Lendá lá ɔwɔmbɔ w'akambo

Lendá lá akambo lá yombasɛ́

ƆKƆNDƆ WƆ LOWIKO

Wɛdju wɛmi welumɛka wolo wɔ Ndjambe

Wɛdju wɛmi welumɛka wolo wɔ Ndjambe

WINÁ wɔ makome isa wadjɛmi lá Colombie lá 1985, owila w’otondo wololaka kfu la wayi wa lopango. Guvɛrnɛma djananaki l’eloyi w’antɔmbɔki wesadjɛki tobangi lá ngando, la djananaki lonkina lá enkókó l’angala watɔmbɔkisá. Lá djeke djɛ Medellin, l’idjena yɛ sotokambaka m’ɔkɔngɔ, wana w’ampame amɔtshi wayalaki antɔmbɔki washimbolaki anto l’amboka. Iwɔ wasadjɛki tobangi, wafutisɛki anto mfalanga dj’ipa ndananghela nyɛtshi, la wayakaki anto m’ɔtɛ wɔ mfalanga. Lako kaanga onto ɔmɔ l’anteyi kɛwɔ woyalisá la lowiko l’otale. Tɛnaki ngo ngete owikaso nde l’andja ankina.

Iya wopo wɔkɔnge ase Finlande ape, ɔmɔtshi má djeke djɛ nɔrɔ, yotopomanaka lá Amérique du Sud? Ko elakanyelo wɛkɔnge wɛ mawa l’ilá k’ɛnɔnyi wɛsɔ?

ƆLƐNGƐ WƆMI LÁ FINLANDE

Mbotshɔka lá 1955, ndjalaki la mama ipe y’ampame. Mfulaka lá djeke djɛ nɔrɔ kɛ Finlande, l’idjena y’etawɔ winá wɔsɔ ambɔ ngando kɛ Vantaa.

Nyɛnghɛmi alongolaka batisimo ete ngo Owakɛ wɔ Yehova ɛnɔnyi emangha lá ntondo kɛ lemi mbotshɔ. Koko, isɛkɛmi atakɔpaki akambo wa nsɔsɔlɔ kaanga ndambo daambi, la atakɔpaki kaanga mama ndjeka Bible laso kana ntɔtɔla tá nsanghanyɛ y’otshumano. Djɛko ndeke ndatolakanyɛka akambo wa nsɔsɔlɔ w’ewangelo wa Bible ngo winá wɔ papa ndotayalaki.

Mpetaka l’onkoko wɔ Yehova winá wɔ mawa ɛnɔnyi esambele

Ngo m’ɔlɛngɛ wɔmi, ntakɔpaki mpendola Yehova. Ndjɔmbɔmba, winá wɔ mayalaka l’ɛnɔnyi esambele, wetsha wɔmi wɔ nkalasa andjokaka nkɛlɛ efula mande lemi ntakɔpa ndɛ verilättyjä (Mɔnɛ kɛmɔtshi kɛ yalambaka l’ekila keyalaki epase epase ete ngo onkate). Nde anyamaka amangha la lɔwɔ lɔmɔtshi djɛ ndjipola ɔlɔmɔ, ko ɔsaka lɔsɔmɔ lɔ verilättyjä la lɔwɔ lonkina djɛ ndjingeyɛ la wolo l’ɔlɔmɔ wɔmi. Nanghaka la wolo djɛ nkfɛyɛ lɔsɔmɔ lɔkɔ má nkatshi djɛnde.

Isɛkɛmi avɔka winá wɔ mayalaka l’ɛnɔnyi 12. M’ɔkɔngɔ wɔ nyɔyi kɛnde, mbaka mbamba kɛ ndjingela nsanghanyɛ. Wananyɔ w’otshumano wandjilaki yimba efula, ko kɛsɔ kentshindaka djɛ mfula lá nyuma. Ntateyɛka ndjeka Bible lofu la lofu ole ndjeka enkanda wɛso w’Akristo la nkɔmɛ nkfumɔ. Nkfumbo djɛ wekelo djɛ wɔlɔ djɛsɔ nkotshɛ́ka djɛ ndongola batisimo winá wɔ mawa ɛnɔnyi 14, lá Ngɔndɔ k’enanɛyi 8, 1969.

