1. Etke jej aikuj tõl eo an Jeova? Kwal̦o̦k juon waanjoñak.

 PIJAIKL̦O̦K am̦ jebwãbwe ilo bul̦õn wõjke ko. Ewõr men ko rekauwõtata ipel̦aakũm̦, ãinwõt jikin ko redekãke, menninmour ko rawiia, im menninmour jiddik kab menin eddek ko rebaijin. Ejjel̦o̦k pere enaaj kar lukkuun em̦m̦an am̦ mour ñe juon eo elukkuun jineete jikin in ej tõl eok. Im ej juon eo ejel̦ã ia ko rekauwõtata im ej kõjparok eok jãni! Eokwe ejja ãindeinl̦o̦k wõt, lal̦ in ej ãinwõt jikin in. Elukkuun obrak kõn men ko rekauwõtata me remaroñ ko̦kkure jem̦jerã eo ad ippãn Jeova. Bõtab ewõr juon ad ri-Tõl eo em̦m̦antata—Jeova. Ej kõjparok kõj jãn men ko rekauwõtata im ej tõll̦o̦k kõj ñan ijo jej jibadeke—mour ñan indeeo ilo lal̦ eo ekããl.

2. Ewi wãween an Jeova tõl kõj?

² Ewi wãween an Jeova tõl kõj? Wãween eo el̦aptata ej ikijjeen Naan eo an, Baibõl̦ eo. Ijoke, ej bar kõjerbal armej ro em̦õj an kããlõt er bwe ren tõl kõj. Ñan waanjoñak, ej kõjerbal “ri-karejar eo etiljek im mãlõtlõt” ñan letok ekkan ko ilo jetõb bwe jen maroñ kõm̦m̦ani pepe ko remãlõtlõt. (Matu 24:45) Jeova ej bar kõjerbal em̦m̦aan ro rerũtto ilo tõmak ñan tõl kõj. Ñan waanjoñak, em̦m̦aan ro rej pãd ilo jerbalin lol̦o̦k eklejia ekoba ro rej lale eklejia rej letok naanin tõl ko im kõkajoore kõj ilo iien ko reppen bwe jen maroñ kijenmej wõt. El̦ap ad kam̦m̦oolol bwe elukkuun em̦m̦an an Jeova tõl kõj ilo raan kein ãliktata m̦okta jãn an itok jem̦l̦o̦kin! Jej bõk tokjãn jãn men in kõnke ej jipañ kõj ñan jem̦jerãik wõt E im ñan pãdwõt ilo ial̦ eo ej tõll̦o̦k ñan mour.

3. Ta ko jenaaj etali ilo katak in?

³ Meñe ãindein, ak ewõr iien ko emaroñ pen ad l̦oore tõl eo an Jeova, el̦aptata ñe ej itok jãn em̦m̦aan ro rejjab weeppãn.  Etke? Kõnke emaroñ jab em̦m̦an ippãd naanin tõl ko rej litok. Ak jemaroñ l̦õmn̦ak bwe ejjab mãlõtlõt pepe eo aer, kõn men in jej l̦õmn̦ak bwe naanin tõl eo ejjab itok jãn Jeova. Ilo iien rot kein, elukkuun aorõk bwe jen lõke bwe Jeova eo ej tõl armej ro an im bwe ad l̦oore tõl eo an enaaj tõll̦o̦k ñan jeraam̦m̦an ko. Ñan jipañ kõj kal̦apl̦o̦k ad lõke tõl eo An, katak in enaaj kõnono kõn (1) wãween an Jeova tõl armej ro an ilo iien ko etto, (2) wãween an tõl kõj ilo raan kein, im (3) wãween ad bõk tokjãn ñe jej wõnm̦aanl̦o̦k wõt im l̦oore tõl eo an.

WÃWEEN AN KAR JEOVA TÕL AELÕÑIN ISRAEL

4-5. Ewi wãween an kar Jeova kaalikkar bwe ej kõjerbal Moses ñan tõl ri-Israel ro? (Lale pija.)

