'Dho -a 'gü -wɔn -ta

'Dho -a 'gü -wɔn -nu 'sëëdhɛ -ta

Dhɛɛˈˈ ˗nu ˈö mɛn ˗nu ˗wa kpɔ

Dhɛɛˈˈ ˗nu ˈö mɛn ˗nu ˗wa kpɔ

ˈMën Biblö ˗ya pö ˈö ˗gban Zoova ˗bha ˈwɔn ˗nu ˈwo dho kë ˗dhɛkpaɔ dhiʋ̈ˈˈ ˈgü, ˗an dɔ ˗sü ˗bha?

Biblö ˗ya ˗pö ˈˈpuu ˈka ꞊dhɛ Zoova ꞊mɔɔn˗ ˗bha kö ˈwɔn ˗nu ˈwo dho kë dhiʋ̈ˈˈ ˗yö ˗an dɔ. (Is. 45:21) ˈˈKɛɛ Biblö ˈti ˗kɔ ˈö Zoova ˗ya ˗kë ˗a ˈka ɛɛnˈˈ ˈˈtʋ̈ŋ ˈö˗ ˗kë ˗a ˈka ɛɛnˈˈ ˈzü ˈwɔn ˈö˗ ˈˈpiʋ̈ kö ˈö˗ ˈto ˈˈdhiʋ̈ ˈö˗ dɔ, ˗a ˈgü ˈˈpʋ kwa ˗dhɛ ˈkpakpadhö. ˈDhɛ ˈˈdhʋ̈ ˈwɔn ˈö ˗gban ˗a ˗bha, ˈkwaa ˈˈpɛpɛ dɔ. ˈˈKɛɛ ˗a ˈdɛdɛ ˗yö ˗dhö ˈö ˈkwa ˗mɔn ˗a ˈgüman ˗sü ˗bha.

Pë ˈö ˗dhi Zoova ˗dhɛ ˗yö ꞊mɔɔn˗ ˗bha ˈö˗ ˗kë, ˈˈkɛɛ ˈˈtʋ̈ŋ ˈbha ˗nu ˈka ˈyaa ˈˈwɩ ˈwɔn ˈbha ˗nu kë ˗sü ˗bha. Zoova ˗bha ꞊kpɔɔdhɛ ˈˈdhiʋ̈todhɛ ˈyaa ˈdhö. ˗A ˗wɔn ˈgü, ˗yö ꞊mɔɔn˗ ˗bha kö ˈwɔn ˈö ˗dhi ˗a ˗dhɛ ˗ya ˈto ˈˈdhiʋ̈ ˗ya blɛɛˈˈ. (Wlɔ. 11:33) ˈˈKɛɛ ˈdhɛ ˗kë ꞊dhɛ ˗kɔ ˗mɔn ˗de ꞊sɔnŋ ˗bha ˗sü ˗ya ˗gɔ ꞊dedewo bhë, ˗yö ꞊mɔɔn˗ ˗bha ˈö ö ˗de kun ˈwɔn ˗nu ˈwo dho kë ˗dhɛkpaɔ dhiʋ̈ˈˈ ˈgü, ˗an dɔ ˗sü ˗bha.

Zoova ˗ya ˗kë ˈö ˗a dhɔɔbhawɔn ˗yö ˗kë. ˗A ˈwɔn ˗dɔ ˈˈdhʋ̈ ˗sü ˗yö kwa ˗takun ˗kɔ ˗kë ꞊dhɛ kö ˈkwa Zoova ˗bha ˈwɔn ˗nu ˗to ˈˈdhiʋ̈ ˗sü ˈö˗ ꞊blɛɛ bhë, ˗a ˈgüman ˗së ˈka? Isaïe 46:10 ˗ya ˗pö: «Pë ˈö yö ˈti kë ꞊köŋ ˗a züdɔdhɛ ˈgü, ˗kɔ ˈö˗ ˈˈdhiʋ̈ ˗dho ta ˗a ˗bha, a˗ ˗to ˈˈdhiʋ̈ ˈa˗ pö, a ˈˈtʋ̈ŋ ꞊gblɛɛn ˗to ˈˈdhiʋ̈ ˈö ˈwɔn ˗nu ˈö wo ˈti kë ꞊köŋ ˈa ˗an pö. A˗ ˗pö: «ˈWɔn ˈa ˈˈdhiʋ̈luu ˗a ˗bha, ˗yö ˗dho kë, pë ˈö n dhɔɔbhaawɔn ˈka a ˗dho ˗a kë.»»

