Bɔtera na kɔ bɔ olili so na so

Bɔ tra na kɔ bɔ bahyehyɛ naso

EBIE ASETENA NU DWIRƐ

Nyameɛ Tumi Aye Yenwo Ali Wɔ Me Mmerɛyɛlɛ Nu

Nyameɛ Tumi Aye Yenwo Ali Wɔ Me Mmerɛyɛlɛ Nu

MENE meye hɔle Colombia 1985. Yedwuli maen nanu ne, bɔ né ɔkɔ so ne, né ɔtte angorɛ koraa. Sɛ ɛkɔ nguro mbiri nanu a, né awaen ne bɔ mmɔden kyɛ, okotu bɛbɔ bɛtɔne nnubɔne nabo. Wɔ namue nemɔ anu koso, né ɔbɔ mmɔden kyɛ okotu bɛbɔ bedi atuturasɛm nabo. Wɔ Medellín, nekaa bɔ nziɛen yɛɛsone ne, né mmrandeɛ bɔ bɛdi atuturasɛm wɔ berɛ paa. Né bɛtɔne nnubɔne, bɛbɔ mmenia apoo, na né bɛbɔ bɛ paa maa beku mmenia. Bɛbɔ né bɛyɛ sɔ ne, né bennyi bɛngyɛ. Né waayɛ kyɛ, yahɔ aseɛ foforɛ bie so ne.

Ɔyɛle sɛɛ yeɛ yefili Finland ne, yɛhɔle South America ɔ? Na asuadeɛ benimɔ yeɛ manya ye wɔ sɔ afoɛ nemɔ nu ɔ?

BƆ ƆHƆLESO WƆ M’ASETENA NU WƆ FINLAND Ɔ

Bɛwole me 1955 nu wɔ Finland. Kuro bɔ nyini wɔ so ne, ɛnnɛ bɛfrɛ ye Vantaa. Né yɛte mmrienzua nza, na me yeɛ né nde kaa ɔ.

Me maame bɔle asu ɔɔyɛle Yehowa Danzeniɛ ne, afoɛ kaa bie si yeɛ bɛwole me ɔ. Nakoso, né me baba nguro kyɛ yɛso Yehowa, yeti né ɔmma me maame atee ma ɔne yɛ nzua Bible ne. Afei koso, né ɔmma yɛngɔ adesua. Yeti, sɛ me baba nne awuro a, yeɛ né maame ne yɛ sua nikye ɔ.

Nnili afoɛ nzoo ne, nzili gyinayɛɛ kyɛ ngɔyɛ bɔ Yehowa kuro ɔ

Ofi me ngwalaa nu, yeɛ nzili gyinayɛɛ kyɛ ngɔyɛ bɔ Yehowa kuro ɔ. Mmerɛ bɔ nnili afoɛ nzoo ne sɔa, né membena kyɛ medi verilättyjä bɔ né bɛyɛ ye wɔ sukuu nu ne bie. (Ɔte Finlandfoɛ pankeeki bɔ bafa mogya bayɛ ɔ.) Ɛhene ati, me madam fɛle me so yaa paa. Ɔfale yesa ko miane m’awogyee, kyɛbɔ ɔkɔyɛ a, ngobukye me noanu maa ɔkɔfa keeki ne kowura nu ɔ. Nakoso, mmɔle keeki ne ndole ase.

Nnili afoɛ 12 ne, me baba wuli. Ɛhene si ne, nhyɛle yebo ngɔle adesua. Aliemaamɔ bokale me paa, na ɛhene maa nyane ngɔsoɛ wɔ asafo nanu. Nhyɛle yebo ngengale Bible ne daa, na ne meto meboase mekenga asafo nwomaa ahoroɛ nemɔ. Sɔ bɔ nyɛle ne bokale me, yeti August 8, 1969 ne, mmɔle asu. Sɔ mmerɛ ne, né mali afoɛ 14.

Nyiele sukuu ne, wangyɛ yeɛ nhyɛle ateepakyelɛ adwuma nabo ɔ. Dapɛen kaa bie si ne, ngɔle kuro bie bɔ bɛfrɛ ye Pielavesi bɔ ɔwɔ Finland ne, na ngɔmmokale asafo bie bɔ behia adwurubɔfoɛ pee ɔ.

