ယအိၣ်ဖျဲၣ်ထီၣ်ဖဲ ၁၉၅၅ ဒီးလၢယဒီပုၢ်ဝဲၢ်ခွါ သၢဂၤအကျါန့ၣ် ယကဲပှၤသဒါ. ယဒိၣ်ထီၣ်တၢ်လီၢ်န့ၣ် အအိၣ်ဘူးဒီး ကီၢ်ဖ့လဲ အပီၣ်လဲၣ်ကၢၢ်နံၤ လၢကလံၤစိးတခီ ဒီးပအိၣ်လၢ ဝ့ၢ်ဘဲထၤ.

တချုးလၢ ယအိၣ်ဖျဲၣ်ထီၣ်ဒံးဘၣ် စှၤကိာ်နံၣ်န့ၣ် ယမိကဲထီၣ် ယဟိဝၤပှၤအုၣ်အသး တဂၤ. မ့မ့ၢ်ယပါန့ၣ် ထီဒါတၢ်မ့ၢ်တၢ်တီ ဒီးတပျဲဝဲလၢ ယမိကသိၣ်လိပှၤ လံာ်စီဆှံ ဒီးလဲၤကိးပှၤလၢ တၢ်အိၣ်ဖှိၣ်လီၢ်ဘၣ်. အဃိ ယပါမ့ၢ်တအိၣ် လၢဟံၣ်ဘၣ်န့ၣ် ယမိသိၣ်လိပှၤ လံာ်စီဆှံ တၢ်မ့ၢ်တၢ်တီ အခီၣ်ထံးခီၣ်ဘိ.

စးထီၣ်လၢ ယနီၢ်ဆံးခါ တုၤလၢ ယဒိၣ်ထီၣ်န့ၣ် ယဆၢတဲာ်လီၤသးလၢ ယကဒိကနၣ် ယဟိဝၤယွၤ အကလုၢ်ထီဘိ. အဒိ ဘၣ်တဘျီ ဖဲယအိၣ် ၇ နံၣ်အခါ ခီဖျိလၢ ယတအီၣ် verilättyjä (ပှၤဖ့လဲဖိအကိၣ်လၢ ပှၤတ့ဝဲဒီးတၢ်သွံၣ်) အဃိ ယကၠိသရၣ်မုၣ် သးပှံၢ်ထီၣ်ယၤ ဖးဒိၣ်ညါ. အဃိ အဘံးယခၣ် ဒ်သိးယကိာ်ပူၤ ကအိးထီၣ်သး ဒီးအပၢနုာ်န့ၢ်ဆူၣ် ကိၣ်တက့ လၢယကိာ်ပူၤ. သနာ်က့ ယဆီၣ်ဖျိးကွံာ် နီၣ်တၢၤလၢ အစုလိၤ.

ယပါသံဖဲ ယအိၣ် ၁၂ နံၣ်အခါ ဒီးဖဲန့ၣ်အလီၢ်ခံ ယလဲၤထီၣ်ဘၣ် တၢ်အိၣ်ဖှိၣ်. ဒီပုၢ်ဝဲၢ်ခွါ လၢအဒိၣ်တုာ်ခိၣ်ပှဲၤတဖၣ် ပာ်ဖျါထီၣ် တၢ်သးအိၣ်ယၤအဃိ မၤစၢၤယၤဒ်သိး ယကလဲၤထီၣ်လဲၤထီလၢ နီၢ်သးတခီ. ယစးထီၣ် ဖးလံာ်စီဆှံ ကိးနံၤဒဲး ဒီးမၤလိ ပတၢ်ကရၢကရိ လံာ်လဲၢ် လီၤတံၢ်လီၤဆဲး. ယမၤဒ်အံၤအဃိ အမၤစၢၤယၤဒိၣ်မး ဒီးလၢခံ ယဒိးဘျၢထံဖဲ လါအီကူး ၈, ၁၉၆၉. ဖဲန့ၣ်အခါ ယအိၣ် ၁၄ နံၣ်.

 လၢခံ ယဖျိထီၣ်ကၠိဘျီ ယစးထီၣ်မၤ ပှၤလဲၤလၢညါ. ဒီးလၢခံစှၤကိာ်နွံန့ၣ် ယလဲၤအိၣ်လၢ တၢ်လီၢ်လၢ ပှၤလိၣ်ဘၣ်အါထီၣ် ပှၤမၤစၢၤတၢ်, ဖဲသဝီဖါလးဘံစံၤ လၢအအိၣ်ဘူးထီၣ်လၢ ကီၢ်ဖ့လဲ အခၢၣ်သး.

