1. Juu ya ki tupalile kutungululua na Yehova? Leeta mufuano.

 TULANDE weewe wazeeza mu muitu. Kabili moomo mwaviizie saana paantu muli mwasaangua binama bisasile, biina-biina, bimuti, pamo ni biisi bili ni sumu. Kulanda kisinka, kunti watasia saana kine wapata muntu amaninemo buino, kabili olia amanine fuasi ilimo bobo buavia! Keenu kyalo kili nga ozo muitu. Maavia engi alimo kunti ainoona burafiki bwetu pamo ni Yehova. Anzia evio, tuli ni muntu apuililikile wa kututungulula. Ozo muntu ni Yehova. Ali watufumia ku buavia ni kututungulula koolia kutupalile kuya, i kulanda, ku bukose bwa loonse mu kyalo kya leenu.

2. Yehova ali watutungulula mu nzila ki?

² Yehova ali watutungulula mu nzila ki? Mulandu Wakue, i kulanda, Bibilia, i nzila ikata yali wabombia. Inzi, ali wabombia ni bantu baalia bali wasaakula eevi batutungulule. Kwa mufuano, ali wabombia “muzia wa kisinka ni wa maano” eevi aye watupeela kyakulia kya kimupasi keelia kili kutukwasia kukwata bupinguzi bwa mulangue. (Mat. 24:45) Kukila pakaako, Yehova ali wabombia balalume bange bali ni buviinde eevi baye batutungulula. Kwa mufuano, bakangalila ba muputule, pamo ni bakote ba mu kilonghaano bali batukoselezia ni kutupeela malaizio a kutukwasia musita utuli mu maavia. Tuli mukutasia saana paantu Yehova ali mukututungulula buino saana mu enu nsiku ya mpeleezio yaviizie saana! Keekio, kili kyatukwasia tusiale twali ni burafiki buweeme pamo ni Yehova eevi tusekelele buikazi loonu ni musita uli waiza.

3. Tuli kumona ki mu leeli lyasi?

³ Anzia evio, nsita imo kunti twamona kyakolele kukoonka butunguluzi bwakue Yehova, asa kine bwaleetua na bantu basipuililikile. Juu ya ki? Paange butunguluzi bwabo kunti bwapusana ni beelia bitutonene. Ao kunti twamona nangue butunguluzi ao malaizio abo teaviinda kubomba, kabili nangue paange te afumine kuli Yehova. Mu nsita ya evio, tupalile kuswapila saana nangue  Yehova i ali mukutungulula bantu bakue, kabili nangue lyonse kukoonka butunguluzi bwakue kuli kwatuleetela faida. Eevi kutukwasia tukile kuswapila butunguluzi bwakue Yehova, mu leeli lyasi tuli kumona (1) Yehova vyaatunguluile bantu bakue mu nsita ya kale, (2) vyali mukututungulula loonu, ni (3) faida ituli twapata musita utuli twakoonka butunguluzi bwakue.

YEHOVA WAABASUUNGILE SIANI BAISRAELI?

4-5. Yehova waalangiliile siani nangue weene i waali wabatungulula Baisraeli kupitila Musa? (Mona foto ili ku ntendeko ya kazeeti.)

⁴ Yehova waamusaakuile Musa eevi abatungulule Baisraeli pa kufuma mu Misri. Kabili, waabasininkiziizie Baisraeli bila kufiika nangue weene i waali wabatungulula kupitila Musa. Kwa mufuano, waabiikile lilezi mu nsita ya koba, ni mulilo mu nsita ya busiku. (Kuf. 13:21) Musa waakoonkele leelio lilezi pamo ni kikuka kya mulilo, beelia byaamutunguluile weene pamo ni Baisraeli mpaka ku Lyezi Lyakasi. Inzi Bamisri baabakoonkele Baisraeli. Keekio kyaalengiizie Baisraeli bonvue muenzo saana paantu baatontonkaniizie nangue Bamisri bali kubepaya. Baatontonkaniizie nangue Musa waaluviizie pa kubatungulula ku Lyezi Lyakasi. Inzi kulanda kisinka, Musa taaluviizie. Yehova i waabatunguluile bantu bakue kupitila Musa eevi baye kooko. (Kuf. 14:2) Kisia, Leeza waabapususiizie mu nzila ya kupapia saana.—Kuf. 14:26-28.

