1. Lé wowa toto nɔ Yehowa mɛwo do le exwe sanŋdi ŋkɔtɔ mɛɔ?

 HWEÐEKPOKPUINU ci Yehowa ɖo dɔ ɖe nɔ yi mɛwoɔ, éjinɔ mɔ wo le wɛ le totonu. (1 Kor. 14:33) Le kpɔwɛ mɛ, Mawu dro enyi mɔ woadra eŋɛnywi lɔ le nyigban lɔ keŋkeŋ ji. (Mat. 24:14) Yehowa sɔ edɔ ŋtɔ́ do alɔ mɛ nɔ Yesu. Eyi Yesu wɛ keke edɔ lɔ anyi wawa le totonu. Ci woɖo hamɛwo do texwe sugbɔ le exwe sanŋdi ŋkɔtɔ mɛɔ, woɖo hamɛmɛshinshinwo nɔ woadasɛ emɔ nɔ wo yí akplɔkplɔ wo. (Edɔ. 14:23) Le Ʒerusalɛmuɔ, hamɛmɛshinshinwo-ha ɖeka ci yí kpɔkɔ dɔ lɔ ji ci mɛ yí apotruwo koɖo amɛshinshinwo le, sɔnɔ gbeta ciwo ji hamɛ lɔwo pleŋ ɖo awa do. (Edɔ. 15:2; 16:4) Ci wowakɔ do mɔdasɛnamɛ ciwo woxɔkɔ jiɔ, hamɛ lɔwo “likɔ eke le xɔse mɛ yí gbe sukɔ egbɔ do jí ŋkeŋke.”—Edɔ. 16:​5, Ezoɖuɖu Yoyu Wema.

2. So 1919 ɖe, lé Yehowa nanɔ emɔdasɛnamɛ koɖo gbɔngbɔnmɛŋɖuɖu doɔ?

² Le egbɛ mɛ can ɔ, Yehowa kpɔtɔ wakɔ toto do yi mɛwo nu. So exwe 1919 mɛɔ, Yesu zan amɛshiaminɔwo gbɛbɔbɔ hwɛhwɛ ɖeka yí sɔ wa toto do kunuɖeɖe dɔ lɔ nu yí gbena ŋɖuɖu yi dokplɔtɔwo le gbɔngbɔn mɛ. a (Luiki 12:42) Éze petii mɔ, Yehowa cukɔ shi do edɔ ci gbɛbɔbɔ ŋtɔ́ wa lɔ ji.—Ezai. 60:22; 65:​13, 14.

3-4. (a) Dre lé Mìkpɔnɔ nyɔna le totowawa mɛ do. (b) Nyi nu mìaxo nuxu so le nyɔta cɛ mɛɔ?

 ³ Nɔ totowawa deliɔ, mìdasun ji awa edɔ ci Yesu dɔ mì mɔ mìwo le wa o. (Mat. 28:​19, 20) Sɔɛ le kpɔwɛ mɛ mɔ, wodesɔ nyigbanmama ɖe nɔ mì o yí mɛɖe hɛn ayi ɖe kunu le fini yí drui. Enu ci yí ajɔ yí nyi mɔ Kunuɖetɔ hamɛhamɛwo aɖe kunu le nyigbanmama ŋmɛɖekɛwo ji, yí agbetrɔ to wo ji zenɛniɖe, gan yí nyigbanmama buwo acuin yí mɛɖe dayi wo ji kpɔ o. Àtɛnŋ abu tamɛ kpɔ so emɔ bu ciwo ji mìkpɔnɔ nyɔnawo le ci mìwanɔ nu le totonua?

⁴ Shigbe lé Yesu wa toto nɔ yi nukplaviwo hwenu ele nyigban jiɔ, ahanke yí ewakɔ toto nɔ Mawu mɛwo gbɛ nɛ. Le nyɔta cɛ mɛɔ, mìaxo nuxu so kpɔwɛ ci Yesu sɔ daɖɛ nu koɖo lé habɔbɔ lɔ kplɔkɔ yi kpɔwɛ lɔ do. Mìagbekan seŋ so lé mìawɛ adasɛ mɔ Yehowa habɔbɔ lɔ jeŋ nɔ mì do nu.

