၁. ဘၣ်မနုၤအဃိ ပလိၣ်ဘၣ် ယဟိဝၤယွၤ အတၢ်ဟံးစုနဲၣ်ကျဲလဲၣ်. တဲဖျါထီၣ် တၢ်အဒိ.

 ထံၣ်တမှံကွၢ်လၢ နဟးဖျိးလၢ ပှၢ်တဘ့ၣ်အပူၤ. ဒီးလၢနကပိာ်ကပၤန့ၣ် အိၣ်ထဲ တၢ်လီၤဘၣ်ယိၣ် ဒ်သိးဒီး ဆၣ်ဖိကီၢ်ဖိအမံၤ, တၢ်ဖိဃၢ်လၢ အအိၣ်ဒီးတၢ်ဆါဃၢ်တဖၣ်, တၢ်မုၢ်တၢ်ဘိလၢ အအိၣ်ဒီးအစုၣ် ဒီးအိၣ်ဒီးတၢ်ပူၤဟိတနီၤ လၢနလီၤတဲာ်ညီ. ဘၣ်ဆၣ် နမ့ၢ်လဲၤသကိးတၢ်ဒီး ပှၤတဂၤလၢ အသ့ၣ်ညါ ပှၢ်တဘ့ၣ်န့ၣ်ဂ့ၤဂ့ၤ ဒီးအဒုးနဲၣ်နၤ ကျဲလၢနကဘၣ်လဲၤန့ၣ် နကသးခုဒိၣ်မး. ဟီၣ်ခိၣ်တဘ့ၣ်အံၤ အလီၤဂာ်ဒ်သိးဒီး ပှၢ်တဘ့ၣ်န့ၣ်. ပမ့ၢ်ဘၣ်ကွၢ်န့ၣ် တၢ်လီၤဘၣ်ယိၣ်လၢ အကမၤဟးဂီၤ ပတၢ်ရ့လိာ်သးဒီး ယဟိဝၤယွၤ အိၣ်ဝဲအါမး. ဘၣ်ဆၣ် ပအိၣ်ဒီး ယဟိဝၤယွၤ လၢအဟံးစုနဲၣ်ကျဲပှၤ အဂ့ၤကတၢၢ်. အမၤစၢၤပှၤဒ်သိး ပကဟးဆှဲး တၢ်လၢအကမၤဟးဂီၤ ပတၢ်ရ့လိာ်သးဒီးအီၤ ဒီးပကဒိးန့ၢ်ဘၣ် တၢ်မူအထူအယိာ် လၢဟီၣ်ခိၣ်သီအပူၤ.

၂. ယဟိဝၤယွၤ ဟံးစုနဲၣ်ကျဲပှၤဒ်လဲၣ်.

^၂ ယဟိဝၤယွၤ ဟံးစုနဲၣ်ကျဲပှၤဒ်လဲၣ်. ယဟိဝၤယွၤသူဝဲ အကလုၢ်ကထါ လံာ်စီဆှံ ဒ်သိး အကဟံးစုနဲၣ်ကျဲပှၤ အါကတၢၢ်. သနာ်က့ အသူစ့ၢ်ကီး ပှၤဟီၣ်ခိၣ်ဖိလၢ ကဟံးစုနဲၣ်ကျဲပှၤ. အဒိ ယဟိဝၤယွၤ သူဝဲ “ကုၢ်လၢအတီ ဒီးအကူၣ်တၢ်သ့” ဒ်သိး ကကတဲာ်ကတီၤန့ၢ်ပှၤ နီၢ်သးတၢ်အီၣ်လၢ ကမၤစၢၤပှၤဒ်သိး ပကဆၢတဲာ်တၢ်လၢ တၢ်ကူၣ်သ့. (မး ၂၄:၄၅) ယဟိဝၤယွၤ သူစ့ၢ်ကီး ပိာ်ခွါအဂၤလၢ အတုၤထီၣ်ထီၣ်ဘး ဒ်သိးကဟံးစုနဲၣ်ကျဲပှၤ. အဒိ ဒ်သိး ပလဲၤခီဖျိ တၢ်အိၣ်သးကီခဲ ကန့ၢ်အဂီၢ် ကဝီၤအပှၤကွၢ်တၢ် ဒီးတၢ်အိၣ်ဖှိၣ်သးပှၢ်တဖၣ် အတၢ်ဟ့ၣ်ဂံၢ်ဟ့ၣ်ဘါ ဒီးအတၢ်ဟံးစုနဲၣ်ကျဲန့ၣ် ကဲထီၣ် တၢ်မၤစၢၤလၢ ပဂီၢ်ဒိၣ်မး. တချုးလၢ တၢ်အကတၢၢ်ဟဲတုၤဒံးဘၣ် ဒီးဖဲတၢ်အိၣ်သးကီခဲ အဆၢကတီၢ်အံၤန့ၣ် ယဟိဝၤယွၤ ဟ့ၣ်ပှၤတၢ်ဟံးစုနဲၣ်ကျဲ လၢပနာ်န့ၢ်အီၤသ့အဃိ ပစံးဘျုးအီၤဒိၣ်မး. တၢ်ဟံးစုနဲၣ်ကျဲအံၤ အမၤစၢၤပှၤဒ်သိး ပကဆဲးကဲဘၣ် ယဟိဝၤယွၤအသကိး ဒီးအိၣ်ဘၣ်မုာ်မုာ်လၢ ခဲအံၤဒီးခါဆူညါ.

