N̄kamana ke 1955. Ete ye eka mi ẹkenyene nnyịn irenowo ita; ami n̄kedi akpatre. N̄kokpon ke obio emi ẹkotde idahaemi Vantaa, ke usụk usụk Finland.

Isua ifan̄ mbemiso mmanade, eka mi ama ana baptism edi Ntiense Jehovah. Ete mi ikamaha nte eka mi ekedide Ntiense Jehovah ntre enye ikayakke eka mi ekpep nnyịn Bible m̀mê emen nnyịn aka mbono esop. Ntre ete mi mîdụhe ke ufọk, eka mi ama esida ifet oro ekpep nnyịn akpan n̄kpọ ifan̄ ke Bible.

Toto ke ekpri ke n̄kọtọn̄ọ ndiwụt ke nda ye Jehovah. Ke uwụtn̄kpọ, usen kiet ntem ini ndide isua itiaba, titia ufọkn̄wed nnyịn ama ayat esịt ye ami etieti sia mmen̄kenyịmeke ndita verilättyjä (verilättyjä edi mbat mbat uyo mbon Finland emi ẹsidade iyịp ẹnam). Mma oro ama ekịm uyo oro ke fork akama ke ubọk kiet, ada ubọk enye eken efịk mi mban̄ yak ntat inua enye esịn uyo oro. Mma n̄n̄wana ntuak enye ubọk, fork oro onyụn̄ ọbọhọ enye ọduọ.

Ini ndide isua 12, ete mi ama akpa. Ke enye ama akakpa, mma n̄keme ndisidụk mbono esop ndien. Mme brọda ke esop nnyịn ẹma ẹma mi etieti, oro akan̄wam mi nnen̄ede n̄kpere Jehovah. Mma ntọn̄ọ ndisikot Bible kpukpru usen, nsinyụn̄ ntịn̄ enyịn n̄kpep mme n̄wed esop Abasi. Mme n̄kpọ oro ẹken̄wam mi nna baptism ke August 8, 1969 ini ndide isua 14.

 Ke mma n̄kokụre ufọkn̄wed, ikebịghike mma ntọn̄ọ utom usiakusụn̄ ofụri ini. Urua ifan̄ ekebe, mma n̄ka Pielavesi emi ekperede ufọt ufọt Finland n̄kodu ke ebiet emi ẹkeyomde-yom mme ọkwọrọikọ.

Ke Pielavesi ke n̄kokụt Sirkka emi ekedidide edima n̄wan mi. Se ikanamde nnen̄ede mma enye ekedi ke enye ama osụhọde idem, idịghe editịm editịm mma, onyụn̄ enen̄ede ama Jehovah. Enye ikoyomke uwọrọiso, iyomke ọkpọsọn̄ ndunịm ndunịm uwem. Ama ọdọn̄ nnyịn mbiba ndinam ofụri se ikemede nnọ Jehovah, inamke n̄kpọ m̀mê nso utọ utom ke esop Abasi ẹnọ nnyịn. Ima inam ndọ ke March 23, 1974. Utu ke ndikoyom itie ndu ndia uwem nte mbufa mme ọdọ ndọ ẹsinamde mmọ ẹma ẹnam ndọ ẹma, ikaka Karttula emi ẹkenen̄erede ẹyom mme ọkwọrọikọ ikodu.

Toto ke ntọn̄ọ ntọn̄ọ ndọ nnyịn ke Jehovah owụt nnyịn ke edieke iyakde Obio Ubọn̄ imọ edi akpa, ke iyọnọ nnyịn se idade idu uwem. (Matt. 6:33) Ke uwụtn̄kpọ, ini idude ke Karttula, nnyịn ikenyeneke moto. Ikọtọn̄ọ uwem ye enan̄-ukwak. Edi ke ini etuep, ama esibịt nte ice. Efakutom oro ama okpon etieti, ntre ọkpọkọfọn inyene moto. Edi ikada m̀mọ̀n̄ okụk idep?