⁴ Jeova ear jitõñ Moses bwe en tõl ri-Israel ro ke rar diwõjl̦o̦k jãn Ijipt. Im Ear lel̦o̦k ñan ri-Israel ro kein kam̦ool ko ñan kaalikkar bwe Ej tõl er ikijjeen Moses. Ñan waanjoñak, Jeova ear kõjerbal juon jurõn kõdo̦ ke ej raan im juon jurõn kijeek ke ej boñ. (Ex. 13:21) Moses ear l̦oore joor eo im ear tõll̦o̦k er ñan Lom̦al̦o Ekilmir. Ijoke, jarin tarin̦ae eo an ri-Ijipt ro ear lukwarkware ri-Israel ro, im armej ro rar lukkuun wiwijet. Rar l̦õmn̦ak bwe ebõd Moses im en kar jab bõkl̦o̦k er ñan Lom̦al̦o Ekilmir. Bõtab, men in ear jab juon men ebõd. Jeova ear kõjerbal Moses ñan tõll̦o̦k armej ro an ñan ijin. (Ex. 14:2) Tokãlik, Anij ear lo̦mo̦o̦ren er ilo juon wãween ekabwilõñlõñ.—Ex. 14:​26-28.

⁵ Ium̦win 40 iiõ ko tokãlik, Moses ear wõnm̦aanl̦o̦k wõt im l̦oore jurõn kõdo̦ eo ñan jipañe tõl armej ro an Anij ilo ãne jem̦aden. a Ekar wõr juon tõre me Jeova ear kõm̦m̦an bwe joor eo en pãd ilõñin wõt em̦ nuknuk eo an Moses, ijo me aolep ri-Israel ro remaroñ loe. (Ex. 33:​7, 9, 10) Jeova ear kõnono ñan Moses jãn joor eo, innem tokãlik Moses ear kõnnaanek armej ro kõn naanin tõl ko Jeova ear lil̦o̦k ñane. (Sam 99:7) Ear lukkuun lõñ kein kam̦ool ko ñan kaalikkar ñan ri-Israel ro bwe Jeova ear kõjerbal Moses ñan tõl er.

6. Ewi wãween an kar ri-Israel ro em̦m̦akũt ñan tõl eo an Jeova? (Bõnbõn 14:​2, 10, 11)

⁶ Ekabũrom̦õjm̦õj bwe enañin aolep ri-Israel ro rar kõjekdo̦o̦ne kein kam̦ool kein me rar kaalikkar bwe Jeova ear kõjerbal Moses ñan tõl er. (Riit Bõnbõn 14:​2, 10, 11.) Elõñ alen aer kar kwal̦o̦k aer jum̦ae Moses. Kõn men in, Jeova ear jab kõtl̦o̦k an ri-Israel rein del̦o̦ñe Ãneen Kallim̦ur eo.—Bõn. 14:30.

7. Kwal̦o̦k waanjoñak ko kõn ro me rar l̦oore tõl eo an Jeova. (Bõnbõn 14:24) (Bar lale pija eo.)

⁷ Bõtab, ewõr ri-Israel ro me rar l̦oore tõl eo an Jeova. Ñan waanjoñak, Jeova ear ba: “Keleb . . . ear tiljek wõt ñan eõ.” (Riit Bõnbõn 14:​24, UBS.) Anij ear kõjeraam̦m̦ane Keleb, joñan, ear kõtl̦o̦k an make kããlõt ia eo ekõn̦aan jokwe ie ilo Ãneen Kallim̦ur eo. (Jos. 14:​12-14) Ri-Israel ro me kar kõtl̦o̦k aer del̦o̦ñe Ãneen Kallim̦ur eo rar bar likũt juon joñak em̦m̦an ilo aer l̦oore tõl eo an Jeova. Ke Joshua ear bõk jikin Moses im tõl ri-Israel ro, rar “kautiej e ilo aolepen raanin mour ko an.” (Jos. 4:​14, UBS) Tokjãn men in, Jeova ear kõjeraam̦m̦an er im kadel̦o̦ñ er ñan ãne eo ear kallim̦ur ñan er kake.—Jos. 21:​43, 44.