MÌWO HABƆBƆ LƆ KPLƆ YESU KPƆWƐ DO

5. Emɔ ɖeka ci ji mìkplɔnɔ Yesu kpɔwɛ do leɔ? (Ʒan 8:28)

⁵ Yesu kpla lé axo nuxu do koɖo lé awa nu do le Edalɔ ci yí le jeŋkwi mɛ gbɔ. Yehowa habɔbɔ lɔ kplɔkɔ Yesu kpɔwɛ do yí zannɔ Mawu Nyɔ lɔ keŋ yí sɔ kpenɔdo mì nu mìnyanɔ enu ci yí nyɔ koɖo enu ci yí dɔn, yí gbenanɔ emɔdasɛnamɛ ciwo ji mìazɔn do le agbe mɛ. (Hlɛn Ʒan 8:28; 2 Tim. 3:​16, 17) Woɖonɔ ŋwi yi ji nɔ mì gashiagamɛ mɔ mìɖo ahlɛnnɔ Mawu Nyɔ lɔ yí awanɔ do ji. Nyɔna ci mìkpɔnɔ nɔ mìwa do nukplamunyɔ cɛ jiɔ?

6. Emɔ vevi ɖeka ci ji mìkpɔnɔ nyɔna so Bibla kplakpla mɛ leɔ?

⁶ Mìkpɔnɔ nyɔna sugbɔ nɔ mìkplakɔ Bibla koɖo mìwo Bibla nukplawemawo. Le kpɔwɛ mɛ, mìatɛnŋ asɔ Bibla nukplakplawo asɔ sɔ koɖo emɔdasɛnamɛ ciwo yí habɔbɔ lɔ nakɔ mì. Nɔ mìkpɔ mɔ emɔdasɛnamɛ ci mìxɔkɔ sɔgbe koɖo enuŋwlɛŋwlɛ lɔwoɔ, mìgbevakannɔdo Yehowa habɔbɔ lɔ ji sɔwu.—Rɔm. 12:2.

7. Ŋɛdu ci yí Yesu draɔ, yí lé Yehowa habɔbɔ lɔ wakɔ yitɔ han doɔ?

⁷ Yesu dra “eŋɛnywi ci yí xo nuxu so Efyɔɖuxu Mawutɔ lɔ nu.” (Luiki 4:​43, 44) Yesu gbedɔ yi nukplaviwo mɔ wo le dra Fyɔɖuxu lɔ. (Luiki 9:​1, 2; 10:​8, 9) Egbɛɔ, mɛ ciwo pleŋ yí le Yehowa habɔbɔ lɔ mɛ dranɔ Fyɔɖuxu ŋɛdu lɔ, nɔ wonɔnɔ fiɖekpokpui alo nɔ woɖo dɔ sugbɔ le habɔbɔ lɔ mɛ can.

8. Bubu gangan ci wodo mì nuɔ?

⁸ Mɔnukpɔkpɔ gangan enyi nɔ mì mɔ mìdrakɔ nyɔnɔnwi ci yí kuso Mawu Fyɔɖuxu lɔ nu nɔ mɛbuwo! De mɛɖekpokpui yí mɔnukpɔkpɔ cɛ hun nɔ o. Le kpɔwɛ mɛ, hwenu Yesu le nyigban jiɔ, deɖe mɔ nɔ gbɔngbɔnvɔnwo nɔ woaɖe kunu so nu o. (Luiki 4:41) Egbɛɔ, gbɔxwe mɛɖe anɔ Yehowa mɛwo mɛ yí adra eŋɛnywi lɔɔ, éɖo aje nɔ mɔnukpɔkpɔ lɔ. Mìdanasɛ lé kunuɖeɖe dɔ lɔ jeŋ nɔ mì sugbɔ do, ci mìdrɛni le fiɖekpokpui koɖo le hwenu ɖekpokpui lé mìakpe ji do. Shigbe Yesu nɛɔ, mìwo tajinu yí nyi mɔ mìado Fyɔɖuxu nyɔnɔnwi lɔ do amɛwo ji mɛ yí awukɔ shi yi.—Mat. 13:​3, 23; 1 Kor. 3:6.

