1. Ngano Paradi ya timpeve ni nti, mpe ntia nzengolo tufweti bonga?

 LUMBU ti Paradi ye ha mutoto, yafuluka yena mu bantu bayirikaka misamu mia mbote. Bantu babingi bê mo bê na nkatika tidzunu. Bô bê mu Paradi yo lumbu ti nzengolo babongele ya lembo mwa duka. Bawu bazololo mpe ti bantu babîngi babâ tintwari na bawu mu mbuka yo ya nzitukulu. Ngano mbuka yango ni nti? Ni Paradi ya timpeve! a

2. Nti bie bia nzitukulu mu Paradi ya timpeve?

² Mu mpila ya nzitukulu, Yehova wayirika mbuka mu bêlaka kanda diandi mu tidzunu na mu bumosi ni bu sa ti mu nza ya Satana bêna ye na mbi, miangu, na bantu bayinasanaka. (1 Za 5:19; Nza. 12:12) Yehova mpasi zi tulumunaka nza yi kwe kanda diandi kamonaka, mpe mio mie nawu nsatu kabahanaka, mu tatamana mu mu sarila na nsayi yayansoni. Zu diandi Paradi ya timpeve yizonzelaka ntiana ‘mbuka ya swamina’yi balendi sikirila peleko ‘nsaba yitomono baka mamba.’ (Iza. 4:6; 58:11) Na lusakumunu lwa Yehova, bô babâka mu Paradi ya timpeve mu nsayi bêna na mu tidzunu mu ntangu zi za mansukina za mpasi.—Iza. 54:14; 2 Tim. 3:1.

3. Bwe mbikululu ye mu Izaya tikapu 65 ya lungana mbala ya ntete mu Israele ya ntama?

³ Yehova wasarila mbikuri Izaya, mu zonzela luzingu lwa bô baketi bâ mu Paradi ya timpeve. Lendi dzukula misamu mio mu Izaya tikapu 65, yalungana mbala ya ntete mu 537 N.M.B. Mu ntangu yîna, Bayuda basoba mabanza, bakûluka mu bungamba  ku Babilone mpe bakâla ku hata diawu. Yehova wasakumuna kanda diandi mpe wabakisa dio mu sa ti Yerusaleme yabâ ya mwangana yavutu bâ ya toma mpe bavutu tunga tempelo mu bâ mbuka ya nsambululu ya matieleka ku Israele.—Iza. 51:11; Zka. 8:3.

4. Bwe mbikululu ye mu Izaya tikapu 65 yita lunganana lumbu ti?

⁴ Ndungananu ya nzole ya mbikululu ya Izaya mu 1919 M.B. yabatika, bisari bia Yehova bia ntangu yi bu biakûluka ku bungamba ku Babilone ya Yinene. Ha manima, Paradi ya timpeve yabatika mu kula ha mutoto. Bisamuni bia Timfumu bieri na luhemo, biadungisa bimvuka biabingi mpe biakurisa bifu bia Bakristo. Babakala na bakento beri sarilaka miangu na bunsuza “balwata timuntu tia môna ti basala mu luzolo lwa Nzambi.” (Efz. 4:​24, NWT) Diangana tusakumunu twatwingi twa zonzela Izaya mbo tutomo lungana mu nza ya môna. Kâ bwawu bu mpe tusakumunu twatwingi tuta baka bu twe mu Paradi ya timpeve. Tataleno bwe Paradi ya timpeve yita tu tarila mpe mu bungu dia nti kani kabwe tulembo mwa dukila.

BÔ BÊ MU PARADI YA TIMPEVE BWE BAMONAKA

5. Ntiana bu bakanisina wo mu Izaya 65:​13, ntia mbote tubakaka mu Paradi ya timpeve?

⁵ Bidia bia timpeve bia mbote. Mbikuri Izaya wasongela luswaswanu lwe ha kati dia bô bê mu Paradi ya timpeve na bô balembolo mu kati. (Tanga Izaya 65:13.) Yehova bisari biandi kahanaka bio bie nawu nsatu mu timpeve mu tatamana mu bâ penepene na Yandi. Mpeve santu’andi ye neto, Bibila na madia mamingi ma timpeve ma tulendi ‘dia, [. . .] nwa, [. . .] [mpe] mwina nsayi.’ (Fwanakasa na Nzabukusu 22:17.) Kâ misamu mia swaswana miena mu bungu dia bô balembolo mu Paradi ya timpeve. Nsatu ye nawu, lêmina, mpe nsoni bata fwa. Bawu ka bazebi’â Nzambi ko.—Amo. 8:11.