8. Ewi wãween an kar Jeova tõl armej ro an ilo tõre ko an kiiñ ro? (Bar lale pija eo.)

⁸ Iiõ ko tokãlik, Jeova ear jitõñ ri-ekajet ro ñan tõl armej ro an. Ãlikin iien in, ilo kar tõre ko an kiiñ ro, Jeova ear jitõñ ri-kanaan ro ñan tõl armej ro an. Kiiñ ro retiljek rar l̦oore naanin tõl ko an ri-kanaan  ro. Ñan waanjoñak, Kiiñ Devid ear kwal̦o̦k ettã bõro im l̦oore naanin kauwe ko an ri-kanaan Netan. (2 Sa. 12:​7, 13; 1 Kro. 17:​3, 4) Kiiñ Jihoshapat ear atartar ioon ri-kanaan Jaheziel bwe en lel̦o̦k naanin tõl ko ñane, im ear bareinwõt rõjañ armejin Juda ñan “lõke ri-kanaan ro An [Anij].” (2 Kro. 20:​14, 15, 20) Ke Kiiñ Hezekaia ear lukkuun inepata im eddodo, ear kajjitõk jipañ jãn ri-kanaan Aiseia. (Ais. 37:​1-6) Kajjojo iien kiiñ ro rar l̦oore tõl eo an Jeova, rar bõk kõjparok im lo jeraam̦m̦an ko. (2 Kro. 20:​29, 30; 32:22) En kar lukkuun alikkar ñan aolep bwe Jeova ej kõjerbal ri-kanaan ro an ñan tõl armej ro an. Ijoke, enañin aolep kiiñ ro ekoba armej ro rar kõjekdo̦o̦ne ri-kanaan ro an Jeova.—Jrm. 35:​12-15.

WÃWEEN AN KAR JEOVA TÕL KŨRJIN RO JINOIN

9. Wõn ro Jeova ear kõjerbal er ñan tõl Kũrjin ro ilo tõre ko an rijjilõk ro? (Bar lale pija eo.)

⁹ Ilo tõre ko an rijjilõk ro, Jeova ear ejaake eklejia eo an Kũrjin ro. Ewi wãween an kar tõl Kũrjin rein? Ear jitõñ Jesus bwe en bõran eklejia eo. (Eps. 5:23) Ijoke, Jesus ear jab kõnono ippãn kajjojo iaan ri-kal̦oor ro im lel̦o̦k naanin tõl ko ñan er. Ijello̦kun an ãindein, ear kõjerbal rijjilõk ro im em̦m̦aan ro rerũtto ilo Jerusalem ñan tõl er. (Jrb. 15:​1, 2) Bareinwõt, kar jitõñ em̦m̦aan ro rej lale eklejia ñan tõl eklejia ko.—1 Tes. 5:12; Tai. 1:5.

10. (1) Ewi wãween an kar enañin aolep Kũrjin ro jinoin em̦m̦akũt ñan naanin tõl ko rar bũki? (Jerbal 15:​30, 31) (2) Etke ewõr ro ilo iien ko etto rar jum̦ae ro Jeova ear kããlõt er ñan tõl armej ro An? (Lale bo̦o̦k eo etan “ Unin an Jet Kõjekdo̦o̦n Kein Kam̦ool Ko.”)

¹⁰ Ewi wãween an kar Kũrjin ro jinoin em̦m̦akũt? Enañin aolepeer rar m̦õn̦õn̦õ in l̦oori naanin tõl ko. Ilo m̦ool, “rar lañlõñ kõn naanin rõjañ ko” kar lil̦o̦k ñan er. (Riit Jerbal 15:​30, 31.) Bõtab, ewi wãween an Jeova tõl armej ro an ilo raan kein ad?

