၁. လၢတၢ်မၢဖိအစိၤန့ၣ် ယဟိဝၤယွၤ ဟံးစုနဲၣ်ကျဲ အပှၤဂီၢ်မုၢ်ဒ်လဲၣ်.

 ယဟိဝၤယွၤ မ့ၢ်မၢအပှၤဂီၢ်မုၢ် မၤတၢ်တမံၤဂ့ၤ တမံၤဂ့ၤန့ၣ် အဘၣ်သးလၢ အပှၤဂီၢ်မုၢ် ကမၤဝဲဒ် အရဲၣ်ကျဲၤပာ်စၢၤဝဲအသိး လီၤတံၢ်လီၤဆဲး. (၁ ကရံၣ် ၁၄:၃၃) အဒိ ယဟိဝၤယွၤ ဘၣ်သးလၢ ဘီမုၢ်တၢ်သးခုကစီၣ်န့ၣ် ပှၤကစံၣ်တဲၤတဲလီၤဝဲလၢ ဟီၣ်ခိၣ်ဒီဘ့ၣ်ညါ. (မး ၂၄:၁၄) ဒီးယဟိဝၤယွၤ ဃုထၢထီၣ်ယ့ၣ်ၡူးလၢ ကတီခိၣ်ရိၤမဲ တၢ်မၤတခါအံၤ. အဃိ ယ့ၣ်ၡူး ရဲၣ်ကျဲၤဒီးဟံးစုနဲၣ်ကျဲ တၢ်မၤတခါအံၤဂ့ၤဂ့ၤ. ဖဲတၢ်မၢဖိအစိၤန့ၣ် တၢ်အိၣ်ဖှိၣ် အိၣ်ထီၣ်လၢ တၢ်လီၢ်အါတီၤအဃိ တၢ်အိၣ်ဖှိၣ်သးပှၢ်တဖၣ် ဒိးန့ၢ်ဘၣ်မူဒါလၢ ကဘၣ်ဟံးစုနဲၣ်ကျဲတၢ် ဒီးတီခိၣ်ရိၤမဲတၢ်. (မၤတၢ် ၁၄:၂၃) ပှၤပၢဆှၢတၢ်ကမံးတံာ်လၢ ဝ့ၢ်ယရူၤၡလ့ၣ်အပူၤ လၢအကဲဝဲ တၢ်မၢဖိ ဒီးတၢ်အိၣ်ဖှိၣ်သးပှၢ်တဖၣ်န့ၣ် ဆၢတဲာ်တၢ်လၢ တၢ်အိၣ်ဖှိၣ်ကိးဖျၢၣ်ဒဲး ကဘၣ်မၤထွဲဝဲအဂီၢ်. (မၤတၢ် ၁၅:၂; ၁၆:၄) ဒီးခီဖျိလၢ ဒီပုၢ်ဝဲၢ်မုၣ်ခွါတဖၣ် မၤထွဲ တၢ်ဟံးစုနဲၣ်ကျဲအဃိ “တၢ်အိၣ်ဖှိၣ်ဖိတဖၣ် အတၢ်နာ် ဆဲးဂၢၢ်ကျၢၤထီၣ်ဝဲ ဒီး . . . အဝဲသ့ၣ်အနီၣ်ဂံၢ် ဟဲအါထီၣ်ဝဲ ရုၢ်ရုၢ်.”—မၤတၢ် ၁၆:၅.

၂. စးထီၣ်လၢ ၁၉၁၉ န့ၣ် ယဟိဝၤယွၤ ဟံးစုနဲၣ်ကျဲ ဒီးလုၢ်အီၣ်လုၢ်အီ အပှၤဂီၢ်မုၢ်လၢ နီၢ်သးတၢ်အီၣ်ဒ်လဲၣ်.