ဖဲဖါလးဘံစံၤန့ၣ် ယထံၣ်လိာ်သးဒီး စၢၤခး လၢအမ့ၢ် ပိာ်မုၣ်တဂၤလၢ အကဲထီၣ် ယမါသးဘိ. ယမါန့ၣ် အအိၣ်ဒီး တၢ်ဆီၣ်လီၤသး ဒီးအအဲၣ်ယဟိဝၤယွၤ ဒိၣ်မးအဃိ ယကၠဲးအီၤဖးဒိၣ်ညါ. အတမၤဒ်သိး အကန့ၢ်ဘၣ် လီၢ်လၤလၢအဂ့ၤကတၢၢ် မ့တမ့ၢ် ဒိးန့ၢ်ဘၣ် တၢ်ဖိတၢ်လံၤ လၢအဂ့ၤကတၢၢ်ဘၣ်. ပဝဲခံဂၤလၢာ်န့ၣ် ပဘၣ်သး ကျဲးစၢးမၤ ယဟိဝၤယွၤ အတၢ်မၤ လၢအဂ့ၤကတၢၢ် ဒီးပမ့ၢ်န့ၢ်ဘၣ် မူဒါတခါဂ့ၤ တခါဂ့ၤန့ၣ် ပသးအိၣ်မၤအီၤ. ပဖျီသးဖဲ လါမၢ်ၡး ၂၃, ၁၉၇၄. ဖဲန့ၣ်ဝံၤအလီၢ်ခံ ပတလဲၤဟးကသုၣ်ကသီဘၣ်, ဘၣ်ဆၣ် ပလဲၤလၢ ခးတူလၤ ဒီးတၢ်လီၢ်ဖဲန့ၣ် ပှၤလိၣ်ဘၣ် ပှၤစံၣ်တဲၤတဲလီၤတၢ်ဖိ သပှၢ်တၢၢ်.

စးထီၣ်ဖဲပဖျီသးဝံၤဘျီ ပထံၣ်ဘၣ်လၢ ယဟိဝၤယွၤ ပာ်ဖျါထီၣ်န့ၢ်ပှၤလၢ ပမ့ၢ်ပာ်ဆိ အဘီအမုၢ် လၢနီၣ်ဂံၢ်တၢ လၢပတၢ်အိၣ်မူပူၤန့ၣ် အကကွၢ်ထွဲပှၤ ဒီးဟ့ၣ်ပှၤနီၢ်ခိတၢ်လိၣ်ဘၣ်. (မး ၆:၃၃) အဒိ ဖဲပအိၣ်လၢ ခးတူလၤအခါ ပကါတအိၣ်ဘၣ်. ခီၣ်ထံးခါ ပဘၣ် လဲၤတၢ်က့ၤတၢ် လၢလ့ၣ်ယီၢ် ဒီးဖဲတၢ်ဂိၢ်ခါန့ၣ် တၢ်ဂိၢ်ဒိၣ်မး. အဃိ ဒ်သိးပကစံၣ်တဲၤတဲလီၤဘၣ် ဟီၣ်ကဝီၤလၢ ပတၢ်အိၣ်ဖှိၣ် ဘၣ်မၤဝဲအခါ ပလိၣ်ဘၣ်ကါ. သနာ်က့ ပကပှ့ၤကါအဂီၢ် ပစ့တအိၣ်ဘၣ်.

လၢတၢ်တမုၢ်လၢ်အပူၤ ယကၠီတဂၤ ဟဲအိၣ်သကိးပှၤ. ဒီးအပာ်တ့ၢ်န့ၢ်ပှၤအကါ. ကါအတၢ်အုၣ်ကီၤန့ၣ် (insurance) အဟ့ၣ်ဝဲ အပှ့ၤလၢာ်လံ. အိၣ်ဒၣ် ပဘၣ်ပှ့ၤထၢနုာ်က့ၤ ကါသိလီၤ. ခဲအံၤဒု ပကါအိၣ်လံ.

ယဟိဝၤယွၤ ပာ်ဖျါထီၣ်န့ၢ်ပှၤလၢ အမၤလၢပှဲၤ အမူဒါလၢ အကကွၢ်ထွဲပှၤ ဒီးဟ့ၣ်ပှၤနီၢ်ခိတၢ်လိၣ်ဘၣ်. မ့မ့ၢ်ပှၤန့ၣ် ပမူဒါအိၣ်လၢ ပဘၣ်ပာ်ဆိ အဘီအမုၢ် လၢနီၣ်ဂံၢ်တၢ လၢပတၢ်အိၣ်ပူၤ.