Pielavesi berɛ yeɛ nyiale Sirkka, bɔ nzieɛn ɔɔyɛle meye bɔ mekuro ye ne. Bɔ ɔmaa menye gyele yenwo paa yeɛ ole ye subaen pá, ɔne kyɛbɔ né osi dɔ Yehowa ne. Nna asetena nu nningyein bɔ ɔkɔmaa yenwo kɔtɔ ye ne, yeɛ ne ohia ye ɔ. Né yɛ nu biala pena kyɛ ɔfa ye mmerɛ mukoraati so Yehowa, ɔmva yenwo né dwumadie biala bɔ bɛkɔfa bɛkɔma ye ne. Yɛgyale March 23, 1974 nu. Kyɛ ahaa yɛkɔhɔ nekaa bie yɛkɔɔgye yɛnye ne, yɛhɔle kuro bie bɔ bɛfrɛ ye Karttula, ofikyɛ né behia adawurubɔfoɛ pee wɔ berɛ.

Sua bɔ né yɛte nu wɔ Karttula, bɔ ɔwɔ Finland ne

YEHOWA NEANE YƐ

Kar bɔ nniema ne fa mane yɛ ne

Yɛgyale ne ala yeɛ Yehowa maa yenwuni kyɛ, sɛ yɛfa ye soen yedimoa a, ɔkɔmaa yɛsa kɔha bɔ yehia ɔ. (Mat. 6:33) Mmerɛ bɔ né yɛwɔ Karttula ne sɔa, né yɛlle kar, yeti sakre yeɛ né yɛfa yetu atee ɔ. Nakoso sɛ ayire ba a, né ɛberɛ tra fridge nu. Nekaa bɔ né y’asafo ne yɛ asɛnga adwuma ne, né ɔte piri paa. Yeti sɛ né yɛkɔhora yɛkɔha nzɛmba ne wɔ nu mukoraati a, né yekohia kar. Nakoso, né yelle esikaa bɔ yɛkɔfa yɛkɔtɔ bie ɔ.

Ɛlɛho bie, nniema bɔ nni yesi ne, ɔɔneane yɛ boso. Ɔkɔ ne, ɔfale ye kar ne mane yɛ. Né watua yenwo insurance ne mukoraati, yeti petrol ngome yeɛ né yɛkɔtɔ ɔ. Afei de, né yanya kar bɔ né yehia ne. Ɛhe de, né yɛnye nne so.

Ɛhe amaa yanwu ye kyɛ, sɛ yɛfa Yehowa soen yedimoa a, ye koso, ɔkɔnea yɛ.

GILEAD SUKUU

Mmerɛ bɔ yɛhɔle Ateepakyelɛfoɛ Sukuu wɔ 1978 nu ne

Mmerɛ bɔ yɛhɔle Ateepakyelɛfoɛ Sukuu wɔ 1978 nu ne, Raimo Kuokkanen a bɔ né ɔboka bɛbɔ bekyire yɛ nikyee naso ne, ɔhyɛle yɛ ngunaen kyɛ, yɛhyehyɛ Gilead fɔɔm ne bie. Yeti yɛhyɛle yebo kyɛ yesua Brɔfo, kyɛbɔ ɔkɔyɛ a, yɛkɔhora yɛkɔhɔ bie ɔ. Nakoso, wɔ 1980 nu ne, bɛfrɛle yɛ kyɛ yɛɛyɛ adwuma wɔ Finland Bɛtɛl. Sɔ mmerɛ ne, sɛ né ebie yɛ adwuma wɔ Bɛtɛl a, né ɔngɔhora ngɔhyehyɛ Gilead fɔɔm ne bie. Nakoso nekaa bɔ né Yehowa kuro ne, yeɛ né yɛpena kyɛ ɔfa yɛ kɔ ɔ. Yeti yɛle yɛtole nu kyɛ yɛkɔhɔ Bɛtɛl ne. Nakoso, yɛhɔle so yesuane Brɔfo, kyɛbɔ ɔkɔyɛ a, sɛ yenwo atee ne bukye a, yɛkɔhora yɛkɔhyehyɛ Gilead fɔɔm ne bie ɔ.