^၂ ဆၢကတီၢ်ခဲအံၤ ယဟိဝၤယွၤ ဆဲးဟံးစုနဲၣ်ကျဲ အပှၤဂီၢ်မုၢ်ဒံး. စးထီၣ်လၢ ၁၉၁၉ န့ၣ် ယဟိဝၤယွၤ သူဝဲယ့ၣ်ၡူးလၢ ကဟံးစုနဲၣ်ကျဲ ပှၤဘၣ်တၢ်ဒိးဖှူအီၤ ဆံးဆံးဖိတကရူၢ်လၢ ကရဲၣ်ကျဲၤဝဲ တၢ်စံၣ်တဲၤတဲလီၤတၢ်မၤ ဒီးကလုၢ်အီၣ်လုၢ်အီ ကစၢ်ယွၤ အပှၤဂီၢ်မုၢ်လၢ နီၢ်သးတၢ်အီၣ် ဘၣ်ဆၢဘၣ်ကတီၢ်. a (လူၤ ၁၂:၄၂) ပထံၣ်ဘၣ်လၢ ယဟိဝၤယွၤ ဆိၣ်ဂ့ၤအဝဲသ့ၣ် အတၢ်မၤနီၢ်ကီၢ်.—ၡါ ၆၀:၂၂; ၆၅:၁၃, ၁၄.

၃-၄. (က) ပမ့ၢ်မၤထွဲ တၢ်ရဲၣ်တၢ်ကျဲၤန့ၣ် ကကဲဘျုးဒ်လဲၣ်. တဲဖျါထီၣ် တၢ်အဒိ. (ခ) လၢတၢ်မၤလိတခါအံၤ ပကတဲသကိး တၢ်ဂ့ၢ်မနုၤလဲၣ်.

 ^၃ ပမ့ၢ်တမၤထွဲ တၢ်ရဲၣ်တၢ်ကျဲၤဘၣ်န့ၣ် ပမၤလၢပှဲၤ မူဒါလၢ ယ့ၣ်ၡူးဟ့ၣ်ပှၤ တသ့ဘၣ်. (မး ၂၈:၁၉, ၂၀) အဒိ ဒီပုၢ်ဝဲၢ်ခွါတဖၣ် မ့ၢ်တရဲၣ်ကျဲၤန့ၢ်ပှၤ လီၢ်ကဝီၤလၢ တၢ်အိၣ်ဖှိၣ်ဖိ ကလဲၤစံၣ်တဲၤတဲလီၤတၢ် အဂီၢ်ဘၣ်န့ၣ် ပှၤတဂၤဂ့ၤ တဂၤဂ့ၤ ကစံၣ်တဲၤတဲလီၤတၢ်ဖဲ တၢ်လီၢ်လၢ အဘၣ်သးလဲၤဝဲ. အဃိ ဘၣ်သ့ၣ်သ့ၣ် ပကစံၣ်တဲၤတဲလီၤဘၣ်တၢ်လၢ တၢ်လီၢ်တတီၤဃီ ခဲအံၤခဲအံၤ ဒီးပတလဲၤလၢ တၢ်လီၢ်အဂၤဘၣ်. ဆိကမိၣ်ကွၢ် ပမ့ၢ်မၤထွဲ တၢ်ရဲၣ်တၢ်ကျဲၤန့ၣ် ကကဲဘျုးဒိၣ်မး တမ့ၢ်ဧီၤ.

^၄ လၢညါ ဖဲယ့ၣ်ၡူး စံၣ်တဲၤတဲလီၤတၢ်လၢ ဟီၣ်ခိၣ်အခါ အရဲၣ်ကျဲၤန့ၢ်တၢ်လၢ အပျဲၢ်အဘီၣ်အဂီၢ် ဒီးခဲအံၤ အဆဲးရဲၣ်ကျဲၤန့ၢ်တၢ်လၢ ကစၢ်ယွၤ အပှၤဂီၢ်မုၢ်အဂီၢ်စ့ၢ်ကီး. လၢတၢ်မၤလိတခါအံၤ ပကတဲသကိး ဘၣ်ဃးဒီး ယ့ၣ်ၡူးအဒိအတဲာ် ဒီးပကသ့ၣ်ညါဘၣ်လၢ ပတၢ်ကရၢကရိ ကွၢ်လိဒီးမၤထွဲ ယ့ၣ်ၡူးအဒိအတဲာ် ဒ်လဲၣ်. တကးဒံးဘၣ် ပကတဲသကိး ဘၣ်ဃးဒီး ပပာ်ဖျါထီၣ်လၢ ပပာ်လုၢ်ပာ်ပှ့ၤ ယဟိဝၤယွၤ အတၢ်ကရၢကရိ ကသ့ဒ်လဲၣ်.