ဖဲ ၁၉၇၈ န့ၣ်ပထီၣ် ပှၤလဲၤလၢညါကၠိ. ဒီပုၢ်ဝဲၢ်ခွါရ့မိး ခူးခါနဲး a လၢအကဲ ပှၤသိၣ်လိတၢ်တဂၤ ဟ့ၣ်ကူၣ်ပှၤလၢ ပကတီၣ်ထီၣ်လံာ်လၢ ကလဲၤထီၣ် ကံးလဧးကၠိ. အဃိ ဒ်သိး ပကလဲၤထီၣ်ဘၣ် ကံးလဧးကၠိအဂီၢ် ပစးထီၣ်မၤလိ ကီၤလၤဝါကျိာ်. သနာ်က့ ဖဲ ၁၉၈၀ န့ၣ် ပမၣ်တတီၣ်ထီၣ်လံာ်ဒံးဘၣ်, ဘၣ်ဆၣ် ပှၤကွဲမုာ်ပှၤလၢ ပကမၤတၢ်လၢ ဝဲၤတြၢ်အရူ ဖဲကီၢ်ဖ့လဲ. ဖဲန့ၣ်အဆၢကတီၢ် ပှၤဘ့ၤသ့လးဖိ တီၣ်ထီၣ်လံာ်လၢ ကလဲၤထီၣ် ကံးလဧးကၠိ တန့ၢ်ဘၣ်. ဘၣ်ဆၣ် ပဘၣ်သး မၤယဟိဝၤယွၤ အတၢ်မၤလၢ တၢ်လီၢ်လၢ အဆိကမိၣ်ဝဲလၢ အဂ့ၤကတၢၢ် လၢပဂီၢ် ဒီးတမ့ၢ်လၢ ပဆိကမိၣ်လၢ အဂ့ၤကတၢၢ် လၢပဂီၢ်ဘၣ်.  အဃိ ပတူၢ်လိာ် တၢ်ကွဲမုာ်တခါန့ၣ်. ဒီးပဆိကမိၣ်လၢ ဘၣ်သ့ၣ်သ့ၣ် ခါဆူညါ ပကန့ၢ်ဘၣ်အခွဲးလၢ ပကတီၣ်ထီၣ်လံာ်လၢ ကလဲၤထီၣ် ကံးလဧးကၠိအဃိ ပဆဲးမၤလိ ကီၤလၤဝါကျိာ်ဒံး.

လၢခံစှၤကိာ်နံၣ်ဘျီ ပှၤပၢဆှၢတၢ်ကမံးတံာ် တဲဝဲလၢ ပှၤဘ့ၤသ့လးဖိ တီၣ်ထီၣ်လံာ်လၢ ကလဲၤထီၣ် ကံးလဧးကၠိန့ၢ်လံ. ပမၤပှဲၤလံာ်ပတံထီၣ် တဘျီဃီ. ပမၤဒ်န့ၣ် တမ့ၢ်ခီဖျိလၢ ပဘၣ်သး ဟးထီၣ်ကွံာ်လၢ ဘ့ၤသ့လးအဃိဘၣ်. ပမၤတၢ်လၢ ဘ့ၤသ့လးမုာ်မး. နီၢ်ကီၢ်န့ၣ် ပဘၣ်သး ဒိးသူပသးလၢ တၢ်လီၢ်လၢ ပှၤလိၣ်ဘၣ်အါထီၣ် တၢ်မၤစၢၤ. ပထီၣ်ဘၣ် ကံးလဧးကၠိ ဒီးပဖျိထီၣ် ကံးလဧးကၠိ ၇၉ ဘျီတဘျီ ဖဲလါစဲးပတ့ဘၢၣ် ၁၉၈၅. ဒီးပလီၤဘၣ်မူဒါလၢ ခိၤလါဘံၤယၤ.

လၢခိၤလါဘံၤယၤန့ၣ် ခီၣ်ထံးခါ ပလီၤဘၣ်မူဒါလၢ ဝဲၤတြၢ်အရူ. ယဂုာ်ကျဲးစၢးမၤ ယမူဒါအဂ့ၤကတၢၢ် ဘၣ်ဆၣ် ယမၤတၢ်ဖဲ ဝဲၤတြၢ်တနံၣ်ဘျီ ယတူၢ်ဘၣ်လၢ ပကဘၣ် မၤတၢ်လၢအဂၤတမံၤ. ဖဲတၢ်တဘျီန့ၣ် လၢယတၢ်အိၣ်မူအပူၤ ယဃ့လၢ ယကန့ၢ်ဘၣ် မူဒါလၢအဂၤတခါ အဆိကတၢၢ်တဘျီ ဒီးအလီၢ်ခံကတၢၢ်တဘျီလီၤ. လၢခံ ပလီၤဘၣ်မူဒါ ဒ်မံၤၡၢၤနရံၤအသိး လၢဝ့ၢ်နံဘၤ ဖဲဟဝ့လၤ အဟီၣ်ကဝီၤ.

ယမၤမံၤၡၢၤနရံၤ မုာ်ဒိၣ်မး. တချုးလၢ ယထီၣ်ပှၢ်ဒံးဘၣ် ဒီးယမၤပှၤလဲၤလၢညါ လၢကီၢ်ဖ့လဲအခါ ယစးထီၣ် စံၣ်တဲၤတဲလီၤတၢ်လၢ ဂီၤခီဂီၤဂီၤ တုၤလီၤလၢ ဟါခီတၢ်ခံးလီၤညါ. ဒီးဖဲယထီၣ်ပှၢ်ဒီး ယမါသီသီအခါ ပဟးစံၣ်တဲၤတဲလီၤတၢ် ဒီတနံၤညါ. ဒီးပမ့ၢ် လဲၤစံၣ်တဲၤတဲလီၤတၢ်လၢ တၢ်လီၢ်လၢ အယံၤဒီးပဟံၣ်န့ၣ် တဘျီတခီၣ် ပမံလၢပကါပူၤ. ပမၤဒ်အံၤအဃိ ပတလိၣ်နီကါဖးယံၤဘၣ် ဒီးလၢခံတဂီၤန့ၣ် ပစံၣ်တဲၤတဲလီၤဘၣ်တၢ်ဂီၤဂီၤ.

