Ni psaliwe hi 1955 naswona ka vamakwerhu va mina va vanharhu, mina a ni li wamutsongo wa kona. Ni kulele kusuhi ni doropa leli kumekaka aSul ka Finlândia leli swoswi li vitiwaka Vantaa.

Mamani wa mina a tsakamisiwe na ni nge se psaliwa, kambe papayi a a nga swi lavi swaku mamani a va Mboni ya Yehovha. A a nga mu pfumeleli mamani swaku a ni djondzisa Bibele kumbe a djondzisa vamakwavu va mina Bibele, kumbe a hi teka swaku hi ya mintlhanganwini. Hi mhaka leyo, mamani a a ko djondza na hina loko papayi a nga li kona.

Ku sukela na na ha li mutsongo, a ni tinyimisele ku yingisa Yehovha. Hi xikombiso, ka khambi limbenyani loko ni li ni 7 wa malembe, profesora wa mina a ni kwatelile hi ku kala ni nga dlanga a verilättyjä, ku nga swakudla swin’wani leswi swi dliwaka aFinlândia, leswi nga patsiwa ni ngati. Kambe a profesora wa mina a ni khomile marhama ya mina leswaku a ni dlisa pedasu lin’we la swakudla leswi. Se ni be voko la yena ivi a wisa garfu ni pedasu leli a a li tlhave hi garfu.

Nkama na ni ni 12 wa malembe, papayi a file. Loko se ku yendleke leswo, ni sungule ku ya mintlhanganwini. Vamakwerhu abandleni va ni khome kahle funtshi leswo swi ni pfunile swaku ni kulisa wunghanu la mina na Yehovha. Ni sungule ku lerha Bibele siku ni siku ni tlhela ni tinyika nkama wa ku ma djondza kahle mabuku ya nhlengeletanu. Phela ku va ni tinyike nkama wa ku djondza, swi ni pfunile leswaku ni tinyiketela ka Yehovha ni tlhela ni tsakamisiwa. Se hi diya 8 ka Agosto wa 1969 ni tsakamisiwile na ni ni 14 wa malembe.

 Ndzhakunyana ka loko ni hete xikola, ni ve mupfuli wa ndlela wa nkama hinkwawu, naswona loko se ku hundze mavhikinyana, ni ye ni ya pfunisa lani ku nga ni vachumayeli vavatsongo aPielavesi, kusuhi ni centro ka Finlândia.

A Pielavesi, ni tive Sirkka lweyi hi ku famba ka nkama a nga va nsati wa mina. Ni mu rhandze hintamu hi leswi a a tshamise xiswona. A a tiveka hansi funtshi a a mu rhandza hintamu Yehovha. Yena a a nga lavi swilo swa ku tala kambe a a tsaka hi swilo swaswitsongo leswi a a li na swona. Hina vambirhi a hi lava ku yendla leswi nga ka matimba ya hina leswaku hi tirhela Yehovha, ku tlula ku karhateka hi mintirho leyi hi nga ha vaka na yona ka nhlengeletanu ya Yehovha. Hi chade hi diya 23 ka Março wa 1974. Handle ka ku va hi ya a lua de mel, hina hi fambe hi ya tirha aKarttula, ku nga teritoriyu leli a li ni vachumayeli vavatsongo.

Ku sukela loko hi chadile, Yehovha a swi kombisile swaku minkama hinkwayu wa hi hlayisa hi ku hi nyika hinkwaswu leswi hi swi lavaka swaku hi tama hi hanya, loko hi rhangisa Mfumu wa yena ku sungula. (Mat. 6:33) Hi xikombiso, nkama hi nga sungula ku tirha aKarttula, a hi nga na movha, a hi tolovela ku famba ka teritoriyu hi basikeni. Kambe loko ku fika nkama wa wuxika a ku titimela swinene ka ndhawu liyani. Leswaku hi kota ku fikelela ndhawu yayikulu ka teritoriyu la hina a swi lava hi va ni movha, kambe a hi nga na male ya ku xava movha.