Afoɛ kaa bie si ne, Akwangyerɛ Kue ne mane atee kyɛ, bɛbɔ bɛyɛ adwuma wɔ Bɛtɛl ne, bɛkɔhora bɛkɔhyehyɛ Gilead fɔɔm ne bie. Yɛtele nala, yɛhyehyɛle fɔɔm ne bie. Nakoso, ɔtte kyɛ né yɛnye ngye wɔ Bɛtɛl, na mmom né yaboa yɛnwo kyɛ nekaa biala bɔ behia mmokalɛ ne, sɛ yɛfata ngome de a, bɛfa yɛ bɛhɔ berɛ. Nziɛen, bɛtole asaa bɛfrɛle yɛ maa yɛhɔle Gilead, na September 1985 nu yeɛ yeyiele ɔ. Né yɛboka adesuakue bɔ ɔtɔ so 79 naso, na bɛfale yɛ bɛhɔle Colombia.

YƐ NZƐMBATRƐLƐ ADWUMA BƆ OLIMOA Ɔ

Yɛhɔle Colombia ne, bɛmaa yɛhɔle Bɛtɛl. Mmɔle mmɔden kyɛ, ngɔyɛ adwuma biala bɔ bafa bawura mesa wɔ berɛ ne. Nakoso, yɛtenane Bɛtɛl afoɛ ko si ne, nwuni kyɛ odikyɛ bɛma yɛ dwumadie foforɛ. Yeti ngane kyɛ bɛsesa me dwumadie ne, nakoso sɔ nikyee ne de, né nyɛle bie llé. Yesɔ nati, bɛmaa yɛɛyɛle nzɛmbatrɛlɛfoɛ wɔ kuro bie bɔ bɛfrɛ ye Neiva, bɔ ɔwɔ Huila mandam nu ne.

Asɛnga adwuma ne de, menye gye yenwo paa. Mmerɛ bɔ né nde sigyaniɛ ne, ne mekora mekɔ asɛnga fi ngyerɛmɔ kodwu nɔsoa. Yɛgyale foforɛ ne koso, sɛ me ne meye Sirkka kɔ asɛnga a, né yɛkyɛ paa. Sɛ yɛkɔ asɛnga wɔ nekaa bɔ ɔwɔ dede a, né yɛtaa yɛda yɛ kar nanu kyɛbɔ ɔkɔyɛ a, sɛ aleɛ kye a, yɛkɔhora yɛkɔtoa so ɔ.

Mmerɛ bɔ yɛɛyɛle nzɛmbatrɛlɛfoɛ ne, yesa yenyane anigye bɔ né daa ne yele wɔ asɛnga adwuma nanu ne bieku. Na asafo bɔ né yɛwɔ nu ne koso, mmeni pee wale nu. Aliemaamɔ bɔ né bɛwɔ Colombia ne, né bekuro sona, bebu nikye, na sɛ ɛyɛ nikyee ma bɛ a, né bɛnye sɔ.

MBAEƐ LE TUMI

Né nguro biemɔ pingye Neiva, bɔ né Yehowa Danzeniɛ biala nne berɛ ɔ. Yeti atee bɔ yɛkɔfa so yɛkɔha nzɛmba ne wɔ dɔ ne, né metaa medwene yenwo. Nakoso ɔnate atuturasɛm bɔ né ɔkɔ so wɔ berɛ nati, né ɔyɛ suro kyɛ ɛwɔfoɛ bie kɔɔtena berɛ ɔ. Yeti mmɔle mbaeɛ kyɛ, Yehowa ma ebie bɔ ofi sɔ porɛ nanu berɛ ɔɔyɛ Yehowa Danzeniɛ. Nakoso, né menwu ye kyɛ sana sɔ sona ne batena Neiva kora, né wahora wasua Bible ne. Yeti nza mmɔle mbaeɛ kyɛ, sɛ sona ne bɔ asu yie a, onya ngɔsoɛ ndɛ, na osa hɔ ye kuro ɔɔha nzɛmba ne wɔ berɛ. Nakoso, saa ne Yehowa ayɛ sɔ nikyee nanwo nhyehyɛɛ dadaada.