၃. လၢတၢ်မၤလိတခါအံၤ ပကတဲသကိး တၢ်ဂ့ၢ်မနုၤလဲၣ်

^၃ သနာ်က့ ယဟိဝၤယွၤ အတၢ်ဟံးစုနဲၣ်ကျဲ လၢပဒိးန့ၢ်ဘၣ်ခီဖျိ ပှၤဟီၣ်ခိၣ်ဖိလၢ အတလၢတပှဲၤဘၣ် အအိၣ်န့ၣ် တဘျီတခီၣ် ပကဒိကနၣ် ဒီးမၤထွဲအီၤအဂီၢ် တညီဘၣ်. ဘၣ်မနုၤအဃိလဲၣ်. တၢ်ဟံးစုနဲၣ်ကျဲ လၢပဒိးန့ၢ်ဘၣ်လၢ အဝဲသ့ၣ်အအိၣ်န့ၣ် ဘၣ်သ့ၣ်သ့ၣ် ပတဘၣ်သးဘၣ်. ဒီးဘၣ်သ့ၣ်သ့ၣ် ပကဆိကမိၣ်လၢ အတၢ်ဟံးစုနဲၣ်ကျဲန့ၣ် တကဲဘျုးဘၣ်အဃိ ပကဆိကမိၣ်လၢ အတဟဲလၢ ယဟိဝၤယွၤ အအိၣ်ဘၣ်. ဖဲပထံၣ်ဘၣ် တၢ်အိၣ်သးဒ်န့ၣ်အခါ အရ့ဒိၣ်ဒိၣ်မးလၢ ပ ကနာ်သပှၢ်တၢၢ်လၢ ယဟိဝၤယွၤန့ၣ် အကဲဝဲပှၤတဂၤလၢ အဟံးစုနဲၣ်ကျဲ အပှၤဂီၢ်မုၢ် ဒီးအတၢ်ဟံးစုနဲၣ်ကျဲန့ၣ် အကဲဘျုး လၢပဂီၢ်ထီဘိ. ဒ်သိး ပကနာ်သပှၢ်တၢၢ်လၢ ယဟိဝၤယွၤ ဟံးစုနဲၣ်ကျဲပှၤအဂီၢ် လၢတၢ်မၤလိတခါအံၤ ပကတဲသကိး တၢ်ဂ့ၢ်ဘၣ်ဃးဒီး (၁) ယဟိဝၤယွၤ ဟံးစုနဲၣ်ကျဲ အပှၤဂီၢ်မုၢ် လၢလံာ်စီဆှံအစိၤဒ်လဲၣ်, (၂) ယဟိဝၤယွၤ ဟံးစုနဲၣ်ကျဲပှၤ လၢဆၢကတီၢ်ခဲအံၤဒ်လဲၣ်, (၃) ပမ့ၢ်ဆဲးဒိကနၣ် ဒီးမၤထွဲ ယဟိဝၤယွၤ အတၢ်ဟံးစုနဲၣ်ကျဲန့ၣ် ပကန့ၢ်ဘၣ် အဘျုးဒ်လဲၣ်.

ယဟိဝၤယွၤ ဟံးစုနဲၣ်ကျဲ ပှၤအံၣ်စရ့လးဖိဒ်လဲၣ်

၄-၅. ယဟိဝၤယွၤ သူဝဲစီၤမိၤၡ့ လၢကဟံးစုနဲၣ်ကျဲ ပှၤအံၣ်စရ့လးဖိန့ၣ် အပာ်ဖျါထီၣ်န့ၢ် ပှၤအံၣ်စရ့လးဖိလၢ တၢ်အုၣ်သးမနုၤလဲၣ်. (ကွၢ်တၢ်ဂီၤလၢ လံာ်ကုခိၣ်.)

^၄ ယဟိဝၤယွၤ ဃုထၢထီၣ် စီၤမိၤၡ့လၢ အကတီခိၣ်ရိၤမဲ ပှၤအံၣ်စရ့လးဖိလၢ ကဟးထီၣ်ကွံာ်လၢ ကီၢ်အဲၤကူပတူးအပူၤ. ဒီးယဟိဝၤယွၤ ဒုးထံၣ်ပှၤအံၣ်စရ့လးဖိ တၢ်အုၣ်သးလၢ အပာ်ဖျါထီၣ်ဝဲလၢ အဟံးစုနဲၣ်ကျဲအဝဲသ့ၣ် ခီဖျိစီၤမိၤၡ့. အဒိ လၢမုၢ်ဆါခီ အဆၢကတီၢ်န့ၣ် ယဟိဝၤယွၤ ဒုးထံၣ်အဝဲသ့ၣ်လၢ တၢ်အၢၣ်အထူၣ် ဒီးလၢမုၢ်နၤခီ အဆၢကတီၢ်န့ၣ် အဒုးထံၣ်အဝဲသ့ၣ်လၢ မ့ၣ်အူအထူၣ်. (၂ မိၤ ၁၃:၂၁) စီၤမိၤၡ့လဲၤပိာ်ဝဲ တၢ်အၢၣ်အထူၣ် ဒီးမ့ၣ်အူအထူၣ်အခံ ဒီးအလဲၤဆှၢ အဝဲသ့ၣ် တုၤလၢ ပီၣ်လဲၣ်ဂီၤ. ပှၤအဲၤကူပတူးဖိတဖၣ် လူၤဝဲပှၤအံၣ်စရ့လးဖိအဃိ ပှၤအံၣ်စရ့လးဖိ ပျံၤတၢ်ဒိၣ်မး. ဒီးအဝဲသ့ၣ် ဆိကမိၣ်ဝဲလၢ ပှၤအဲၤကူပတူးဖိ ကမၤသံအဝဲသ့ၣ်. တကးဒံးဘၣ် အဝဲသ့ၣ် ဆိကမိၣ်ဝဲလၢ စီၤမိၤၡ့ ဟဲကိးအဝဲသ့ၣ်လၢ ပီၣ်လဲၣ်ဂီၤန့ၣ် ကမၣ်ဖးဒိၣ်လံ. သနာ်က့ အတကမၣ်ဘၣ်. နီၢ်ကီၢ်န့ၣ် ယဟိဝၤယွၤ သူဝဲစီၤမိၤၡ့ လၢကလဲၤဆှၢ အပှၤဂီၢ်မုၢ်ဖဲန့ၣ်. (၂ မိၤ ၁၄:၂) ဒီးလၢခံန့ၣ် ယဟိဝၤယွၤ မၤတၢ်လီၤလး ဒီးမၤပူၤဖျဲးဝဲ အပှၤဂီၢ်မုၢ်.—၂ မိၤ ၁၄:၂၆-၂၉.

^၅ ဒီးလၢခံ လၢအနံၣ် ၄၀ အတီၢ်ပူၤန့ၣ် စီၤမိၤၡ့ ဆဲးနာ်ဝဲသပှၢ်တၢၢ်လၢ ယဟိဝၤယွၤ သူဝဲတၢ်အၢၣ်အထူၣ် ဒ်သိးကဟံးစုနဲၣ်ကျဲ အပှၤဂီၢ်မုၢ် ဖဲပှၢ်မုၢ်ကနၢအပူၤ. a ဘၣ်တဘျီ ယဟိဝၤယွၤ ဒုးဆၢထၢၣ်ဝဲ တၢ်အၢၣ်အထူၣ် လၢစီၤမိၤၡ့အဒဲတတီၤဖိ ဒီးဖဲန့ၣ် ပှၤအံၣ်စရ့လးဖိ ကိးဂၤဒဲး ထံၣ်ဘၣ်ဝဲ. (၂ မိၤ ၃၃:၇, ၉, ၁၀) ယဟိဝၤယွၤ တဲတၢ်ဒီးစီၤမိၤၡ့ လၢတၢ်အၢၣ်ထူၣ်အပူၤ ဝံၤဒီး စီၤမိၤၡ့ က့ၤတဲဘၣ် ပှၤဂီၢ်မုၢ်လၢ ယဟိဝၤယွၤ အတၢ်ဟံးစုနဲၣ်ကျဲ. (စံး ၉၉:၇) အဃိ ပှၤအံၣ်စရ့လးဖိ ထံၣ်ဘၣ် တၢ်အုၣ်သးအါမးလၢ အပာ်ဖျါထီၣ်ဝဲလၢ ယဟိဝၤယွၤ သူဝဲစီၤမိၤၡ့ လၢကဟံးစုနဲၣ်ကျဲအဝဲသ့ၣ်.