ပတၢ်ကရၢကရိ ကွၢ်လိဒီးမၤထွဲ ယ့ၣ်ၡူးအဒိအတဲာ်

၅. ပတၢ်ကရၢကရိ ကွၢ်လိဒီးမၤထွဲ ယ့ၣ်ၡူးအဒိအတဲာ်ဒ်လဲၣ်. (ယိၤဟၣ် ၈:၂၈)

^၅ တၢ်လၢယ့ၣ်ၡူး မၤဝဲဒီးတဲဝဲန့ၣ် အမၤလိန့ၢ်ဝဲလၢ အပါအအိၣ်. ယဟိဝၤယွၤ အတၢ်ကရၢကရိ ကွၢ်လိဒီးမၤထွဲ ယ့ၣ်ၡူးအဒိအတဲာ် ခီဖျိအသူဝဲ ကစၢ်ယွၤ အကလုၢ်ကထါ ဒ်သိးကသိၣ်လိပှၤ ဒီးကဟ့ၣ်ပှၤ တၢ်ဟံးစုနဲၣ်ကျဲလၢ ပကအိၣ်မူဒ်လဲၣ်အဂီၢ်. (ဖး ယိၤဟၣ် ၈:၂၈; ၂ တံၤ ၃:၁၆, ၁၇) တကးဒံးဘၣ် ပတၢ်ကရၢကရိ ဒုးသ့ၣ်နီၣ်ထီၣ်ပှၤ တလီၢ်လီၢ်လၢ ပကဘၣ် ဖးလံာ်စီဆှံ ဒီးအိၣ်မူမၤထွဲအီၤ. ပမ့ၢ်မၤထွဲ တၢ်ဟ့ၣ်ကူၣ်အံၤန့ၣ် ပကန့ၢ်ဘၣ် အဘျုးဒ်လဲၣ်.

၆. ပမ့ၢ်မၤလိ လံာ်စီဆှံ ဒီးပတၢ်ကရၢကရိ လံာ်လဲၢ်တဖၣ်န့ၣ် ကကဲဘျုးဒ်လဲၣ်.

^၆ ပမ့ၢ်မၤလိ လံာ်စီဆှံ ဒီးပတၢ်ကရၢကရိ လံာ်လဲၢ်တဖၣ်န့ၣ် ပကန့ၢ်ဘၣ် အဘျုးအါမး. အဒိ တၢ်လၢလံာ်စီဆှံတဲဝဲ ဒီးတၢ်ဟံးစုနဲၣ်ကျဲလၢ ပဒိးန့ၢ်ဘၣ်လၢ ပတၢ်ကရၢကရိ လံာ်လဲၢ်တဖၣ် ဘၣ်လိာ်သးဒ်လဲၣ်န့ၣ် ပထိၣ်သတြီၤကွၢ်အီၤသ့. ဒီးပသ့ၣ်ညါဘၣ်လၢ တၢ်ဟံးစုနဲၣ်ကျဲတဖၣ်အံၤ အဒိးသန့ၤထီၣ်သးလၢ လံာ်စီဆှံအဃိ ပနာ်န့ၢ် ယဟိဝၤယွၤ အတၢ်ကရၢကရိ အါထီၣ်မၣ်အါထီၣ်.—ရိ ၁၂:၂.

၇. ယ့ၣ်ၡူး စံၣ်တဲၤတဲလီၤ တၢ်ဂ့ၢ်မနုၤလဲၣ် ဒီးယဟိဝၤယွၤ အတၢ်ကရၢကရိ ကွၢ်လိဒီးမၤထွဲ အဒိအတဲာ်ဒ်လဲၣ်.