WÃWEEN AN JEOVA TÕL KÕJ ILO RAAN KEIN

11. Kwal̦o̦k juon waanjoñak me ej kwal̦o̦k kõn wãween an Jeova tõle ro rej tõl ilo tõre kein ad.

¹¹ Jeova ej wõnm̦aanl̦o̦k wõt im tõl armej ro an ilo raan kein. Ej kõm̦m̦ane men in ikijjeen Naan ko an im eo Nejin, eo ej bõran eklejia eo. Jej ke lo kein kam̦ool ko me rej bar kaalikkar bwe Anij ej wõnm̦aanl̦o̦k wõt im kõjerbal armej  ro bwe ren tõl? Aet. Ñan waanjoñak, l̦õmn̦ak kõn jet iaan men ko rar wal̦o̦k ãlikin iiõ eo 1870. Charles Taze Russell im ro rar jerbal ippãn rar jino kile bwe iiõ eo 1914 enaaj kar juon iiõ elukkuun aorõk ñan Aelõñ eo an Anij. (Dan. 4:​25, 26) Rar maroñ tõpar mel̦el̦e in kõnke rar etale Baibõl̦ eo im lukkuun lõke bwe kanaan ko ie renaaj jejjet kũtieer. Jeova ear ke tõl er ilo aer kar etale Baibõl̦ eo? Alikkar bwe aet. Men ko rar wal̦o̦k ilo lal̦ in ilo kar 1914 eo rar kam̦ool bwe em̦õj an Aelõñ eo an Anij jino tõl. Ear jino Pata eo an Lal̦ Kein Kajuon, im ear wõr nañinmej ko rekapopo, m̦akũtkũt lal̦ ko, im ñũta. (Luk 21:​10, 11) Alikkar bwe Jeova ear kõjerbal Kũrjin rein em̦ool bũrueer ñan jipañ armej ro an.

12-13. Ta ko kar kõm̦m̦ani ilo Pata eo an Lal̦ Kein Karuo ñan kal̦apl̦o̦k jerbalin kwal̦o̦k naan im katakin eo ad?

¹² Bar l̦õmn̦ak kõn ta eo ear wal̦o̦k ilo kar Pata eo an Lal̦ Kein Karuo. Em̦m̦aan ro jeid im jatid me rar tõl ilo ra eo el̦ap rar etale Revelesõn 17:8 im lo bwe Pata eo an Lal̦ Kein Karuo eban kar tõll̦o̦k ñan Armagedon. Ijello̦kun men in, enaaj kar tõll̦o̦k ñan juon iien aenõm̦m̦an me enaaj kõmaroñ armej ro an Jeova ñan kal̦apl̦o̦k jerbalin kwal̦o̦k naan eo aer. Innem, meñe emaroñ ãinwõt ñe ear jab juon pepe emãlõtlõt ilo tõre eo, ak doulul eo an Jeova ear ejaake Jikuul̦in Giliad ñan katakin mijinede ro bwe ren maroñ kwal̦o̦k naan im katakin ilo elõñ aelõñ ko ipel̦aakin lal̦ in. Joñan, kar jilkinl̦o̦k mijinede ro ñan aelõñ ko jet meñe ilo iien eo pata eo ej wõnm̦aanl̦o̦k wõt. Bareinwõt, ri-karejar eo etiljek im mãlõtlõt ear ejaake juon jikuul̦ ejejuwaan (Course in Theocratic Ministry) b ñan katakin aolep ro ilo eklejia ko ñan kakõm̦anm̦anl̦o̦k wãween aer kwal̦o̦k naan im katakin. Ikijjeen wãween kein, armej ro an Anij rar maroñ pojakl̦o̦k im̦aan ñan jerbalin kwal̦o̦k naan eo ej pãd im̦aaer.

¹³ Ilo ad reilikl̦o̦k, jemaroñ lukkuun lo bwe Jeova ear tõle armej ro an ilo kar tõre in elukkuun pen. Jãn Pata eo an Lal̦ Kein Karuo tok ñan raan kein, armej ro an Jeova ilo elõñ aelõñ ko remaroñ anemkwõj ilo aer kõm̦m̦ane jerbalin kwal̦o̦k naan eo ad. Ilo m̦ool, elukkuun lõñ wõnm̦aanl̦o̦k ko jej loi ilo jerbal in ad.