၆. ဘၣ်ဃးဒီး ယဟိဝၤယွၤ အတၢ်ဟံးစုနဲၣ်ကျဲန့ၣ် ပှၤအံၣ်စရ့လးဖိ အါတက့ၢ် မၤဝဲဒ်လဲၣ်. (၄ မိၤၡ့ ၁၄:၂, ၁၀, ၁၁)

^၆ သနာ်က့ လီၤသးအုးဒိၣ်မးလၢ ပှၤအံၣ်စရ့လးဖိ အါတက့ၢ်န့ၣ် တတူၢ်လိာ်ဝဲလၢ ယဟိဝၤယွၤ သူစီၤမိၤၡ့ ဒ်အပှၤခၢၣ်စးတဂၤအသိးဘၣ်. (ဖး ၄ မိၤၡ့ ၁၄:၂, ၁၀, ၁၁.) ယဟိဝၤယွၤ သူစီၤမိၤၡ့လၢ ကဟံးစုနဲၣ်ကျဲအဝဲသ့ၣ်န့ၣ် အဝဲသ့ၣ် တတူၢ်လိာ်ဝဲဘၣ် အိၣ်တဘျုးဘျီညါ. အဃိ ယဟိဝၤယွၤ တပျဲနုာ်အဝဲသ့ၣ်လၢ ကီၢ်တၢ်စံးပာ်အပူၤဘၣ်.—၄ မိၤ ၁၄:၃၀.

၇. တဲဖျါထီၣ် တၢ်အဒိလၢ အပာ်ဖျါထီၣ်ဝဲ ပှၤလၢအဒိကနၣ် ဒီးမၤထွဲ ယဟိဝၤယွၤ အတၢ်ဟံးစုနဲၣ်ကျဲ. (၄ မိၤၡ့ ၁၄:၂၄) (ကွၢ်စ့ၢ်ကီးတၢ်ဂီၤ.)

^၇ သနာ်က့ ပှၤအံၣ်စရ့လးဖိတနီၤ ဒိကနၣ် ဒီးမၤထွဲဝဲ ယဟိဝၤယွၤ အတၢ်ဟံးစုနဲၣ်ကျဲ. အဒိ ယဟိဝၤယွၤ တဲဝဲလၢ “စီၤကၤလ့းန့ၣ် . . . အဝဲ ဒိကနၣ် ယကလုၢ်လၢ အသးဒီဖျၢၣ် ထီဘိ.” (ဖး ၄ မိၤၡ့ ၁၄:၂၄.) ယဟိဝၤယွၤ ဆိၣ်ဂ့ၤက့ၤ စီၤကၤလ့း ဒီးပျဲစ့ၢ်ကီးလၢ စီၤကၤလ့း ကဃုထၢ တၢ်လီၢ်လၢ အဘၣ်သးအိၣ်ဝဲ လၢကီၢ်ကနၤဧၣ်အပူၤ. (ၡူ ၁၄:၁၂-၁၄) ပှၤအံၣ်စရ့လးဖိလၢ အလဲၤနုာ်ဘၣ်လၢ ကီၢ်တၢ်စံးပာ်အပူၤန့ၣ် အဝဲသ့ၣ် ပာ်လီၤတၢ်အဒိအတဲာ် လၢအဂ့ၤ ဒီးအဝဲသ့ၣ် ဒိကနၣ် ဒီးမၤထွဲဝဲ ယဟိဝၤယွၤ အတၢ်ဟံးစုနဲၣ်ကျဲစ့ၢ်ကီး. ဖဲစီၤယိၤၡူ ထီၣ်က့ၤလၢ စီၤမိၤၡ့အလီၢ် ဒီးတီခိၣ်ရိၤမဲ ပှၤအံၣ်စရ့လးဖိအခါ “လၢစီၤယိၤၡူ အတၢ်အိၣ်မူ ဒီတစိၤန့ၣ် ပှၤအံၣ်စရ့လးဖိတဖၣ် ပာ်ကဲအီၤဒိၣ်မး.” (ၡူ ၄:၁၄) အဃိ ယဟိဝၤယွၤ ဆိၣ်ဂ့ၤအဝဲသ့ၣ် ဒီးဒုးအိၣ် အဝဲသ့ၣ်လၢ ကီၢ်လၢအအၢၣ်လီၤပာ်စၢၤ အဝဲသ့ၣ်.—ၡူ ၂၁:၄၃, ၄၄.

၈. ဖဲစီၤပၤတဖၣ်အစိၤန့ၣ် ယဟိဝၤယွၤ ဟံးစုနဲၣ်ကျဲ အပှၤဂီၢ်မုၢ်ဒ်လဲၣ်. (ကွၢ်စ့ၢ်ကီးတၢ်ဂီၤ.)