Edi itise, udọeka mi ama edi edise nnyịn. Enye ama ọnọ nnyịn moto esie. Enye ikakamake isọn ndomokiet ke moto oro, ntre n̄kukụre se akanade inam ekedi ndidep fuel nsịn. Idahaoro ima idinyene moto se idade ikwọrọ ikọ.

Jehovah ama owụt nnyịn ke edi utom imọ ndikụt ete ke imanam inyene se idade idu uwem, ke eke nnyịn edi ndinam n̄kpọ Obio Ubọn̄ esie edi akpa.

Ini isụk idụkde Ufọkn̄wed Mme Asiakusụn̄ ke 1978, Raimo Kuokkanen a emi eketienede ekpep n̄kpọ ke ufọkn̄wed oro ama ọdọhọ yak i-fill fọm Gilead. Ntre ima itọn̄ọ ndikpep Ikọmbakara man idot se ẹkotde Gilead. Edi ke 1980 mbemiso i-fill-de fọm oro, ẹma ẹkot nnyịn ididu ke Bethel ke Finland. Ini oro, ama odu ke Bethel, udûkemeke ndika Gilead aba. Sia ikoyomde ndinam n̄kpọ nnọ Jehovah ke ebiet emi enye ekerede ke enye ọfọn akan, idịghe ke ebiet emi ikerede, ima inyịme ndika Bethel. Edi oro ikakpanke nnyịn ndika iso n̄kpep Ikọmbakara man ini ke iso ikpenyene ifet ndika Gilead, nnyịn idot ndika.

 Isua ifan̄ ekebe, Otu Emi Ẹsede Ẹban̄a Utom Nnyịn ẹma ẹdọhọ ke mbon Bethel ẹkeme ndi-fill fọm Gilead. Inikiet inikiet, ima i-fill. Edi idịghe nte ke Bethel ikenemke nnyịn aba. Ama enem nnyịn etieti! Ikonyụn̄ iyom esop Abasi ẹkụt ke imekeme ndika itie emi ẹnen̄erede ẹyom un̄wam edieke idotde se ẹnọde ẹka. Ẹma ẹkot nnyịn Gilead. Ikodu ke ọyọhọ klas 79 emi ẹkekụrede n̄wed ke September 1985. Ẹkenọ nnyịn ika Colombia.

Ke Colombia, ẹkebem iso ẹdọhọ ikodu ke Bethel inam utom. Mma ndomo ofụri ukeme mi ndinam utom emi ẹkenọde mi. Edi isua kiet ekebe, mma n̄kere ke edi se ẹkpụhọde utom oro. Ntre mma ndọhọ ẹkpụhọ. Tọn̄ọ n̄kamamana, akpa ini emi n̄kanamde utọ n̄kpọ oro ekedi oro, tọn̄ọ oro nnyụn̄ nnamke aba. Ẹma ẹnọ nnyịn ikodu ke obio Neiva ke Huila ikwọrọ ikọ. Ikosụk idedi isụn̄utom.

Toto ke ekpri, ukwọrọikọ esinenem mi. Ini ndide asiakusụn̄ ke Finland, ndọhọ n̄wan kan̄a, ndusụk usen mma nsikwọrọ ikọ tọn̄ọ ke tụhi-tụhi usenubọk tutu eyo okụt. Ini inamde ndọ obufa obufa, ndusụk ini ami ye Sirkka ima isikwọrọ ikọ tọn̄ọ ke usenubọk tutu eyo ọsọn̄. Ikpaka ebiet emi oyomde usụn̄ ọkpọn̄ ufọk nnyịn, ndusụk ini ikesina ke moto nnyịn. Ntre nnyịn idiwatke inyọn̄ ufọk, ifiak ito ufọk idika utọ anyan usụn̄ oro. Oro ama esin̄wam nnyịn ikeme ndibak ntọn̄ọ ukwọrọikọ do edem usen.

Ini nnyịn mîkodụhe aba ke Bethel edi isụk idide isụn̄utom, ima ifiak ikop inem ukwọrọikọ nte ikesikopde. Mme owo ẹma ẹtọn̄ọ ndiwak ke esop nnyịn, ndien nditọete emi ẹtode Colombia ẹma ẹsikpono nnyịn, ẹma nnyịn, ẹnyụn̄ ẹkọm nnyịn ke se inamde.