6. Bwe Yoele 2:​21-24 yizonzelaka bidia bia timpeve bi tu hanaka Yehova, mpe ntia ndandu bilendi tu natina?

⁶ Mu mbikululu’andi, Yoele wasarila bima ntiana mbutu, vinu na mafutu ma olive mu songela bwe Yehova kata tu hanina bio biabiansoni bie neto nsatu mu lunda timunu tia ngolo, mu kati na mitieno mia Bibila. (Yoel. 2:​21-24) Mu tifwani, Bibila katuhanaka, mikanda misikamanaka mu Bibila, site’eto, tukutakanu na tukutakanu twa tunene. Bidia bio bia timpeve tulendi bia baka bilumbu biabiansoni, mpe ku nsuka mbo tubâ na tikolela tia timpeve tia mbote na ngolo.

7. Nti bituhanaka “mbote ya mutima”? (Izaya 65:14)

⁷ Bayangalala na mu nsayi. Kanda dia Nzambi dilendi “kawula mu nsayi” mu bungu ti Yehova dita tomo tonda. (Tanga Izaya 65:14.) Timinu tia ngolo, makani matindisaka mê mu Zu dia Nzambi na tivuvu tieto tia ngolo tisikamane mu mukayulu wa Kristo beto bihanaka ‘mutima wa yangalala.’ Zonzela misamu mio na mpangi zeto za timpeve nkatika nsayi wututâka!—Mik. 34:8; 133:​1-3.

8. Ngano bifu bia biole bia nguri bimonekesaka Paradi ya timpeve ni bie?

⁸ Luzolo na bumosi bwe ha kati dia kanda dia Yehova ni bifu bia biole bia nguri bimonekesaka Paradi ya timpeve. “Bumosi” bo, bu songele bwe luzingu lubâ mu nza ya môna, bisari bia Nzambi bu bitomo yangalala mu luzolo na bumosi yôka lumbu ti. (Kol. 3:14) Mpangi yimosi ya yikento yitêle bwe kamona bu kabwabana na bisari bia Yehova mbala ya ntete: “Ka nazaba ko bwe na keti bêla mu nsayi ni bu wubâ mu kanda diani. Mbala ya ntete yi namona bantu beri  songasanaka nkatika luzolo, ni bo bu nabwabana na Mbangi za Yehova.” Muntu ni muntu wuta zolo mu tomo bâ mu nsayi mpe wa yangalala fweti kwizi bimba yandi beni Paradi’eto ya timpeve. Ntono misamu mi banzaka nza mu bisari bia Yehova, bawu nkumbu ya mbote ye nawu mu kati dia kanda dia mu nza yayansoni.—Iza. 65:15.

9. Ngano Izaya 65:​16, 17 nti yikanisini mu bungu dia mpasi za luzingu?

⁹ Ba lembama mpe ba dzuna. Izaya 65:14 yitêle ti bô basola mu tatamana mu lembo bâ mu Paradi ya timpeve mbo “bakawula mu bungu dia mpasi za mutima [mpe] mbo badila mu bungu dia mabanza ma bunôkena.” Kâ bwe tutâ mu bungu dia bima biabiansoni bia tulumuna mpasi na matimuna kwe kanda dia Nzambi? Diangana, bima bio “mbo bazimbakana bio [mpe] mbo biswekama ha meso ma [Nzambi].” (Tanga Izaya 65:​16, 17, NWT.) Yehova mbo kazimbakasa mpasi zeto, mpe misamu mio ka tuvutu’â mia bambukila ko.

10. Mu bungu dia nti ta tondela mu bweso bwe naku bwa bâ tintwari na mpangi zaku? (Tala mpe tifwani.)

¹⁰ Kâ bwawu bu, ba lembama tubâka bu tukwendaka ku tukutakanu, ku tulendi bêla ba dzuna mpe ku tuzimbakanaka lwaka lu tulumunaka nza yi ya mbi. Mpangi zeto tubakisaka mu bâ mu tidzunu bu tusongelaka luzolo, nsayi, tidzunu, mbote na bulembami bie lweka lwa mbutu ya mpeve. (Nga. 5:​22, 23) Ntia mpila tusakumunu twena kwe beto mu bâ mu organizasio ya Nzambi! Bô batatamana mu bâ mu Paradi ya timpeve, mbo bamona ndungananu ya lunga ya kani dia Nzambi dia yirika “mazulu ma môna na mutoto wa môna.”