Ndambo daambi m’ɔkɔngɔ wɔ lemi nshiyɛ nkalasa, mbangaka olemo wɔ yat’ekalo yɛ lotshinda. Lá mbengo imangha toko, nsɛkɔka tá idjena iyalaki la djonyi efula lá Pielavesi, entshupa la angando iyalaki l’anteyi kɛ Finlande.

Lá Pielavesi, mpomanaka isa Sirkka, wɔna omoto wolokomisá wadjɛmi wɔ ngandji. Ndɔkɔpaka efula ladjikɛnde ayalaki l’okitshakitshɛ la akɔpaki Yehova efula. Nde atahonaki djɛ ndjala l’okfudji kana la nkete efula djɛ demba. Lemi la nde takombolaki nkambela Yehova lá lɛdji lɔ sakokaka ndokambela, la tayalaki entshupa djɛ nkamba olemo onkfumɔ wɔ yatɔpɛyɛka. Totshukanaka lá Ngɔndɔ k’asato 23, 1974. L’edjena kɛ ntoyala ngo lemi la nde toko l’idjena imɔtshi, ete ngo anto efula yonanghaka, iso totshɔka ntokamba lá Karttula, ingangando imɔtshi yɛ Finlande, l’idjena iyalaki la djonyi efula dj’ansakodji y’Onkfumi.

Mvulu kɛ safutelaka lá Karttula, lá Finlande

YEHOVA ATOSEYƐKA EHOMBA WƐSO

Otuka wɔ mama kɛmi ndatotshikela

Ngo má bango djɛ bala djɛso, Yehova atɛnyɛka ante nde angotoseyɛ ehomba wɛso wɛ demba ntsha tombohetshɛ Onkfumi wɔnde l’edjena kɛ ntondo. (Mat. 6:33) Ndjɔmbɔmba, totayalaki l’otuka lá Karttula. Má bango, saheetaka nde la nkalo. Koko, tayalaki l’eleko k’amvula, ko ntshitshi kayalaki efula. Djɛ mpoposanyɛ l’etatshi kɛ looko k’otshumano wɔsɔ keyalaki ekekete efula, tayalaki la djonyi dj’otuka. Koko totayalaki la mfalanga yɛ nsomba.

Mama kɛmi kɛmɔtshi kɛ mpame ayɛka ndotowembola ipa la ntewoyɛ. Nde atɔpɛyɛka otuka wɔnde. Ashiyɛka nsomba enkanda w’otuka. Iso isilaka ngo esansɛ. Kaanga yayalaka nghɔsɔ, towaka otuka wɔ sahonaka.

Yehova atɛnyɛka ante nde ambɔsa odjito wɔ ntoseyɛ ehomba wɛso wɛ demba. Olemo wɔso yayalaka ngo wɔ mpetshɛ wapɔ w’Onkfumi l’edjena kɛ ntondo.

NKALASA KƐ GILIYADƐ

Nkalasa kɛ Tat’ekalo kɛ 1978

Winá wɔ singela lá Nkalasa kɛ Tat’ekalo lá 1978, Raimo Kuokkanen, a wetsha wɔso ɔmɔtshi atokembɛka djɛ ndodjɛ fɔrmilɛrɛ kɛ Nkalasa kɛ Giliyadɛ. Manyi, towangaka ndjeka Anglɛ l’okoma wɔ nkotshɛ akambo wa lɔmbama djɛ ntingela lá nkalasa kɛsɔ. Koko, lá 1980, lá ntondo k’iso ndodjɛ fɔrmilɛrɛ, watetaka djɛ ntokamba lá Biro djɛ filialɛ kɛ Finlande. L’etsho wɛsɔ, ase Betɛlɛ watalodjɛki fɔrmilɛrɛ kɛ Nkalasa kɛ Giliyadɛ. Koko takombolaki nkamba l’idjena yɛ Yehova ndɛnaka wɔlɔ iso nkamba, ape l’idjena yɛ iso sɛnaka wɔlɔ. Djɛko ndeke sawola leeta lɔsɔ. Kaanga yayale nghɔsɔ, tokindjɛka ndjeka Anglɛ djɛ nkonga ntsha lofu lɔmɔtshi tongowa mbamba kɛ ndodjɛ fɔrmilɛrɛ kɛ Giliyadɛ.