ပမၤဘၣ် မံၤၡၢၤနရံၤအဃိ ပတၢ်သးဆူၣ် လၢတၢ်စံၣ်တဲၤတဲလီၤ တၢ်မၤအဂီၢ်န့ၣ် ဟဲအိၣ်ထီၣ်ကဒီး ဒ်သိးလၢညါ. ပတၢ်အိၣ်ဖှိၣ်ဖိ နီၣ်ဂံၢ်အါထီၣ် ဒီးပထံၣ်ဘၣ်လၢ ဒီပုၢ်ဝဲၢ်မုၣ်ခွါ လၢအအိၣ် လၢ ခိၤလါဘံၤယၤန့ၣ် အဝဲသ့ၣ်အိၣ်ဒီး တၢ်အဲၣ်, တၢ်ပာ်ကဲ ဒီးသ့ၣ်ညါစံးဘျုးက့ၤတၢ်ဒိၣ်မး.

သဝီဖိလၢ အအိၣ်ဘူးဒီး ဝ့ၢ်နံဘၤန့ၣ် အိၣ်ဝဲအါမး ဒီးဖဲန့ၣ် ပှၤအုၣ်သးတအိၣ် နီတဂၤဘၣ်. အဃိ တၢ်သးခုကစီၣ် ကလဲၤတုၤလၢ တၢ်လီၢ်တဖၣ်န့ၣ် ဒ်လဲၣ်န့ၣ် ယဆိကမိၣ် တဘၣ်ဘၣ်. သနာ်က့ ခီဖျိလၢ သုးဖိတဖၣ် အိၣ်လၢကစၢၢ်ခိၣ်အဃိ နမ့ၢ်တကဲ ပှၤသဝီဖိ ဖဲတၢ်လီၢ်တဖၣ်န့ၣ်ဘၣ်န့ၣ် တၢ်လီၤဘၣ်ယိၣ်အိၣ်. အဃိ ယဃ့ထုကဖၣ်လၢ ပှၤလၢအအိၣ်လၢ သဝီတဖၣ်အံၤ ကကဲထီၣ် ပှၤအုၣ်သးတဂၤဂၤ. ဒီးယဆိကမိၣ်လၢ ဒ်သိး ပှၤတဂၤဂၤ ကကဲထီၣ် ပှၤအုၣ်သးအဂီၢ် အကဘၣ်အိၣ်လၢ ဝ့ၢ်နံဘၤ ဒီးမၤလိတၢ်မ့ၢ်တၢ်တီ. အဃိ ယဃ့ထုကဖၣ် စ့ၢ်ကီးလၢ ပှၤလၢကကဲထီၣ် ပှၤအုၣ်သးတဂၤန့ၣ် အဒိးဘျၢထံမ့ၢ်ဝံၤဘျီ အကလဲၤထီၣ်လဲၤထီ လၢနီၢ်သးတခီ ဒီးက့ၤစံၣ်တဲၤတဲလီၤတၢ်လၢ အကစၢ်သဝီ. နီၢ်ကီၢ်န့ၣ် ယကြၢးသ့ၣ်ညါလၢ ယဟိဝၤယွၤ ထံၣ်စိတၢ်ယံၤန့ၢ်ယၤဒံး.

လၢခံန့ၣ် ယစးထီၣ် မၤလိလံာ်စီဆှံဒီး ပိာ်ခွါသးစၢ်တဂၤ လၢအမံၤမ့ၢ် ဖၢၤနဲဒိၤ ကၢၤစါလဲး. ဖၢၤနဲဒိၤန့ၣ် အအိၣ်လၢ အဲလကၠံးစရဲး လၢအမ့ၢ် သဝီဖိတဖျၢၣ်လၢ ပှၤအုၣ်သး တအိၣ်နီတဂၤဘၣ်. အဟဲမၤတၢ်လၢ ဝ့ၢ်နံဘၤ ဒီးအဘၣ်လဲၤတၢ်က့ၤတၢ် ယံၤဝဲ ၅၀ ကံလိမံထၢၣ် (အမံးလာ် ၃၀) ဘျဲၣ်ညါ. အကတဲာ်ကတီၤပာ်စၢၤ အတၢ်မၤလိဂ့ၤဂ့ၤ ဒီးအလဲၤထီၣ် တၢ်အိၣ်ဖှိၣ် တဘျီဃီ. စးထီၣ်လၢ ဖၢၤနဲဒိၤ မၤလိတၢ် တၢတနွံန့ၣ် အကိးဖှိၣ်ဝဲ ပှၤအဂၤ လၢအအိၣ်လၢ အသဝီ ဒီးအသိၣ်လိ အဝဲသ့ၣ် တၢ်လၢအမၤလိဘၣ်ဝဲ လၢလံာ်စီဆှံအပူၤ.