Ɛhene si ne, wangyɛ biala, yeɛ mene abrandeɛ bie bɔ bɛfrɛ ye Fernando González hyɛle yebo kyɛ yesua Bible ne ɔ. Né ofi Algeciras, na ɛberɛ koso, né Yehowa Danzeniɛ biala nne berɛ. Né Fernando pɛ kwanzii 30 (anaa kilomita 50) fi Algeciras ba adwuma wɔ Neiva. Né odimoa siesie yenwo yé kora né yasua nikye, na wangyɛ biala yeɛ ɔhyɛle yebo kyɛ ɔba asafo nhyiamu ɔ. Ofi dapɛen bɔ ɔhyɛle yebo kyɛ osua Bible ne, né ɔboaboa bɛbɔ bɛwɔ ye kuro berɛ ne noa, na né ɔka bɔ wasua ne bie kyire bɛ.

Mene Fernando wɔ 1993 nu

Fernando hyɛle yebo kyɛ osua Bible ne, bosome nzia si yeɛ ɔbɔle asu ɔ, wɔ January 1990 nu. Yesi ne, ɔɔyɛle ateepakyelɛniɛ. Afei de, ɔnate kyɛ né Yehowa Danzeniɛ wɔ Algeciras nati, sɛ né Bɛtɛl fa ateepakyelɛfoɛ titire kɔ berɛ a, né ɔnyɛ suro ko. Wɔ February 1992 nu ne, benyane asafo wɔ sɔ kuro naso.

Fernando anga nzɛmba ne wɔ ye kuro berɛ ngome, mmom, mmerɛ bɔ ogyale ne, ɔne ɔye tu hɔle kuro bie bɔ bɛfrɛ ye San Vicente del Caguán. Ɛberɛ koso, né Yehowa Danzeniɛ biala nne berɛ, yeti bɛbokale maa asafo wale berɛ. Wɔ 2002 nu ne, Fernando ɔɔyɛle manzin soneafoɛ, na ɔne ɔye Olga bayɛ sɔ adwuma ne waadwu ɛnnɛ.

Sɔ dwirɛ he amaa manwu ye kyɛ, sɛ yɛbɔ mbaeɛ yɛfa dwumadie bie bɔ bafa bawura yɛsa nanwo a, odikyɛ yɛka nningyein pɔtee nwo dwirɛ. Adwuma ne te Yehowa deɛ, na bɔ yɛngɔhora ye yɛ ne, ye de ɔkɔhora kɔyɛ.—Mat. 9:38.

YEHOWA YEƐ ƆMAA ‘YEKURO KYƐ YƐYƐ, NA YƐYƐ NNWUMAA KYƐBƆ ƆSƆ YE NYE Ɔ’

Wɔ 1990 nu ne, bɛmaa ngɔnyɛle manzin soneafoɛ. Yelimoa yɛhɔle Bogotá bɔ ɔte maen ne ahenguro nanu. Me ne meye de, yɛlle adom akyɛdeɛ sorongo biala, afei koso, né yɛtenanne kuro pirikua bɔ ɔte sɔ nu lle. Yeti né yɛ kunu tete yɛ paa. Nakoso, Yehowa maa yenwuni kyɛ edwirɛ bɔ ɔwɔ Filipifoɛ 2:13 ne te nahorɛ paa. Ɛberɛ ka kyɛ: “Ɔnate kyɛ Nyameɛ yeɛ ɔyɔ adwuma wɔ ɛmɔ nu maa ɛmɔkuro kyɛ ɛmɔyɔ, ná ɛmɔyɔ nnwumaa kyɛbɔ ɔsɔ ye nye ɔ.”