Siku lin’wani makwenu wa mina a te a ta hi pfuxela, a gama a hi nyika movha. Phela a movha wolowo a a te ni ku wu hakelela ni maseguru; xa hina a ko va ku chela combustível ntsena. Phela se a hi wu kumile movha lowu a hi wu lava.

Yehovha a hi kombile swaku a a ta hi nyika hinkwaswu leswi a hi swi lava. Lexi a hi fanele hi xi yendla a ku li ku rhangisa Mfumu wa yena ka wutomi la hina.

Nkama lowu a hi li Xikola xa Vapfuli va Ndlela hi 1978, makwerhu Raimo Kuokkanen, a mun’we wa vadjondzisi va hina a hi pfunile swaku hi prenxera petição swaku hi ya Xikola xa Jiliyadi. Ku sukela kolanu hi sungule ku va hi fundhela ku vulavula Xinghiza na hi lava kuva hi vitaniwa ka Xikola xa Jiliyadi. Hi 1980, na hi nge se prenxera petição la ku ya xikola, hi vitaniwile swaku hi ya tirha a betele la Finlândia. Phela ka nkameni lowuyani a Vabetelita a va nga pfumeleliwi swaku va prenxera petição la ku ya Jiliyadi. Kambe hina a hi lava ku tirha lani Yehovha a ku vonaka swaku ku khwatsi, handle ka lomu hina a hi ku lava. Hi yona mhaka leyo hi nga pfumela xirhambu lexo. Hambileswo, hi tame hi fundha a Xinghiza na hi pimisa ka leswaku siku lin’wani hi nga tshuka hi vitaniwa ka Xikola xa Jiliyadi.

Loko se ku hundze malembenyana, Ntlawa Lowu Rhangelaka wu pfumelele leswaku vamakwerhu lava a  va tirha Betele na vona va nga ya ka Xikola xa Jiliyadi. Hi nkama wolowo hi tekele ku prenxera petição swaku hi ya ka Xikola xa Jiliyadi. Kambe a hi yendlanga leswo hileswi a hi nga ha swi rhandzi ku tirha Betele, kambe a ho tinyikela swaku loko ku ni ndhawu lani ku nga ni xilaveko xa vachumayeli a hi tinyimiselile ku ya pfunisa kona. Hi game hi rhambiwa swaku hi ya ka turma la wu 79 la Xikola xa Jiliyadi funtshi hi hete ku djondza xikola lexi hi Setembro wa 1985; naswona hi game hi rhumeliwa ku ya tirha Colômbia.

A nkama hi nga fika Colômbia, hi rhumeliwe swaku hi ya tirha betele. Phela ni yendle hinkwaswu leswi ni nga swi kota swaku ni titwananisa ni ntirho lowu a wu yendliwi betele, kambe loko se ku hundze lembe, ni kombelile leswaku ni txintxiwa ni nga ha tirhi betele, kambe ni ya ka ndhawu yin’wani. A lelo ku ve khambi la ku sungula ni nga yendla leswo ka wutomi la mina funtshi a na ha tlhelanga ni swi yendla. Hi game hi rhumeliwa swaku hi ya va vamisiyonariyu ka doropa la Neiva, aHuila.

Ku sukela khale mina na swi rhandza ku chumayela. Loko ni nge se chada a ni li mupfuli wa ndlela aFinlândia. A ni sungula ku chumayela logo nimixo funtshi a ni vuya kaya nkameni lowuyani wa nimadlambu. Loko se ni chadile, a hi chumayela siku hinkwalu. Loko hi yendzela materitoriyu lawa a ma kumeka kule ni le kaya, a hi tolovela ku va hi yetlela movheni; leswo a swi yendla swaku hi popara nkama naswona ka siku leli landzelaka a hi swi kota ku va hi pfukela hi chumayela mahungu ya ku tsakisa.

Ku va va hi rhumele swaku hi ya nsin’wini swaku hi ya chumayela, swi hi tsakise hintamu hikusa hi leswi a hi swi rhandza ku sukela khale. A bandla leli a hi li ka lona li kulile hintamu, naswona hi swi vonile swaku vamakwerhu aColômbia a va va hlonipha hintamu vanhu van’wani va tlhela va va ni lirhandzu funtshi a va swi khensa leswi a va yendleliwa swona hi van’wani.

