1. O le ā e finagalo Ieova e tatou te faia?

 O SE tasi o taimi e sili ona fiafia mo se tane ma se avā, o le taimi e fanau ai se la pepe. E ui e alolofa mātua i le la pepe, ae e lē faapea ai e mananaʻo ia tumau pea ona avea le la tama o se pepe. E mautinoa e matuā popole i laʻua pe a mātauina e lē o tuputupu aʻe le la tama. I se tulaga talitutusa, e ui e fiafia Ieova pe a amata ona tatou aʻoaʻoina e faatatau iā te ia, ae e lē faapea ai e finagalo o ia e gata ai i inā. (1 Kori. 3:1) Nai lo o lea, e finagalo o ia ina ia tatou tuputupu aʻe e avea o ni Kerisiano taʻumatuaina.—1 Kori. 14:20.

2. O le ā o le a tatou iloiloina i lenei suʻesuʻega?

² O le ā e uiga atu i ai le avea ma Kerisiano taʻumatuaina? E faapefea ona tatou tuputupu aʻe e avea ma Kerisiano taʻumatuaina? E faapefea ona fesoasoani meaʻai aano faaleagaga i lo tatou tuputupu aʻe faaleagaga? Aiseā e tatau ai ona tatou ʻalofia le mautinoa naʻuā? O le a tatou iloiloina tali o na fesili i lenei suʻesuʻega.

O LE Ā E UIGA ATU I AI LE AVEA MA KERISIANO TAʻUMATUAINA?

3. O le ā e uiga atu i ai le avea ma Kerisiano taʻumatuaina?

³ I le Tusi Paia, o le upu Eleni ua faaliliuina “tagata matua” e mafai foʻi ona uiga atu i le “taʻumatuaina” ma le “atoatoa.” a (Efe. 4:13) E pei lava ona tuputupu aʻe se pepe e avea ma tagata matua, e tatou te tuputupu aʻe foʻi o ni Kerisiano taʻumatuaina, e ala i le faaauau ona faamalosia o la tatou faauōga ma Ieova. E tusa po ua tatou ausia lenā sini, ae e lē tatau ona taofia  ai lo tatou agaʻigaʻi pea i luma faaleagaga. (1 Timo. 4:15) O i tatou uma lava e aofia ai ma talavou, e mafai ona avea ma Kerisiano taʻumatuaina. Ae e faapefea ona iloa se Kerisiano ua taʻumatuaina?

4. E faapefea ona iloa se Kerisiano ua taʻumatuaina?

⁴ O se Kerisiano taʻumatuaina, e ola o ia e tusa ma tapulaa uma a Ieova, ae e lē filifili na o tapulaa e fia mulimuli i ai. O le mea moni, e na te faia mea sesē auā e lē lelei atoatoa o ia. Peitaʻi, o le auala e ola ai o ia i aso uma, e iloa ai o loo ia mafaufau ma gaoioi e ōgatusa ma le finagalo o le Atua. E na te faaalia uiga o le tagata fou, ma taumafai pea e faaōgatusa ona manatu ma manatu o le Atua. (Efe. 4:​22-24) Ua ia aʻoaʻoina le auala e faia ai filifiliga atamai e faavae i tulafono ma mataupu silisili a Ieova. O lea, e na te lē manaʻomia ai se lisi umī o tulafono i mea e fai ma mea e lē tatau ona fai. Pe a ia faia la se filifiliga, e maumauaʻi e faataunuu le mea ua filifili e fai.—1 Kori. 9:​26, 27.

5. O ā lamatiaga e oo i se Kerisiano e lē taʻumatuaina? (Efeso 4:​14, 15)

⁵ I le isi itu, o se Kerisiano e lē taʻumatuaina, e faigofie ona faasesēina i “togafiti” ma “faufauga faaʻoleʻole,” ma faamatalaga sesē mai i faasalalauga ma ē ua liliuese mai i le upu moni. b (Faitau le Efeso 4:​14, 15.) Atonu e faigofie ona aafia i le uiga o le lotoleaga, e faatupu misa, e vave ona ita, pe faigofie foʻi ona lolo atu i faaosoosoga.—1 Kori. 3:3.