11. Ntintwari na Izaya 65:​18, 19, bwe Paradi ya timpeve ya yirika Yehova yita tu tarila?

¹¹ Matondo na nsayi. Ha manima Izaya wasongela mu bungu dia ti tufweti yangalala mpe tufweti bêla mu nsayi mu Paradi ya timpeve. Paradi yo ni Yehova wayirika yo. (Tanga Izaya 65:​18, 19.) Dieka bo ka tuta yituku ko mu mona ti Yehova beto kata sarila mu bakisa bantu mu duka mu organizasio za nza yi, mu bata lembo ba longesela matieleka ma Nzambi, na mu babakisa mu bâ mu Paradi’eto ya toma! Nkatika nsayi ye neto mu bungu dia tusakumunu twe neto, mu bungu ti matieleka tuzebi, mpe beto wuta tuma mu zonzela mo kwe bantu bakaka.—Yer. 31:12.

12. Bwe makani ma bazonzelaka mu Izaya 65:​20-24 mata ku sa ku mutima, mpe mu bungu dia nti?

¹² Matondo mpe tuta vutula na nsayi ye neto mu tivuvu tie neto mu bungu ti tindiku  tia tidzunu tie neto na Yehova. Banzeno’eti fioti mu mio miamiansoni mi tumona na mi tuyirika mu nza ya môna ya Nzambi! Bibila ditukanisini: ‘Ka kuvutu’â bâ mwana fioti ko [. . .] wuzinga kwa mwa bilumbu, peleko tibunda tilembo lungisa bilumbu biandi.’ Mbo ‘tutunga nzo mpe mbo tubêla zo, [mbo] tukuna miti mia vinu mpe mbo tudila mio mbutu.’ ‘Ka tufwatika mpamba ko’ mu bungu ti mbo tubâ ‘basakumunu kwe Yehova.’ Yandi tukanisini luzingu lwa mbote na lwa nsayi, na kani dia matieleka. ‘Ntete babingula,’ Yandi mbo kazaba nsatu za muna muntu mpe ‘nsatu za bivangu biabiansoni bia moyo kalungisa.’—Iza. 65:​20-24; Mik. 145:16.

13. Bwe Izaya 65:25 yita zonzela nsobolo zi saka bantu mu luzingu lwawu bu babatikaka mu sarila Yehova?

¹³ Tidzunu na kondo kwa bunkuta. Na lubakusu lwa mpeve ya Nzambi, bantu babîngi beri na ndiatulu ya mbi na ya miangu, peleko balembo bâ na bunsungu bayizi sa nsobolo za nzitukulu mu luzingu lwawu. (Tanga Izaya 65:25.) Bawu bayizi sarila ngolo mu katula bifu biawu bia mbi. (Rom. 12:2; Efz. 4:​22-24) Diangana kanda dia Nzambi ka dieka’eti bâ dia lunga ko, buna mbo tutatamana mu tâ makuba. Kâ, Yehova wavukase bantu ba mpila na mpila mu luzolo na tidzunu tilembolo na nsuka. (Tite 2:11) Timangu tiena tiaketi lungisa kwa Nzambi ya Nkwa-Ngolo-Zazansoni!

14. Bwe Izaya 65:25 yayizi lungana mu luzingu lwa mpangi yimosi?

¹⁴ Ngano bantu balendi tomo soba timuntu tiawu? Tataluzuleno tifwani eti. Ntwenia yimosi ya bakala ya kota boloko mbala zazingi bu kabâ na mvula 20 mu bungu dia ndiatulu’andi ya bunsuza na ya miangu. Bamutûla ku boloko mu bungu ti kaminio kalaba, bwivi bwa mpila na mpila na misamu miakaka mia mbi kayirika. Mpaka kwa keri nwanaka ntangu zazansoni. Bu kawâ matieleka ma Bibila mbala ya ntete mpe bu kabatika mu kwendaka ku tukutakanu twa Mbangi za Yehova, lukwikulu lwabâ nandi ti wadzukula kani dia luzingu—ni mu kunda Yehova mu Paradi ya timpeve. Ha manima ma bateme’andi, mbala zazingi wayizi dimbitila mu mpila Izaya 65:25 ya lungana mu yandi. Yandi wayizi bika timuntu tiandi tia miangu, ntiana tia ngo-mbulu, mpe wayizi bâ muntu wa dzuna ntiana timeme.