Kusuhi ni lani a hi tirha kona aNeiva, a ku nga na Mboni ya Yehovha ni yin’we. A ni swi lava hintamu swaku mahungu ya ku tsakisa ma fika ka tindhawu letiyani, kambe leswi a ku ni swigevenga leswi a swi vanga hasahasa ka tindhawu letiyani, a swi ni nghozi ku va munhu wa ndhawu yin’wani a ya chumayela seniyani. Hi mhaka leyo, a ni khongela ka Yehovha ni mu kombela swaku ku va ni Mboni ya Yehovha ka yinʼwe ya tindhawu letiyani. Hi ku ya hi mavonelo ya mina, a ni ku swi nga yampsa loko ko suka munhu ka yinʼwe ya tindhawu letiyani a ta aNeiva lani a hi tirha kona, a ta djondza ntiyiso a gama a tsakamisiwa; a kulisa wunghanu la yena na Yehovha se a tlhela a ya ka doropa la yena a ya chumayela mahungu ya ku tsakisa. A ni nga swi tivi swaku Yehovha a a ta yendla malulamiselo man’wani ya ku yampsa ku tlula leswi a ni swi pimisile.

Ni sungule ku djondza Bibele ni jovhem lin’wani leli vitaniwaka Fernando González. Yena a a tshama Algeciras, ku nga lin’we la madoropa lawa a ku nga na Timboni ta Yehovha. Fernando a a famba kolomuyani ka 50 wa makilometru swaku a ya tirha aNeiva. Yena a a tilunghiselela khwatsi ka djondzo yin’wani ni yin’wani. Nakambe a tlhele a sungula ku va kona mintlhanganwini. Ku sukela ka vhiki la ku sungula a djondze Bibele, Fernando se a a djondzisa vanhu vambenyani ka doropa la yena hi leswi a nga swi djondza ka Bibele.

Fernando a game a tsakamisiwa hi Janeiro wa 1990, na se ku hundze 6 wa tiwheti na a sungule ku djondza Bibele. Fernando a sungule ku va mupfuli wa ndlela wa nkama hinkwawu, naswona leswi ka doropa leli a a ta hi ka lona a Algeciras se a ku ni Mboni ya Yehovha, aBetele li rhumele vapfuli va ndlela va ku hlawuleka swaku va ya chumayela ka ndhawu liyani. Se hi Fevereiro wa 1992 ku hambiwe bandla la nyuwani aAlgeciras.

 Kambe Fernando a nga yo chumayela ka doropa la yena ntsena. Loko se a chadile, yena ni nsati wa yena va ye São Vicente del Caguán, ku nga doropa leli a li nga na Timboni ta Yehovha. Loko va fikile seniyani, va pfunisile swaku ku va ni bandla. Hi 2002 Fernando a vekiwile swaku a va mudjikelezi, funtshi ni swoswi, yena ni nsati wa yena va ha tama va pfuxela mabandla.

Ka xiperiyensiya xa Fernando, ni djondze swilo swa lisima hintamu, ku nga ku kongoma mhaka ka swikhongelo swa mina leswi fambisanaka ni mintirho yin’wani ni yin’wani leyi ni yi yendlelaka Yehovha. Yehovha a nga yendla swilo leswi hina hi kalaka hi nga swi koti, hikusa a ntirho wa ku tshovela i wa yena. — Mat. 9:38.

Hi 1990 ni vekiwe swaku ni va mudjikelezi. Ndhawu ya ku sungula lani hi nga rhumeliwa kona, ku ve ka doropa la Bogotá. Phela leswo swi hi vilelise hintamu hikusa hina hi vanhu va ku toloveleka funtshi a hi nga swi tolovelanga ku tshama ka doropa lalikulu leli nga tala hi vanhu ni swilo. Mina ni nsati wa mina a ku nga na ntirho wa ku hlawuleka lowu a hi kota ku wu yendla. Kambe hi swi vonile hi ya hina matihlo swaku Yehovha a swi hetisisile leswi nga tsaliwa ka buku la Vafilipiya 2:13, leyi nge: “Xikwembu xi yendla swilo hi ndlela leyi xi yi tsakelaka, xi mi nyika ku navela ni matimba ya ku yendla hinkwaswu leswi xi swi lavaka.”