⁵ Mu kipindi kya miaka 40 kisia paapo, Musa waatwaliliile kuswapila nangue Yehova i waali wabombia lilezi eevi kutungulula bantu bakue mu kaseeba. a Nsita imo, Yehova waabiikile lilezi pa muulu wa liema lyakue Musa. Ni paapo, Baisraeli bonse baali balimona buino leelio lilezi. (Kuf. 33:7, 9, 10) Yehova waamulanziizie Musa kupitila lilezi. Kisia, Musa ni weene waababuilile Baisraeli malaizio alia aapeelue na Yehova. (Malum. 99:7) Baisraeli babanga bali ni busininkizio bukata bwaali bwalangiliile nangue Yehova i waali wabatungulula kupitila Musa.

6. Baisraeli baakitile siani musita Yehova lwabanga wabatungulula? (Mpendua 14:2, 10, 11)

⁶ Kya bulanda, Baisraeli bengi saana baafikiile kukaana bintu bisininkiziizie nangue Yehova i waamusaakuile Musa eevi aye wabatungulula. (Soma Mpendua 14:2, 10, 11.) Lingi, baali bakaana kwitabila nangue Yehova waali wamubombia Musa eevi kubatungulula. Pakaako, babo Baisraeli te baaingiile mu Kyalo kya Bulayo.—Mpen. 14:30.

7. Zimbula bantu baaitabiile kukoonka butunguluzi bwakue Yehova. (Mpendua 14:24) (Mona ni foto.)

⁷ Inzi, Baisraeli bange baaitabiile kukoonka butunguluzi bwakue Yehova. Kwa mufuano, Yehova waalandile eevi: ‘Kalebu . . . waakitwalilila kuya wankoonkele na mutima wakue onse.’ (Soma Mpendua 14:24.) Leeza waamupaalile Kalebu, kabili waamwanine esaakuile fuasi kwali kutona kwikala, mu Kyalo kya Bulayo. (Yosh. 14:12-14) Baisraeli baalia baaitabiziiziwe kwingila mu Kyalo kya Bulayo, ni beene baabiikile mufuano uweeme wa kukoonka butunguluzi bwakue Yehova. Kisia Musa, Yoshua i waasaakwilue eevi atendeke kubatungulula Baisraeli. Weene lwabanga wabatungulula, “baamukindikile saana mu nsiku yonse ya buikazi bwakue.” (Yosh. 4:14) Keekio, kyaalengiizie Yehova abapaale kupitila kubengizia mu Kyalo kya Bulayo.—Yosh. 21:43, 44.

8. Londolola Yehova vyaabatunguluile bantu bakue mu nsita ya bamakolo.

⁸ Kisia miaka ingi kupita, Yehova waatendekele kusaakula bapinguzi eevi baye babatungulula bantu bakue. Kisia paapo, mu nsita ya bamakolo, Yehova waatendekele kusaakula bakabika eevi kutungulula bantu bakue. Bamakolo ba kisinka, baali bakoonka masoke alia abaali bapeelua na bakabika. Kwa mufuano,  Likolo Daudi waaitabiile waikefiizie koololua na kabika Natani. (2 Sam. 12:7, 13; 1 Mil Nsi. 17:3, 4) Likolo Yehoshafati waakoonkele butunguluzi bwakue kabika Yahazieli, kabili waabasonseziizie bantu ba mu Yuda baye ‘babaketekeele bakabika bakue [Leeza].’ (2 Mil Nsi. 20:14, 15, 20) Musita lwabanga wali mu maavia, Likolo Hezekia waamuloombele kabika Isaya amukwasie. (Is. 37:1-6) Lyonse, Yehova waali wabapaala bamakolo lubabanga bakoonka butunguluzi bwakue, kabili waali wabasuunga ni bantu bakue. (2 Mil Nsi. 20:29, 30; 32:22) Kila muntu waali wapalile kwinika buino nangue Yehova waali wabombia bakabika eevi kutungulula bantu bakue. Inzi, bamakolo bengi pamo ni bantu bange, baali bakaana kubatuilizia bakabika bakue Yehova.—Yer. 35:12-15.