15. Mu bungu dia nti tuta zolo mu benda bantu bakaka mu Paradi ya timpeve, mpe bwe tulendi bwa sila?

¹⁵ Izaya 65:13 mu nzonzolo eyi yibatikilaka: “Taleno butêle Yehova Mfumu Yatomo Zangama.” Verse 25 mu ntelo ezi yimanisinaka ‘Yehova têle bo.’ Misamu mi katâka lungana kwa milunganaka. (Iza. 55:​10, 11) Paradi ya timpeve ya matieleka yena. Yehova wayirika kanda dia bampangi die dia nzitukulu. Mu kanda diandi tulendi bâ mu tidzunu, mpe tulendi yangalala mu kondo kwa bunkuta mu nza yi ya miangu. (Mik. 72:7) Mu bungu dia misamu mio, tuzololo ti tabâ babingi mu kanda dieto dia Bakristo. Tulendi lenda tala ti tusiri mutima mu kubika milongoki.—Mat. 28:​19, 20.

BWE TULENDI BENDELA BANTU BAKAKA MU PARADI YA TIMPEVE

16. Nti bilendi bakisa bantu mu zolo mu kwiza mu Paradi ya timpeve?

¹⁶ Muna muntu mu beto lendi sa ti Paradi ya timpeve ya benda bantu bakaka. Tulendi lungisa dema dio tala ti tulendi tifwani tia Yehova. Yandi ka tumaka bantu mu ngolo ko mu kota mu organizasio’andi. Kâ na nsayi yayansoni kabendaka bantu kwe Yandi. (Za. 6:44; Yer. 31:3) Bantu ba nsungu balongokaka luzolo lwa Yehova na timuntu tiandi tia  mbote, ka wubâka musamu wa mpasi ko kwe bawu mu pusana kwe Yandi. Bwe mu bifu bieto bia toma na ndiatulu’eto ya mbote tulendi bendela bantu mu Paradi ya timpeve?

17. Bwe tulendi bendela bantu mu Paradi ya timpeve?

¹⁷ Mpila yimosi yi tulendi bendela bantu bakaka mu Paradi ya timpeve ni mu bongela mpangi zeto na nsayi yayansoni na mu luzolo. Bantu ba môna bu bakwizaka ku tukutakanu tweto, tuzololo ti babâ na mabanza mamosi na bantu bayenda ku tukutakanu ku Korente ya ntama. Bawu batâ: ‘Wa matieleka, Nzambi ha kati dieno kena.’ (1 Kor. 14:​24, 25; Zka. 8:23) Buna, tufweti tatamana mu landa malongi matulombaka ‘mu bâ mu tidzunu beto na beto.’—1 Tes. 5:13.

18. Nti bilendi benda bantu mu organizasio’eto?

¹⁸ Ntangu zazansoni tufweti yelaka mu mwina mpangi zeto ntiana bu bamwinaka Yehova. Mbo tusila bo tala ti tutûriri mutima mu bifu biawu bia mbote, kani takipa bifu biawu bia mbi bi balembo vutu kwizi bâ na bio. Tulendi yirika misamu miamingi ha kati dieto mu luzolo tala ti ntangu zazansoni mbote tusongelaka kwe bampwana’eto, tiari tia mutima, mpe tala ti bawu tulemvokelaka. (Efz. 4:32) Dieka bo, Paradi ya timpeve mbo yibenda bantu bô bazololo ti bababongela mu mpila yo. b

TATAMANA MU BÂ MU PARADI YA TIMPEVE

19. a) Ntiana bu ta wasongela kaku tia “ Bayenda mpe bakâla” bwe bantu bakaka batâ bu bamana kâla mu Paradi ya timpeve? b) Ngano ntia nzengolo tufweti bonga? (Tala mpe tifwani.)

¹⁹ Paradi’eto ya timpeve ya tutomono zolo! Paradi’eto yeka ya nkatika ya toma yôka mu  ntama, mpe bisari bia Yehova biabingi bie mo yôka mu ntama. Tuzololo tatatamana mu tonda mu bungu dia Paradi yayirika Yehova mu bungu dia beto. Muntu ni muntu wuzololo mu baka bidia bia timpeve bia mbote, mu bâ wa yangalala, mu tidzunu na kondo kwa bunkuta, fweti kwizi kota mu Paradi ya timpeve mpe kani kabwe ka fweti’â kaduka mo ko! Tufweti tomo sa keba mu bungu ti Satana mbo kasa miamiansoni mi kalenda mu tu wubakasa ngatu taduka mu Paradi ya timpeve. (1 Pi. 5:8; Nza. 12:9) Ka tufweti’â tabika ko ti kalenda. Bika tasarila ngolo ngatu Paradi’eto ya timpeve yatatamana mu bâ ya verela, ya toma na mu tidzunu.