ဖၢၤနဲဒိၤ မၤလိလံာ်စီဆှံန့ၢ် ဃုလါဝံၤအလီၢ်ခံ အဒိးဘျၢထံ ဖဲလါယနူၤအါရံၤ ၁၉၉၀. ဖဲန့ၣ်ဝံၤအလီၢ်ခံ အမၤပှၤလဲၤလၢညါ. လၢသဝီ အဲလကၠံးစရဲးန့ၣ် ခဲအံၤ ပှၤအုၣ်သး အိၣ်တဂၤလံ အဃိ ဝဲၤတြၢ်ဆှၢလီၤ ပှၤလဲၤလၢညါလီၤဆီဘူၣ်လံ ဒီးတၢ်ဘၣ်ယိၣ် တအိၣ်အါအါဘၣ်.  ဒီးဖဲ လါဖ့ၤဘြူၤအါရံၤ ၁၉၉၂ န့ၣ်တၢ်အိၣ်ဖှိၣ် အိၣ်ထီၣ်ဖဲ သဝီတဖျၢၣ်န့ၣ်တဖျၢၣ်.

ဒီပုၢ်ဝဲၢ်ခွါဖၢၤနဲဒိၤ တစံၣ်တဲၤတဲလီၤတၢ် ထဲလၢအကစၢ် သဝီပူၤဘၣ်. အထီၣ်ပှၢ်ဝံၤဘျီ အီၤဒီးအမါ လဲၤပၠီလၢ သဝီအဂၤတဖျၢၣ် လၢအမ့ၢ် စဲၤဘံၤစဲထ့ ဒဲခၤကွ့. ဖဲန့ၣ် ပှၤအုၣ်သး တအိၣ်နီတဂၤဘၣ်. သနာ်က့ အဝဲသ့ၣ် မၤစၢၤတၢ် ဒီးတၢ်အိၣ်ဖှိၣ် အိၣ်ထီၣ်ဖဲန့ၣ်တဖျၢၣ်. ဒီးဖဲ ၂၀၀၂ န့ၣ် ဖၢၤနဲဒိၤ ကဲထီၣ် ကဝီၤအပှၤကွၢ်တၢ်. ဒီပုၢ်ဝဲၢ်ခွါဖၢၤနဲဒိၤ ဒီးအမါအိကၤ ဆဲးမၤဝဲ ကဝီၤအပှၤကွၢ်တၢ် အတၢ်မၤ တုၤလၢခဲအံၤဒံး.

လၢတၢ်လဲၤခီဖျိ တခါအံၤန့ၣ် ယသ့ၣ်ညါဘၣ်လၢ ဖဲပဃ့ထုကဖၣ်အခါ အရ့ဒိၣ်လၢ ပကဘၣ်ဃ့တၢ်ဂ့ၢ် လီၤတံၢ်လီၤဆဲး လၢအဘၣ်ထွဲလိာ်သးဒီး ပမူဒါလၢ ယဟိဝၤယွၤ အတၢ်ကရၢကရိဟ့ၣ်ပှၤ. တၢ်လၢပမၤတသ့ဘၣ်န့ၣ် ယဟိဝၤယွၤမၤဝဲသ့. ဒီးပမ့ၢ်ဘၣ်တဲ တီတီန့ၣ် ယဟိဝၤယွၤ လီၤဂာ်ဒ်သိးဒီး အကဲစံာ်ကစၢ် ဒီးပကူးန့ၢ်တၢ်လၢအဂီၢ်.—မး ၉:၃၈.

ဖဲ ၁၉၉၀ န့ၣ်ပန့ၢ်ဘၣ်မူဒါလၢ ပကမၤ ကဝီၤပှၤကွၢ်တၢ် အတၢ်မၤ. ပလီၤဘၣ် မူဒါအဆိကတၢၢ်လၢ ဘိကိထး လၢအမ့ၢ်ဝဲ ဝ့ၢ်ခိၣ်. ပဘၣ်ယိၣ်လၢ ပမၤမူဒါအံၤ တသ့ဂ့ၤဂ့ၤဘၣ်. ယမါဒီးယၤန့ၣ် ပကဲပှၤမုၢ်ဆ့ၣ်မုၢ်ဂီၤဖိ ဒီးပတၢ်သ့တၢ်ဘၣ် လီၤလီၤဆီဆီ တအိၣ်နီတမံၤဘၣ်. ဒီးလၢညါန့ၣ် ပတအိၣ်ညီနုၢ်လၢ ဝ့ၢ်ဖးဒိၣ်အပူၤနီတဘျီဘၣ်. သနာ်က့ ပထံၣ်ဘၣ်လၢ ယဟိဝၤယွၤ မၤလၢပှဲၤ အတၢ်အၢၣ်လီၤဖဲ ဖံလံးပံၤ ၂:၁၃. ဖဲန့ၣ်တဲဝဲလၢ “ကစၢ်ယွၤ မ့ၢ်ပှၤလၢ အမၤဆူၣ်ထီၣ် သုဂံၢ်သုဘါလီၤ. ဒီးအဝဲဟ့ၣ်လီၤသု တၢ်သူၣ်အိၣ်သးအိၣ်တၢ် ဒီးတၢ်ဂံၢ်တၢ်ဘါလၢ သုကမၤတၢ် အဂီၢ်.”