Pë ˈö˗ ˗wɔn ˈgü ˈö Zoova ˗kɔ ˗mɔn ˈwɔn ˗nu ˈwo dho kë ˗dhɛkpaɔ dhiʋ̈ˈˈ ˈgü ˗a blɛɛˈˈ ˗sü ˗bha ˈnën ˗tɔ yö ꞊dede ˈwɔn ˗nu ˗yokodhiʋ̈sü ˈˈsɩ ˗ya ˗dhɛ. Zoova ˈyaa ˈwɔn ˗nu ˈwo dho kë ˗dhɛkpaɔ dhiʋ̈ˈˈ ˈgü ˗an yö ꞊dhɛ mɛnbhɩɩdhe ˗nu kwa ˈdhö. Kwa fimö ˗ga ˗ni ˈgü, kwa ˗dɔ ꞊köŋ kö ˗yö ɲën kö ˈwɔn ˗nu ˈwo˗ ˈgü ˈkwa ꞊kun ˗an dɔ. ˈˈKɛɛ Zoova ˗zë ˗yö ꞊mɔɔn˗ ˗bha ˈö ö ˗kɔ ˗yɛ ˈˈtʋ̈ŋ ˈö ˈwɔn ˈbha dho kë ˗a ˈka, ˗a ˗bha. ˗A ˈˈtʋ̈ŋ ˗ya ˗lo, ˗yö pë ˈˈpɛpɛ ˗kë kö ˗a ˈwɔn ˈö ˈˈdhʋ̈ ˗yö kë.—Ex. 9:​5, 6; Mat. 24:36; Këw. 17:31.

˗A ˗wɔn ˈgü, Biblö ˗yö ˗wo ˗nu ˈwo ˗kë ꞊dhɛ «a ˗baa ˗a ˗bha,» «a˗ ˗yö ˈkö ˈˈdhiʋ̈» ˈka bhë, ˗a ˗pö kö ˗kɔ ˈö Zoova ˗yö ˈwɔn ˗nu to ˗a ˈka ˈˈdhiʋ̈ ˈö ꞊blɛɛ ˗ya ˈgü ˈˈpʋ. (2 Rois 19:25; ztw.; Is. 46:11) ˗Wo ˈö bhë ꞊waa˗ ꞊dhiëëta ˗yö ꞊mɔɔn˗ ˗bha ˈö ˗kë «gbɔdɔmɛn» ˈka. (Jér. 18:4) Gbɔdɔmɛn kwɛɛsësü ꞊mɔɔn˗ ˗bha ˈö ꞊baa gbɔ ˈˈsɛ ˗bha kö ˗yö kë gbɔ ˗së ꞊dede ˈka. ˗Kɔ do ˈö bhë ˗a ˈka, Zoova ꞊mɔɔn˗ ˗bha ˈö ꞊baa ˈwɔn ˗nu ˗bha kö ˗wo yökodhiʋ̈, kë ˈˈdhʋ̈ kö ö dhɔɔbhaawɔn ˗yö kë.—Efɛ. 1:11.

Zoova ˗yö ö ˗kwaa mɛn ˗nu ˗zü kö ˗wo wo ˗kɔ ˈˈyɛ pë ˈö ˗an ˗dhɛ ˗së ˗a ˗bha. Pë ˈö ˈkwa dho kë ˗a ˈka, ˈyaa ˈto ˈˈdhiʋ̈ kö ˗ya pö. Ɛɛnˈˈ ˈzü ˈyaa zuʋ̈puumɛn ˗nu ˗blü ˈwɔn ˗nu ˈwo dho ˗an ˈgü shiʋ̈ˈˈ ˗an kë ˗sü ˗bha. ˗Yö ö ˗kwaa mɛn ˈö ˈdhö ˗a ˗zü kö ˗yö ö ˗kɔ ˈˈyɛ ˗kɔ ˈö dho ö ˗bha ˗tosɛta kë ˗a ˈka, ˗a ˗bha. ˈˈKɛɛ ˗yö ˗tosɛta kë ˗kɔ ˗së ˗zɔn mɛn ˈˈpɛpɛ ˗dhɛ.

