Be wuli min afuɛ 1955 nun, yɛ n ti ba yasua’m be nsan su’n. Klɔ kun mɔ andɛ’n be flɛ i kɛ Vantaa m’ɔ o Fɛnlandi i ngua lɔ lika’n nun’n, i su lɔ yɛ n ɲinnin-ɔn.

Kɛ be yoli min manmin i batɛmun m’ɔ kacili Zoova i Lalofuɛ mɔ afuɛ nɲɔn kun sinnin’n, yɛ be wuli min-ɔn. Sanngɛ min baba i ɲin ci Zoova i Lalofuɛ mun. Ɔ kloman kɛ e manmin kle e Biblu’n nun like, annzɛ ɔ fa e wɔ aɲia’m be bo. Ɔ maan kɛ e baba nunman lɛ’n, yɛ ɔ kle e Biblu’n nun like kan-ɔn.

Kɛ ɔ fɛ i min kaan nun’n, n fali ajalɛ kɛ ń nánti Zoova i mmla’m be su. I wie yɛle kɛ, i nun mɔ n le afuɛ nso’n, min suklu klefuɛ’n fali min wun ya dan kpa. Afin min waan n diman e klɔ wa gato kun mɔ nnɛn mmoja o nun’n. Kɛ ɔ yoli sɔ’n, ɔ fɛli i sa kun fa miannin min aoje’n naan ɔ́ trɛ́ min nuan’n nun. Kpɛkun ɔ fɛli i sa kunfuɛ mɔ atiɛ je o nun’n, ɔ fali gato naan ɔ́ fá wlá min nuan nun. Sanngɛ n kplili lele atiɛ je’n tɔli.

I nun mɔ n le afuɛ 12, min si wuli. Kɛ ɔ yoli sɔ’n, n kwla trannin aɲia’m be bo. Aniaan nga be o asɔnun’n nun’n, be kleli kɛ min ndɛ lo be kpa. Yɛ i sɔ’n ukali min naan m’an wɔ min ɲrun Ɲanmiɛn sulɛ’n nun. N ma boli Biblu’n nun kannganlɛ bo. N yoli sɔ cɛn kwlakwla. Asa’n n boli min ɲin ase n suannin Biblu’n nun like. I sɔ’n ukali min kpa. Ɔ maan  afuɛ 1969, Utu i le 8 su’n, be yoli min batɛmun. Kɛ ɔ́ yó sɔ’n, nn n le afuɛ 14.

Kɛ n wieli suklu di’n, n boli titi atin bolɛ junman’n i dilɛ bo. N fali lemɔcuɛ nɲɔn kun n ko boli jasin fɛ’n Fɛnlandi i afiɛn lɔ klɔ nga be flɛ i kɛ Pielavesi’n i su lɔ. Be mian jasin bofuɛ’m be wun kpa lika sɔ’n nun lɔ.

Pielavesi lɔ yɛ n wunnin bla nga n ma jɛli i’n niɔn, be flɛ i Sɛɛka. Sa nga ti yɛ n kloli i’n, yɛle kɛ ɔ ti wun ase kanfuɛ yɛ ɔ klo Zoova kpa. Ɔ kunndɛman aɲrunɲan annzɛ pɔɔ nun tranlɛ. E nɲɔn’n e klo kɛ é tú e klun é sú Zoova naan é dí junman kwlaa nga be fa man e’n. Afuɛ 1974, Marsi i le 23 su yɛ e jali-ɔ. Kɛ e jali’n, y’a faman blɛ y’a loman wunmiɛn kan. E ko boli jasin fɛ’n klɔ kun mɔ be flɛ i kɛ Kaatula’n su. Be mian Ɲanmiɛn Sielɛ’n i jasin bofuɛ’m be wun lɔ kpa.

Kɛ e jali’n, Zoova kleli e kɛ sɛ e fa Ɲanmiɛn Sielɛ’n e sie i like kwlaa ɲrun’n, ɔ́ úka e naan y’a ɲan ninnge nga e sa mian be wun’n. (Mat. 6:33) I wie yɛle kɛ, i nun mɔ e wo Kaatula lɔ’n e leman loto. I klikli’n nun’n, kɛ é kɔ́ lika’n kpanngɔ su yɛ e fu-ɔ. Ayrɛ blɛ’n nun’n, lika’n jɔ tɛtɛ kpa. Kɛ ɔ ko yo naan y’a bo jasin fɛ’n asɔnun’n i jasin bowlɛ wunmuan’n nun’n, ɔ fata kɛ e ɲan loto kun. Sanngɛ e leman sika naan y’a to wie.