Yesi ne, manzin bɔ yɛhɔle nu ne, ɛberɛ yeɛ né Medellín wɔ ɔ. Sɔ kuro ne yeɛ ngane yenwo dwirɛ mmerɛ bɔ né mehyɛ me dwirɛ nabo ne. Né atuturasɛm ahɔ so alaa maa, sɛ ebie yɛ nikyee tɛɛ bie po a, né ɔnha bɛ ko. Ɛlɛho bie sɔa, né mene ebie yesua nikye, yeɛ yɛtele kyɛ bɛtoto tui wɔ sua ne si ɔ. Me kunu tele me maa menwo wosole me paa, nakoso bɔ ne mene sua nikyee ne de, né wato ye boase bɔ ɔkenga nwomaa ne ɔ. Ɔkenga yiele ne, ɔhahyirele me kyɛ ɔba. Yeti ɔhɔle aluo berɛ, na ɔba ne, né otira ngwalaa nyɔ sa. Yeɛ ɔhahyirele me kyɛ: “Ɛhe de fa kyɛ me, né odikyɛ mekɔfa me mmaa nemɔ.”

Ɔtɔ mmerɛ bie koso a, né yɛ ngoa la asane nu paa. Mekae kyɛ ɛlɛho bie, né yɛyɛ awuro-awuro asɛnga, yeɛ nwuni kyɛ meye le amirika ɔba nekaa bɔ ngyi ne ɔ, na né yenwo woso ye paa. Né yenwa biaa bie afa tui ahyire ye so. Ɛhe maa me kunu tele me. Nakoso nzieɛn yeenwuni ye kyɛ, saa nna ye yeɛ né biaa ne fa tui ne ba ye so ɔ, na mmom ne ɔto bɔ ebie bɔ ɔnate yenwo berɛ ɔ.

Yɛtenane berɛ kaa ne, ne yɛnzuro ko. Aliemaamɔ bɔ né bɛwɔ berɛ ne, bɔ né bɛfa nu ne, né ɔyɛ suro tra yɛ deɛ ne koraa, koso né bɛkora begyina yenoa. Ɛhene hyɛle yɛ ngunaen paa. Yeti yenyane gyidie kyɛ, sɛ Yehowa ahɔso aboka bɛ a, yede, ɔkɔboka yɛ koso. Yɛhɔle so yetiele mbanyi bɔ bɛwɔ berɛ ne afutue, yɛneane yɛnwo yé, na yɛfale yɛnwo yɛtole Yehowa so.

Ɔtɔ mmerɛ bie a, né tebea ne nyɛ suro kyɛbɔ né yesusu ne. Ɛlɛho bie, né nnate asɛnga nu, na awuro bɔ né mekɔ nu ne, ndele kyɛ né dede bie kɔso wɔ berɛ. Né waayɛ kyɛ mmrasua nyɔ bie yeɛ bɛbɔ bɛnwo alapaa ɔ. Ndele ye sɔ ne, na membena kyɛ mekɔ berɛ, nakoso ebie bɔ ɔwɔ awuro berɛ hahyirele me kyɛ mmra. Yesi ne, mmanwuni kyɛ saa né ɔtte ngondii, na mmom akoo nyɔ bie yeɛ né bɛyɛ dede ɔ.

YENYANE YENWO ATEE FOFORƐ, NA YEYIALE ƆHAW KOSO

Wɔ 1997 nu ne, bɛmaa ngongyireIe nikyee wɔ Asomvoɛ Ndeteyɛɛ Sukuu b nu. Né menye gye yenwo kyɛ ngɔhɔ asafo sukuu ahoroɛ ne bie, nakoso né menye nne so kyɛ, ngoohyire nikyee wɔ sɔ sukuu ne bie nu ɔ.

Yesi ne, mmanyɛle mandam soneafoɛ. Mmerɛ bɔ bɛyele mandam soneafoɛ adwuma ne befili berɛ ne, nza mmanyɛle manzin soneafoɛ. Yeti, mafa kɔbo afoɛ 30 mayɛ manzin soneafoɛ, na mahyire nikyee koso wɔ asafo sukuu ahoroɛ nu. Nhyiraa pee yeɛ manya ye wɔ sɔ dwumadie hemɔ nu ɔ. Nakoso, nna mmerɛ mukoraati yeɛ nningyein hɔle yé ɔ. Nzuati yeɛ meka sɔ ɔ?