Ke obio ifan̄ emi ẹkekperede Neiva emi ikodude ikwọrọ ikọ, Ntiense Jehovah ndomokiet ikodụhe. Ama enen̄ede afịna mi m̀mê eti mbụk edinam didie isịm mme itie ntre. Edi ke ntak n̄ka emi ẹkesụk ẹn̄wanade ẹyom yak ẹkpụhọ ukara, ikọfọnke mbon emi mîtoho mme obio oro ẹkedu do. Ntre mma mbọn̄ akam yak owo kiet ke mme obio oro akabade Ntiense Jehovah. N̄kekere ke ana utọ owo oro edidụn̄ ke Neiva ekpep akpanikọ. Ntre mma mbọn̄ akam n̄ko nte enye ama ana baptism ama, yak enye ọsọn̄ idem ke esop onyụn̄ afiak ọnyọn̄ obio mmọ ọkọkwọrọ ikọ. Akpakana ndiọn̄ọ ke se Jehovah ekerede ndinam ọfọn utịm ikikie akan se n̄kekerede oro.

Ke mma n̄kọbọn̄ akam oro mma, ikebịghike mma ntọn̄ọ ndikpep akparawa kiet emi ekekerede Fernando González Bible. Enye okodụn̄ ke Algeciras. Algeciras ekedi kiet ke otu mme obio emi Ntiense ndomokiet mîkodụhe. Kpukpru urua, enye ekesito do edi utom ke Neiva. To do di Neiva ama ebe kilomita 50. Mbemiso ikpepde Bible, enye ama esinen̄ede etịm idem. Ndien inikiet inikiet, enye ama ọtọn̄ọ ndidụk kpukpru mbono esop. Toto ke akpa urua emi n̄kọtọn̄ọde ndikpep Bible ye enye, ekesidi Fernando ama esịm obio mmọ, enye okot mme owo do obon, ekpep mmọ se enye ekekpepde.

Fernando akana baptism ke January 1990. Ọfiọn̄ oro ekedi ọyọhọ ọfiọn̄ itiokiet tọn̄ọ enye ọkọtọn̄ọ ndikpep Bible. Ekem ko, enye ama edidi asiakusụn̄ ofụri ini. Idahaemi ima idinyene Ntiense kiet emi ekedide owo Algeciras. Esop Abasi ẹma ẹkeme ndien ndinọ mme akpan asiakusụn̄  ẹkedu do sia ẹdiọn̄ọ ke n̄kpọ idinamke mmọ. Ke February 1992, ẹma ẹtọn̄ọ esop do.

Ndi obio mme Fernando oro kpọt ke Fernando ọkọkwọrọ ikọ? Ihih-o! Ke enye ama ọkọdọ n̄wan, mmọ mbiba ẹma ẹwọrọ ẹkedụn̄ ke San Vicente del Caguán. Ntiense ndomokiet ikonyụn̄ idụhe do. Mmọ ẹma ẹn̄wam yak ẹtọn̄ọ esop do. Ke 2002, ẹma ẹmek Fernando esenyịn circuit. Enye ye Olga n̄wan esie ke ẹnanam utom circuit tutu emi.

Se iketịbede oro ama ekpep mi ke enen̄ede ọfọn nsibọn̄ akam mban̄a mme n̄kpọ emi ẹbehede utom emi esop Abasi ẹnọde mi nnam. Jehovah esinam se nnyịn mîkemeke ndinam. Idem n̄kpọ, n̄kọ enye enyene utom idọk emi, idịghe nnyịn inyene.​—Matt. 9:38.

Ke 1990, ẹma ẹnọ nnyịn ikanam utom circuit. Akpa circuit nnyịn okodu ke Bogotá emi ekedide ibuot obio idụt oro. Utom oro ama enyek nnyịn idem. Ami ye n̄wan mi idi ikpîkpu owo, inyụn̄ inyeneke se inen̄erede idiọn̄ọ. Ikonyụn̄ imeheke nnyịn ndidụn̄ ke ebiet emi mme owo ẹwakde ntre. Edi Jehovah ama anam se enye ọkọn̄wọn̄ọde ke Philippi 2:13 ọnọ nnyịn. Itie oro ọdọhọ: “Abasi anam utom ke esịt mbufo, nte enemde enye, man mbufo ẹnyịme ẹnyụn̄ ẹnam.”

