1. Vbọ ye emwa eso hẹ vbe iran gha khian kporhu? (Vbe ya ghee efoto.)

 ZẸVBE eguọmwadia e Jehova, ma keghi kporhu ma emwa ọvbehe rhunmwuda ahoẹmwọmwa ne ima mwẹ ne Erha ima nọ rre ẹrinmwi, kevbe rhunmwuda ne ima na hoo ne ima ru iyobọ ne emwa ọvbehe ne iran do khian ọsiọre. Etẹn nibun ni ya iyẹn wewe, wa sọyẹnmwẹ iwinna ikporhu, sokpan nọ ne eso, iran i mobọ sọyẹnmwẹ ọnrẹn. Vbọzẹ? Eso sẹtin gha re emwa ne ekhue mu, iran sẹtin gha roro ẹre wẹẹ, iran i gua ma emwa emwi. Ẹ i mobọ yẹẹ emwa eso ne iran wa gha rrie owa emwa vbe na ma na gie na tie iran. Eso sẹtin vbe gha mu ohan wẹẹ, emwa sẹtin zẹ aro mu iran. Nọ ne emwa eso, te a wa ma iran re ne iran fẹko gha ru ọghe iran khian, ne iran ghẹ gha mwẹ obọ vbe emwi nọ gha sẹtin si ẹzọ ne iran vbe emwa ọvbehe. Agharhemiẹn wẹẹ, etẹn nikpia na kevbe etẹn nikhuo na hoẹmwẹ e Jehova, te ọ ye lọghọ iran, ne iran sẹtin kporhu ma emwa ọvbehe. Ọrheyerriọ, iran rẹn vbene iwinna na ru ekpataki sẹ hẹ, rhunmwuda ọni, te iran ye ladian vbe ikporhu vbe ẹghẹ hia. U miẹn vbene ẹko khian gha rhiẹnrhiẹn e Jehova hẹ!

2. Adeghẹ u i sọyẹnmwẹ iwinna ikporhu, vbọzẹ nọ ma na khẹke ne u gi egbe wọọ ruẹ?

² Ọ lọghọ ruẹ vbe ugbẹnso ne u sẹtin gha sọyẹnmwẹ iwinna ikporhu iyẹn nọ maan, rhunmwuda avbe emwi na sunu yi ban ra? Ọ ghaa yerriọ, ghẹ gi egbe wọọ ruẹ. Ne u i na mwẹ udinmwẹ sẹtin rhie ẹre ma wẹẹ, ọmwa nọ mu egbe rriotọ, nọ ma hoo ne emwa rhie aro ye ọre egbe ẹre u khin, kevbe wẹẹ, u ma vbe hoo ne u gha gu emwa muan ẹmwẹ. Ọghe ne ẹmwata, a i miẹn ọmwa nọ hoo na zẹ aro muẹn, katekate, vbe ọ ghaa hoo nọ ru ẹse ne emwa ọvbehe. Erhaa nọ rre ẹrinmwi wa rẹn emwi ne u la gberra, ọ vbe hoo nọ ru iyobọ nọ khẹke nuẹn. (Aiz 41:13) Vbe ako iruẹmwi na, ma gha guan kaẹn emwi isẹn nọ gha ru iyobọ nuẹn deghẹ  u na gha mwẹ egbe iziro vbenian, kevbe vbene u khian ya gha sọyẹnmwẹ iwinna ikporhu ẹsẹsẹmwẹse.