လၢခံ ပလီၤဘၣ်မူဒါလၢ ဝ့ၢ်မဲးဒံၤလ့ လၢယတဲဖျါထီၣ်အဂ့ၢ် လၢအခီၣ်ထံးန့ၣ်. ပှၤလၢအအိၣ်လၢ ဝ့ၢ်မဲးဒံၤလ့န့ၣ် ထံၣ်ဘၣ်ညီနုၢ် တၢ်မၤဆူၣ်မၤစိးလံအဃိ အဝဲသ့ၣ် တဘၣ်ယိၣ်တၢ်အါအါဘၣ်. အဒိ ဘၣ်တဘျီ ဖဲယမၤလိသကိး လံာ်စီဆှံဒီး ပှၤလၢယက့ၤအိၣ်သကိးအီၤ တဂၤအခါ ပှၤစးထီၣ်ခးလိာ်သးလၢ ဟံၣ်ချၢ. ယဘူးကကြာ်လီၤ အိၣ်ခူသူၣ်ညါ. မ့မ့ၢ် ပှၤမၤလိလံာ်စီဆှံ တဂၤန့ၣ် အတပျံၤတၢ်ဘၣ် ဒီးဆဲးဖးလံာ်အဆၢ. ဖဲအဖးလံာ်ဝံၤအလီၢ်ခံ အလဲၤလၢ အဟံၣ်ချၢ. တစိၢ်ဖိဘျီ အဟဲက့ၤနုာ် လၢဟံၣ်ပူၤ ဃုာ်ဒီးဖိသၣ်ခံဂၤ ဒီးအတဲယၤလၢ “ဝံသးစူၤလီၤ, ယဘၣ်လဲၤကိးက့ၤယဖိ.”

တဘျီတခီၣ်န့ၣ် ပဘူးကဘၣ်ဒိညါ. ဘၣ်တဘျီ ဖဲပလဲၤလၢ တဟံၣ်ဘၣ်တဟံၣ်အခါ ယမါဟဲဃ့ၢ်လၢယအိၣ် ဒီးအဖျါလီၤဝါညါ. အတဲဝဲလၢ ပိာ်ခွါတဂၤ ခးဘၣ်အီၤ. ယနၢ်ဟူ ဒ်န့ၣ်အဃိ ယဖုးဘၣ်ယသး. သနာ်က့ လၢခံန့ၣ် ပသ့ၣ်ညါဘၣ်လၢ ပှၤခးတၢ်ဖိတဂၤန့ၣ် တဘၣ်သးခးဝဲ ယမါဘၣ်. အကခးလၢ ပှၤပိာ်ခွါအဂၤတဂၤ လၢအလဲၤတၢ် ဘူးဒီးယမါဟီ.

ပအိၣ်ဖဲန့ၣ် ယံာ်ထီၣ်တတီၤဖိဘျီ တၢ်မၤဆူၣ်မၤစိး မ့ၢ်ကဲထီၣ်သးလၢကျဲပူၤ သနာ်က့ ပတပျံၤတၢ် အါအါလၢၤဘၣ်. ဒီပုၢ်ဝဲၢ်မုၣ်ခွါလၢ အအိၣ်ဖဲန့ၣ်တဖၣ် ထံၣ်ဘၣ် တၢ်အိၣ်သးဒ်အံၤ နးန့ၢ်ပှၤဒံး. သနာ်က့ အဝဲသ့ၣ် သးတလီၤစၢ်ဘၣ်အဃိ ပန့ၢ်ဂံၢ်န့ၢ်ဘါဒိၣ်မး. ပဆိကမိၣ်လၢ ယဟိဝၤယွၤ မ့ၢ်မၤစၢၤအဝဲသ့ၣ်န့ၣ် အကမၤစၢၤပှၤစ့ၢ်ကီး. ဒီးထီဘိန့ၣ် ပမၤထွဲ လီၢ်ကဝီၤ တၢ်အိၣ်ဖှိၣ်သးပှၢ် အတၢ်ဟံးစုနဲၣ်ကျဲ, အိၣ်ဒီးတၢ်ပလီၢ်သး ဒီးအးလီၤ တၢ်အဂၤခဲလၢာ် လၢယဟိဝၤယွၤ အစုပူၤ.

တဘျီတခီၣ် တၢ်အိၣ်သးတနီၤန့ၣ် တလီၤဘၣ်ယိၣ် ထဲသိးဒီး ပဆိကမိၣ်ဘၣ်. ဘၣ်တဘျီ ယနၢ်ဟူ ပိာ်မုၣ်ခံဂၤ တဲအါလိာ်သးလၢ ဟံၣ်လၢ ယက့ၤဟးအိၣ်သကိးတဖျၢၣ်န့ၣ် အမဲာ်ညါ. အဝဲသ့ၣ် တဲအါလိာ်သးန့ၣ် ယတဘၣ်သး ကနၣ်ဃုာ်ဘၣ် သနာ်က့ ဟံၣ်ကစၢ် မၢယဟဲလၢ အဟံၣ်မဲာ်ညါ. လၢခံန့ၣ် ယသ့ၣ်ညါဘၣ်လၢ “ပှၤတဲအါလိာ်သး”  ခံဂၤန့ၣ် အဘၣ်လၢ ထိၣ်ကံၣ်ခံဘ့ၣ်. ထိၣ်ကံၣ်ခံဘ့ၣ်အံၤ အမၤပိာ်က့ၤဝဲ ပှၤလၢဟံၣ်ဃၢၤ အတၢ်ကတိၤ.