14. Etke jemaroñ lõke naanin tõl ko rej itok jãn doulul eo an Jeova im em̦m̦aan ro rej lale eklejia? (Revelesõn 2:1) (Bar lale pija eo.)

¹⁴ Ilo raan kein, em̦m̦aan ro rej uwaan Kumi eo Ej Lale Aolep Eklejia Ko rej wõnm̦aanl̦o̦k wõt im reilo̦k ñan Christ bwe en tõl er. Rekõn̦aan bwe naanin tõl ko rej lil̦o̦k ñan aolep ro jeid im jatid ren ekkar ñan pepe ko em̦õj kõm̦m̦ani ilañ. Innem, rej kõjerbal em̦m̦aan ro rej pãd ilo jerbalin lol̦o̦k eklejia ekoba ro rej lale eklejia ñan lel̦o̦k naanin tõl ko ñan ro ilo eklejia ko. c Em̦m̦aan ro rej lale eklejia me em̦õj jitõñ er “rej pãd ituanbwijmaroñin pein” Christ. (Riit Revelesõn 2:1.) Em̦ool bwe em̦m̦aan rein rejjab weeppãn im rej kõm̦m̦an likjab. Ewõr iien ko Moses im Joshua rar kõm̦m̦an bõd, ekoba rijjilõk ro. (Bõn. 20:​12, UBS; Jos. 9:​14, 15; Rom 3:23) Meñe ãindein, ak elukkuun alikkar bwe Christ ej tõl ri-karejar eo etiljek im mãlõtlõt ekoba em̦m̦aan ro rej lale eklejia, im enaaj wõnm̦aanl̦o̦k wõt im tõl er “iien otemjej, ñan jem̦l̦o̦kin jukjukun pãd in.” (Matu 28:20) Kõn men in, jemaroñ lukkuun lõke naanin tõl ko ej litok ikijjeen em̦m̦aan rein em̦õj jitõñ er ñan tõl kõj.

JEJ BÕK TOKJÃN ÑE JEJ WÕNM̦AANL̦O̦K WÕT IM L̦OORE TÕL EO AN JEOVA

15-16. Ta eo kwõj katak jãn joñak ko an ro rar l̦oore tõl eo an Jeova?

¹⁵ Ñe jej wõnm̦aanl̦o̦k wõt im l̦oore tõl eo an Jeova, jej loi jeraam̦m̦an ko. Ñan waanjoñak, Andy im Robyn rar l̦oore naanin rõjañ eo jãn ri-karejar eo etiljek im mãlõtlõt ñan mour ilo juon wãween el̦amwaan. (Hib. 13:5) Kõn men in, rar maroñ bõk kun̦aaer im jipañ ilo jerbalin ekkal ko an doulul in. Robyn ej ba: “Ewõr iien kõm̦ro ear jokwe ilo jikin ko relukkuun dik, im ekkã an ejjel̦o̦k am̦ro jikin kõmat. Bareinwõt, iar aikuj wiakaki elõñ iaan camera ko aõ im kein jerbal ko ij kõjerbali ñan pija, meñe elukkuun em̦m̦an ippa pija. Men in ear kõm̦m̦an aõ jañ. Bõtab ãinwõt Sera, lio pãleen Ebream, iar jek ippa make ñan reim̦aanl̦o̦k wõt im jab reilikl̦o̦k.” (Hib. 11:15) Ta tokjãn ko rippãlele rein rar loi? Robyn ej ba: “Elukkuun l̦ap am̦ro m̦õn̦õn̦õ itok jãn am̦ro jel̦ã bwe kõm̦ro ej kõmaat am̦ro maroñ ñan Jeova. Ñe kõm̦ro ej bõk kun̦aam̦ro ilo jerbal ko an doulul in, kõm̦ro ej maroñ lo jidikin naaj wãween mour ilo lal̦ eo ekããl.” Andy ej bar errã im ba: “Kõm̦ro lukkuun m̦õn̦õn̦õ kõnke kõm̦ro ej kõjerbal aolep iien im maroñ ko am̦ro ilo jerbal eo an Jeova.”