GI ẸMWẸ ỌGHE OSANOBUA RHIE ẸTIN NUẸN

3. Vbọ ru iyobọ ne akhasẹ ighẹ e Jerimaia ya sẹtin kporhu ma emwa ọvbehe?

³ Ke ẹghẹ gha dee ẹre Ẹmwẹ Osanobua ke rhie ẹtin ne eguọmwadia ẹre vbe iran ghaa ru iwinna nọ lọghọ. Vbe igiemwi, gi ima guan kaẹn akhasẹ ighẹ e Jerimaia. Osi kegha si e Jerimaia vbe Jehova tama rẹn nọ ya kporhu. Ọ na kha wẹẹ: “I i gua guan, ọvbokhan ẹre I khin.” (Jer 1:6) De emwi nọ ghi ru iyobọ nẹẹn ya sẹtin gha ya udinmwẹ kporhu? Ẹmwẹ ọghe Osanobua ẹre ọ ru iyobọ nẹẹn. Ọ khare wẹẹ: “Uhunmwu ne u gie keghi yevbe erhẹn nọ giẹn vbe uwu imẹ, I ma ghi sẹtin yẹn ọnrẹn mu otọ.” (Jer 20:​8, 9) Agharhemiẹn wẹẹ, ẹdogbo nọ lọghọ na na kporhu, ẹre Jerimaia na gha kporhu, uhunmwu na gie ẹre keghi rhie ẹtin ye ọre iwu nọ mieke na sẹtin ru iwinna ne Jehova waa ẹre.

4. Ma ghaa tie Ẹmwẹ Osanobua, ma na vbe gha mu emwi ne ima tie roro, vbọ khian ya ru iyobọ ne ima hẹ? (Kọlọsi 1:​9, 10)

⁴ Ẹmwẹ Osanobua keghi rhie ẹtin ne Ivbi Otu e Kristi ọghe ẹmwata. E Pọl ghi gbẹn elẹta gie etẹn ni rre Kọlọsi, ọ na kha wẹẹ, iran ghaa mwẹ irẹnmwi nọ gbae, ọ gha ru iyobọ ne iran ya “gha yin vbe odẹ nọ khẹke emwa ọghe Jehova” zẹvbe “ne iwinna nọ maan hia ne [iran] ru ya biẹ ọmọ esi.” (Tie Kọlọsi 1:​9, 10.) Usun avbe iwinna nọ maan na, ọre iwinna ikporhu iyẹn nọ maan. Ma ghaa tie Ẹmwẹ Osanobua, ma na vbe gha mu emwi ne ima tie roro, ma ghi do mu ẹtin yan e Jehova sayọ, ma ghi vbe do bẹghe vbe nọ ru ekpataki sẹ hẹ, na gha kporhu iyẹn nọ maan ọghe Arriọba Osanobua.

5. Vbe ima khian ya sẹtin miẹn ere vbe Baibol na tie kevbe na ruẹ ne egbe ọmwa?

⁵ U na gha hoo ne u gele miẹn ere vbe Baibol na tie, ghẹ ya okhirhikhirhi tie ẹre. Rhie ẹghẹ ya tie ẹre. Adeghẹ u na miẹn ako eso ne u ma rẹn otọ re vbe Baibol, ghẹ wa rhie aro gberra ẹre. Nọghayayerriọ, loo e Watch Tower Publications Index ra Research Guide for Jehovah’s Witnesses ya ru ezanzan vbekpa ako nii. U ghaa gbarokotọ tie Baibol, u ghi gele do yayi wẹẹ, ẹmwata ẹre Ẹmwẹ Osanobua khin. (1 Tẹs 5:21) Vbene iyayi ruẹ ya wegbe sayọ, erriọ khian vbe ya gha gbe ruẹ otiti ne u gha tama emwa ọvbehe vbekpa emwi ne u ruẹ.

GHA MU EGBE IKPORHU YOTỌ ẸSE

6. Vbọzẹ nọ na khẹke ne ima mu egbe yotọ ẹse ma ke ladian vbe ikporhu?

⁶ U gha mu egbe ikporhu yotọ ẹse, ọ gha ru iyobọ nuẹn ya gha ya udinmwẹ kporhu ma  emwa. Jesu keghi ru iyobọ ne erhuanegbe ẹre ya mu egbe yotọ, ọ ke gie iran gha rrie ikporhu. (Luk 10:​1-11) Rhunmwuda ne iran na ru emwi ne Jesu ma iran re, iran keghi sẹtin ru iwinna nọ maan nibun, ọna keghi ya iran gha sọyẹnmwẹ.​—Luk 10:17.