Nde ebie bɔ nne akokoduro paa ɔ. Sɔ subaen he aboka me maa mahora magyina ɔhaw pee noa. Nakoso ɔtɔ mmerɛ bie a, né mepena memaa me dwirɛ yɛ se soma. Mekae kyɛ, né metaa meka mekyire aliemaamɔ kyɛ odikyɛ bɛdodɔ bɛnwo, na benya bɛnwo aboterɛ. Nakoso bɔ ɔyɛ nwanwa yeɛ ole kyɛ, sɔ mmerɛ ne, né me bɔbɔ nnne sɔ subaen pá ne bie.—Rom. 7:​21-23.

Mvomsoɛ bɔ ɔwɔ menwo nati, ɔtɔ mmerɛ bie a, né m’aba nu abu. (Rom. 7:24) Mmerɛ bie po de, mmɔle mbaeɛ nga ngyirele Yehowa kyɛ, mepena kyɛ meyakyi nzɛmbatrɛlɛ adwuma ne, na mesa mekɔ Finland. Sɔ nɔsoa ne, ngɔle asafo nhyiamu, na bɔ ndele ne, ɔbokale me maa nwuni kyɛ, odikyɛ mekɔso meyɛ nzɛmbatrɛlɛ adwuma ne, na me mmerɛyɛlɛ ne koso, meyere menwo medi so. Kyɛbɔ Yehowa mane sɔ mbaeɛ nanwo mmuayɛɛ ne, ɔhane m’ahone, na ɔbaadwu ɛnnɛ ne, meté kae. Meda Yehowa ase paa kyɛ, waboka me maa ngakangaka, mahora mali me mmerɛyɛlɛ naso ɔ.

YƐFA AKOKODURO YƐNEA KYẼABIE ATEE

Me ne Sirkka de, ɔyɛ yɛ fɛ paa kyɛ Yehowa maa yenyane yenwo atee yɛyɛle mmerɛ mukoraati soen adwuma ne bie ɔ. Mesa meda Yehowa ase kyɛ, ɔmaa nyane brasua bɔ okuro me, na odi nahorɛ ɔ.

Ɔngɔhyɛ, ngonya afoɛ 70. Ɔba sɔ a, ngɔyakyi manzin soneafoɛ adwuma, ɔne nikyee bɔ mekyire ye wɔ asafo sukuu ahoroɛ nu ne. Nakoso, ɛhe mmu m’abanu. Nzuati ɔ? Ofikyɛ mese kyɛ bɔ yenwo hia Yehowa paa yeɛ ole kyɛ, yɛkɔso ye wɔ anwobrɛaseɛ nu, na yahyɛ ye animnyam. (Mik. 6:8; Mak. 12:​32-34) Nakoso, yenwo nhia kyɛ yenya yenwo atee sorongo bie kora, né yahora yayɛ sɔ.

Sɛ menea mesi a, menwu ye kyɛ yenwo atee ahoroɛ bɔ nyane ne, ɔtte kyɛ né mebɔ mmɔden metra aliemaamɔ bɔ baha ne, anaa nne adom akyɛdeɛ sorongo bie ti ɔ. Mmom Yehowa adom bɔ ɔsone nati yeɛ ɔmaa nyane yenwo atee hemɔ, ɔmva yenwo ne mmerɛyɛlɛ bɔ ɔwɔ menwo ne. Na mese kyɛ, sɛ Yehowa ammoka me a, ahaa mengɔhora sɔ dwumadie nemɔ yɛ lle. Ɛhe amaa Nyameɛ tumi aye yenwo ali wɔ me mmerɛyɛlɛ nanu.—2 Kor. 12:9.

a Raimo Kuokkanen asetena nu dwirɛ, “Yɛasi Yɛn Bo Sɛ Yɛbɛsom Yehowa” ne, ɔwale April 1, 2006 Ɛwɛnelɛ Waen Twi deɛ nanu.

b Bafa Ahennie Nanwo Nzɛmbahãnɛfoɛ Sukuu ne basi ye gyanu.