Aka ko, ẹma ẹnọ nnyịn ika circuit kiet ke Medellín. Obio oro ke n̄ketịn̄ mban̄a ke ntọn̄ọ ntọn̄ọ mbụk emi. Ntịme emi mme owo ẹkesikụtde ke efak ama emehe mmọ tutu ọkpọkọm ẹnam nso, ke enyịn mmọ n̄kpọ ndomokiet itịbeke. Ke uwụtn̄kpọ, usen kiet nte n̄kosụk n̄kpepde Bible ye owo, ẹma ẹtọn̄ọ nditop ikan̄ ke an̄wa. Mmọdọduọ ntem nna ke isọn̄ mma, edi n̄kemenede enyịn, owo emi n̄kekpepde Bible do etie, ke okot ikpehe aka, inamke-nam nte n̄kpọ ndomokiet etịbe. Ke enye ama okokot ikpehe ama, enye ama ọdọhọ mi yak idi-o, ọwọrọ an̄wa. Ekpri ini ekebe, enye ama asan̄a ye nditọwọn̄ iba odụk edi edidọhọ mi sụn̄sụn̄ ete: “Mbọk kûyat esịt ke akana n̄kemen nditọ mi ndidọn̄ ke ufọk.”

Enyene mme ini en̄wen emi edide akayak nsịn̄, n̄kpọ akpakada nnyịn ibuot. Usen kiet ini isụk ikwọrọde ikọ ke ufọk ke ufọk, n̄wan mi ama efehe ebịne mi, iso ama akpa ama. Enye ama ọdọhọ mi ke owo anyan imọ ikan̄ ke iso otop. Idem ama etịmede mi. Edi aka ko ima ididiọn̄ọ ke idịghe Sirkka ke owo oro okoyom nditop, ke okotop ete kiet emi akasan̄ade ebe Sirkka ke iso.

Nte ini akade, mme ntịme emi ẹkesisịnde ke efak ikedinen̄ekede inam nnyịn ndịk aba. Nte nditọete ke n̄kan̄ oro ẹkesikụtde utọ n̄kpọ oro ye se ikande oro, edi mmọ ke ẹka iso ẹnam n̄kpọ Jehovah ama ọsọn̄ọ nnyịn idem. Ima ibiere ite ke edieke Jehovah an̄wamde mmọ, ọwọrọ enye ayan̄wam nnyịn n̄ko. Ima isitiene item emi mbiowo n̄kan̄ oro ẹkesinọde nnyịn, isioho idem inyan, inyụn̄ iyak se isụhọde isịn Jehovah ke ubọk.

Edi ndusụk ini n̄kpọ ikesidiọkke nte ikekerede. Ini kiet ntem, ke ufọk emi n̄kakade ndikụt owo, eketie nte iban iba ẹda ke an̄wa ẹtọhọ, ke ẹsụn̄i idemmọ. N̄keben̄eke idem ndida nse utọk usen oro. Edi enyeneufọk ama ọdọhọ yak n̄kûfịna idem, yak n̄wọn̄ọde mbịne imọ ke etehe. Aka ko mma ndidiọn̄ọ ke idịghe utọk ke n̄kokop oro, ke  inịm iba ẹketịn̄ ikọ nte mbọhọidụn̄ mmọ ẹsitịn̄de.

Ke 1997, ẹma ẹmek mi andikpep ke Ufọkn̄wed Unọ Mme Asan̄autom Ukpep. b Ekesinenem mi ndidụk mme ufọkn̄wed esop Abasi, edi akananam n̄kekereke ke ẹkeme ndimek mi andikpep ke kiet ke otu ufọkn̄wed oro.