7. De odẹ eso ne ima gha ya sẹtin mu egbe ikporhu yotọ? (Vbe ya ghee efoto.)

⁷ Vbe ima khian ya sẹtin mu egbe ikporhu yotọ hẹ? Ọ khẹke ne ima ka muẹn roro ẹmwẹ ne ima khian ta kevbe vbene ima khian ya tae hẹ, vbe odẹ nọ gha rhie ẹre ma wẹẹ, ẹ i re te ima tie ẹre vbe ebe. Ọ gha wa vbe ru iyobọ ne ima deghẹ ima na ka muẹn roro odẹ eva ra eha ne emwa ya yin vbe ima ghaa kporhu ma iran vbe ẹdogbo ne ima na kporhu, kevbe vbene ima khian ya sẹtin ya ifuẹro zẹ ẹmwẹ wanniẹn iran hẹ. Ẹghẹ nii, ma ghaa gu emwa guan vbe ikporhu, ma ghi hia ne orhiọn ima sotọ, ma ghi gha mumu ogiẹ, ma ghi vbe gu iran guan vbe odẹ ne iran gha ya bẹghe ẹre wẹẹ, ọsie iran ẹre ima khin.

8. De vbene Ivbi Otu e Kristi ya yevbe na ghee akhe na ya obuẹ ma, ne ukọ ighẹ e Pọl guan kaẹn vbe igiemwi nọ loo ro?

⁸ Ukọ ighẹ e Pọl ghi guan kaẹn iwinna ne ima ru zẹvbe emwa ni kporhu iyẹn nọ maan, ọ na kha wẹẹ: “Agharhemiẹn wẹẹ, te ima yevbe akhe kẹkan na ya obuẹ ma, ma keghi mwẹ emwi ighobioye na vbe uwu ima.” (2 Kọr 4:7) Vbọ re emwi ighobioye na guan kaẹn na? Ọ keghi re iwinna ikporhu iyẹn nọ maan nọ miẹn emwa fan. (2 Kọr 4:1) Vbọ re akhe na ya obuẹ ma? Ọ mudia ye ihe eguọmwadia Osanobua ni kporhu iyẹn nọ maan ma emwa ọvbehe. Vbe ẹghẹ ọghe ukọ ighẹ e Pọl avbe ọduẹki kegha loo akhe na ya obuẹ ma ya mu emwi ighobioye vbe na ghee, evbare, ayọn kevbe igho. Erriọ vbe ye, e Jehova mu iwinna ikporhu iyẹn nọ maan ye ima obọ nẹ, iwinna nọ wa hin usi ẹre nọ. E Jehova rre ima iyeke, rhunmwuda ọni, ọ gha rhie ẹtin ne ima ya sẹtin ye gha ru iwinna ikporhu na khian.

NA ERHUNMWU NE OSANOBUA RHIE UDINMWẸ NUẸN

9. De emwi nọ gha ru iyobọ ne ima, ne ima ghẹ gha mu ohan emwa ra ne ima ghẹ gha fian afianma wẹẹ, emwa i khian rhie ehọ ne ima ta yi? (Vbe ya ghee efoto.)

