1. N’ciyani comwe Yahova akufuna kuti ticite?

 MWAMUNA na mkazi ambakomedwa kwene-kwene akakhala na mwana. Tsono napo kuti iwo ambamufuna kwene-kwene mwanayo, ambafuna lini kuti iye apitirize kukhala mwana. Kulewa cadidi, iwo angacite thupo kwene-kwene mwanayo akasaya kukula. Mwa njira ibodzi-bodziyo, napo kuti Yahova ambakomedwa kwene-kwene tikayamba kupfunza bza iye, koma ambafuna lini kuti tindoimira pamwepo. (1 Akolinto 3:1) M’mbuto mwace, iye ambafuna kuti ‘tikule’ mwauzimu. — 1 Akolinto 14:20.

2. Kodi ni mibvunzo iponi yomwe tin’cezerana mu nkhani ino?

² Kodi kukhala Mkristau wakukhwima mwauzimu kumbathandauza ciyani? N’ciyani comwe tin’funika kucita kuti tikhale wakukhwima mwauzimu? Kodi kupfunza cadidi cakuzika ca m’Bibliya kungatithandize tani kukulisa uxamwali bwathu na Yahova? Ndipo thangwe ranyi tin’funika lini kukumbuka kuti ndife kale wakukhwima mwauzimu na kuwonambo kuti tikufunika lini kucita nyongo yakulimbisa uxamwali bwathu na Yahova? Mu nkhani ino, tin’cezerana mitawiro ya mibvunzo imweyi.

KODI KUKHALA MKRISTAU WAKUKHWIMA MWAUZIMU KUMBATHANDAUZA CIYANI?

3. Kodi kukhala Mkristau wakukhwima mwauzimu kumbathandauza ciyani?

³ M’Bibliya, fala la Cigerego lomwe lidasanduliziridwa kuti “kukhala mkulu” lingathandauzembo “kukhwima,” “kulungama,” na “kusaya cirema.” (1 Akolinto 2:6) Ninga mwana omwe ambapitiriza kukula acifika pa kukhala mkulu, ifepanombo tin’funika kupitiriza kukulisa uxamwali bwathu na Yahova. Tikacita bzimwebzi, timbakhala Akristau wakukhwima mwauzimu. Napo tikakula mwauzimu tin’funika lini kusiya kupitiriza kukula mwauzimuko. (1 Timotio 4:15) Tentsenefe kuphatanidzambo maswaka tingakhale Akristau wakukhwima mwauzimu. Tsono, n’ciyani comwe cimbalatiza kuti Mkristau ngwa kukhwima mwauzimu?

4. Kodi imwepo mungadziwe tani kuti munthu ngwakukhwima mwauzimu?

⁴ Mkristau wakukhwima mwauzimu ngule omwe ambacita bzentse  bzomwe Yahova ambafuna, sikuti kumbandocita bzinthu bzomwe iye akufuna basi. Tsono, pakuti iye ni munthu wakuperewera nthawe zinango angaphonye. Napo bziri tenepo, ntsiku iri-yentse iye ambacita nyongo kuti akumbuke na kucita bzinthu mwakubverana na bzomwe Yahova ambafuna. Iye adabvala unthu bupsa ndipo ambapitiriza kukumbuka ninga momwe Yahova ambakumbukira. (Aefezo 4:22-24) Iye ambacita bzakusankhula bza nzeru thangwe rakuti ambaphatisa basa mitemo na malamulo ya Yahova. Ndipopa ambafunikira lini lamulo lakucita kuleweratu bzomwe iye an’funikira kucita. Akacita cakusankhula, iye ambacita nyongo kuti ateweze bzomwe wasankhulabzo. — 1 Akolinto 9:26, 27.

5. Kodi n’ciyani comwe cingacitikire Mkristau omwe ngwakukhwima lini mwauzimu? (Aefezo 4:14, 15)

⁵ Mwakusiyana na bzimwebzi, munthu omwe ngwakukhwima lini mwauzimu anganamizidwe mwakusaya kunesa na omwe ambalewa “bzipfunziso bzakunama” kuti “apumpse anzawo” na omwe ambamwaza nkhani zakunama pa interneti ayai na apanduki. a (Werengani Aefezo 4:14, 15.) Iye angayambe kuipidwa na wanthu winango, kunesana nawo na kufulumiza kukalipa. Ndipo kawiri-kawiri iye angacite bzinthu bzakuphonyeka akayezedwa. — 1 Akolinto 3:3.