¹⁶ Ta wãween ko jet jej bõk tokjãn ñe jej  wõnm̦aanl̦o̦k wõt im l̦oore tõl eo an Jeova? Ãlikin an kar Marcia kadiwõjl̦o̦k jãn high school, ear lukkuun kõn̦aan l̦oore naanin rõjañ eo ñan pãd ilo jerbalin bainier. (Matu 6:33; Rom 12:11) Ej ba: “Kar letok juon scholarship bwe in etal ñan juon university ium̦win emãn iiõ. Bõtab iar kõn̦aan kal̦apl̦o̦k ijo kun̦aõ ñan Jeova. Kõn men in, iar pepe in katak juon kapeel me emaroñ jipañ kabwe aikuj ko aõ ilo aõ jerbal ñan Jeova. Men in ear juon iaan pepe ko rem̦m̦antata iar kõm̦m̦ani ilo mour e aõ. Kiiõ, ilukkuun m̦õn̦õn̦õ bwe ij juon rekũl̦ar bainier, im kõnke imaroñ make kããlõt ewi joñan awa ko ij kõm̦m̦ani ikijjeen jikin jerbal, ewõr aõ maroñ ñan jipañ ilo Betel̦ im bõk jerbal ko jet rejejuwaer ilo doulul in.”

17. Ta tokjãn ko jet jej loi ñe jej wõnm̦aanl̦o̦k wõt im l̦oore tõl eo an Jeova? (Aiseia 48:​17, 18)

¹⁷ Ewõr iien ko doulul in ad ej letok naanin kakapilõk ko me rej kõjparok kõj. Ñan waanjoñak, em̦õj kakkõl kõj bwe jen kõjparok kõj jãn ad arõk m̦weiuk im ad kõm̦m̦ani men ko me remaroñ tõll̦o̦k kõj ñan rupe kien ko an Anij. Ilo bar wãween kein, jej bar bõk tokjãn ñe jej l̦oore tõl eo an Jeova. Jej dãpij juon bõklõkõt erreo im jej bõk kõjparok jãn ad iiooni elõñ wãween ko reppen. (1 Tim. 6:​9, 10) Tokjãn men in, jemaroñ karejar ñan Jeova kõn aolepen bũruod. Ejjel̦o̦k bar juon men ijello̦kun men in me emaroñ kõm̦m̦an ad lukkuun lañlõñ, aenõm̦m̦an, im jubũruod.—Riit Aiseia 48:​17, 18.

18. Etke kokõn̦aan kate eok ñan l̦oore wõt tõl eo an Jeova?

¹⁸ Ejjel̦o̦k pere bwe Jeova enaaj wõnm̦aanl̦o̦k wõt im kõjerbal armej ro em̦õj an kããlõt er bwe ren letok naanin tõl ko ilo iien eñtaan eo el̦ap l̦o̦k ñan Juon To̦ujin Iiõ ko in an Christ Irooj. (Sam 45:16) Jenaaj ke l̦oore wõt naanin tõl ko aer meñe jemaroñ kõn̦aan bar kõm̦m̦ane juon men? Eokwe, men in ej pedped ioon wãween ad em̦m̦akũt ñan tõl eo an Jeova kiiõ. Kõn men in, jen aolep iien l̦oore tõl eo an Jeova, ekoba naanin tõl ko ej litok ikijjeen em̦m̦aan ro em̦õj an kããlõt er bwe ren lale kõj. (Ais. 32:​1, 2; Hib. 13:17) Jemaroñ lukkuun lõke im l̦oore Eo ej tõl kõj, Jeova, kõnke ej kõjparok kõj jãn jabdewõt men ekauwõtata me emaroñ ko̦kkure jem̦jerã eo ad ippãn im ej tõll̦o̦k kõj ñan ijo jej jibadeke—mour ñan indeeo ilo lal̦ eo ekããl.