Cɛn kun’n, min ɲrun kpɛnngbɛn’n bali e osu nianlɛ. Kpɛkun ɔ fɛli i loto’n fa cɛli e. W’a dun mmua w’a tua asiransi’n. Ɔ maan like ng’ɔ ka’n, yɛle kɛ e gua nun sannzi. Loto mɔ e sa miɛn i wun’n, y’a ɲɛn i siɛn’n.

Zoova kleli e kɛ ɔ́ nían e lika naan e ɲan ninnge nga e sa mian be wun’n. Ɔ maan e liɛ ng’ɔ fata kɛ e yo’n, yɛle kɛ maan Ɲanmiɛn Sielɛ’n yo e cinnjin tra like kwlaa.

I nun mɔ é dí Atin Bofuɛ’m be Suklu’n afuɛ 1978 nun’n, aniaan bian Rɛmo Kuokanɛnin a m’ɔ ti e like klefuɛ kun’n, ɔ wlali e fanngan kɛ e klɛ fluwa nga be klɛ su naan b’a kwla di Galaadi Suklu’n i su wie. I sɔ’n ti’n, e boli Angle suanlɛ bo naan cɛn wie lele’n y’a kwla di suklu sɔ’n. Sanngɛ kwlaa naan y’a klɛ fluwa sɔ’n su’n, afuɛ 1980 nun’n be seli e kɛ e ko di junman Betɛli ng’ɔ o Fɛnlandi lɔ’n nun. Blɛ sɔ’n nun’n, Betɛlifuɛ’m be  kwlá diman Galaadi Suklu’n. Sanngɛ nán lika nga e bɔbɔ e klo’n nun yɛ e kunndɛli kɛ é kó sú Zoova-ɔ. Lika nga Zoova bɔbɔ klo’n i nun yɛ e kunndɛli kɛ é kó sú i-ɔ. I sɔ’n ti’n, e ɔli Betɛli lɔ. Sanngɛ y’a yaciman Angle’n i suanlɛ, afin e siman sɛ cɛn wie lele’n é ɲán atin é kó dí Galaadi Suklu’n nin-o.

Kɛ ɔ́ kɔ́ i ɲrun’n, Anuannzɛ’n i Ɲrun Dinfuɛ’m be mannin Betɛlifuɛ’m be atin kɛ be di Galaadi Suklu’n wie. Y’a sisiman e bo, e klɛli Galaadi Suklu dilɛ’n i su fluwa’n su. Sanngɛ nán kɛ e kloman Betɛli lɔ ti-ɔ. Like nga e kunndɛ’n, yɛle kɛ é dí Suklu sɔ’n naan be fa e wɔ lika nga be mian jasin bofuɛ’m be wun kpa lɔ’n. Be mannin e atin kɛ e ko di Galaadi Suklu’n i kpɛ 79 su’n i wie. Ɔ maan afuɛ 1985, Sɛptanblu nun yɛ e ɲannin diplɔmun’n niɔn. Kpɛkun be fa e ɔli Kolɔnbi.

Kɛ e juli Kolɔnbi lɔ’n, e dun mmua dili junman Betɛli lɔ. N miannin min ɲin n dili junman sɔ’n i kpa. Sanngɛ kɛ afuɛ kun sinnin’n, ɔ yoli min kɛ sɛ be man e junman uflɛ’n ɔ ti kpa sa. Ɔ maan n seli aniaan’m be kɛ be man e junman uflɛ. Kpɛ klikli nga ń yó sɔ’n, yɛ ɔ o lɛ-ɔ. Yɛ m’an yoman sɔ kun. Be fa e ɔli Wuila akpasua’n su lɔ klɔ nga be flɛ i kɛ Neiva’n su naan e yo ngaliɛ difuɛ.

N klo jasin fɛ’n i bolɛ kpa. I nun mɔ n wo Fɛnlandi lɔ’n, n bo jasin fɛ’n i bolɛ bo nglɛmun ndɛ kpa lele nnɔsua flɔlɔ. Kɛ e nin Sɛɛka e jali’n kusu’n, e bo jasin fɛ’n lele nnɔsua. Kɛ e kɔ jasin bolɛ lika mmuammua’m be nun’n, wie liɛ’n e loto’n nun yɛ e la-ɔ, kɛ ɔ ko yo naan y’a saman e sin awlo naan y’a ba ekun’n ti. Ɔ maan kɛ aliɛ’n cɛn’n, e kwla bo jasin fɛ’n i bolɛ bo nglɛmun ndɛ kpa’n.