6. O le ā e faatusa atu i ai le tuputupu aʻe o se tasi e avea ma Kerisiano taʻumatuaina? Ia faataʻitaʻi. (Tagaʻi foʻi i le ata.)

⁶ E pei ona taʻua muamua, e faatusa e le Tusi Paia le tuputupu aʻe o se tasi e avea ma Kerisiano taʻumatuaina, i le tuputupu aʻe o se tamaitiiti e avea ma tagata matua. Talu ai e leai se poto masani o se tamaitiiti, e na te manaʻomia la se tagata matua e vaavaaia ma puipuia o ia. O se faataʻitaʻiga, atonu e fai atu se tinā i lana tama teine laʻitiiti e uu lona lima a o la savavali i le auala. A o tuputupu aʻe le teineitiiti, atonu e faataga e lona tinā e alu na o ia, ae e na te faamanatu atu pea i ai e tatau ona vaai muamua po o sau se taavale. Pe a avea le teineitiiti ma tagata matua, o le a ia iloa auala e ʻalofia ai lamatiaga faapena. E pei  lava ona manaʻomia e se tamaitiiti le fesoasoani a se tagata matua ina ia ʻalofia ai lamatiaga, e masani foʻi ona manaʻomia e se Kerisiano e lē taʻumatuaina le fesoasoani a se Kerisiano taʻumatuaina, ina ia ʻalofia ai lamatiaga faaleagaga ma faia ai filifiliga atamai. I se faaeseesega, pe a faia e se Kerisiano taʻumatuaina se filifiliga, e manatunatu o ia i mataupu silisili o le Tusi Paia ina ia iloa ai le finagalo o Ieova i lenā mataupu, ona faatatau loa lea i lona olaga.

7. Pe e manaʻomia e Kerisiano taʻumatuaina le fesoasoani mai i isi?

⁷ Po o lona uiga la e lē manaʻomia e se Kerisiano taʻumatuaina le fesoasoani mai i isi? E leai. E iai foʻi taimi e manaʻomia ai e Kerisiano taʻumatuaina ona talosaga atu mo le fesoasoani. Ae o se Kerisiano e lē taʻumatuaina, atonu e na te faatalitalia e taʻu atu e isi le mea e na te faia, po o se filifiliga e tatau ona ia faia. Peitaʻi, o se Kerisiano taʻumatuaina e na te talosagaina le fesoasoani mai i ē e tele atu le tomai ma le poto masani, ae i le taimi e tasi, e na te iloa e faatalitalia o ia e Ieova e ʻtauave lana ia lava avega.’—Kala. 6:5.

8. O ā itu e eseese ai Kerisiano taʻumatuaina?

⁸ E pei lava ona eseese foliga vaaia o tagata matutua, e lē tutusa uma foʻi uiga faaleagaga o Kerisiano taʻumatuaina e pei o le atamai, lototele, limafoaʻi, ma le tigā alofa. Pe a feagai ni Kerisiano taʻumatuaina se toʻalua ma se tulaga taitutusa, atonu e eseese filifiliga e la te faia, ae e faavae uma na filifiliga i mataupu silisili o le Tusi Paia. E masani ona tupu lenā mea pe a oo i mataupu e fua i le lotofuatiaifo o se Kerisiano. O lea, o le a lē faamasinoina ai e le tasi le isi ona o le eseese o a la filifiliga. Nai lo o lea, o le a la taulaʻi atu i le tausia pea o le autasi.—Roma 14:10; 1 Kori. 1:10.

E FAAPEFEA ONA TATOU TUPUTUPU AʻE E AVEA MA KERISIANO TAʻUMATUAINA?