M’ɔkɔngɔ w’ɛnɔnyi emangha, Iloyi yɛ lɔndjɛ yɛpɛyɛka ase Betɛlɛ lotshungɔ lɔ ndodjɛ fɔrmilɛrɛ kɛ Giliyadɛ. Tolodjɛka mbala kɛkɔ kɛmɔ, koko kɛsɔ kepasakisola ente totayalaki l’osasa lá Betɛlɛ. Tayalaki l’osasa efula! Sakombolaka ngo ndjala entshupa djɛ ntokamba l’idjena y’oyɛwɔ la djonyi, ntsha tombokotshɛ akambo wa lɔmbama. Watetaka djɛ ntingela lá Nkalasa kɛ Giliyadɛ edjinge towaka mpɔlɔmɛ djɛ Nkalasa kɛ 79, lá Ngɔndɔ kɛ djuwa 1985. Watotomaka djɛ ntokamba lá Colombie.

ODJITO WƆ NTONDO WƆ SAWA ETE NGO AMISIƆNƐRƐ

Lá Colombie, watotomaka djɛ ntokamba lá biro djɛ filialɛ. Nanghaka la wolo djɛ nkotshɛ odjito wɔmi wɔ yampɛyɛ, koko m’ɔkɔngɔ w’ɔnɔnyi ɔmɔ lá filialɛ, nyɛnaka djonyi djɛ ntshikitanyɛ odjito. Ɔsɔ ndeke mbala kɛ ntondo la k’ekomo lá lowiko lɔmi, kɛ lemi ndɔmba ente watshikitanyɛ odjito wɔmi. Makɔ, watotomaka ete ngo amisiɔnɛrɛ lá ngando kɛ Neiva, lá kartier kɛ Huila.

Nsasangaki efula winá enkfumɔ l’olemo w’ipoposanyɛ. Winá wɔ mayalaka epolo la yat’ekalo lá Finlande, nkɔpaki mpoposanyɛ ngo má nkɛsɛ tii nkɔlɔ. Winá wɔ satshukana má bango, lemi isa Sirkka tahetshɛki mfu efula l’olemo w’ipoposanyɛ. Winá wɔ satshɔka ntopoposanyɛ l’idjena y’otale, tetamaki winá ɛmɔtshi l’otuka wɔso. Nangha nghɔsɔ atɔpɛyɛki mbamba kɛ nsamba mpetshɛ winá efula lá mboka la atɔpɛyɛki mbamba kɛ ntateyɛ olemo la nkɛsɛ dj’efula lofu lɔlɔnda.

Winá wɔ sawange nkamba ete ngo amisiɔnɛrɛ, tokalɔka ndjala l’osasalo l’olemo w’ipoposanyɛ ete ngo sayalaka ntondo. Otshumano wɔso wofulaka ngole wananyɔ l’ankaana yɛ Colombie wayalaki la dilɛmɛlɔ, la ngandji ole la djedjɛ lombombe.

NKFULU KƐ LƆLƆMBƆ

Angando imɔtshi itayalaki kaanga l’Owakɛ ɔmɔ, iyalaki entshupa lá ngando kɛ Neiva. Ndjalaki la yɛnyi efula winá wɔ matɔnɔlaka lá wopo wɔ losango lɔ wɔlɔ okokawɔ nkoma l’eteyi. Koko m’ɔtɛ w’ambandji, atayalaki idjena yɛ vu y’anto wapalekɔ́ ase mbandja ndala l’eteyi. Djɛko ndeke ndɔmbaka dj’onto ɔmɔtshi wɔ m’angando yɛsɔ akome Owakɛ wɔ Yehova. Lakanelaki ente onto ɔmɔtshi wɔ m’eteyi alintatshɛ lá Neiva djɛ ndjeka nsɔsɔlɔ. Ko, lalɔmbaki lonkina ente m’ɔkɔngɔ wɔ nde ndongola batisimo, angotshunde lá nyuma la angokalɔ tá ngando kɛwɔ djɛ ntopoposanyɛ. Lemi ntewaki ente Yehova ayalaki la nkando kɛ wɔlɔ ndeka kɛnɛ kɛ makanelaka.