9. Lé habɔbɔ lɔ wɛ nɔ woajeshi Mawu ŋkɔ lɔ doɔ?

⁹ Yesu na yí wojeshi Mawu ŋkɔ. Le gbedoɖa ci ewa nɔ Edalɔ ci yí le jeŋkwi mɛ mɛɔ, Yesu nu mɔ: “Ŋna yí wojeshi ao ŋkɔ.” (Ʒan 17:​26, NWT) Shigbe lé Yesu wɛ nɛɔ, Yehowa habɔbɔ lɔ wanɔ enuɖekpokpui ci ji akpe keŋ akpedo amɛwo nu nɔ woajeshi Mawu ŋkɔ ɖɛ. Yehowa habɔbɔ lɔ wa edɔ  veviɖe keŋ yí trɔ sɔ Mawu ŋkɔ do texwe ciwo eɖo anɔ le Xexe Yeye Gɔnmɛɖeɖe Bibla mɛ. Evyɛɔ woɖe Bibla cɛ pleŋ alo yi kpaxwe ɖe gɔnmɛ do egbe ciwo yí wu 270 mɛ. Le mɛgbenyawo A4 koɖo A5 nɔ Bibla gɔnmɛɖeɖe cɛɔ, àkpɔ susu vovovo ciwo yí dɔ wotrɔ yí sɔ Mawu ŋkɔ va Bibla mɛ. Appendix C, ci yí le Bibla Enukplakpla tɔ mɛ na kpeɖoji sugbɔ ciwo yí dasɛ mɔ Mawu ŋkɔ lɔ ɖo aze le Grɛki Nuŋwlɛŋwlɛwo mɛ donu 237.

10. Nyi èkpla le enyɔ ciwo nɔvinyɔnu ci yí so Myanmar nu mɛɔ?

¹⁰ Shigbe Yesu nɛɔ, mìji mɔ mìawa ŋɖekpokpui ci ji mìkpe yí akpedo amɛwo nu nɔ woajeshi Mawu ŋkɔ lɔ. Nyɔnu ɖeka ci yí le Myanmar yí ɖo xwe 67 kɔ ɖashi hwenu ekpla mɔ ŋkɔ le Mawu shi. Énu mɔ: “Ŋkɔtɔ lɔ ke le anyi gbe mɛ yí ŋvanya mɔ Mawu ŋkɔ yí nyi Yehowa. . . . Míkplaŋ enuvevi ɖeka ci yí ŋdanya kpɔ sa o.” Shigbe lé enujɔjɔ cɛ dasɛ yi nɛɔ, Mawu ŋkɔ lɔ jejeshi ɖɛ atɛnŋ awa dɔ do ejinywitɔwo ji sugbɔ.

KPƆTƆ ADADASƐ MƆ MÌWO HABƆBƆ LƆ JEŊ NƆ YE

11. Lé hamɛmɛshinshinwo atɛnŋ adasɛ do mɔ Yehowa habɔbɔ lɔ jeŋ nɔ yewoɔ? (Kpɔ foto lɔ hɛnnɛ.)

¹¹ Emɔ ɖeka ci ji hamɛmɛshinshinwo atɛnŋ dasɛ le mɔ Mawu habɔbɔ lɔ jeŋ nɔ yewo leɔ? Nɔ hamɛmɛshinshinwo xɔ emɔdasɛnamɛ ɖeɔ, woɖo ahlin nywiɖe yí awa ŋciwo pleŋ ji woakpe yí azɔn do ji. Le kpɔwɛ mɛ, woxɔ emɔdasɛnamɛwo so lé woawa akpaxwe vovovowo nɔ bɔbɔwo do, lé woado gbe ɖaɖa le hamɛ lɔ ŋkɔ do koɖo lé woale bu nɔ Kristo lɛngbɔwo do. Hamɛmɛshinshin ciwo yí zɔnnɔ do emɔdasɛnamɛ ci habɔbɔ lɔ nanɔ ji kpenɔdo nɔviŋsu koɖo nɔvinyɔnuwo nu yí wokpɔɛni mɔ yewole vofamɛ yí wogbelɔn yewo.

12. (a) Nyi yí taɖo mìɖo awa dɔ alɔlealɔmɛ koɖo mɛ ciwo yí kplɔkplɔ mìɔ? (Ebretɔwo 13:​7, 17) (b) Nyi yí taɖo mìɖo asɔ susu ɖo mɛ ciwo yí kplɔkplɔ mì wo nɔnɔmɛ nywiwo jiɔ?