9. Pe e otometi ona avea i tatou o ni Kerisiano taʻumatuaina? Ia faamatala.

⁹ O le tulaga masani le tuputupu aʻe o se tamaitiiti e avea ma tagata matua. Peitaʻi, ina ia tuputupu aʻe se tasi e avea ma Kerisiano taʻumatuaina, e manaʻomia ai ni taumafaiga. O se faataʻitaʻiga, na talia e uso ma tuafāfine i Korinito le tala lelei, papatisoina, maua le agaga paia, ma maua aogā mai i mea na aʻoaʻoina ai i latou e le aposetolo o Paulo. (Galu. 18:​8-11) Peitaʻi, i nai tausaga mulimuli ane talu ona papatisoina i latou, sa avea pea le toʻatele o ni Kerisiano e lē taʻumatuaina. (1 Kori. 3:2) E faapefea la ona tatou tuputupu aʻe e avea o ni Kerisiano taʻumatuaina?

10. O le ā e tatau ona tatou faia ina ia avea ai o ni Kerisiano taʻumatuaina? (Iuta 20)

¹⁰ Ina ia avea ma Kerisiano taʻumatuaina, e tatau ona tatou atiaʻe le faanaunauga e avea o ni ē e taʻumatuaina. O i latou e ʻnaunau e tumau i le leai o se poto masani,’ e leai so latou faanaunauga e agaʻigaʻi ai i luma faaleagaga, ma e lē avea lava i latou o ni Kerisiano taʻumatuaina. (Faata. 1:22) E tatou te lē mananaʻo e pei o ē ua avea ma tagata matutua, ae o loo faalagolago pea i o latou mātua e faia faaiʻuga mo i latou. Nai lo o lea, e tatou te mananaʻo e fai a tatou lava taumafaiga ina ia tuputupu aʻe ai pea faaleagaga. (Faitau le Iuta 20.) Pe afai o loo e taumafai pea e avea ma Kerisiano taʻumatuaina, ia tatalo iā Ieova e foaʻi atu ʻle faanaunauga faapea le malosi e galue ai.’—Fili. 2:13.

11. O ā fesoasoani ua saunia mai e Ieova ina ia avea ai i tatou ma Kerisiano taʻumatuaina? (Efeso 4:​11-13)

¹¹ Ina ia tatou tuputupu aʻe e avea o ni Kerisiano taʻumatuaina, e faatalitalia e Ieova i tatou e saʻili atu mo lana fesoasoani. Ua iai i faapotopotoga Kerisiano leoleo mamoe ma ē  e aʻoaʻo atu. Ua latou nofosauni e fesoasoani i tagata taʻitoʻatasi e avea ma “tagata matua, ina ia atoatoa lona matua e pei o Keriso.” (Faitau le Efeso 4:​11-13.) Ua foaʻi mai foʻi e Ieova lona agaga paia e fesoasoani iā i tatou ina ia maua “le finagalo o Keriso.” (1 Kori. 2:​14-16) Ua saunia foʻi e Ieova tusi o Evagelia e fā ina ia tatou iloa ai manatu, fetalaiga, ma gaoioiga a Iesu a o faia lana faiva i le lalolagi. E mafai ona ausia lou sini e avea ma Kerisiano taʻumatuaina, pe a faaaʻoaʻo i le auala e mafaufau ma gaoioi ai Iesu.

O AOGĀ O MEAʻAI AANO FAALEAGAGA I LO TATOU TUPUTUPU AʻE FAALEAGAGA

12. O ā mea e aofia ai i “aʻoaʻoga muamua e uiga iā Keriso”?

¹² Ina ia tatou agaʻigaʻi pea i luma e avea o ni Kerisiano taʻumatuaina, e lē lava le tau ina iloa o “aʻoaʻoga muamua e uiga iā Keriso,” po o aʻoaʻoga faavae. O nisi o na aʻoaʻoga e aofia ai le salamō, faatuatua, papatisoga, ma le toetū. (Epe. 6:​1, 2) O na aʻoaʻoga e faavae aʻe ai talitonuga o Kerisiano moni. O le māfuaaga lea na taʻua ai e le aposetolo o Peteru na aʻoaʻoga, ina ua talaʻi atu i tagata i le Penetekoso. (Galu. 2:​32-35, 38) Ina ia avea i tatou ma soo o Keriso, e tatau ona tatou talia na aʻoaʻoga faavae. O se faataʻitaʻiga, na lapataʻia e le aposetolo o Paulo o so o se tasi e teena le aʻoaʻoga o le toetū, ua ia teena foʻi le faatuatuaga faa-Kerisiano. (1 Kori. 15:​12-14) Peitaʻi, e lē lava le tau ina tatou iloa o aʻoaʻoga faavae o le upu moni.