Kɛ e yoli ngaliɛ difuɛ’n, e wa boli jasin fɛ’n i juejue su ekun kɛ laa’n sa. E asɔnun’n wa trɛli. Kolɔnbi lɔ aniaan mun be ɲin yi sran kpa, be klo sran yɛ be si ye.

Zoova i Lalofuɛ’m be nunman klɔ nga be mantan Neiva lɛ’n be nun wie fi su. N usali min wun kɛ é yó sɛ naan y’a bo jasin fɛ’n y’a kle be nga be o lɔ’n. Afin alɛ’n ti’n, klɔ sɔ’m be su kɔlɛ ti kekle man aofuɛ mun. I sɔ’n ti’n, n srɛli Zoova kɛ ɔ yo naan klɔ sɔ’m be sufuɛ kun kaci i Lalofuɛ. N seli min wun kɛ, kɛ ɔ ko yo naan i sɔ liɛ’n w’a yo ye’n, ɔ fata kɛ sran sɔ’n tran Neiva lɛ. N srɛli Zoova kɛ sɛ be yo sran sɔ’n i batɛmun’n, ɔ yo naan ɔ tin Ɲanmiɛn sulɛ’n nun, naan ɔ sɛ i sin ko bo jasin fɛ’n i klɔ’n su lɔ. N siman kɛ like nga Zoova wá yó’n, ɔ́ trá ngalɛ’n.

W’a cɛman, n boli gbanflɛn kun mɔ be flɛ i kɛ Fɛɛnando Gɔnzalɛsi’n i Biblu’n nun like klelɛ bo. Ɔ tran klɔ kun mɔ be flɛ i Alizesirasi’n su. Zoova i Lalofuɛ’m be nunman lɔ wie. Ɔ jaso i klɔ’n su wa di junman Neiva lɛ. Klɔ nɲɔn sɔ’m be afiɛn’n ti nun kilo 50 tra su. Ɔ siesie i wun kpa naan m’an kle i Biblu’n nun like. Yɛ w’a sisimɛn i bo naan w’a tran aɲia’m be kwlaa be bo. Kɛ ɔ boli Biblu’n nun like suanlɛ bo cɛ’n, kɛ ɔ ju i klɔ lɔ’n ɔ yia sran mun, kpɛkun ɔ kle be like ng’ɔ suan’n wie.

Afuɛ 1990, Zanvie nun’n be yoli Fɛɛnando i batɛmun. Kɛ ɔ́ yó sɔ’n, nn w’a bo Biblu’n nun like suanlɛ bo w’a di anglo nsiɛn. I sin’n, ɔ kacili titi atin bofuɛ. Kɛ mɔ Alizesirasi lɔfuɛ kun ti Zoova i Lalofuɛ’n ti’n, Betɛli’n  kwla fa ngunmin atin bofuɛ mun kɔ lɔ siɛn’n. Ɔ maan afuɛ 1992, Fevrie nun’n be takali asɔnun bo kun klɔ sɔ’n su lɔ.

Fɛɛnando w’a boman jasin fɛ’n i klɔ’n su lɛ ngunmin. Kɛ ɔ jali bla’n, ɔ nin i yi be ko trannin klɔ kun ekun mɔ Zoova i Lalofuɛ’m be nunman lɔ’n su. Be flɛ klɔ sɔ’n kɛ San-Visɛnte-Dɛl-Kaguanin. Be yoli maan be takali asɔnun bo kun lɔ. Afuɛ 2002 nun’n, be sieli Fɛɛnando i akpasua sunianfuɛ. Yɛ andɛ nin andɛ’n, ɔ nin i yi Ɔlga be te di junman sɔ’n.

Sa sɔ’n ti’n, n wunnin i wlɛ kɛ, kɛ é dí Ɲanmiɛn junman’n, ɔ ti cinnjin kɛ e fa sa trele wie mun e wlɛ i srɛlɛ’n nun. Like nga e kwlá yoman’n, Zoova liɛ’n ɔ kwlɛ i yo. I kwlaa yoli-o, junman’n ti i liɛ, nán e liɛ-ɔ.—Mat. 9:38.