Ndambo daambi masɔ, ntateyɛka ndjeka Bible la wɔna mpame ɔmɔtshi wɔ yetaka ambɔ Fernando González. Nde intatshɛki lá Algeciras, ngando kɛmɔtshi ketayalaki kaanga l’Owakɛ ɔmɔ. Fernando ananghaki kilɔmɛtrɛ 50 djɛ ndokamba olemo lá Neiva. Nde ayalɔngɔsɔlaki wɔlɔ efula lá wekelo onkfumɔ, lako ndjala ilá awangaka ndjingela nsanghanyɛ inkfumɔ. Mbengo imangha m’ɔkɔngɔ wɔ nde ntateyɛ wekelo, Fernando atshumanyɛki anto ankina lá ngando kɛwɔ djɛ ndalakanyɛ kɛnɛ kɛ ndekaka má Bible.

Isa Fernando lá 1993

Fernando alongolaka batisimo Ngɔndɔ kɛ ntondo 1990, ngɔndɔ isamalo m’ɔkɔngɔ wɔ nde mbanga wekelo wɔ Bible. M’ɔkɔngɔ wɔ lasɔ, nde akomaka yat’ekalo yɛ lotshinda. La Owakɛ ɔmɔ toko woyalaki ose Algeciras, biro djɛ filialɛ ɛnaki ante vu tayalaki efula, ko watawaki wopo wɔ ntoma tat’ekalo totshikitanyi t’eteyi, dj’ipa ndjila mbiko yɛwɔ lá mbalaka. Lá Ngɔndɔ k’ape 1992, otshumano ɔmɔtshi wokfumbamaka lá ngando kɛsɔ.

Fernando ndakomɛ mpoposanyɛ ngo lá ngando kɛwɔ? Lako! M’ɔkɔngɔ wɔ nde ntshuka, nde nya wadjɛnde wasɛkɔka tá San Vicente del Caguán, ngando kenkina ketayalaki l’Ewakɛ wɛ Yehova. Iwɔ wakotshɛ́ka djɛ nkfumba otshumano onkina. Lá 2002, Fernando asɔnamaka ete ngo olami w’edjingadjinga, nde nya wadjɛnde wakindjɛ nkamba lá olemo wɔsɔ tii lɔɔko kɛnɛ.

Má nkambo djenkomelisá djɛsɔ, mbaka olakanyelo ente, alekɔ djonyi ndɔmba nkambo kɔɔ djelendana l’edjito wɛso wɛ teokrasi. Yehova nanghaka kɛnɛ kɛ sopakoke nangha. Ladjikɛnde, oyɛwɔ nde vukelo djɛnde koko ape djɛso.​—Mat. 9:38.

YEHOVA NTƆPƐYƐKA ‘MPOSƐ LA WOLO WƆ NANGHA AKAMBO’

Lá 1990 watotomaka l’olemo w’edjingadjinga. Edjingadjinga kɛso kɛ ntondo yayale nde lá Bogotá, kapitalɛ kɛ Colombie. Odjito wɔsɔ wɔtɔpɛyɛka ndambo kɛ wɔma. Lemi isa wadjɛmi sayalaka nde anto w’anyanya, totayalaki l’akoka w’efula. Edjinge totekelaki ndjintasɛ lá ngando k’ekekete. Koko, Yehova akotshɛka daka djɛnde djɛ lá Filipɛ 2:13: ‘Ladjikɛnde lá nkiilika kɛnɛ k’osasangɛ, Ndjambe ndeke lonyosasadjɛ la lɔnyɔpɛyɛ mposɛ ole wolo wɔ nangha akambo.’