^၈ လၢခံတဘျုးနံၣ်န့ၣ် ယဟိဝၤယွၤ ဃုထၢထီၣ် စံၣ်ညီၣ်ကွီၢ်တဖၣ်လၢ ကဟံးစုနဲၣ်ကျဲ အပှၤဂီၢ်မုၢ်. ဒီးလၢခံ ဖဲစီၤပၤတဖၣ်အစိၤန့ၣ် ယဟိဝၤယွၤ ဃုထၢထီၣ် ဝံတဖၣ်လၢ ကဟံးစုနဲၣ်ကျဲ အပှၤဂီၢ်မုၢ်. စီၤပၤလၢ အအဲၣ်ယဟိဝၤယွၤ ဒီးအသးတီဒီးအီၤန့ၣ် အဝဲသ့ၣ် ဒိကနၣ် ဒီး မၤထွဲဝဲ ဝံတဖၣ် အတၢ်ဟ့ၣ်ကူၣ်. အဒိ စီၤပၤဒၤဝံး အိၣ်ဒီးတၢ်ဆီၣ်လီၤသး ဒီးတူၢ်လိာ်ဝဲ ဝံနၤသၣ် အတၢ်သိၣ်က့ၤသီက့ၤ. (၂ မူၤ ၁၂:၇, ၁၃; ၁ ကွဲး ၁၇:၃, ၄) စီၤပၤယဟိၤၡၤဖး ဒိကနၣ် ဒီးမၤထွဲဝဲ ဝံယၤဃစအ့လး အတၢ်ဟံးစုနဲၣ်ကျဲ ဒီးအဟ့ၣ်ဂံၢ်ဟ့ၣ်ဘါ ပှၤဂီၢ်မုၢ်လၢယူဒၤအပူၤ လၢအဝဲသ့ၣ်က “နာ်န့ၢ် [ကစၢ်ယွၤ] အဝံတဖၣ်.” (၂ ကွဲး ၂၀:၁၄, ၁၅, ၂၀) တကးဒံးဘၣ် ဖဲစီၤပၤဃံးစကံယၤ သူၣ်ကိၢ်သးဂီၤတၢ်အခါ အဃ့တၢ်မၤစၢၤလၢ ဝံယၡါယၤအအိၣ်. (ၡါ ၃၇:၁-၆) ပထံၣ်ဘၣ်စ့ၢ်ကီးလၢ ဖဲစီၤပၤတဖၣ် ဒိကနၣ် ဒီးမၤထွဲ ယဟိဝၤယွၤ အတၢ်ဟံးစုနဲၣ်ကျဲ တဘျီဂ့ၤတဘျီဂ့ၤအခါ ယဟိဝၤယွၤ ဆိၣ်ဂ့ၤအဝဲသ့ၣ် ဒီးဒီသဒၢအပှၤဂီၢ်မုၢ်. (၂ ကွဲး ၂၀:၂၉, ၃၀; ၃၂:၂၂) အဃိ ပှၤကိးဂၤဒဲး ကြၢးသ့ၣ်ညါဝဲလၢ ယဟိဝၤယွၤ သူဝဲအဝံတဖၣ်လၢ ကဟံးစုနဲၣ်ကျဲ အပှၤဂီၢ်မုၢ်. သနာ်က့ စီၤပၤဒီးပှၤအံၣ်စရ့လးဖိ အါတက့ၢ်န့ၣ် တဒိကနၣ် ယဟိဝၤယွၤ အဝံတဖၣ် အကလုၢ်ဘၣ်.—ယံး ၃၅:၁၂-၁၅.

ယဟိဝၤယွၤ ဟံးစုနဲၣ်ကျဲ ခရံာ်ဖိလၢ တၢ်မၢဖိအစိၤဒ်လဲၣ်

၉. ယဟိဝၤယွၤ ကဟံးစုနဲၣ်ကျဲ ခရံာ်ဖိလၢ တၢ်မၢဖိအစိၤအဂီၢ် အသူဝဲ မတဂၤသ့ၣ်လဲၣ်. (ကွၢ်စ့ၢ်ကီးတၢ်ဂီၤ.)

^၉ ဖဲ ခ.န ၃၃ ဘူၣ်ယဲၢ်ဆံအနံၤန့ၣ် ယဟိဝၤယွၤ ဒုးအိၣ်ထီၣ်ဝဲ ခရံာ်ဖိတၢ်အိၣ်ဖှိၣ်တခါ. ယဟိဝၤယွၤ ဟံးစုနဲၣ်ကျဲ ခရံာ်ဖိလၢ တၢ်မၢဖိအစိၤဒ်လဲၣ်. ယဟိဝၤယွၤ ဃုထၢထီၣ်ဝဲ ယ့ၣ်ၡူး ဒ်တၢ်အိၣ်ဖှိၣ်အခိၣ်အသိး. (အ့း ၅:၂၃) သနာ်က့ ယ့ၣ်ၡူး တတဲတၢ်ဒီး အပျဲၢ်အဘီၣ် တဂၤဘၣ်တဂၤ လၢအဝဲသ့ၣ် ကဘၣ်မၤတၢ် ဒ်လဲၣ်ဒ်လဲၣ်န့ၣ်ဘၣ်. ယ့ၣ်ၡူး သူဝဲတၢ်မၢဖိ ဒီးတၢ်အိၣ်ဖှိၣ်သးပှၢ်တဖၣ်လၢ ဝ့ၢ်ယရူၤၡလ့ၣ်အပူၤ လၢကတီခိၣ်ရိၤမဲတၢ်. (မၤတၢ် ၁၅:၁, ၂) တကးဒံးဘၣ် ပှၤပာ်ထီၣ်စ့ၢ်ကီး တၢ်အိၣ်ဖှိၣ်သးပှၢ်တဖၣ် လၢကဟံးစုနဲၣ်ကျဲ တၢ်အိၣ်ဖှိၣ်ဖိအဂီၢ်.—၁ သ့း ၅:၁၂; တံ ၁:၅.

၁၀. (က) ဘၣ်ဃးဒီး ယဟိဝၤယွၤ အတၢ်ဟံးစုနဲၣ်ကျဲန့ၣ် ခရံာ်ဖိလၢ တၢ်မၢဖိအစိၤ မၤဝဲဒ်လဲၣ်. (မၤတၢ် ၁၅:၃၀, ၃၁) (ခ) ဘၣ်မနုၤအဃိ ပှၤတနီၤလၢ လံာ်စီဆှံအစိၤန့ၣ် တတူၢ်လိာ်ဝဲ ပှၤလၢယဟိဝၤယွၤ သူဝဲတဖၣ် အတၢ်ဟံးစုနဲၣ်ကျဲဘၣ်လဲၣ်. (ကွၢ်တၢ်လွံၢ်နၢၣ် လၢအမ့ၢ် “ ပှၤတနီၤ ထံၣ်ဘၣ်ဝဲ တၢ်အုၣ်သးလီၤတံၢ်လီၤဆဲး သနာ်က့ ဘၣ်မနုၤအဃိ အဝဲသ့ၣ် တတူၢ်လိာ်ဝဲဘၣ်လဲၣ်.”)

^၁၀ ခရံာ်ဖိလၢ တၢ်မၢဖိအစိၤန့ၣ် အဝဲသ့ၣ် ဒိကနၣ် ဒီးမၤထွဲ ယဟိဝၤယွၤ အတၢ်ဟံးစုနဲၣ်ကျဲဧါ. အဝဲသ့ၣ်အါတက့ၢ် ဒိကနၣ် ဒီးမၤထွဲဝဲ တၢ်ဟံးစုနဲၣ်ကျဲ. တကးဒံးဘၣ် “အဝဲသ့ၣ် ပှဲၤဒီးတၢ်သးခု ခီဖျိလၢ ဒိးန့ၢ်ဘၣ် တၢ်ဟ့ၣ်ဂံၢ်ဟ့ၣ်ဘါ အဃိ.” (ဖး မၤတၢ် ၁၅:၃၀, ၃၁.) မ့မ့ၢ်လၢ စိၤခဲအံၤန့ၣ် ယဟိဝၤယွၤ ဟံးစုနဲၣ်ကျဲ အပှၤဂီၢ်မုၢ်ဒ်လဲၣ်.