⁹ Ugbẹnso, ma sẹtin gha mu ohan emwa nagbọn, ra ma sẹtin gha mu ohan wẹẹ, emwa i khian rhie ehọ ne ima ta yi. Vbọ khian ru iyobọ ne ima vbe ima ghaa werriẹ aro daa egbe ọlọghọmwa vbenian? Gi ima guan kaẹn erhunmwu ne avbe ukọ naẹn, vbe emwa tama iran ne  iran ghẹ ghi kporhu. Ne afianma gha te ya gha fian iran, iran keghi rinmwian e Jehova nọ ru iyobọ ne iran, “ne iran ye gha ta ẹmwẹ [ọnrẹn] vbene ohan i na mu iran.” E Jehova keghi họn erhunmwu iran vbobọvbobọ. (Iwinna 4:​18, 29, 31) Ugbẹnso, deghẹ u na gha mu ohan emwa nagbọn, vbe na erhunmwu gie Jehova nọ ru iyobọ nuẹn. Tama e Jehova nọ ru iyobọ nuẹn ne ahoẹmwọmwa ne u mwẹ ne emwa gha wegbe yọ, ne u ghẹ mieke na gha mu ohan vbe u ghaa kporhu ma iran.

10. De vbene Jehova ya ru iyobọ ne ima ya sẹtin ru iwinna nọ waa ima re zẹvbe ọsosẹ ọghe irẹn? (Aizaia 43:​10-12)

¹⁰ E Jehova ẹre ọ zẹ ima ne ima gha sẹ osẹ ne irẹn, ọ vbe yan wẹẹ, irẹn gha ru iyobọ ne ima ya gha mwẹ udinmwẹ. (Tie Aizaia 43:​10-12.) Odẹ ughughan ẹre ọ ya ru iyobọ na ne ima vbe ẹdẹnẹrẹ, gi ima guan kaẹn enẹ vbọ. Nokaro, Jesu gu ima rrọọ ẹghẹ ke ẹghẹ ne ima ya kporhu iyẹn nọ maan. (Mat 28:​18-20) Nogieva, e Jehova ya avbe odibo ọghẹe ru iyobọ ne ima. (Arhie 14:6) Nogieha, e Jehova vbe ya orhiọn nọhuanrẹn ọghẹe ru iyobọ ne ima, ne ima mieke na ye ẹre rre emwi ne ima he ruẹ. (Jọn 14:​25, 26) Nogienẹ, e Jehova vbe ya etẹn ru iyobọ ne ima. Vbe ẹtin e Jehova, kevbe iyobọ ọghe etẹn ne ima gba ga, ma gha sẹtin musọe vbe iwinna ikporhu iyẹn nọ maan.

MU EGBE NE U YA FI ẸMWẸ NE U KHIAN TA WERRIẸ, U GHI VBE GHA MWẸ ILẸKẸTIN WE Ọ GHA BIẸ ỌMỌ ESI

11. U ghaa rre ikporhu, vbọ khian ru iyobọ nuẹn ne u mieke na kakabọ gha miẹn emwa kporhu ma? (Vbe ya ghee efoto.)

¹¹ Ọ ya egbe wọọ ruẹ deghẹ u ma mobọ miẹn emwa vbe owa vbe u ghaa rre ikporhu ra? U sẹtin nọ egbuẹ wẹẹ: ‘De eke ne emwa ni rre ẹdogbo ne I na kporhu ye nian?’ (Iwinna 16:13) ‘Iwinna ẹre iran rrie ra, ra te iran rrie ẹki?’ Ọ ghaa yerriọ, u sẹtin rhiegbe ye ikporhu ọghe idunmwu, ne u mieke na miẹn emwa nibun. Ọtẹn nokpia ọkpa na tie ẹre Joshua khare wẹẹ, “Ẹkpotọ wa kie mẹ ya kporhu vbe I ghaa khian la ehe na na khiẹn emwi gberra, kevbe ehe ne emwa na lae imọto.” Irẹn vbe ọvbokhan rẹn ighẹ e Bridget wa miẹn emwa nibun kporhu ma vbe ẹghẹ ota kevbe avan vbe ẹdẹ Sọnde.​—Ẹfis 5:​15, 16.