Hi ku famba ka nkama hi rhumeliwe swaku hi ya va vadjikelezi ka ndhawu yin’wani leyi kumekaka ka doropa la Medellín, ku nga doropa leli ni nga vulavula hi lona ku sunguleni. A vanhu va seniyani se a va tolovele wugevenga lomu tindleleni, lakaku a va nga ha na mhaka na lona. Hi xikombiso, siku lin’wani na ni fambisa xidjondzo, va sungule ku duvulela kusuhi ni lani a ni fambisa kona xidjondzo. Phela a ni lava ku b’arhama hileswi a ni chava, kambe xidjondzo xa mina xi tame xi tilerhela paragrafu ku rhuleni na xi nga karhateki hi nchumu. Nkama lowu xi nga gama ku lerha paragrafu xi kombele ku sukanyana. Xi vuye na xi khome vana va xona vambirhi, xi gama xi ni byela leswi na xi chunsekile: “Ni rivaleli! Swi lave ni sukanyana ni ya teka vana.”

Hi tlhele hi humeleliwa hi swilo swa ku karhata swinene. Ka khambi lin’wani loko hi li ku chumayeleni ka nsimu ya munti ni munti, nsati wa mina a tile hi ku tsutsuma na a chava swinene funtshi na a rhurhumela. A ni byele leswi: “Ku ni munhu lweyi a lavaka ku ni duvula.” Phela ni chave hintamu loko a ni byele leswo. Kambe hi game hi tsumbula swaku lweyi a a duvulela a a nga lavi ku duvula Sirkka; a a lava ku duvula lweyi a a li tlhelweni ka yena.

Hambileswi a hi chava ka xiyimu lexiyani, hi tiyisiwe hintamu loko hi vona vamakwerhu va ndhawu liyani na va tinyimisele ku tama va tirhela Yehovha. Hi swi vonile swaku leswi Yehovha a pfunaka vamakwerhu lavayani, na hina a a ta hi pfuna. Xin’wani xi nga hi pfuna i ku va hi yingisa switsundzuxu leswi a hi nyikiwa swona hi madoda ya ndhawu liyani hi tlhela hi yendla hinkwaswu swaku hi tivonela hi gama hi swi tshikela mavokweni ya Yehovha.

I ntiyiso swaku a swiyimu swin’wani a swi ngo chavisa, kambe hi hina a hi chava. Siku lin’wani na ni pfuxela munhu, ni twe ingi a handle a ku ni vavasati vambirhi lava holovaka va tlhela va vanga guwa. Kambe mina a ni nga swi lavi ku vona vanhu na va holova. Hambileswo, n’winyi wa munti a ni sindzisile swaku hi huma hi ya vona swaku i vamani lava holovaka. Nkama lowu hi nga huma, hi vone swaku a ku nga li vanhu lava holovaka, kambe a ku li mapapagayu mambirhi lawa a ma yendla ingi mo holova na ma ringisela leswi vavhizinyu va tolovelaka ku swi yendla.

Hi 1997 ni nyikiwe ntirho wa ku va mudjondzisi ka xikola lexi swoswi hi nge i Xikola Xa Vachumayeli Va Mfumu. Phela mina ku sukela khale a ni swi rhandza ku ya ka swikola swa nhlengeletanu, kambe a ni nge se tshama ni pimisa swaku siku lin’wani a ni ta nyikiwa ntirho wa ku va mun’we wa vadjondzisi ka xin’we xa swikola leswi.

Loko nkama se wu hundzile, ni ve mulanguteli wa dixtritu. Loko ntirho lowu se wu ta va wu nyimisiwile, ni tlhelele ka ntirho wa mina wa ku va mudjikelezi. Se ni ni ku tsaka hileswi se ku hundzaka 30 wa malembe na ni li mun’we wa vadjondzisi ni ku va mudjikelezi. A swiyavelo leswi hinkwaswu swi ni tisele minkateko ya yinyingi. Kambe a hi minkama hinkwayu a swi famba kahle. Nyimanyana ni ku tlhamusela kahle.