M’ɔkɔngɔ, watotomaka djɛ ntokamba lá edjingadjinga kɛmɔtshi lá Medellin, ngando kɛ motepelisa má bango. Anto wayalaki l’eteyi wekelaka efula la wayi wa mpango wayalaki l’entalimbo, ko nkambo djɛsɔ ntakiyanyɛki lonkina. Ndjɔmbɔmba, mbala kɛmɔtshi winá wɔ malɔndjɛka wekelo wɔ Bible, anto amɔtshi watateyɛka mbolana asase lá bandja djɛ mvulu k’ombeki wɔ maye ndowembola. Momosembama la looko koko ombeki wɔ Bible ndombokindjɛ mbala itenyi, ipa nkemɔ. Winá wɔ ndashiyɛ mbala, andɔmbaka ante nkoposa tá bandja. Ndambo daambi m’ɔkɔngɔ, nde akalɔka la wana wande wa daambi ko atepelaka la djoyi djɛ daambi ante: “Onyimeyɛ, ladjikɛnde ambɔlɔmbamaka ngo lemi ntɔsa wana wami.”

Winá ɛmɔtshi tayalaki lá mbalaka. Mbala kɛmɔtshi winá wɔ sotapoposanyɛka lá mvulu la mvulu, wadjɛmi alotaka me lemi, ko elongi kɛnde kekadjimɔka okoko okoko. Nde atepelaka ante wɔna mpame ɔmɔtshi ambonkanda asase. Nkambo djɛsɔ mpɛyɛka wɔma efula. Koko, m’ɔkɔngɔ toyɛka ndosipisoyɛ ente wɔna mpame wɔsɔ atawola Sirkka; ndawole nde mpame kɛmɔtshi ketahetaki entshupa lande.

M’ɔkɔngɔ w’etsho, totokaki akambo wa lopango wasɔ wɔma lonkina. Ewakɛ ɛmɔtshi w’ewikaki l’eteyi wepomanisá l’akambo ete ngo wasɔ kana waleka wasɔ watokembɛka efula. Totepelaka ente ntsha Yehova ákotshɛ́ka, mbɔ angotokotshɛ́ ole iso. Takambaki winá enkfumɔ l’alako wa tokokolo t’ase mbandja toyalaki l’eteyi, tananghaki akambo l’okoso dj’ipa ndɔkfɔ lá mbalaka edjinge tatshikaki akambo ankfumɔ l’akatshi wa Yehova.

Lá nsɔsɔlɔ, akambo ankfumɔ watakokaki ntoyakala mbalaka ete ngo safɛnyɛka. Mbala kɛmɔtshi ndjokaka ete ngo amato ape watolana lá bandja djɛ mvulu kɛ mawembolaka. Ntila yimba djɛ ndjewa lɔpɔsɔ lɔ yatepelaka lɔsɔ, koko kanga mvulu anshimelaka djɛ nsɛmɛla má bandja djɛnde. M’ɔkɔngɔ, tɛnaka lá nsɔsɔlɔ ente nkoso ipe ndeke lokolaki “etepela” w’anto watosukanyi.

EDJITO L’EKAKASANO ENKINA

Lá 1997, wansɔnaka ete ngo wetsha wɔ Nkalasa k’Onkfumbelo w’Enkambi. b Lemi lakɔpaki winá enkfumɔ ndjingela lá nkalasa yɛ teokrasi, koko ntafɛnyɛki kaanga ndambo daambi ente langowa odjito wɔ ndakanyɛ nkalasa kɛmɔtshi.

M’ɔkɔngɔ, ndjɛka ndokamba ete ngo olami wɔ distrikɛ. Winá wɔ nonghanyi kɛsɔ yoshilaka, nkalɔka tá olemo w’edjingadjinga. Djɛko ndeke l’ila k’ɛnɔnyi 30, ndjalaka l’osasa wɔ nkamba ete ngo wetsha la olami w’edjingadjinga. Edjito wɛsɔ weyalaka ikɔkɔ y’esako efula. Koko, atayalaki winá enkfumɔ wɔdju. Nyontshɔ nkonyopakisola.

Lemi ndekɔ la wolo efula. Ko kɛsɔ kenkotshɛ́ka djɛ lemi mpikama lá winá w’ekakasano. Koko, winá ɛmɔtshi layalaki l’osasalo w’indeko ko nsɛsaka nsembola akambo amɔtshi lá ntshumano. Lá mbamba kɛmɔtshi, lemi nkembɛka wananyɔ l’ankaana la wolo efula dj’iwɔ ndjala la ngandji ole l’ekanedji kɛ wɔlɔ te anto ankina. Koko yɛnyi nde, la winá wɛkɔ wɛsɔ, lemi mɔmɛlɛ ntayalaki la wekeka amɔtshi.​—Ɔrɔ. 7:21-23.