Afuɛ 1990 nun’n, be sieli e akpasua sunianfuɛ. Bogota m’ɔ ti Kolɔnbi i klɔ dan’n, i su lɔ yɛ e boli akpasua su nianlɛ junman’n i dilɛ bo. E buli i kɛ e su kwlá diman junman sɔ’n i kpa. E nin min yi e ti kɛ sran onga’m be sa, yɛ nán kɛ ninnge wie’m be o lɛ mɔ e si be yo dan-ɔn. Asa’n e nin-a tranman klɔ kun mɔ sran’m be sɔnnin su dan kɛ ngalɛ’n sa’n i su le. Sanngɛ Zoova yiali ndɛ ng’ɔ kannin m’ɔ o Filipufuɛ Mun 2:13 nun’n i nuan. Ɔ se kɛ: “Ɲanmiɛn yɛ i klun klo su ɔ man amun wunmiɛn-ɔn, i yɛ ɔ yo maan amun kunndɛ kɛ amún yó like ng’ɔ klo i’n niɔn. Kpɛkun i yɛ ɔ man amun wunmiɛn naan amun a kwlɛ i yo-ɔ.”

I sin’n be fa e ɔli Medelinin. Klɔ’n sɔ’n yɛ n kɛnnin i ndɛ, ndɛ’n i bo bolɛ nun lɔ’n niɔn. Nzaje sa nga be yo i klɔ’n nun’n, ɔ yoman be like fi kun. Afin kɛ ɔ fɛ i be kaan nun’n, be wun i sɔ liɛ’n cɛn kwlakwla. I wie yɛle kɛ cɛn kun mɔ ń klé sran kun i Biblu’n nun like i awlo lɔ’n, sran wie’m be boli be wun tui totolɛ bo gua su lɔ. Ɔ ka kan naan m’an wanndi m’an ko fia. Kɛ ɔ́ yó sɔ’n, nn like suanfuɛ’n ti lɛ diin, ɔ su kanngan fluwa’n nun. Kɛ ɔ wieli ndɛ kpɔlɛ’n nun kanngan’n, ɔ seli min kɛ n yaci naan ɔ́ kɔ́ gua su lɔ bá. Kɛ ɔ́ sɛ́ sin’n, ń nían-ɔn, ɔ nin bakanngan nɲɔn yɛ be ba-ɔ. Yɛ ɔ seli min kɛ: “Yaci, n ɔli min mma’m be falɛ.”

Sa kekleekle kɛ ngalɛ sa’m be juli ekun. Cɛn kun mɔ é bó jasin fɛ’n awloawlo’m be nun’n, min yi wanndi wa toli min. Kɛ ɔ́ yó sɔ’n, nn srɛ kunmɛn i aɔwi. Ɔ seli min kɛ sran kun toli i wun tui. Srɛ kunnin min dan. Sanngɛ i sin’n e wa wunnin i wlɛ kɛ nɛ́n i wun yɛ be toli tui’n niɔn, naan sran kun m’ɔ su sin i wun koko lɛ’n, i wun yɛ be toli tui’n niɔn.

Kɛ ɔ́ kɔ́ i ɲrun’n, nzaje sa nga sran’m be yo be’n b’a kunman e srɛ dan kun kɛ laa’n sa. Kɛ sa kɛ ngalɛ sa’m be ju mɔ e wun kɛ aniaan nga be o lɔ’n be jran kekle’n, i sɔ’n wla e fanngan dan. E seli e wun kɛ sɛ Zoova ukali be’n, saan ɔ́ úka e wie. E fali afɔtuɛ nga asɔnun kpɛnngbɛn nga be o lɔ’n be mannin e’n su titi. E niannin e wun su titi, yɛ like nga e kwlá yoman’n, e fa wlɛli i Zoova sa nun.

Sa wie’m be ti’n, e kokoli ngbɛn, kusu nn nán ndɛ kekle mun-ɔn. Cɛn kun mɔ n ɔli awlo kun nun’n, ɔ yoli min kɛ bla nɲɔn be su kpɛkpɛ be wun nzowa gua su lɔ sa. M’an  seman kɛ ń kó nían be. Sanngɛ sran ng’ɔ le awlo’n seli min kɛ n bla sua’n i ɲrun lɛ naan n ko nian like kun. Kannzu ako nɲɔn yɛ be su sɔnnzɔn be mantanfuɛ mun-ɔn.

Afuɛ 1997 nun’n, be seli min kɛ n kle be nga be kɔ suklu nga andɛ’n be flɛ i kɛ Ɲanmiɛn Sielɛ’n i Jasin Bofuɛ’m be Suklu’n i dilɛ’n, be like. Kɛ be se min kɛ n ko di anuannzɛ’n i suklu wie’n, ɔ yo min fɛ kpa. Sanngɛ m’an bumɛn i le kɛ bé wá sé min kɛ n kle like anuannzɛ’n i suklu kun nun.