¹² Nɔ mìxɔ mɔdasɛnamɛ ɖe so hamɛmɛshinshinwo gbɔɔ, mìɖo alɔn faa yí awa do ji. Nɔ mìwɛ ahan ɔ, ale fafɛɖe nɔ mɛ ciwo yí kplɔkplɔ mì yí woawa wowo dɔ nywiɖe. Bibla do ŋsɛn mì mɔ mìwo le se tonu yí agbebubɔ nɔ mɛ ciwo yí kplɔkplɔ mì. (Hlɛn Ebretɔwo 13:​7, 17.) Ecɛ wawa atɛnŋ agbɔnnu hweɖewonu. Nyi yí taɖoɔ? Ðo mɛ ciwo yí kplɔkɔ mì nyi nuvɔnmɛwo. Nɔ mìsɔ susu ɖo wowo nɔnɔmɛ dɔndɔnwo ji sɔwu mɔ mìasɔ susu ɖo wowo nɔnɔmɛ nywiwo jiɔ, ale shigbe mɔ mìkpeɛkpeɛdo mìwo ketɔnɔwo nu ɛnɛ. Lé anyi ahan doɔ? Ádɔ yí lé mìkannɔdo Mawu habɔbɔ lɔ ji sa, aɖe kpɔtɔ. Ŋci pɛɛ jikɔ mìwo ketɔnɔwo le nɛ. Nyi koŋ mìatɛnŋ awa yí ado jeshi susu masɔgbe ciwo mìwo ketɔnɔwo kakanɔ keŋ agbe woɔ?

ŊGBELƆN NƆ MƐBUWO ANA NAMI KANKANDO HABƆBƆ LƆ JI O

13. Lé Mawu ketɔnɔwo tenɔkpɔ keŋ nɔ mìŋgbesɔ ŋkuvi nywi asɔ kpɔnɔ Mawu habɔbɔ lɔ doɔ?

¹³ Mawu ketɔnɔwo tenɔkpɔ yí awɛ nɔ amɛwo akpɔɛ mɔ enunywi ciwo habɔbɔ lɔ wakɔ nyi enudɔndɔnwo. Le kpɔwɛ mɛ, mìkpla le enuŋwlɛŋwlɛ lɔwo mɛ mɔ Yehowa jijiɛ mɔ ye sɛntɔwo ɖo ale mɛmiɖe le gbaza mɛ, le wana mɛ koɖo le gbɔngbɔn mɛ. Énu mɔ mɛɖekpokpui ci yí wakɔ enu makɔmakɔ ɖe yí gbe mɔ yedatrɔ ji mɛɔ, dagbenɔ hamɛ lɔ mɛ o. (1 Kor. 5:​11-13; 6:​9, 10) Mìlɔn do Bibla mɛ se ŋtɔ́ ji. Vɔ mìwo ketɔnɔwo zannɔ nyɔ ŋtɔ́wo yí sɔ donɔ hwɛ mì, yí nunɔ mɔ mìwo nyɔ mɛ sɛnnɔŋ ɖoɖu, mìɖonɔ kojo nɔ amɛ yí mìdelɔnnɔ amɛ o.

14. Mi gbɔ yí ŋsunyɔ ciwo wonunɔ do habɔbɔ lɔ nu soɔ?

 ¹⁴ Do jeshi fini yí amɛjijeje lɔ so. Satana Legba yí le godu nɔ ŋsu ciwo yí wokannɔ do nu nɔ habɔbɔ lɔ. Eyi nyi “eda nɔ ŋsukankan.” (Ʒan 8:​44, Ezoɖuɖu Yoyu wema; Gɔnm. 3:​1-5) Eyi taɖo, mìakpɔkpɔ emɔ mɔ Satana azanzan yi gbɛviwo yí asɔ kakaka ŋsunyɔwo so Yehowa habɔbɔ lɔ nu. Ŋci han yí jɔ pɛɛ le exwe sanŋdi ŋkɔtɔ mɛ nɛ.

15. Nyi sɛnsɛnŋkɔnɔtɔwo wa koɖo Yesu koɖo yí dokplɔtɔwoɔ?

¹⁵ Ci Mawu vi lɔ nyi amɛmaɖoafɛn yí gbewa enujiŋwo can ɔ, Satan zan mɛɖewo yí wokaka ŋsunyɔ sugbɔwo so nu le exwe sanŋdi ŋkɔtɔ mɛ. Le kpɔwɛ mɛ, sɛnsɛnŋkɔnɔtɔwo nu nɔ amɛwo mɔ, “gbɔngbɔnvɔnwo gá” yí na ŋsɛn Yesu yí yɛ sɔ nyakɔ gbɔngbɔnvɔnwo. (Maki 3:22) Hwenu Yesu le efun kpekɔɔ, sɛnsɛnŋkɔnɔtɔwo do hwɛ yi mɔ yɛnu enyɔdɔndɔnwo so Mawu nu yí do ŋsɛn amɛ ahwa lɔwo mɔ wo le biɔ mɔ wo le wui. (Mat. 27:20) Le yiyimɛ ci Kristo dokplɔtɔwo drakɔ eŋɛnywi lɔɔ, ketɔnɔwo “vayi trɔ susu nɔ́ amɛmanyi Ʒudatɔwo mɔ wo le tɔ́ susu vɔnwo bubu” keŋ aci yumɛ nɔ Kristotɔwo. (Edɔ. 14:​2, 19) Sɔ gbe koɖo Edɔwawawo 14:2 ɔ, Jutakpɔxɔ 1^er Décembre 1998 tɔ ɖe mɛ mɔ: “Denyi ŋɛdu lɔ ɖekɛ yí Ʒuifu egufɔntɔ lɔwo gbe o, wogbekaka ŋsunyɔwo so Kristotɔwo nu, nɔ amɛmanyiʒuifuwo ŋgbelɔn wowo nyɔ gbɔ alo aɖo to wo o.”