12. Vbọ khian ru iyobọ ne ima, ne ima mieke na rẹn emwi ne emwa yayi ra emwi nọ gha yẹẹ iran?

¹² Adeghẹ emwa i mobọ danmwehọ vbe  ẹdogbo ne u na kporhu, hia ne u rẹn emwi ne iran yayi ra emwi nọ gha yẹẹ iran. E Joshua kevbe Bridget keghi loo avbe inọta ni rre odaro asobọrhie ya mu ẹmwẹ eso. Vbe igiemwi, iran gha khian loo asobọrhie nọ khare wẹẹ, De Aro Ebe Ne Uwẹ Roro Ighe Baibol Khin? Iran ghi kha wẹẹ: “Emwa eso ghee ẹre wẹẹ, Osanobua ẹre ọ yan e Baibol, sokpan emwa eso i ghee ẹre vberriọ. Vbe uwẹ a ghee ẹre hẹ?” Obẹlẹ na wa biẹ ọmọ esi.

13. Vbọzẹ ne ima gha na sẹtin kha wẹẹ, ma musọe vbe iwinna ikporhu, ọ gha khọnrẹn we emwa ma danmwehọ ima? (Itan 27:11)

¹³ Ọ gha khọnrẹn wẹẹ, emwa ma danmwehọ ima, ọni ma rhie ma wẹẹ, ma ma musọe. Vbe ima gu kha vberriọ? Rhunmwuda, ma ru emwi ne Jehova vbe Ovbi ẹre gie ima re nẹ; ma sẹ osẹ ne Jehova nẹ. (Iwinna 10:42) Ọ gha khọnrẹn wẹẹ, ma ma miẹn ọmwa kporhu ma, ra emwa ma danmwehọ ima, ọ khẹke ne ima ye gha ghọghọ rhunmwuda ma rẹnrẹn wẹẹ, emwi nọ ya ẹko rhiẹnrhiẹn Erha ima nọ rre ẹrinmwi ẹre ima ru.​—Tie Itan 27:11.

14. Vbọzẹ nọ na khẹke ne ima gha ghọghọ vbe ọtẹn ọvbehe gha miẹn ọmwa nọ mwẹ ẹkorhiẹnrhiẹnmwẹ?

¹⁴ Ọ vbe khẹke ne ima gha ghọghọ vbe ọtẹn ọvbehe gha miẹn ọmwa nọ hoo nọ ruẹ e Baibol vbe ẹdogbo ne ima na kporhu. Ebe Owa Ọkhẹ ọkpa keghi ya iwinna ima gie emwa ni gualọ ọmọ nọ wiri. Emwa nibun ẹre ọ koko gualọe, iran gha zẹ gualọe vbe ihe ọkpa, iran ghi vbe gha rrie ihe ọvbehe. A gha ghi miẹn ọmọ nii nẹ, emwa hia ẹre ọ khian gha ghọghọ, ẹ i wa re ọmwa nọ miẹn ọnrẹn ọkpa. Erriọ vbe ye, iwinna ikporhu i wa re iwinna orhunmwu ọkpa, iwinna emwa hia ni rre uwu iko nọ. Te ọ khẹke ne emwa hia ni rre iko ku obọ kugbe ne iran mieke na sẹtin kporhu ma emwa hia ni rre ẹdogbo ne iran na kporhu, erriọ emwa hia ni rre iko vbe ya ghọghọ vbe orhunmwu ọkpa gha suẹn iko na yo.

GHA HIA NE U GHA RHIE ẸRE MA WẸẸ U HOẸMWẸ E JEHOVA KEVBE OGIEVA RUẸ

15. De vbene emwi nọ rre ebe Matiu 22:​37-39 khian ya ru iyobọ ne ima, ya rhiegbe ye iwinna ikporhu sayọ? (Vbe ya ghee efoto .)