ယဟိဝၤယွၤ ဟံးစုနဲၣ်ကျဲပှၤ လၢဆၢကတီၢ်ခဲအံၤဒ်လဲၣ်

၁၁. ယဟိဝၤယွၤ ဟံးစုနဲၣ်ကျဲဝဲ ပှၤလၢအတီခိၣ်ရိၤမဲတၢ် လၢဆၢကတီၢ်ခဲအံၤဒ်လဲၣ်. တဲဖျါထီၣ် တၢ်အဒိ.

^၁၁ ဆၢကတီၢ်ခဲအံၤစ့ၢ်ကီး ယဟိဝၤယွၤ ဆဲးဟံးစုနဲၣ်ကျဲဝဲ အပှၤဂီၢ်မုၢ်. အဟံးစုနဲၣ်ကျဲ အပှၤဂီၢ်မုၢ် ခီဖျိ အကလုၢ်ကထါ လံာ်စီဆှံ ဒီးအဖိခွါ  လၢအမ့ၢ် တၢ်အိၣ်ဖှိၣ်အခိၣ်. တကးဒံးဘၣ် ယဟိဝၤယွၤ သူစ့ၢ်ကီးဝဲ ပှၤဟီၣ်ခိၣ်ဖိ လၢကဟံးစုနဲၣ်ကျဲပှၤ လၢဆၢကတီၢ်ခဲအံၤ. အဒိ ပကကွၢ်သကိး တၢ်ကဲထီၣ်သးဖဲ ၁၈၇၀ ဝံၤအလီၢ်ခံ. ခၠါ ထ့ရးစၢၤ ဒီးပှၤလၢအမၤသကိးတၢ်ဒီးအီၤန့ၣ် သ့ၣ်ညါထီၣ်ဝဲလၢ ၁၉၁၄ န့ၣ်ကကဲဝဲ နံၣ်လၢအရ့ဒိၣ်တနံၣ် လၢအဘၣ်ထွဲလိာ်သးဒီး ကစၢ်ယွၤအဘီအမုၢ်. (ဒၤ ၄:၂၅, ၂၆) အဝဲသ့ၣ် သ့ၣ်ညါဘၣ်ဝဲဒ်န့ၣ် ခီဖျိလၢ အဝဲသ့ၣ်ဃုသ့ၣ်ညါ ဒီးမၤလိဝဲ ဝံအတၢ်စံးပာ် လၢလံာ်စီဆှံအပူၤ ဒီးအဝဲသ့ၣ် နာ်ဝဲလၢ ဝံအတၢ်စံးပာ်အံၤ ကဟဲလၢပှဲၤထီၣ်နီၢ်ကီၢ်. ယဟိဝၤယွၤ ဟံးစုနဲၣ်ကျဲအဝဲသ့ၣ်လၢ ကဃုသ့ၣ်ညါ ဒီးမၤလိဝဲ ဝံအတၢ်စံးပာ် လၢလံာ်စီဆှံအပူၤန့ၣ် ပထံၣ်ဘၣ်တၢ်အုၣ်အသး သပှၢ်တၢၢ်. ဖဲ ၁၉၁၄ နံၣ်န့ၣ် ဟီၣ်ခိၣ်တၢ်ဒုး တၢတဘျီ ကဲထီၣ်အသးဝံၤဒီး တၢ်ဆါသံသတြိာ်, ဟီၣ်ခိၣ်ဟူး ဒီးတၢ်သၣ်ဝံၤလီၤဒိ အိၣ်ထီၣ်ဝဲအဃိ တၢ်ကဲထီၣ်သးတဖၣ်အံၤ ပာ်ဖျါထီၣ်ဝဲလၢ ကစၢ်ယွၤအဘီအမုၢ် စးထီၣ်ပၢတၢ်လံ. (လူၤ ၂၁:၁၀, ၁၁) အဃိ ပသ့ၣ်ညါဘၣ်လၢ ယဟိဝၤယွၤ သူဝဲ ခရံာ်ဖိပိာ်ခွါလၢ အသးဘျၢတဖၣ်အံၤ ဒ်သိးကမၤစၢၤအပှၤဂီၢ်မုၢ်.

၁၂-၁၃. ဖဲဟီၣ်ခိၣ်တၢ်ဒုး ခံဘျီတဘျီ အဆၢကတီၢ်န့ၣ် ဒီပုၢ်ဝဲၢ်ခွါလၢ အတီခိၣ်ရိၤမဲတၢ်တဖၣ် မၤဝဲမနုၤလဲၣ်.