16. Nyi mìɖo aɖo ŋwi nɔ mìvatɔ ŋsunyɔwo seseɔ?

¹⁶ Satana demi ŋsu kankan le exwe sanŋdi ŋkɔtɔ mɛ o. Ékpɔtɔ “blekɔ agbetɔwo pleŋ le nyigban lɔ jí.” (Enyɔ. 12:​9,  Ezoɖuɖu Yoyu wema) Nɔ èse ŋsunyɔwo so habɔbɔ lɔ nu alo so mìwo nɔvi ciwo yí kplɔkɔ mì nuɔ, ɖo ŋwi lé Mawu ketɔnɔwo wa nu koɖo Yesu koɖo yi dokplɔtɔ ciwo yí ni le exwe sanŋdi ŋkɔtɔwo mɛ do. Egbɛɔ, wogbecikɔ yumɛ nɔ Yehowa mɛwo yí gbekannɔ ŋsu do nu nɔ wo veviɖe pɛpɛpɛ shigbe lé Bibla nui ɖɛ ɛnɛ. (Mat. 5:​11, 12) Ŋsunyɔwo dable mì o, nɔ mìnya mɛ ci yí le godu ni yí wa nu le afɔdumɛ. Nyi mìɖo awaɔ?

17. Lé mìawɛ nɔ ŋsunyɔwo ŋgbevadahɛn nu le mì nuɔ? (2 Timɔte 1:13) (Gbekpɔ dakavi ci yí nyi “ Lé Àwa nu do Nɔ Èse Ŋsunyɔwo.”)

¹⁷ Gbe ŋsukankannyɔwo. Apotru Pɔlu na mɔdasɛnamɛ ciwo mɛ kɔ petii so lé mìawɛ nɔ mìse ŋsukankannyɔwo. Énu nɔ Timɔte mɔ yi le “gbé nɔ amɛwo nɔ wo ŋgbe kpla enu masɔgbe lɔwo amɛwo o,” yí “wo ŋgbe zan wowo gamɛwo yí a ɖoto exolɔlɔ masɔgbewo” o. (1 Tim. 1:​3, 4; 4:7) Ðevihwɛ ɖe ci yí denya ɖe atɛnŋ asɔ nu le nyigban yí asɔ do aglan mɛ, vɔ mɛganxoxu ci yí nya afɔku ci yí le mɛ dawa ahan gbeɖe o. Mìgbenɔ ŋsunyɔ lɔwo ɖo mìnya fini yí woso. Mìtɛnɔ do “nukplamu nywi” nyɔnɔnwi lɔ tɔwo nu.—Hlɛn 2 Timɔte 1:13.

18. Lé mìawɛ adasɛ mɔ Yehowa habɔbɔ lɔ jeŋ nɔ mìɔ?

¹⁸ Enu amɛtɔn kpoŋ nu yí mìxo nuxu so ciwo mɛ yí Mawu habɔbɔ lɔ wakɔ Yesu tɔ han le. Nɔ èkplakɔ Biblaɔ, do jeshi nubu ciwo mɛ yí Mawu habɔbɔ lɔ kplɔkɔ Yesu kpɔwɛ do le. Kpedo mɛbuwo nu nɔ woakando habɔbɔ lɔ ji sɔwu. Kpɔtɔ adadasɛ enujeŋnɔamɛ aotɔ yí asɛnsɛn Yehowa le egbejinɔnɔ mɛ yí agbeteteɛ gogo habɔbɔ ci yí ezankɔ yi sɔ wakɔ yi dro. (Eha. 37:28) Mína nɔ mɔnukpɔkpɔ ci mìɖo yí le ju koɖo mɛ ciwo yí Yehowa lɔn yí wole gbeji ni lé kpɔtɔ anyi enuvevi nɔ mì.