6. Kodi kukula mwauzimu kumbandendemezeredwa na ciyani? (Onani cithunzi-thunzi.)

⁶ Ninga momwe tawonera kale ndime za m’mbuyozi, Bzinembo bzimbandendemezera kukula mwauzimu na momwe mwana ambakulira. Pana bzinthu bzizinji bzomwe mwana ambadziwa lini, ndipopa iye ambafunikira thandizo la munthu mkulu kuti amukhotcerere na kumutsogolera. Mwa ciratizo, mai akafuna kuyambuka mseu ambaphata boko la mwana wace. Pomwe mwanayo akukula, maiyo ambadzamusiya kuti iye ayambuke yekha, tsono ambamukumbusa kuti iye an’funika kuyamba kuwona mbali zentse penu kukubwera lini karo. Mwanayo akakula ambadziwa bzomwe angacite kuti atcenkhe ngozi. Ninga momwe wana ang’ono ambafunikira thandizo la akulu kuti atcenkhe ngozi, Akristau omwe mbakukhwima lini mwauzimu ambafunikirambo thandizo la Akristau omwe mbakukhwima mwauzimu kuti atcenkhe ngozi, acicita bzakusankhula bza nzeru. Mwakusiyana na amwewa, Akristau wakukhwima mwauzimu akafuna kucita bzakusankhula, iwo ambakumbukira bwino-bwino na kuwona bzomwe Bibliya limbalewa kuti adziwe momwe Yahova ambaiwonera nkhaniyo. Patsogolo pace, iwo ambaphatisa basa bzomwe awerengabzo.

7. Kodi Akristau wakukhwima mwauzimu ambafunikira thandizo la wanthu winango?

 ⁷ Kodi bzimwebzi bzin’funa kulewa kuti Mkristau wakukhwima mwauzimu ambafunikira lini thandizo la munthu munango? Ne ndibzo lini. Nthawe zinango, wanthu omwe mbakukhwima an’funikirambo kumbakumbira thandizo. Tsono munthu omwe ngwakukhwima lini mwauzimu angafunikire thandizo la wanthu winango kuti amuuze bzakucita ayai kuti acite cakusankhula comwe iye yekha akhafunikira kucita. Tsono, kusiyana n’kwakuti Mkristau omwe ngwakukhwima mwauzimu akakumbira thandizo kwa wanthu omwe ana nzeru kwene-kwene ayai omwe ambadziwa bzinthu bzizinji, iye ambadziwa kuti pakumalizira pace iye an’funika kusankhula yekha bzakucita nakuti an’funika ‘kunyamula mtolo wace.’ — Agalatiya 6:5.

8. Kodi Mkristau wakukhwima mwauzimu ambasiyana tani na mwanzace?

⁸ Ninga momwe munthu mkulu ambakhalira wakusiyana mawonekedwe na mwanzace, Akristau wakukhwima mwauzimu ambakhala na makhalidwe yauzimu yakusiyana-siyana ninga nzeru, kukhwimika, kudeka mtima na ntsisi. Ndipo Akristau awiri wakukhwima mwauzimu angakhale akugumana na bvuto lakundendemerana ndipo angacite bzakusankhula bzakusiyana, koma bzakusankhula bzawobzo bzicikhala bzikubverana na bzomwe Bibliya limbalewa. Bzimwebzi bzimbacitika maka-maka bzikakhala kuti Mkristau an’funika kucita bzakusankhula mwakubverana na cikumbu-mtima cace. Thangwe ra bzimwebzo, iwo ambalewa lini kuipa anzawo thangwe rakuti acita bzakusankhula bzakusiyana na bzawo. M’mbuto mwace, ambapitiriza kukhala wakuphatana. — Aroma 14:10; 1 Akolinto 1:10.

N’CIYANI COMWE TIN’FUNIKA KUCITA KUTI TIKHALE WAKUKHWIMA MWAUZIMU?