¹⁵ Adeghẹ ima na hia ne ima gha rhie ẹre ma wẹẹ, ma hoẹmwẹ e Jehova kevbe ogieva ima, ọ gha ya ima rhiegbe ye iwinna ikporhu iyẹn nọ maan sayọ. (Tie Matiu 22:​37-39.) Muẹn roro vbe nọ gha ya ẹko rhiẹnrhiẹn e Jehova hẹ, vbe ọ gha bẹghe ẹre wẹẹ, ma ru iwinna na, kevbe vbene emwa khian ghi gha ghọghọ hẹ vbe iran  gha ghi suẹn gha ruẹ e Baibol nẹ! Ghẹ vbe mianmian wẹẹ, emwa ni miẹn iyẹn nọ maan ọghe ima yi gha miẹn fan.​—Jọn 6:40; 1 Tim 4:16.

16. De vbene ima khian ya sẹtin gha sọyẹnmwẹ iwinna ikporhu hẹ, ọ gha khọnrẹn wẹẹ, ma ma sẹtin kpa hin owa rre? Ru igiemwi yọ.

¹⁶ Ọ mwẹ emwi eso nọ si ẹre ne u i na sẹtin kpa hin owa rre ra? Ọ ghaa yerriọ, gualọ emwi ne u gha ru nọ gha rhie ẹre ma wẹẹ, u hoẹmwẹ e Jehova kevbe ogieva ruẹ. Vbe uwu ẹghẹ COVID-19, e Samuel kevbe ọvbokhan rẹn ighẹ e Dania ma sẹtin gha kpa hin owa rre. Vbe uwu ẹghẹ na, iran kegha loo efoni ya kporhu, iran gbẹn elẹta, iran na vbe gha loo e Zoom ya gu emwa ruẹ e Baibol agharhemiẹn wẹẹ, ọ ma gha khuẹrhẹ. E Samuel kegha kporhu ma emwa nọ miẹn vbe owa isinmwiegbe nọ na ya gha gbaroghe egbe vbe ọ khuọnmwi cancer. Ọ khare wẹẹ: “Ma ghaa rre uwu ọlọghọmwa, osi sẹtin gha si ima, egbe ghi wọọ ima, a sẹtin vbe miẹn wẹẹ, amuẹtinyan ọghe ima i ghi vbe wegbe vbe nọ ka ye. Ọ khẹke ne ima gi ugamwẹ e Jehova gha gbe ima otiti.” Vbe uwu ena hia, e Dania na de, ọ ma ghi sẹtin kpa hin ebẹdi rre vbe ọwara uki eha. Iyeke ọni, ọ na do gha rre wheelchair vbe ọwara uki ehan. Ọ khare wẹẹ: “I na gha hia ne I ru vbene ẹtin mwẹ sẹ. I kporhu ma e nọs ọkpa nọ rrie owa mwẹ, I vbe kporhu ma emwa ni viọ emwi gha die owa mwẹ. I na vbe kporhu ma okhuo ọkpa nọ khiẹn emwi na loo vbe owa isinmwiegbe.” Agharhemiẹn wẹẹ, e Samuel vbe Dania ma sẹtin gha ru emwi ne iran te ka ru, rhunmwuda ọlọghọmwa ne iran ghaa ye, iran na ye gha ru vbene ẹtin iran sẹ, ọna keghi ya iran gha sọyẹnmwẹ.

17. De emwi nọ khẹke ne u ru ne u mieke na miẹn ere vbe emwi na guan kaẹn vbe ako iruẹmwi na?

¹⁷ Adeghẹ u hoo ne emwi isẹn na guan kaẹn vbe ako iruẹmwi na ru iyobọ nuẹn, ghẹ rhie ọkpa fua vbọ. Te dọmwadẹ emwi na guan kaẹn yevbe na ghee emwi ughughan na ya le evbare. A gha loo emwi ughughan nọ khẹke na loo ya le evbare, ẹre evbare nii khian na gha rhiẹnrhiẹn. Nọnaghiyerriọ, u gha lele avbe adia na, ọ gha ru iyobọ nuẹn ya musọe vbe iwinna ikporhu iyẹn nọ maan, u ghi vbe gha sọyẹnmwẹ ọnrẹn ẹsẹsẹmwẹse.