^၇ ယ့ၣ်ၡူး စံၣ်တဲၤတဲလီၤ “ယွၤအဘီအမုၢ် တၢ်သးခုကစီၣ်.” (လူၤ ၄:၄၃, ၄၄) တကးဒံးဘၣ် ယ့ၣ်ၡူးမၤလိာ် အပျဲၢ်အဘီၣ်လၢ ကစံၣ်တဲၤတဲလီၤ ယွၤအဘီအမုၢ်အဂ့ၢ်. (လူၤ ၉:၁, ၂; ၁၀:၈, ၉) အဃိ ပှၤလၢအအိၣ်လၢ ယဟိဝၤယွၤ အတၢ်ကရၢကရိအပူၤ ခဲလၢာ်န့ၣ် အဝဲသ့ၣ် မ့ၢ်အိၣ်တၢ်လီၢ်ဖဲလဲၣ် ဒီးအမူဒါလၢ တၢ်ကရၢကရိအပူၤ မ့ၢ်အါထဲလဲၣ် သနာ်က့ အဝဲသ့ၣ် စံၣ်တဲၤတဲလီၤ ယွၤအဘီအမုၢ် တၢ်သးခုကစီၣ်.

၈. ပဒိးန့ၢ်ဘၣ် တၢ်ခွဲးတၢ်ယာ်လၢ ပကမၤမနုၤလဲၣ်.

^၈ တၢ်ခွဲးတၢ်ယာ်လၢ ပတဲဘၣ်ပှၤဂၤ ဘၣ်ဃးဒီး ကစၢ်ယွၤ အဘီအမုၢ် အဂ့ၢ်န့ၣ် ပပာ်လုၢ်ပာ်ပှ့ၤအီၤဒိၣ်မး. တၢ်ခွဲးတၢ်ယာ်တခါအံၤ ပှၤတဒိးန့ၢ်ဘၣ်ဝဲ ကိးဂၤဒဲးဘၣ်. အဒိ ဖဲယ့ၣ်ၡူးအိၣ်လၢ ဟီၣ်ခိၣ်အခါ ယ့ၣ်ၡူးတပျဲဝဲလၢ တၢ်ဝံတၢ်နါ ကတဲအဂ့ၢ်ဘၣ်. (လူၤ ၄:၄၁) ဆၢကတီၢ်ခဲအံၤ တချုးလၢ ပှၤတဂၤ ဟးစံၣ်တဲၤတဲလီၤတၢ်ဒီး ယဟိဝၤပှၤအုၣ်အသး ဒံးဘၣ်န့ၣ် အဆိကတၢၢ် အကဘၣ်အိၣ်မူဒ် ယဟိဝၤယွၤ အတၢ်ဘၣ်သးအသိး. အဃိ တၢ်ခွဲးတၢ်ယာ်လၢ ပန့ၢ်ဘၣ်တခါအံၤ ပပာ်ဖျါထီၣ်လၢ ပပာ်လုၢ်ပာ်ပှ့ၤအီၤ သ့ခီဖျိ ဖဲပအိၣ်တၢ်လီၢ် တပူၤဂ့ၤတပူၤဂ့ၤန့ၣ် ပဂုာ်ကျဲးစၢး တဲဘၣ်ပှၤဂၤ ဘၣ်ဃးဒီး ကစၢ်ယွၤ အဘီအမုၢ်အဂ့ၢ် ကိးဆၢကတီၢ်ဒဲး. တကးဒံးဘၣ် ပဘၣ်သး ကွၢ်လိဒီးမၤထွဲ ယ့ၣ်ၡူး အဒိအတဲာ်အဃိ ပဂုာ်ကျဲးစၢး စံၣ်တဲၤတဲလီၤပှၤဂၤ ဒီးသိၣ်လိ အဝဲသ့ၣ် တၢ်မ့ၢ်တၢ်တီ လၢအဂ့ၤကတၢၢ်.—မး ၁၃:၃, ၂၃; ၁ ကရံၣ် ၃:၆.

၉. ယဟိဝၤယွၤ အတၢ်ကရၢကရိ ဒုးသ့ၣ်ညါပှၤဂၤလၢ ကစၢ်ယွၤအမံၤ ဒ်လဲၣ်.