ဖဲ ၁၉၉၇ န့ၣ် ယဒိးန့ၢ်ဘၣ်မူဒါလၢ ယကသိၣ်လိ ကၠိလၢအသိၣ်လိပှၤလၢ ကကွၢ်ထွဲတၢ်အိၣ်ဖှိၣ်အဂီၢ်. b ယပာ်လုၢ်ပာ်ပှ့ၤ ကၠိလၢ ပတၢ်ကရၢကရိဒုးအိၣ်ထီၣ်ဝဲ ဒီးယလဲၤထီၣ် ကၠိတဖၣ်အံၤမုာ်မး. ဘၣ်ဆၣ် ယန့ၢ်ဘၣ် တၢ်ခွဲးတၢ်ယာ်လၢ ယကသိၣ်လိတၢ်န့ၣ် ယတဆိကမိၣ်ဘၣ် နီတဘျီဘၣ်.

လၢခံန့ၣ် ယမၤတၢ်ဒ် ကီၢ်ရ့ၣ်အပှၤကွၢ်တၢ်တဂၤ. သနာ်က့ ဖဲပှၤပတုာ်ကွံာ် တၢ်ရဲၣ်တၢ်ကျဲၤ ဘၣ်ဃးဒီး ကီၢ်ရ့ၣ်အပှၤကွၢ်တၢ်အခါ ယက့ၤမၤကဒါ ကဝီၤအပှၤကွၢ်တၢ် အတၢ်မၤ. အဃိ လၢအနံၣ် ၃၀ ဘျဲၣ်အတီၢ်ပူၤန့ၣ် ယန့ၢ်ဘၣ်မူဒါလၢ ယကသိၣ်လိတၢ် ဒီးမၤကဝီၤအပှၤကွၢ်တၢ် အတၢ်မၤ. မူဒါလၢ ယန့ၢ်ဘၣ်တဖၣ်အံၤ ကဲဝဲတၢ်ဆိၣ်ဂ့ၤ လၢယဂီၢ်အါမး. သနာ်က့ တၢ်အိၣ်သးတညီလၢယဂီၢ် ထီဘိဘၣ်. ဘၣ်မနုၤအဃိ ယတဲဒ်န့ၣ်လဲၣ်န့ၣ် ယကတဲပၠးနၤ.

ယၤန့ၣ် ယကဲပှၤတဂၤလၢ အသးဆူၣ် ဒီးနာ်န့ၢ်လီၤသး. ယတၢ်ပာ်သးအံၤ မၤစၢၤယၤဒ်သိး ယကလဲၤခီဖျိ တၢ်အိၣ်သးကီခဲအါမး. သနာ်က့ တဘျီတခီၣ် ယသးဆူၣ်တလၢ လၢယကမၤဘၣ်ဂီၢ်က့ၤ တၢ်ဂ့ၢ်ကီလၢ တၢ်အိၣ်ဖှိၣ်အပူၤ. ဘၣ်တဘျီ ယဟ့ၣ်ကူၣ်ပှၤတနီၤ ဆူၣ်ဆူၣ်လၢ အဝဲသ့ၣ် ကဘၣ်အိၣ်ဒီးတၢ်အဲၣ် ဒီးနၢ်ပၢၢ်စၢၤပှၤဂၤ. သနာ်က့ ယသ့ၣ်ညါလီၤသးလၢ ယကဲပှၤလၢ အတဲတမံၤမၤတမၠိ ဒီးယတအိၣ်ဒီးတၢ်အဲၣ် ဒီးတၢ်နၢ်ပၢၢ်စၢၤပှၤဂၤဘၣ်.—ရိ ၇:၂၁-၂၃.