9. Kodi kukula mwauzimu kumbandocitika kokha? Fotokozani.

⁹ Mwana ambadzakula na kupita kwa nthawe, tsono palibe munthu omwe ambakhala pa uxamwali bwakulimba na Yahova mwakusaya kucita nyongo. Mwa ciratizo, abale wa ku Kolinto adabvuma cadidi, adabatizidwa, adadzozedwa na mzimu wakucena ndipo adapfunza bzizinji na bzomwe Paulo adapfunzisa. (Mabasa 18:8-11) Napo kuti padapita magole pambuyo pa iwo kubatizidwa, iwo adapitiriza kukhala wakusaya kukhwima mwauzimu. (1 Akolinto 3:2) Kodi n’ciyani comwe ifepano tingacite kuti bzimwebzi bzireke kuticitikirambo?

10. N’ciyani comwe tin’funika kucita kuti tikhale wakukhwima mwauzimu? (Djuda 20)

¹⁰ Kuti tikule mwauzimu, tin’funika kukhala na cikhumbo cakufuna kukulako. Wale omwe “mbakusaya kudziwa bzinthu,” omwe ambafuna lini kucita nyongo, an’dzakula lini mwauzimu. (Mimwani 1:22) Tin’funa lini kukhala ninga wale omwe napo kuti akula kale, ambapitiriza kuthemba abereki wawo kuti ambawasankhulire bzakucita. M’mbuto mwace, tin’funa kupitiriza kucita bzomwe tingakwanise kuti uxamwali bwathu na Yahova bupitirize kukula. (Werengani Djuda 20.) Penu imwepo mukucita nyongo kuti mukhale wakukhwima mwauzimu, pembani kwa Yahova kuti akupaseni “mphanvu na cikhumbo kuti mucite bzomwe iye akufuna.” — Afilipi 2:13.

11. Kodi n’ciyani comwe Yahova ambatipasa kuti atithandize kukula mwauzimu? (Aefezo 4:11-13)

¹¹ Yahova ambadikhirira lini kuti tikule mwauzimu mwakusaya kuthandizidwa. Iye adatipasa abusa omwe ambatipfunzisa m’gwere na kutithandiza kuti tikhale pa uxamwali bwakulimba na iye “ticifika pa msinkhu wa munthu mkulu, msinkhu omwe Kristu adafika.” (Werengani Aefezo 4:11-13.) Ndipo Yahova ambatipasambo mzimu wakucena omwe umbatithandiza kuti tikhale na “makumbukidwe ya Kristu.” (1 Akolinto 2:14-16) Kuthumizira bzimwebzi, Mulungu adatipasa mabukhu manai kuti atilatize momwe Jezu akhakumbukira, momwe akhalewalewera na momwe akhacitira bzinthu pa utumiki bwace pa dziko la pantsi pano. Mukatewezera momwe Jezu  akhakumbukira na kucitira bzinthu, imwepo mun’dzakhala wakukhwima mwauzimu.

KULISANI UXAMWALI BWANU NA YAHOVA MWA KUPFUNZA CADIDI CA M’BIBLIYA

12. Kodi mpsiponi ‘bzipfunziso bzakuyambirira pakulewa bza Kristu’?

¹² Kuti tikule mwauzimu, tin’funika lini “kundoimira pa cipfunziso cakuyambirira cakulewa bza Kristu,” bzomwe ni bzipfunziso bzakuyambirira bza Akristau. Bzinango mwa bzipfunziso bzakuyambirira bzimwebzi bzimbaphatanidza kukungula, cikhulupiro, ubatizo na kulamusidwa kwa anyakufa. (Ahebereu 6:1, 2) Bzimwebzi ni bzipfunziso bzakuyambirira bzomwe Akristau wentse ambakhulupira. Pomwe Pedru adapalizira wanthu ku pentekoste, iye adawafotokozera bzinthu bzimwebzi. (Mabasa 2:32-35, 38) Tin’funika kubvuma bzipfunziso bzakuyambirira bzimwebzi kuti tikhale ateweri wa Jezu. Mwa ciratizo, Paulo adaticenjeza kuti penu timbakhulupira lini bzakuti wanthu an’dzalamusidwa ndiye kuti tingakhale lini mteweri wa Kristu. (1 Akolinto 15:12-14) Tsono, tin’funika lini kumbakomedwa na bzinthu bzing’ono-ng’ono bzomwe timbadziwa.