YEHOVA WAABATUNGULUILE SIANI BAKRISTU BA MU MIAKA MIA YA KU NTENDEKO?

9. Yehova waabombiizie baani eevi kutungulula Bakristu ba mu miaka mia ya ku ntendeko? (Mona ni foto.)

⁹ Yehova waatendekeziizie kilonghaano kya Kikristu mu miaka mia ya ku ntendeko, Yesu wasyatuntumwinue. Yehova waali wabatungulula siani babo Bakristu? Waamusaakuile Yesu eevi aaluke mutue wa kilonghaano. (Baef. 5:23) Inzi, Yesu tabanga walanda na kila musambi, ni kumwana bintu byapalile kukita. Eevi kubatungulula, Yesu waali wabombia batumua pamo ni bakote, baalia babanga baikala mu Yerusalemu. (Miil Bat. 15:1, 2) Kukila pakaako, ni mu bilonghaano mwasaakwilue bakote eevi baye batungulula.—1 Bat. 5:12; Tit. 1:5.

10. (a) Eba bengi pakati ka Bakristu ba ku ntendeko baakoonkele butunguluzi bubabanga bapeelua? (Miilo 15:30, 31) (b) Mu nsita ya kale, juu ya ki bange baakeene kukoonka butunguluzi bwa baalia baasaakwilue na Yehova? (Mona kisanduku kili ni mutue ulandile eevi: “ Juu ya ki Bange Bali Balanda Nangue Yehova Teezi Kubombia Bantu eevi Kutungulula Bantu Bakue?”)

¹⁰ Eba, Bakristu ba mu miaka mia ya ku ntendeko baaitabiile bobo butunguluzi? Een, bengi pakati kabo baaitabiile kwa nsaansa ni kukoonka malaizio alia abaapeelue. Kulanda kisinka, ‘baawaamiinue paantu baaunvuile twebo twa kukoselezia’ tubaapeelue. (Soma Miilo 15:30, 31.) Ale loonu, Yehova ali mukutungulula bantu bakue mu nzila ki?

YEHOVA ALI WATUTUNGULULA SIANI LOONU?

11. Loonu, Yehova ali wakwasia siani baalia bali batungulula? Leeta mufuano.

¹¹ Loonu, Yehova atwaliliile kutungulula bantu bakue. Ali wakita evio kupitila Mulandu wakue  pamo ni Muana wakue, mutue wa kilonghaano. Eba, kuli ni bintu bisininkiziizie nangue Leeza atwaliliile kubombia bantu eevi kutungulula bantu bakue? Een. Kwa mufuano, tontonkania palua bintu byaakitikile kisia muaka wa 1870. Charles Taze Russell pamo ni benakue, baatendekele kwinika nangue muaka wa 1914 wakaba wali muaka wa mana saana palua kwimikua kwa Bukolo Bwakue Leeza. (Dan. 4:25, 26) Bukabika buli mu Bibilia, i bwaabakwasiizie kwinika evio. Eba, Yehova i waabatunguluile lubaali basambilila Bibilia? Een, i waabatunguluile. Bintu byaakitikile mu kyalo mu muaka wa 1914 i byaasininkiziizie nangue Buteeko Bwakue Leeza bwaatendekele kuteeka. Vita ya Kuanza ya Kyalo, maluele a kwambukizia, ntensi, pamo ni kukeepa kwa byakulia, byaatendekele. (Luk. 21:10, 11) Kulanda kisinka, Yehova waali wabombia babo balalume Bakristu eevi kukwasia bantu bakue.

12-13. Mu nsita ya Vita ya Bubili ya Kyalo, Balupua baalia babanga batungulula, baakwete mipaango ki eevi miilo ya kusimikila ni kusambilizia iye pa ntanzi?