Lawokaki winá ɛmɔtshi ente lambɔlɛmba efula m’ɔtɛ wɔ wɛdju wɛmi. (Ɔrɔ. 7:24) Lá winá ɔmɔtshi, nshimelaka Yehova lá lɔlɔmbɔ ente angoyala wɔlɔ lemi nyima má olemo wɔ misiɔnɛrɛ ko nkalɔ tá Finlande. La nkɔlɔ djɛkɔ, ndjingelaka lá losanghanyɛ l’otshumano. Kɛnɛ kɛ moke lá losanghanyɛ lɔkɔ kenshikikɛka ente lemi ladjɛ ntshikala l’edjena kɛmi k’olemo la nkindjɛ nangha la wolo djɛ ndɔngɔsɔla evunga wɛmi. Tii lɔɔko kɛnɛ, wopo wɔ Yehova ndakadjimola lá lɔlɔmbɔ lɔmi lɔsɔ lá yopo yɛnama papoo, wongokotake oloko wɔmi. Ladjiko djɛ lasɔ, langɔkɔpake lombombe wopo wɔ ndankotshɛ́ la ngandji kenkfumɔ djɛ ndonga wɛdju wɛmi.

TOLENDA TÁ NTONDO L’ESHIKIKELO KENKFUMƆ

Lemi la Sirkka toyalaka la djedjɛ dj’efula te Yehova lá mpeyi kɛ ndatɔpɛyɛ kɛ mpetshɛ́ nsuke la lowiko lɔso lonkfumɔ lá olemo wɔ winá enkfumɔ. Ndekɔ lonkina la djedjɛ efula le Yehova lá wopo wɔ ndampɛyɛ wadji wɔ ngandji edjinge wɔ nkɔmano efula l’ilá k’ɛnɔnyi enkfumɔ wɛnɛ.

Lako ilá lowa ɛnɔnyi 70, ko lotshika mpeyi kɛmi kɛ wɔlɔ efula kɛ nkamba ete ngo wetsha wɔ nkalasa la olami w’edjingadjinga. Koko, nkambo djɛsɔ mpakiyanyɛ. Ladjikɛnge? Ladjikɛnde ndekɔ l’eshikikelo ente kɛnɛ keleka mpɛyɛ Yehova lomo nde ndokambela l’okitshakitshɛ la ndolumɛ l’oloko wɔso onkfumɔ la ngandji ole la djedjɛ. (Mika 6:8; Mar. 12:32-34) Dj’iso mpɛyɛ Yehova lomo apalɔmbama ngo iso ndjala l’edjito wɛ lomo.

Winá w’okanelami edjito wɛ mawa lá olonghanyelo wɔ Yehova, nsipisoyɛ ente mawa edjito wɛsɔ nde ape ladjikɛnde ndeka anto ankina kana ndekɔ l’akoka watshikitanyi. Lako, ape nghɔsɔ! Koko Yehova ampɛyɛka edjito wɛnde wɛsɔ m’ɔtɛ wɔ wɔlɔ wɔnde w’ipa wɔsɔdjɔmba. Nde ampɛyɛka edjito wɛsɔ kaanga oyɛmi la wɛdju. Ndjewa ente layalaki winá enkfumɔ l’akoka wa nkotshɛ edjito wɛsɔ ngo má okotshɔ wɔ Yehova. Lá lɛdji lɔsɔ, wɛdju wɛmi welumɛka wolo wɔ Ndjambe.​—2 Kɔ. 12:9.

a Ɔkɔndɔ wɔ lowiko wɔ Raimo: “Tɔsaka nkano djɛ nkambela Yehova,” woposaka l’Etange k’Olami kɛ Ngɔndɔ k’anɛyi 1, 2006, lá lingala.

b Nkalasa kɛsɔ ndeke yɔmbɔpɛnyɛ la Nkalasa kɛ Ansakodji y’Onkfumi.