13. N’ciyani comwe tin’funika kucita kuti tigumane phindu na cakudya cakulimba cauzimu comwe cimbafotokozedwa pa Ahebereu 5:14? (Onani cithunzi-thunzi.)

¹³ Mwakusiyana na cipfunziso cakuyambirira, cakudya cakulimba cauzimu cimbandophatanidza lini malamulo ya Yahova yokha, koma cimbaphatanidzambo mitemo yace yomwe imbatithandiza kuti tibvesese momwe Yahova ambawonera bzinthu. Kuti tigumane phindu na cakudya cimweci, timbafunika kupfunza, kukumbukira na kuphatisa basa Fala la Mulungu. Tikacita bzimwebzi, timbapfunza momwe tingacitire bzakusankhula bzomwe bzimbakondwesa Yahova. b — Werengani Ahebereu 5:14.

14. Kodi mpostolo Paulo adathandiza tani Akristau wa ku Kolinto kuti akule mwauzimu?

¹⁴ Akristau omwe alibe kukhwima mwauzimu, bzimbawanesa kucita cakusankhula cabwino bzikakhala kuti m’Bibliya mulibe lamulo lomwe likufotokozeratu bza cinthuco. Pakakhala kuti palibe lamulo la m’Bibliya lakulewa bza cinthu cinango, winango angawone ninga kuti angacite bzomwe an’funa. Winango angafune kuphatisa basa lamulo pomwe mpsakufunikira lini kuphatisa basa lamulolo pa cakucitikaco. Mwa ciratizo, bzikuwoneka  kuti Akristau wa ku Kolinto adakumbira Paulo kuti awapase lamulo lomwe likhafotokoza penu iwo akhafunikira kudya bzakudya bzomwe bzikhaperekedwa kwa bzifanikiso. M’mbuto mwakuwauza bzomwe iwo akhafunikira kucita, Paulo adawauza kuti munthu ali-wentse akhana ‘ufulu bwakusankhula’ mwakubverana na bzomwe cikumbu-mtima cace cikhamubvumiza kucita. Iye adawafotokozera mitemo ya m’Bibliya yomwe ingadawathandiza kucita bzakusankhula bzomwe bzingadawacitisa lini kubzipasa mulandu ayai kukalipisa winango. (1 Akolinto 8:4, 7-9) Paulo akhapfunzisa Akristau wa ku Kolinto kuti aphatise basa Bzinembo pakucita bzakusankhula bzawo, m’mbuto mwakucita kuthemba wanthu winango ayai kucita kunyang’ana lamulo. Mwa njira imweyi, iye adawathandiza kuti akhale wakukhwima mwauzimu.

15. Kodi mpostolo Paulo adathandiza tani Akristau wa ku Hebereu kuti akule mwauzimu?

¹⁵ Timbapfunza cinthu cinango cakufunika na bzomwe Paulo adanembera Akristau wa ku Hebereu. Winango adalekerera kuti uxamwali bwawo na Yahova buleke kukula; kulewa kwinango, iwo “adayamba pomwe kufuna mkaka, sikuti cakudya cakulimba [cauzimu].” (Ahebereu 5:12) Iwo alibe kupfunza ndipo alibe kubvuma bzinthu bzipsa bzomwe Yahova akhawapfunzisa mwakuphatisa basa gwere. (Mimwani 4:18) Mwa ciratizo, Adjuda azinji akhapitiriza kuphatisa basa Lamulo la Mozeji napo kuti magole 30 m’mbuyomu ntsembe ya cakulombolera ya Jezu Kristu ikhadamalisa lamulo limweri. (Aroma 10:4; Tito 1:10) Magole 30 yamweya yadathandiza Akristauwo kuti abvesese kuti akhafunikira lini pomwe kuphatisa basa lamulo limweri! Ndipopa, Paulo akhawathandiza kubvesesa cadidi cakuzika ca m’Bibliya comwe iye akhawapfunzisa. Mu tsamba lomwe adawanembera, adawathandiza kubvesesa kuti kanamatidwe komwe Yahova akhadakakhazikisa mwakuphatisa basa ntsembe ya Jezu Kristu kakhali kabwino kwene-kwene ndipo adawalimbikisambo kuti apitirize kupalizira napo kuti akhatsutsidwa na Adjuda. — Ahebereu 10:19-23.