˗Kwaa ˈwɔnzuan ꞊plɛ ˗ga. ˗A ˗blɛɛsü ˈnën ˗tɔ Ninivömɛn ˗nu. Zoova ˗ya ˗to ˈˈdhiʋ̈ ˈö˗ pö ꞊dhɛ ˗an ˗bha ˈwɔnyaakësü ˗wɔn ˈgü ö ˗dho ˗an ˗bha ˈˈkwipö ˈgü shiʋ̈ˈˈ. ˈˈKɛɛ ˈdhɛ ˈwo go wo ˗bha ꞊sɔnŋ yaa ˈgü, Zoova «˗yö ö ˗zota ˈwɔn yaa ˈö dho nu ˗a ˈka ˗an ˗ta ˗be bhë ˗a ˈgü, ˈö ˈyi˗ wɔ ˗an ˗ta ˈzü.» (Jon. 3:​1-10) ˈWɔn ˈö˗ ˈˈpiʋ̈ ˗be kö ˈö˗ kë ˗an ˈka bhë Zoova ˗ya ˗bho ˈˈgblʋʋ, ˈyö sü ꞊dhɛ Ninivömɛn ˗nu ˗wo ˗bɔ wo ˗bha ˗potaadhe ˗ta ˈwo go wo ˗bha ꞊sɔnŋ yaa ˈgü kö ˗wa Zoova ˗bha ˗nɔɔn ˗wo man.

˗A ˈwɔnzuan ꞊plɛ ˗bha ˗naan ˗yö ˗gban ˗gblüdë Sidhisö ˗bha. Yö ˈnën dho Zuifö ˗nu bho ˈˈgan ˈgü kö ˗ya pö ˗an ˗dhɛ ˗wo ˗Zlan ˗dhɔkëgükɔ dɔ ˈzü. (Is. 44:26–45:4) Pɛsö ˗gblüdë Sidhisö ˗yö ˈwɔn ˈö ˈˈdhʋ̈ ˗a ˗yökodhiʋ̈. (Esd. 1:​1-4) ˈˈKɛɛ Sidhisö ˈyii ˗Zlan ꞊dede ˗dhɔkë. Zoova ˗yö ˗bɔ ˗a ˗ta ˈö ˈwɔn ˈö˗ ˈto ˈˈdhiʋ̈ ˈö˗ pö ˗a ˗kë, ˈˈkɛɛ ˈyii ˈˈgbɩɩdhɛ wɔ ˗a ˗ta kö ˗yö ö ˗dhɔkë.—Prov. 21:1.

Pë ˗nu ˈö ˗an ˗wɔn ˈgü ˈö Zoova ˗yö ˈwɔn ˗nu to ˈˈdhiʋ̈ ˈö˗ pö ˗a ˈbha ˗nu ˈnën ˈwo bhë. Gagade ˈka, mɛnbhɩɩdhe gbɛ˗ ˗kɔ ˈyaa ꞊mɔɔn˗ ˗bha kö ˗yö Zoova ˈwɔn kë ˗kɔ ꞊gban ˈˈpɛpɛ ˈgüman. (Is. 55: 8, 9) ˈˈKɛɛ ˗a ˗dhɛ ˈö ˈkwa ˗an dɔ ˈwo ˗gban Zoova ˗bha ˗wo kwa ˗bha ˗zoyödhe ˗gɛn ˗gban ꞊dhɛ ˈwɔn ˈˈpɛpɛ ˈö˗ ˗kë ˗a ꞊gban ˗yö ˗së ˗kplawo. ˗A ˈbha ˗nu ˈnën ˈwo ˗tɔ ˈwɔn ˗nu ˗to ˈˈdhiʋ̈ ˗sü ˈö ˗an ꞊blɛɛ.