¹² Tontonkania kabili palua bintu byaakitikile mu Vita ya Bubili ya Kyalo. Kisia kusambilila lileembo lya Nfyulo 17:8, balupua baalia baali batungulula ku kitente kikata kya bakasininkizia bakue Yehova, baainikile nangue ezio vita teikaba kutwalilila mpaka ku vita ya Armagedoni. Baainikile nangue kisia ezio vita, kwakaba kwaluka kipindi kya mutende, kabili nangue bantu bakue Yehova bakasimikila bantu bengi saana. Anzia kine kyaamonekele nangue keekio tekiviinda kukitika mu ozo musita, kuteania kwakue Yehova kwaatendekeziizie Masomo a Gileadi eevi kubeelezia bamisionere mu miilo ya kusimikila ni kusambilizia mu kyalo kyonse. Bamisionere babanga batumua ata sie mu keekio kipindi kya vita. Kukila pakaako, muzia wa kisinka waatendekeziizie Masomo Palua Miilo ya Kiteokrasi b eevi kubeelezia bakasimika baaluke ni bufundi mu miilo ya kusimikila ni kusambilizia. Kukita evio kwaabateaniizie bantu bakue Yehova palua miilo ya kusimikila yaali yapalile kubombua.

¹³ Loonu, tuli mukwimwena nangue Yehova i waali wabatungulula bantu bakue mu ozo musita waviizie. Kubambila mu Vita ya Bubili ya Kyalo mpaka loonu, bantu bakue Yehova mu byalo bingi bali ni uru wa kusimikila, kabili bali bakita evio bateekameene. Kulanda kisinka, ezio miilo ili mukuleeta mazabo engi.

14. Juu ya ki tupalile kuswapila butunguluzi butuli twapeelua na kuteania kwakue Yehova pamo ni bakote ba mu bilonghaano? (Nfyulo 2:1) (Mona ni foto.)

 ¹⁴ Loonu, balupua bali mu Kabungue Kali Katungulula bali bakoonka butunguluzi bwakue Kristu. Bali batona malaizio alia abali babapeela balupua ni bankazi aye apateene ni mawazo a kufuma kuli Leeza ni Kristu. Kisia, bakangalila ba muputule pamo ni bakote, bali batwala malaizio azo ku bilonghaano. c Bakote baalia babiikilue mafuta bali ku “kuboko kwa kulio” kwakue Kristu. (Soma Nfyulo 2:1.) Kulanda kisinka, babo bakote te bapuililikile, kabili bali baluvia. Nsita inge, ba Musa ni Yoshua baali baluvia, ata sie batumua ni beene baali baluvia. (Mpen. 20:12; Yosh. 9:14, 15; Bar. 3:23) Anzia evio, tuli mukwimwena Kristu vyali mukutungulula muzia wa kisinka pamo ni bakote, wapoozeleko maano. Kabili, wakaba kutwalilila kukita evio “nsiku yonse mpaka ku mpeleezio ya mpaangilo ya bintu.” (Mat. 28:20, NWT) Kansi, tuli ni nsaambu ikata saana ya kuswapila butunguluzi bolia bwali watupeela kupitila baalia basaakwilue eevi kututungulula.

KUKOONKA BUTUNGULUZI BWAKUE YEHOVA KULI KWATULEETELA FAIDA

15-16. Weewe wasambilila ki kupitila bintu byaaimweneene baalia baakoonkele butunguluzi bwakue Yehova?