THANGWE RANYI TIN’FUNIKA KUCITA NYONGO KUTI TIPITIRIZE KUKHALA WAKUKHWIMA?

16. Kuthumizira pa kukula mwauzimu, n’ciyani cinango comwe tin’funika kucita?

¹⁶ Tin’funika lini kundocita nyongo kuti tikhale wanthu wauzimu basi, koma tin’funikambo kupitiriza kukhala wanthu wauzimu. Tsono, tin’funika lini kukumbuka kuti pakuti ndife kale wanthu wauzimu mpsakufunika lini kukulisa uxamwali  bwathu na Yahova. (1 Akolinto 10:12) Tin’funika ‘kupitiriza kubziyeza’ tekha kuti tikhale na citsimikizo cakuti tikupitiriza kukula mwauzimu. — 2 Akolinto 13:5.

17. Kodi tsamba lomwe mpostolo Paulo adanembera Akolose limbalatiza tani kufunika kwa kupitiriza kukhala wakukhwima mwauzimu?

¹⁷ Mu tsamba lomwe mpostolo Paulo adanembera Akristau wa ku Kolose, iye adalatiza pomwe kufunika kwa kupitiriza kukhala wakukhwima mwauzimu. Napo kuti Akristau wa ku Kolose akhali kale wakukhwima mwauzimu, Paulo adawauza kuti akhafunikira kukhala tceru kuti aleke kunamizidwa na nzeru za wanthu. (Akolose 2:6-10) Epafra omwe bzikuwoneka kuti akhawadziwa bwino abale wa mu gwere, akhambapemba nthawe zentse kuti iwo apitirize kukhala “wakulimba mwauzimu”. (Akolose 4:12) Kodi n’ciyani comwe tikupfunza na bzimwebzi? Paulo pabodzi na Epafra adakwanisa kuwona kuti tin’funikira thandizo la Mulungu na kucita nyongo kuti tipitirize kukula mwauzimu. Iwo akhafuna kuti Akristau wa ku Kolose apitirize kukhala wakukhwima mwauzimu napo acigumana na mabvuto.

18. N’ciyani comwe cingacitikire Mkristau wakukhwima mwauzimu akasaya kukhala tceru? (Onani cithunzi-thunzi.)

¹⁸ Paulo adacenjeza Ahebereu kuti Mkristau wakukhwima mwauzimu akasaya kukhala tceru, angasiye kufunidwa na Mulungu. Iye angalambe kubvera ndipo bzimwebzi bzingadzamucitise kusaya kufuna kukungula kuti Yahova amulekerere. Bzakudekeza mpsakuti bzimwebzi bziribe kucitikira Akristau wa ku Hebereu. (Ahebereu 6:4-9) Tsono tani bza wale omwe ambadjedjera mwauzimu ayai ambacosedwa ndipo patsogolo pace ambakungula? Kubzicepesa kwawo kumbalatiza kuti iwo ni wanthu wakusiyana na omwe Paulo adawafotokoza m’tsamba lace. Tsono, iwo akabwerera kwa Yahova ambafunikira thandizo lace. (Ezekiyeli 34:15, 16) Akulu pinango angakumbire m’bale ayai mpfumakazi yakukhwima mwauzimu kuti awathandize kukulisa pomwe uxamwali bwawo na Yahova.

19. Ni cakulinga ciponi comwe mun’funika kukhala naco?

¹⁹ Penu imwepo mukucita nyongo kuti mukhale Mkristau wakukhwima mwauzimu mungakwanise kucita bzimwebzo! Pitirizani kupfunza cadidi ca m’Bibliya na kumbakumbuka ninga Yahova. Penu imwepo ndimwe kale wakukhwima mwauzimu, citani nyongo kuti mupitirize kukhala tenepo.