ခီဖျိလၢ ယတၢ်ဂံၢ်စၢ်ဘါစၢ်အဃိ တဘျီတခီၣ်န့ၣ် ယသးလီၤစၢ် ဖးဒိၣ်ညါ. (ရိ ၇:၂၄) ဒီးဘၣ်တဘျီ ယဃ့ထုကဖၣ် ဒီးတဲယဟိဝၤယွၤလၢ ယမ့ၢ်တမၤ မံၤၡၢၤနရံၤလၢၤဘၣ် ဒီးက့ၤကဒါလၢ ကီၢ်ဖ့လဲန့ၣ် ကဂ့ၤဒၣ်ဟီ. သနာ်က့ ဖဲတၢ်တဟါန့ၣ် ယလဲၤထီၣ်တၢ်အိၣ်ဖှိၣ်. တၢ်ဟ့ၣ်ဂံၢ်ဟ့ၣ်ဘါလၢ ယနၢ်ဟူဘၣ်လၢ တၢ်အိၣ်ဖှိၣ်န့ၣ် မၤစၢၤယၤလၢ ယကဆဲးမၤ ယမူဒါ ဒီးဆဲးမၤနၢၤကွံာ် ယတၢ်ဂံၢ်စၢ်ဘါစၢ်. တုၤလၢခဲအံၤ ဖဲယဆိကမိၣ်ထီၣ်က့ၤ ဘၣ်ဃးဒီး ယဟိဝၤယွၤ စံးဆၢက့ၤ ယတၢ်ထုကဖၣ် လီၤတံၢ်လီၤဆဲးအခါ အထိးဘၣ်ယသးဒိၣ်မး. တကးဒံးဘၣ် ခီဖျိလၢ အမၤစၢၤယၤဒ်သိး ယကမၤနၢၤကွံာ် ယတၢ်ဂံၢ်စၢ်ဘါစၢ်အဃိ ယစံးဘျုးဘၣ်အီၤဒိၣ်မး.

ယမါဒီးယၤန့ၣ် ပန့ၢ်ဘၣ်တၢ်ခွဲးတၢ်ယာ်လၢ ပကမၤ ကစၢ်ယွၤတၢ်မၤ လၢဆၢကတီၢ်လၢပှဲၤ လၢပတၢ်အိၣ်မူ ဒီတစိၤညါအဃိ ပစံးဘျုး ယဟိဝၤယွၤဒိၣ်ထဲလဲၣ်န့ၣ် ပတဲမၣ်တဘၣ်ဘၣ်. တကးဒံးဘၣ် ယဟိဝၤယွၤဟ့ၣ်ယၤ မါလၢအအဲၣ်ယၤ ဒီးအသးတီတဂၤအဃိ ယစံးဘျုး ယဟိဝၤယွၤဒိၣ်မး.

တယံာ်လၢၤဘၣ်န့ၣ် ယကပှဲၤထီၣ် အနံၣ် ၇၀ ဒီးယကဘၣ် ပတုာ်ကွံာ် ယမူဒါလၢ ယသိၣ်လိတၢ် ဒီးကဝီၤအပှၤကွၢ်တၢ် အတၢ်မၤ. သနာ်က့ ယသးတဟးဂီၤဘၣ်. ဘၣ်မနုၤအဃိလဲၣ်န့ၣ် ခီဖျိလၢ ယနာ်သပှၢ်တၢၢ်လၢ ပမ့ၢ်မၤ ယဟိဝၤယွၤ အတၢ်မၤ လၢတၢ်ဆီၣ်လီၤသး ဒီးစံးထီၣ်ပတြၢၤအီၤ ခီဖျိလၢ ပအဲၣ်အီၤလၢ ပသးဒီဖျၢၣ် ဒီးစံးဘျုးအီၤန့ၣ် မ့ၢ်ဒၣ် ပမၤလၤကပီၤအီၤ. (မံ ၆:၈; မၢ် ၁၂:၃၂-၃၄) ဒီးပကမၤလၤကပီၤ ယဟိဝၤယွၤအဂီၢ် တလိၣ်လၢ ပကဘၣ်အိၣ်ဒီး မူဒါလၢအရ့ဒိၣ် လီၤလီၤဆီဆီဘၣ်.

ဖဲယဆိကမိၣ်ထီၣ်က့ၤ မူဒါလၢ ယဒိးန့ၢ်ဘၣ်တဖၣ်အခါ ယသ့ၣ်ညါဘၣ်လၢ ယဒိးန့ၢ်ဘၣ်မူဒါန့ၣ် တမ့ၢ်ခီဖျိလၢ ယဖၠဲးဒိၣ်န့ၢ်ပှၤဂၤ အဃိဘၣ်. ဒီးယန့ၢ်ဘၣ် မူဒါတဖၣ်အံၤ တမ့ၢ်ခီဖျိလၢ ယအိၣ်ဒီး တၢ်သ့တၢ်ဘၣ် လီၤလီၤဆီဆီ အဃိဘၣ်. နီၢ်ကီၢ်န့ၣ် ခီဖျိလၢ ယဟိဝၤယွၤ အတၢ်သးကညီၤ ဒိၣ်ဒိၣ်မုၢ်မုၢ်အဃိ အဟ့ၣ်ယၤ မူဒါတဖၣ်အံၤ. ယအိၣ်ဒီး တၢ်ဂံၢ်စၢ်ဘါစၢ် သနာ်က့ အဟ့ၣ်ယၤ မူဒါတဖၣ်အံၤ ဒီးယသ့ၣ်ညါလၢ ယဟိဝၤယွၤ မ့ၢ်တမၤစၢၤယၤဘၣ်န့ၣ် ယမၤလၢပှဲၤ ယမူဒါတန့ၢ်ဘၣ်. အဃိ ယတၢ်ဂံၢ်စၢ်ဘါစၢ်န့ၣ် အပာ်ဖျါထီၣ် ယဟိဝၤယွၤ အစိအကမီၤ.—၂ ကရံၣ် ၁၂:၉.