¹⁵ Ata sie loonu, Yehova ali watupaala musita utuli twakoonka butunguluzi bwakue. Kwa mufuano, ba Andy pamo ni Robyn baakoonkele masoke akue muzia wa kisinka eevi kuleengia buikazi bwabo. (Mat. 6:22) Keekio kyaakwasiizie baviinde kwipeela mu miilo ya kukuula bikuulua bya kiteokrasi. Robyn walanda eevi: “Nsita inge tubanga twaikala mu tumasesi tuniini saana, ni lingi te mubanga mwasaangua mafika. Kabili, ata sie kine mbanga natona miilo ya kubamba ma foto, naasisiizie biombo bingi binaali nabombia. Naalilile musita unaasisiizie bebio biombo. Nga evelia sie Sara, mukazi wakue kwa Abrahamu, naapinguile kukenta ku ntanzi, apana ku nyuma.” (Baeb. 11:15) Babo ba mulume ni mukazi baapatile faida ki? Robyn walanda eevi: “Turizikile saana paantu tumanine nangue tuli mukumupeela Yehova kintu kyonse kituli nakio. Kubomba mu miilo ya kiteokrasi kuli kwatukwasia tutontonkanie palua buikazi vibwakaba mu kyalo kya leenu.” Andy waitabizia eevi: “Turizikile paantu tuli twapisia musita wingi saana mu miilo ya Bukolo.”

¹⁶ Ni faida ki inge ituli twapata musita utuli twatwalilila kukoonka butunguluzi bwakue Yehova? Kisia kupata diplome ku masomo a sekondere,  Marcia waatonene saana kukoonka masoke, alia aapeelue palua kubomba miilo ya bupainia. (Mat. 6:33; Bar. 12:11) Walanda eevi: “Naapeelue lisyuko lya kusoma miaka ina ku iniversite bila kulipa. Inzi, mbanga natonene kumubombela Yehova saana. Pakaako, naapinguile kusambilila bufundi bunge eevi ngie napata nfalanga itosiizie ya kunkwasia mu miilo ya bupainia. Bobo bwaali bumo pakati ka bupinguzi buweeme saana bunaakwete. Loonu, ndi mukubomba miilo ya bupainia nali ni nsaansa, kabili ntantiko yane ili yansiila nsita ya kuya kubombela ku Beteli, ni kubomba miilo paleepale iibeleele.”

17. Ni mpaalo ki inge ituli twapata kine twakoonka butunguluzi bwakue Yehova? (Isaya 48:17, 18)

¹⁷ Nsita inge, kuteania kwakue Yehova kuli kwatupeela masoke alia ali atusuunga. Kwa mufuano, tuli twasokua palua kutiina kutonesia nfalanga, ni palua kutiina kukita bintu binge beelia bili kutulengia tutione sheria yakue Leeza. Ni mu ezio aali, Yehova ali watupaala kine twakoonka butunguluzi bwakue. Keekio kili kyalengia zamiri yeetu itwalilile kuya yaswetele, kabili kili kyalengia te kunti twemiiwe na bintu bisili bya mana. (1 Tim. 6:9, 10) Kukila pakaako, keekio kili kyalengia tumubombele Yehova kwa mutima weetu onse. Pakaako tuli twaaluka ni nsaansa saana, mutende, ni kuteekamana saana.—Soma Isaya 48:17, 18.

18. Juu ya ki upinguile kutwalilila kukoonka butunguluzi bwakue Yehova?

¹⁸ Kulanda kisinka, Yehova wakaba kutwalilila kubombia bantu eevi bakabe kututungulula mu lyemo likata, ni mu Buteeko bwa Miaka Elufu. (Malum. 45:16) Eba, twakaba kutwalilila kukoonka bobo butunguluzi ata sie kine nsita inge kukita evio kwakaba kuloomba twitane bintu binge bitutoneesie? Kyasuko kya keekio kiipuzio kiswapiile vituli twakita loonu Yehova lwali watutungulula. Kansi, lyonse, tuye twakoonka butunguluzi bwakue Yehova, kubiika mukati bolia butuli twapeelua na balalume basaakwilue eevi kutusuunga. (Is. 32:​1, 2; Baeb. 13:17) Musita utuli twakita evio, tuli twaikala ni nsaambu ya kumuswapila ntunguluzi weetu, Yehova, olia ali watutungulula kufuma ku buavia bwa kimupasi, ni kututungulula buino koolia kutupalile kuya, i kulanda, ku bukose bwa loonse mu kyalo kya leenu.