Kɛ ɔ́ kɔ́ i ɲrun’n n yoli nvle sunianfuɛ. Kɛ anuannzɛ’n seli kɛ nán be di junman sɔ’n kun’n, n sali min sin n ko dili akpasua sunianlɛ junman’n. Ɔ maan n yoli like klefuɛ nin akpasua sunianfuɛ afuɛ 30 tra su. Junman sɔ’m be dilɛ’n nun’n, Zoova yrali min su dan. Sanngɛ nán blɛ kwlaa nun yɛ ɔ yoli pɔpɔ-ɔ. Maan n kan sa nga ti yɛ n se sɔ’n.

N ti sran kun m’ɔ yo ninnge mun juejue su-ɔ. I sɔ’n ukali min naan m’an kwla jran sa wie’m be ɲrun kekle. Sanngɛ blɛ wie nun’n, kɛ min waan ń síesíe ndɛ wie mun asɔnun’n nun’n, n yoli ninnge mun tratrali su. Blɛ wie nun’n, n kpankpannin aniaan wie’m be su. N seli be kɛ be kle kɛ be klo sran naan ɔ fataman kɛ be like yolɛ yo ya. Kusu nn ndɛ kɛ ngalɛ sa’m be kanlɛ nun’n, min bɔbɔ n yoman sɔ.—Rɔm. 7:​21-23.

Fɔnlɛ mɔ n fɔn’n ti’n, ɔ ju wie’n min sa sin bubu min dan. (Rɔm. 7:24) Cɛn kun bɔbɔ’n, n srɛli Zoova kɛ n kunndɛ kɛ ń jrán min ngaliɛ dilɛ junman’n, naan ń sá min sin Fɛnlandi lɔ. Nnɔsua nun’n, n ɔli aɲia’n bo. Ndɛ nga n tili i lɔ’n, ɔ wlali min fanngan. Ɔ maan n wunnin i wlɛ kɛ ɔ fataman kɛ n yaci min junman’n i dilɛ, naan ɔ fata kɛ n mian min ɲin titi naan n wla min nzuɛn ng’ɔ timan kpa’n i ase. Andɛ nin andɛ’n, kɛ n bu wafa nga Zoova tɛli min srɛlɛ sɔ’n su’n i akunndan’n, ɔ yo min fɛ dan. Asa’n, kɛ n wun wafa ng’ɔ ukali min naan m’an wla min nzuɛn tɛ’n i ase’n, ɔ yo min fɛ dan.

É lá Zoova ase. Afin i fanngan nun’n, e nin min yi Sɛɛka e kwla fali e blɛ’n i dan lika e dili i junman’n blɛ kwlaa nun. Asa’n Zoova mannin min bla kpa. I sɔ’n ti’n, ń lɛ́ i ase lele.

N su wa ɲan afuɛ 70. Ɔ maan n su kleman like kun anuannzɛ’n i suklu’m be nun, yɛ n su yoman akpasua sunianfuɛ kun. Sanngɛ i sɔ’n yoman min ya. Afin n lafi su kpa kɛ, wafa nga e kwla manman Zoova kpa’n, yɛle kɛ maan e kan e wun ase e su i, yɛ e kle kɛ e klo i kpa naan e si ye. (Mis. 6:8; Mar. 12:​32-34) Nán aɲrunɲan junman mɔ sran kun di i anuannzɛ’n nun’n, yɛ ɔ kle kɛ ɔ manman Zoova-ɔ.

Kɛ n bu junman nga n dili be’n be akunndan’n, n wun i wlɛ kɛ nán kɛ n ti kpa tra min wiengu mun, annzɛ n si like wie yo tra be ti yɛ be mannin min junman sɔ mun-ɔn. Sanngɛ Zoova i aklunye dan’n ti yɛ ɔ mannin min junman sɔ mun-ɔn. N le nzuɛn wie mɔ be timan kpa-ɔ. Ɔ nin i sɔ ngba’n, ɔ fali junman sɔ mun wlali min sa nun. N si kɛ Zoova i fanngan nun ti yɛ n kwla dili junman kwlaa sɔ mun-ɔn. I lɛ nun’n wunmiɛn mɔ n lemɛn i’n, ɔ kleli kɛ Ɲanmiɛn i tinmin’n cɛnnin.—2 Kor. 12:9.