawawata iai. (1Tim. 6:9, 10) Ibukin anne, ti a kona n taromauria Iehova ma nanora ni kabane, ae te bwai ae karekea nakoira te kimwareirei, te rau, ao te raunnano.—Wareka Itaia 48:17, 18.

18. Bukin tera ngkai ko motinnanoia bwa ko na teimatoa n ira nanon ana kairiri Iehova?

¹⁸ Ti kakoauaa ae e na teimatoa Iehova ni kabonganaia aomata bwa a na katauraoi kairiri n tain te rawawata ae korakora ao ni karokoa ae e a kairiri te Tautaeka ae Manna Tenga te Ririki. (TaiAre. 45:16) Ti na teimatoa n ira nanon te kairiri anne e ngae naba ngkana e kaokoro ma te baere ti bon tangiria ni karaoia? E na bebete karaoan aei ngkana ti ongeaba n ana kairiri Iehova ae katauraoia ngkai. Ngaia are ti bia teimatoa n ira nanon ana kairiri Iehova, ao ake a katauraoaki naba mairouia mwaane aika mwiokoaki bwa a na tantani ni kawakinira. (Ita. 32:1, 2; Ebera 13:17) Ti boni kona n ongeaba iroun ara tia Kairiri ae Iehova ibukina bwa e kairiranako mani baika a na kona ni karuanikaia ara onimaki, nakon tokini kawaira ae te maiu n aki toki n te waaki ae boou.