13. E faapefea ona tatou maua aogā mai i meaʻai aano faaleagaga o loo taʻua i le Eperu 5:14? (Tagaʻi foʻi i le ata.)

¹³ E ese mai i aʻoaʻoga faavae, o meaʻai aano faaleagaga e aofia ai tulafono a Ieova faapea foʻi ana mataupu silisili, lea e fesoasoani iā i tatou e malamalama ai i ona manatu. Ina ia tatou maua aogā mai i meaʻai aano faaleagaga, e tatau ona tatou suʻesuʻeina le Tusi Paia, manatunatu loloto i ai, ma faatatau mea ua tatou aʻoaʻoina mai ai. O le faia faapea, ua toleniina ai i tatou lava e faia filifiliga e faafiafia ai Ieova. c—Faitau le Eperu 5:14.

14. Na faapefea ona fesoasoani Paulo i Kerisiano i Korinito ina ia avea o ni ē e taʻumatuaina?

¹⁴ E masani lava e faigatā i Kerisiano e lē taʻumatuaina ona faia se filifiliga saʻo, pe a  leai se tulafono maʻoti o le Tusi Paia e faatatau i se tulaga e latou te fesagaʻia. O lea, e ono manatu ai nisi e fai le mea e latou te mananaʻo ai. Ae o isi atonu e latou te faia ni tulafono mo mea e lē manaʻomia ai ni tulafono. O se faataʻitaʻiga, e foliga mai na fesili Kerisiano i Korinito iā Paulo, pe e iai se tulafono e iloa ai pe e tatau ona latou aai i meaʻai na ofo atu mo tupua. Nai lo o le taʻu saʻo atu e Paulo o le mea e tatau ona fai, ae na ia faailoa atu e tofu lava i latou ma le “aiā e filifili ai,” e fua i o latou lotofuatiaifo. Na ia taʻua nisi o mataupu silisili e fesoasoani i tagata taʻitoʻatasi e faia filifiliga e lē ōia ai o latou lotofuatiaifo ma lē tausuai ai isi. (1 Kori. 8:​4, 7-9) O lea, na fesoasoani Paulo i Kerisiano i Korinito ina ia tuputupu aʻe faaleagaga e ala i le faaaogā o o latou mafaufau, nai lo o le faalagolago i isi e faia a latou filifiliga pe taumafai foʻi e fai ni tulafono.

15. Na faapefea ona fesoasoani Paulo i Kerisiano Eperu e agaʻigaʻi pea i luma faaleagaga?

¹⁵ E iai se lesona tāua e tatou te aʻoaʻoina mai i le tusi a Paulo i Kerisiano Eperu. O nisi e leʻi faaauau ona tuputupu aʻe faaleagaga, ma e peiseaʻī ua toe mananaʻo i le “suāsusu ae e lē o meaʻai aano [faaleagaga].” (Epe. 5:12) E latou te leʻi aʻoaʻoina ma talia aʻoaʻoga fou, lea na faasolosolo ona faailoa mai e Ieova e ala i le faapotopotoga. (Faata. 4:18) O se faataʻitaʻiga, o le toʻatele o Kerisiano Iutaia sa tausisi pea i le Tulafono a Mose, e ui ua pe ā ma le 30 tausaga talu ona faalēaogāina lenā tulafono ona o le taulaga a Keriso. (Roma 10:4; Tito 1:10) E mautinoa na lava ma totoe lenā taimi e suia ai le auala e mafaufau ai na Kerisiano Iutaia. O so o se tasi na faitau i le tusi faagaeeina a Paulo i Kerisiano Eperu, e na te mautinoa o loo aofia i lenā tusi meaʻai aano faaleagaga. O mea tonu na sa manaʻomia e na Kerisiano, ina ia faamalosia ai lo latou faatuatua i le auala fou lea ua faatulaga e Ieova e tapuaʻi ai. Na latou maua ai foʻi le lototele e talaʻi ai pea e ui i teteega mai i tagata Iutaia.—Epe. 10:​19-23.