Mina ni munhu wa ku ni rhandza swaku swilo swi famba hi ndlela yayinene hi ku ya hi mavonelo ya mina, naswona leswo swi ni pfunile ka swiyimu swa ku karhata leswi ni nga kumana na swona. Hambileswo, minkama yin’wani a ni tlulisa mpimu nkama lowu ni zamaka ku lulamisa swilo bandleni. Ni khumbuka swaku siku lin’wani ni byele vamakwerhu swaku i swa lisima swaku va kombisa lirhandzu va tlhela va pimisela van’wani. Kambe nkama na ni va nyika xitsundzuxu lexo ni va byele hi ndlela ya ku kongoma na ni nga djikadjiki, lakaku ni game ni swi vona swaku a ni kombisanga lirhandzu funtshi a ni va pimiselanga. — Rom. 7:21-23.

Minkama yin’wani ni tshuka ni hela ntamu hi mhaka swihoxo swa mina. (Rom. 7:24) Ni khumbuka khambi lin’wani ni nga za ni khongela ni byela Yehovha swaku a swi ta yampsa loko a no tshika ntirho wa mina wa wumisiyonariyu ni tlhelela ka tiko la mina aFinlândia. Kambe hi siku loleliyani ni ye mintlhanganwini; ka mintlhanganu yoleyo ni twe swilo leswi nga ni pfuna ku va ni txintxa mapimiselo ya mina ni ku tama ni tikarhatela ku va ni hlula ku tsana ka mina. Loko ni pimisa hi xikhongelo lexiyani ni nga xi yendla ni leswi Yehovha a nga xi hlamulisa xiswona, ni tsaka hintamu ate ni namuntlha, funtshi ni mu khensa hintamu Yehovha hileswi a nga ni lehisela mbilu a tlhela a ni pfuna kuva ni hlula ku tsana ka mina.

Mina ni nsati wa mina Sirkka hi mu khensa swinene Yehovha hileswi a nga hi nyika nkateko wa ku heta nkama wa wunyingi ka wutomi la hina na hi li ka ntirho wa nkama hinkwawu. Ni tlhela ni mu khensa Yehovha hileswi a nga ni nyika nsati wa ku tshembeka, wa lirhandzu ka malembe hinkwawu lawa.

Ku nga li khale ni ta tlhanganisa 70 wa malembe. Swi ta lava ni tshika ntirho wa mina wa ku va mudjondzisi ni ku va mudjikelezi. Kambe swilo swoleswo a swi ni godolisi nikatsongo! Wa swi tiva swaku hi mhaka muni? Hikusa na kholwa swaku lexi nga xa lisima hintamu ka Yehovha i ku tiveka hansi, hi mu rhandza hi mbilu hinkwayu ni ku mu khensa hi hinkwaswu leswi a hi yendlelaka swona. Hi swona leswi yendlaka swaku Yehovha a dzunisiwa. — Mik. 6:8; Mar. 12:32-34.

Ku va hi dzunisa Yehovha a swi yi hi mintirho leyi hi nyikiwaka yona ka nhlengeletanu ya yena. Loko ni pimisa ni swilo hinkwaswu leswi nga ni yendlekela ka wutomi la mina ni mintirho leyi ni nga va na yona, na swi vona swaku a ni yamukelanga mintirho yoleyo hileswi ni tlulaka vamakwerhu van’wani kumbe hileswi ni kotaka ku yendla swilo hi ndlela ya ku hlawuleka ku tlula van’wani, kambe hi Yehovha lweyi a nga ni nyika mintirho leyi, hi mhaka ya timpsalu ta yena tatikulu. Funtshi Yehovha a ni pfumelelile swaku ni yendla mintirho leyi ya lisima hambileswi minkama yin’wani a ni pfana ni phazama. Naswona na swi tiva swaku ni kote ku hetisisa mintirho hinkwayu leyi hileswi Yehovha a nga ni pfuna. Phela hi leswo swi ni yendlaka ni vula swaku a ku tsandzeka ka mina ku yendla swaku matimba ya Xikwembu ma tirha ka mina. — 2 Ko. 12:9.