^၁၂ ဆိကမိၣ်ကွၢ်စ့ၢ်ကီး တၢ်ကဲထီၣ်သးဖဲ ဟီၣ်ခိၣ်တၢ်ဒုး ခံဘျီတဘျီ အဆၢကတီၢ်. ဒီပုၢ်ဝဲၢ်ခွါလၢ အတီခိၣ်ရိၤမဲတၢ် လၢဝဲၤလီၢ်ခိၣ်သ့ၣ်န့ၣ် ဃုသ့ၣ်ညါ ဒီးမၤလိဝဲ လီၣ်ဖျါ ၁၇:၈. ဖဲန့ၣ်ဝံၤအလီၢ်ခံ အဝဲသ့ၣ် သ့ၣ်ညါဘၣ်ဝဲလၢ ဟီၣ်ခိၣ်တၢ်ဒုး ခံဘျီတဘျီန့ၣ် တဆဲးလဲၤအသး တုၤလၢ အကဲထီၣ် အၢ်မက့းဒိၣ်အတၢ်ဒုးဘၣ်. အဃိ အဝဲသ့ၣ် သ့ၣ်ညါဝဲလၢ ဟီၣ်ခိၣ်တၢ်ဒုး ခံဘျီတဘျီ မ့ၢ်ဝံၤန့ၣ် ယဟိဝၤပှၤအုၣ်အသးတဖၣ် ကအိၣ်ဘၣ် မုာ်မုာ်ခုၣ်ခုၣ် တတီၤဖိ ဒီးကစံၣ်တဲၤတဲလီၤဘၣ်တၢ် အါထီၣ်. ဒီးဖဲန့ၣ်အဆၢကတီၢ် တၢ်အိၣ်သးတဂ့ၤဘၣ် သနာ်က့ ယဟိဝၤယွၤ အတၢ်ကရၢကရိ ဒုးအိၣ်ထီၣ်ဝဲ ကံးလဧး တၢးထီခိးတၢ် လံာ်စီဆှံကၠိ. ဒီးကၠိအံၤ ပှၤဒုးအိၣ်ထီၣ်ဝဲဒ်သိး ကသိၣ်လိဒီးမၤစၢၤ မံၤၡၢၤနရံၤတဖၣ်လၢ ကလဲၤမၤ တၢ်စံၣ်တဲၤတဲလီၤတၢ် ဒီးတၢ်သိၣ်လိနဲၣ်လိတၢ် အတၢ်မၤ လၢဟီၣ်ခိၣ်ဒီဘ့ၣ်ညါ. တၢ်ဒုးကဲထီၣ်ဒံး သနာ်က့ ပှၤဆှၢလီၤ မံၤၡၢၤနရံၤတဖၣ် လၢထံကီၢ်အဂၤ. တကးဒံးဘၣ် ကုၢ်လၢအတီဒီး အကူၣ်တၢ်သ့ ဒုးအိၣ်ထီၣ်ဝဲ တၢ်သိၣ်လိနဲၣ်လိ အတၢ်ရဲၣ်တၢ်ကျဲၤတခါ b လၢကမၤစၢၤဝဲ ပှၤစံၣ်တဲၤတဲလီၤတၢ်ဖိတဖၣ် ဒ်သိးအဝဲသ့ၣ် စံၣ်တဲၤတဲလီၤတၢ် ဒီးသိၣ်လိတၢ် ကသ့ဒိၣ်ထီၣ်အဂီၢ်. ပှၤကတဲာ်ကတီၤပာ်စၢၤ တၢ်ရဲၣ်တၢ်ကျဲၤတဖၣ်အံၤ ဒ်သိးကမၤစၢၤ ယဟိဝၤယွၤ အပှၤဂီၢ်မုၢ်လၢ တၢ်စံၣ်တဲၤတဲလီၤတၢ်မၤ လၢအဝဲသ့ၣ်ကဘၣ်မၤဝဲအဂီၢ်.

^၁၃ ပမ့ၢ်ဘၣ်ကွၢ်ကဒါက့ၤန့ၣ် ပထံၣ်ဘၣ် တၢ်အုၣ်သး လီၤတံၢ်လီၤဆဲးလၢ ဖဲတၢ်အိၣ်သးကီခဲ လၢညါအဆၢကတီၢ်န့ၣ် ယဟိဝၤယွၤ ဟံးစုနဲၣ်အကျဲ အပှၤဂီၢ်မုၢ်သပှၢ်တၢၢ်. ဒီးစးထီၣ်လၢ ဟီၣ်ခိၣ်တၢ်ဒုး ခံဘျီတဘျီန့ၣ် ယဟိဝၤယွၤ အပှၤဂီၢ်မုၢ် လၢထံကီၢ်အါဘ့ၣ် အိၣ်ဘၣ်မုာ်မုာ်ခုၣ်ခုၣ် ဒီးဒိးန့ၢ်ဘၣ် တၢ်သဘျ့လၢ ကစံၣ်တဲၤတဲလီၤတၢ်အဂီၢ်. တကးဒံးဘၣ် တၢ်စံၣ်တဲၤတဲလီၤတၢ်မၤန့ၣ် လဲၤထီၣ်လဲၤထီဒိၣ်မး.

၁၄. ယဟိဝၤယွၤ အတၢ်ကရၢကရိ အတၢ်ဟံးစုနဲၣ်ကျဲ ဒီးတၢ်အိၣ်ဖှိၣ်သးပှၢ်တဖၣ် အတၢ်ဟံးစုနဲၣ်ကျဲန့ၣ် ဘၣ်မနုၤအဃိ ပနာ်အီၤသ့လဲၣ်. (လီၣ်ဖျါ ၂:၁) (ကွၢ်စ့ၢ်ကီးတၢ်ဂီၤ.)

 ^၁၄ လၢပစိၤခဲအံၤစ့ၢ်ကီး ပှၤပၢဆှၢတၢ်ကမံးတံာ်တဖၣ် ဆဲးဃုဝဲ ယ့ၣ်ၡူးခရံာ် အတၢ်ဟံးစုနဲၣ်ကျဲ. တၢ်ဟံးစုနဲၣ်ကျဲလၢ အဝဲသ့ၣ်ဟ့ၣ်လီၤ ဒီပုၢ်ဝဲၢ်မုၣ်ခွါန့ၣ် အဝဲသ့ၣ် အဲၣ်ဒိးဝဲလၢ အကဘၣ်လိာ်သးဒီး ယဟိဝၤယွၤ ဒီးယ့ၣ်ၡူးခရံာ် အတၢ်ဘၣ်သး. ဒီးအဝဲသ့ၣ်သူဝဲ ကဝီၤအပှၤကွၢ်တၢ် ဒီးတၢ်အိၣ်ဖှိၣ်သးပှၢ်တဖၣ် ဒ်သိးကဟ့ၣ်လီၤ တၢ်ဟံးစုနဲၣ်ကျဲလၢ တၢ်အိၣ်ဖှိၣ်ဖိအအိၣ်. c ပှၤလၢအဘၣ်တၢ်ဒိးဖှူအီၤ လၢအကဲ တၢ်အိၣ်ဖှိၣ်သးပှၢ် ဒီးတၢ်အိၣ်ဖှိၣ်သးပှၢ်အဂၤ ခဲလၢာ်န့ၣ် အဝဲသ့ၣ်အိၣ်လၢ ယ့ၣ်ၡူးခရံာ် “အစုထွဲ.” (ဖး လီၣ်ဖျါ ၂:၁.) ဒီးတၢ်အိၣ်ဖှိၣ်သးပှၢ်တဖၣ်အံၤ အဝဲသ့ၣ်ကဲ ပှၤတလၢတပှဲၤဘၣ် ဒီးတဘျီတခီၣ်န့ၣ် အမၤကမၣ်ဘၣ်တၢ်စ့ၢ်ကီး. အဒိ စီၤမိၤၡ့, စီၤယိၤၡူ ဒီးတၢ်မၢဖိတဖၣ်စ့ၢ်ကီး တဘျီတခီၣ်န့ၣ် အဝဲသ့ၣ် မၤကမၣ်ဘၣ်တၢ်. (၄ မိၤ ၂၀:၁၂; ၡူ ၉:၁၄, ၁၅; ရိ ၃:၂၃) သနာ်က့ ယ့ၣ်ၡူးခရံာ် ဟံးစုနဲၣ်ကျဲဝဲ ကုၢ်လၢအတီ ဒီးတၢ်အိၣ်ဖှိၣ်သးပှၢ်တဖၣ် ဒီးအကဆဲးဟံးစုနဲၣ်ကျဲ အဝဲသ့ၣ် “ကိးမုၢ်နံၤဒဲး တုၤလီၤလၢ တၢ်အကတၢၢ်.” (မး ၂၈:၂၀) အဃိ တၢ်ဟံးစုနဲၣ်ကျဲလၢ ယ့ၣ်ၡူးခရံာ် ဟ့ၣ်လီၤဝဲ ပှၤလၢအတီခိၣ်ရိမဲတၢ်တဖၣ်န့ၣ် ပနာ်အီၤသ့ သပှၢ်တၢၢ်.