ʻALOFIA LE MAUTINOA NAʻUĀ

16. O le ā se isi mea e tatau ona tatou faia e ese mai i le agaʻigaʻi i luma e avea o ni Kerisiano taʻumatuaina?

¹⁶ E tatau ona tatou taumafai malosi e lē gata ia avea o ni Kerisiano taʻumatuaina, ae ia faaauau ai pea. O lea, e manaʻomia ai ona tatou ʻalofia le mautinoa naʻuā. (1 Kori. 10:12)  E tatau ona tatou “tofotofo pea” iā i tatou lava, ina ia faamautinoa ai o loo tatou tuputupu aʻe pea e avea o ni Kerisiano taʻumatuaina.—2 Kori. 13:5.

17. Na faapefea ona faamatilatila mai i le tusi a Paulo i Kerisiano i Kolose le tāua o le avea pea o ni ē e taʻumatuaina?

¹⁷ I le tusi a Paulo i Kerisiano i Kolose, na ia toe faamatilatila ai le tāua o le avea pea ma Kerisiano taʻumatuaina. E ui ua avea i latou o ni Kerisiano taʻumatuaina, ae na lapataʻia i latou e Paulo e faaeteete ina neʻi maileia i manatu taufaasesē o le lalolagi. (Kolo. 2:​6-10) Na iloa lelei foʻi e Epafara le faapotopotoga i Kolose, ma na ia tatalo e lē aunoa ina ia ʻiʻu ina latou atoatoa’ pe avea o ni Kerisiano taʻumatuaina. (Kolo. 4:12) O le ā le lesona? Na iloa lelei e Paulo ma Epafara, e manaʻomia taumafaiga a le tagata lava ia ma le fesoasoani a le Atua, ina ia avea ai pea se tasi ma Kerisiano taʻumatuaina. Na la mananaʻo ia tumau pea ona avea Kerisiano i Kolose ma ē e taʻumatuaina, e tusa lava po o ā luʻi e latou te fesagaʻia.

18. O le ā e mafai ona tupu i se Kerisiano taʻumatuaina? (Tagaʻi foʻi i le ata.)

¹⁸ Na lapataʻia e Paulo Kerisiano Eperu e faapea, e mafai e se Kerisiano taʻumatuaina ona lē toe maua le finagalo malie o le Atua. Pe afai e maaa le loto o se Kerisiano, e na te lē faaalia le salamō ma lē maua le faamagaloga a le Atua. O le mea e faafetai ai, e leʻi tupu lenā mea i Kerisiano Eperu. (Epe. 6:​4-9) Ae e faapefea i latou i aso nei ua lē o toe auai i sauniga ma talaʻiga pe faateʻaina foʻi, ae mulimuli ane faaalia le salamō? O lo latou salamō moni ua faaalia ai, e lē pei i latou o tagata na taʻua e Paulo e lē toe mauaina le finagalo malie o le Atua. Peitaʻi, pe a latou toe foʻi iā Ieova, e latou te manaʻomia le fesoasoani e na te saunia mai. (Eseki. 34:​15, 16) E ono faatulaga e toeaina se uso po o se tuafafine taʻumatuaina e fesoasoani iā i latou, ina ia toe malolosi faaleagaga.

19. O le ā e tatau ona avea ma o tatou sini?

¹⁹ Pe afai o loo e finafinau e avea ma Kerisiano taʻumatuaina, e mafai ona ausia lou sini. Ia faaauau pea ona ʻai i meaʻai aano faaleagaga, ma taumafai pea e faaōgatusa ou manatu ma manatu o Ieova. Pe afai ua avea oe ma sē ua taʻumatuaina faaleagaga, ia maumauaʻi e tuputupu aʻe pea o se Kerisiano taʻumatuaina.