Nte ini akakade, ẹma ẹmek mi esenyịn district. Ini ẹketrede utom esenyịn district, mma mfiak n̄kedi esenyịn circuit. Oro ọwọrọ ke se ibede isua 30, mmedi andikpep, ndi esenyịn circuit, nnyụn̄ ndi esenyịn district. Mme edidiọn̄ emi nnyenede ke ntak mme utom emi ẹwak. Edi n̄kpọ ikesidịghe we-we-we kpukpru ini-o. Yak ntịn̄ se ikọ mi oro ọwọrọde.

Okokụt mi do, ndịghe mmemmem owo, n̄kpọ isinyụn̄ isọpke inyek mi idem ntre. Mme ido oro ẹsin̄wam mi ke ini n̄kpọsọn̄ mfịna. Edi ndusụk ini, nte ndomode ndinen̄ede se mîfọnke ke esop, mma nsitịn̄ ikọ mbe adan̄a ke ntak ọkpọsọn̄ ifịk. Enyene ini kiet emi n̄ketịn̄de ikọ nsọn̄ uyo ye ndusụk owo nte yak mmọ ẹwụt ke imama nditọete ẹnyụn̄ ẹdiọn̄ọ nte ẹnamde n̄kpọ ye nditọete, ke ini edide ami etịn̄ ikọ oro, nnamke ukem n̄kpọ oro nnọ mbon emi ntịn̄de ikọ emi nnọ.​—Rome 7:21-23.

Mme ndudue mi ẹsinam idem enen̄ede emem mi ndusụk ini. (Rome 7:24) Ini kiet ntem mma mbọn̄ akam ndọhọ Jehovah ke ọkpọfọn n̄kpọn̄ utom isụn̄utom oro mfiak nnyọn̄ Finland. Mbubreyo oro, mma n̄ka mbono esop. Se n̄kokopde do ama anam n̄kụt ke ọfọn nsọn̄ọ ntie nnam utom emi esop Abasi ẹkedọn̄de mi nnyụn̄ n̄ka iso ndomo ndinam n̄kpọ man n̄kpụhọde. Tutu esịm emi, mma nsitie n̄kere nte Jehovah ọkọbọrọde akam oro, esitụk mi ntem ke idem. N̄kpọ efen edi ke mmenen̄ede n̄kọm Jehovah nte enye an̄wamde mi, iyakke mme ndudue mi ẹkan mi ubọk.

Ami ye Sirkka imọkọm Jehovah nte enye ayakde ida utọ ediwak isua emi ke uwem nnyịn inam utom ofụri ini inọ enye. Ami n̄ko mmenen̄ede n̄kọm Jehovah nte enye ọnọde mi n̄wan emi amade mi ntem, onyụn̄ ọsọn̄ọde ada ye ami ofụri isua emi.

Ekpri ekpri ini do, mmọn̄ nsịm isua 70, ndinyụn̄ ndịghe aba andikpep ufọkn̄wed esop Abasi ye esenyịn circuit. Edi oro inamke mfụhọ. Ntak edi ke mmenen̄ede nnịm ke se inamde Jehovah adia ukpono edi nte isụhọrede idem inam se ikemede inọ enye, itorode enye, imade enye, inyụn̄ ikọmde enye ke ofụri esịt. (Mic. 6:8; Mark 12:32-34) Inaha inyene ikpọ utom ke esop Abasi mbemiso inamde se idinamde Jehovah adia ukpono.

Mma mfiak n̄kere nsio nsio utom emi nnamde ke esop Abasi, mmokụt ke idịghe ntak emi mfọnde n̄kan mbon en̄wen m̀mê ntak emi nnen̄erede ndiọn̄ọ n̄kpọ akanam ẹnọ mi mme utom oro. Nsa-o! Utu ke oro, mfọnido emi owo mîdotke akanam Jehovah ọnọ mi mme utom oro. Enye ama ọnọ mi mme utom oro kpa ye mme ndudue mi. Mmọdiọn̄ọ ke mîkpedịghe Jehovah akan̄wamde mi, n̄kpekemeke ndinam utom oro ndomokiet ntem n̄kụt ibuot. Kpukpru emi anam ndọhọ ke mme ndudue mi ẹnam ẹnen̄ede ẹkụt odudu Abasi.​—2 Cor. 12:9.