ပမ့ၢ်ဆဲးဒိကနၣ် ဒီးမၤထွဲ ယဟိဝၤယွၤ အတၢ်ဟံးစုနဲၣ်ကျဲန့ၣ် ပကန့ၢ်ဘၣ်အဘျုး

၁၅-၁၆. တၢ်လဲၤခီဖျိလၢ အပာ်ဖျါထီၣ်ဝဲ ပှၤလၢအဒိကနၣ် ဒီးမၤထွဲ ယဟိဝၤယွၤ အတၢ်ဟံးစုနဲၣ်ကျဲအံၤ နမၤလိန့ၢ်ဘၣ်မနုၤလဲၣ်.

^၁၅ ပမ့ၢ်ဆဲးဒိကနၣ် ဒီးမၤထွဲ ယဟိဝၤယွၤ အတၢ်ဟံးစုနဲၣ်ကျဲန့ၣ် ခဲအံၤစ့ၢ်ကီး ပကန့ၢ်ဘၣ်အဘျုး. အဒိ ဒီပုၢ်ဝဲၢ်ခွါအဲဒံၤ ဒီးအမါရီဘ့ ဒိကနၣ် ဒီးမၤထွဲဝဲ တၢ်ဟံးစုနဲၣ်ကျဲလၢ ကအိၣ်မူ ယိယိဖိ. (မး ၆:၂၂) အဝဲသ့ၣ် မၤဝဲဒ်န့ၣ်အဃိ အဝဲသ့ၣ် မၤစၢၤဘၣ်တၢ်လၢ တၢ်သူၣ်ထီၣ်ဘှီထီၣ် ဘီမုၢ်ဘျီၣ်ဒိၣ် ဒီးယဟိဝၤပှၤအုၣ်အသး အတၢ်သူၣ်ထီၣ်လၢအဂၤ. ဒီပုၢ်ဝဲၢ်မုၣ်ရီဘ့ တဲဝဲလၢ “တဘျီတခီၣ် ပအိၣ်ဘၣ်လၢ တၢ်လီၢ်အံၣ်အံၣ်ဖိ ဒီးဖၣ်ကပူၤလီၢ်မၣ် တအိၣ်ဘၣ်. ယကၠဲးဒိတၢ်ဂီၤ သနာ်က့ ယဘၣ်ဆါကွံာ် ယခဲမရၢ် ဒီးအတၢ်ဖိတၢ်လံၤ. ဒီးဖဲယဆါကွံာ် ယတၢ်ဖိတၢ်လံၤတဖၣ်န့ၣ်အခါ ယသးဘၣ်ဒိ ဒီးယဟီၣ်စ့ၢ်ကီး. သနာ်က့ ဒ်စီၤအၤဘြၤဟၣ်အမါ နီၢ်စၤရါအသိး ယပာ်လီၤသးလၢ ယကသးစၢၢ်ဆၢ တၢ်သးခုလၢ ယကဒိးန့ၢ်ဘၣ်အီၤလၢ ယမၤယဟိဝၤယွၤ အတၢ်မၤအဃိ, ယတသးစၢၢ်ဆၢ တၢ်လၢယဘၣ်တူၢ်ၡူကွံာ်အီၤဘၣ်.” (ဧ့ၤ ၁၁:၁၅) ပှၤဒီမိၢ်ဝၤခံဂၤအံၤ န့ၢ်ဘၣ်အဘျုးဒ်လဲၣ်. ဒီပုၢ်ဝဲၢ်မုၣ်ရီဘ့ တဲဝဲလၢ “ပသ့ၣ်ညါလၢ ပဟ့ၣ်ယဟိဝၤယွၤ တၢ်အဂ့ၤကတၢၢ်အဃိ ပသးခုဒိၣ်မး. ဖဲယၤဒီးယဝၤ မၤသကိး မူဒါလၢ ယဟိဝၤယွၤ ဟ့ၣ်ပှၤအခါ အမၤစၢၤပှၤဒ်သိး ပကထံၣ်တမှံကွၢ် တၢ်အိၣ်မူလၢ ဟီၣ်ခိၣ်သီ ကမၤသးဒ်လဲၣ်.” ဒီပုၢ်ဝဲၢ်ခွါအဲဒံၤစ့ၢ်ကီး တဲဝဲလၢ “ပဟ့ၣ်လီၤဘၣ် ပတၢ်ဆၢကတီၢ် ဒီးတၢ်ဂံၢ်တၢ်ဘါ ခဲလၢာ်လၢ ယဟိဝၤယွၤ အတၢ်မၤအဂီၢ်အဃိ ပသးခုဒိၣ်မး.”

^၁၆ ပမ့ၢ်ဆဲးဒိကနၣ် ဒီးမၤထွဲ ယဟိဝၤယွၤ အတၢ်ဟံးစုနဲၣ်ကျဲန့ၣ် ပန့ၢ်ဘၣ် အဘျုးဒ်လဲၣ်. အဒိ ဒီပုၢ်ဝဲၢ်မုၣ်မါၡၤ ဖျိထီၣ် တီၤထီကၠိ ဝံၤ အလီၢ်ခံ အဘၣ်သးမၤထွဲ တၢ်ဟ့ၣ်ကူၣ်လၢ အကမၤပှၤလဲၤလၢညါ. (မး ၆:၃၃; ရိ ၁၂:၁၁) အတဲဝဲလၢ “ပှၤကဟ့ၣ်ယၤ တၢ်မၤလိအစ့ဆီၣ်ထွဲ လၢယကထီၣ် ဖၠၣ်စိမိၤကၠိအဂီၢ် လွံၢ်နံၣ်ညါ. သနာ်က့ ယဘၣ်သးမၤအါထီၣ် ယဟိဝၤယွၤ အတၢ်မၤအဃိ ယတတူၢ်လိာ် စ့ဆီၣ်ထွဲန့ၣ်ဘၣ်. ယမၤလိန့ၢ် တၢ်ဖံးအီၣ်မၤအီၣ် အကျိၤအကျဲတခါလၢ ကမၤစၢၤယၤ ဒ်သိးယကန့ၢ်ဘၣ်စ့ ဒီးတကတီၢ်ဃီန့ၣ် ယမၤဘၣ်ပှၤလဲၤလၢညါ. ယဆၢတဲာ်လီၤသးလၢ ယကမၤဒ်န့ၣ်အဃိ ယထံၣ်ဘၣ်လၢ အကဲဘျုးလၢယဂီၢ် ဖးဒိၣ်ညါ. ခဲအံၤ ယမၤဘၣ်ပှၤလဲၤလၢညါ ဒီးခီဖျိလၢ ယပာ်ပနီၣ်ဃာ် မုၢ်နံၤမုၢ်သီလၢ ယကမၤတၢ် ပှဲၤသီလဲၣ်အဃိ ယတၢ်ဆၢကတီၢ် လၢအဂၤန့ၣ် ယသူအီၤလၢ ယကမၤစၢၤတၢ် လၢဘ့ၤသ့လး ဒီးယမၤဘၣ် ယဟိဝၤယွၤအတၢ်မၤ လၢအဂၤ တဘျုးမံၤညါ.”

၁၇. ပမ့ၢ်ဆဲးဒိကနၣ် ဒီးမၤထွဲ ယဟိဝၤယွၤ အတၢ်ဟံးစုနဲၣ်ကျဲန့ၣ် ပကန့ၢ်ဘၣ် အဘျုးဒ်လဲၣ်. (ယၡါယၤ ၄၈:၁၇, ၁၈)

^၁၇ တဘျီတခီၣ် ပန့ၢ်ဘၣ် တၢ်ကရၢကရိ အတၢ်ဟံးစုနဲၣ်ကျဲ လီၤတံၢ်လီၤဆဲး လၢအဒီသဒၢပှၤ. အဒိ ပန့ၢ်ဘၣ် တၢ်ဟ့ၣ်ပလီၢ် ဘၣ်ဃးဒီး တၢ်အဲၣ်ကျိၣ်စ့ ဒီးတၢ်မၤတမံၤမံၤလၢ ကလ့ပစီပှၤဒ်သိး ပကမၤကမၣ် ယဟိဝၤယွၤ အတၢ်သိၣ်တၢ်သီ. အဃိ ဖဲပဒိးန့ၢ်ဘၣ် တၢ်ဟ့ၣ်ပလီၢ် ဒ်န့ၣ်အခါ ပမ့ၢ်ဒိကနၣ် ဒီးမၤထွဲအီၤန့ၣ် ပကန့ၢ်ဘၣ်အဘျုး. ပကအိၣ်ဒီး သးလၢအသ့ၣ်ညါဒၣ်တၢ် လၢအကဆှီ ဒီးပကပူၤဒီး တၢ်လၢအကမၤဘၣ်ဒိဆါပှၤ အါမံၤ. (၁ တံၤ ၆:၉, ၁၀) တကးဒံးဘၣ် ပကမၤဘၣ် ယဟိဝၤယွၤအတၢ်မၤ လၢပသးဒီဖျၢၣ်ညါ ဒီးပကန့ၢ်ဘၣ် တၢ်သးခု ဒီးတၢ်သူၣ်မံသးမုာ် နီၢ်ကီၢ်.—ဖး ယၡါယၤ ၄၈:၁၇, ၁၈.

၁၈. ဘၣ်မနုၤအဃိ နပာ်လီၤသးလၢ နကဆဲးဒိကနၣ် ဒီးမၤထွဲ ယဟိဝၤယွၤ အတၢ်ဟံးစုနဲၣ်ကျဲလဲၣ်.

^၁၈ ခါဆူညါ ဖဲတၢ်နးတၢ်ဖှီၣ်ဖးဒိၣ် အဆၢကတီၢ် ဒီးတုၤလီၤလၢ ယ့ၣ်ၡူးခရံာ် အတၢ်ပၢအနံၣ်တကထိ အဆၢကတီၢ်န့ၣ် ယဟိဝၤယွၤ ကဆဲးသူဝဲ ပှၤဟီၣ်ခိၣ်ဖိ လၢကဟံးစုနဲၣ်ကျဲပှၤ. (စံး ၄၅:၁၆) ပမ့ၢ်ဘၣ်တူၢ်ၡူကွံာ် ပနီၢ်ကစၢ် တၢ်ဘၣ်သး သနာ်က့ မ့ၢ်ပကဆဲးဒိကနၣ် ဒီးမၤထွဲ ပှၤလၢယဟိဝၤယွၤ သူဝဲတဖၣ် အတၢ်ဟံးစုနဲၣ်ကျဲဧါ. ပမ့ၢ်ဒိကနၣ် ဒီးမၤထွဲ ယဟိဝၤယွၤ အတၢ်ဟံးစုနဲၣ်ကျဲ လၢခဲအံၤန့ၣ် ကညီလၢ ပကဒိကနၣ် ဒီးမၤထွဲ အတၢ်ဟံးစုနဲၣ်ကျဲ လၢခါဆူညါ. အဃိ ပကဘၣ်ဒိကနၣ် ဒီးမၤထွဲ ယဟိဝၤယွၤ ဒီးပှၤလၢအတီခိၣ်ရိၤမဲပှၤတဖၣ် အတၢ်ဟံးစုနဲၣ်ကျဲထီဘိ. (ၡါ ၃၂:၁, ၂; ဧ့ၤ ၁၃:၁၇) ပမ့ၢ်မၤဒ်န့ၣ်န့ၣ် ပနာ်န့ၢ် ယဟိဝၤယွၤ လၢအမ့ၢ် ပှၤလၢအတၢ်ဟံးစုနဲၣ်ကျဲပှၤ သ့ထီဘိ. ဒီးပသ့ၣ်ညါလၢ ယဟိဝၤယွၤ ကဟံးစုနဲၣ်ကျဲပှၤဒ်သိး ပကဟးဆှဲး တၢ်လၢကမၤဟးဂီၤ ပတၢ်ရ့လိာ်သးဒီးအီၤ ဒီးလဲၤဘူးထီၣ်လၢ ပဖီတၢၣ် လၢအမ့ၢ် တၢ်အိၣ်မူ လီၤထူလီၤယိာ် လၢဟီၣ်ခိၣ်သီအပူၤ.