^၉ ယ့ၣ်ၡူး တဲဘၣ်ပှၤဂၤလၢ ကစၢ်ယွၤအမံၤ. ဖဲယ့ၣ်ၡူး ဃ့ထုကဖၣ်လၢ အပါအအိၣ်အခါ အတဲအပါလၢ “ယဒုးသ့ၣ်ညါ အဝဲသ့ၣ်လၢနမံၤလံ.” (ယိၤ ၁၇:၂၆) ယဟိဝၤယွၤ အတၢ်ကရၢကရိ ကွၢ်လိဒီးမၤထွဲဝဲ ယ့ၣ်ၡူးအဒိအတဲာ် ခီဖျိ အဂုာ်ကျဲးစၢး မၤစၢၤပှၤဂၤ ဒ်သိးပှၤကသ့ၣ်ညါထီၣ် ကစၢ်ယွၤအမံၤ. အဒိ ဟီၣ်ခိၣ်သီ တၢ်ကွဲးကျိာ်ထံလံာ်စီဆှံ လၢပတၢ်ကရၢကရိ ထုးထီၣ်ဝဲန့ၣ် အအိၣ်ဒီးကစၢ်ယွၤအမံၤ ဒ်တၢ်ကွဲးအသးအခီၣ်ထံးအသိး. ဟီၣ်ခိၣ်သီ တၢ်ကွဲးကျိာ်ထံအံၤ ခဲအံၤ ပဒိးန့ၢ်ဘၣ်အီၤ ဒီတဘ့ၣ်မ့ၢ်ဂ့ၤ လၢအကတြူၢ်တနီၤမ့ၢ်ဂ့ၤ လၢကျိာ် ၂၇၀ ဘျဲၣ်လံ. ဒီးလၢ ဟီၣ်ခိၣ်သီ တၢ်ကွဲးကျိာ်ထံအပူၤ ဖဲတၢ်ဂ့ၢ်ဘၣ်ထွဲလိာ်သး က၄ ဒီး က၅ န့ၣ် ပကထံၣ်ဘၣ် တၢ်ဂ့ၢ်လီၤတံၢ်လီၤဆဲး ဘၣ်ဃးဒီး ပှၤကွဲးထၢနုာ်က့ၤ ကစၢ်ယွၤအမံၤ. ဒီးဖဲတၢ်ဂ့ၢ်ဘၣ်ထွဲလိာ်သး ဂ, လၢအအိၣ်လၢ ဟီၣ်ခိၣ်သီ တၢ်ကွဲးကျိာ်ထံလံာ်စီဆှံ (တၢ်မၤလိအဂီၢ်) လၢကီၤလၤဝါကျိာ်န့ၣ် အအိၣ်ဒီး တၢ်အုၣ်သးအါမးလၢ ကစၢ်ယွၤအမံၤ ယဟိဝၤန့ၣ် ကဘၣ်အိၣ်လၢ လံာ်စီဆှံလၢ ကြံးကျိာ်တကတြူၢ်အပူၤ ၂၃၇ ဘျီ.

၁၀. ပိာ်မုၣ်တဂၤ လၢအအိၣ်လၢ ကီၢ်ပယီၤ အတၢ်ကတိၤန့ၣ် နန့ၢ်ဘၣ် တၢ်မၤလိဒ်လဲၣ်.

^၁၀ ဒ်ယ့ၣ်ၡူးမၤဝဲအသိး ပဝဲစ့ၢ်ကီး ပဘၣ်သးမၤစၢၤ ပှၤအါဂၤလၢ အဝဲသ့ၣ် ကသ့ၣ်ညါထီၣ် ကစၢ်ယွၤအမံၤ. ပိာ်မုၣ်တဂၤလၢ အအိၣ် ၆၇ နံၣ် လၢအအိၣ်လၢ ကီၢ်ပယီၤန့ၣ် ဖဲအသ့ၣ်ညါဝဲလၢ ကစၢ်ယွၤ အိၣ်ဒီးအမံၤအခါ အမဲာ်ထံလီၤ ဒီးအတဲဘၣ် ပှၤသိၣ်လိအီၤလၢ “ကစၢ်ယွၤ အမံၤလၢ ယဟိဝၤန့ၣ် ယနၢ်ဟူဘၣ် အဆိကတၢၢ်တဘျီ လၢယတၢ်အိၣ်မူအပူၤ ခဲအံၤလီၤ . . . နသိၣ်လိယၤ တၢ်ဂ့ၢ်အရ့ဒိၣ်ကတၢၢ်တခါလၢ ယတမၤလိဘၣ် နီတဘျီဘၣ်.” တၢ်လဲၤခီဖျိ တခါအံၤ ပာ်ဖျါထီၣ်ဝဲလၢ ပှၤသးဘျၢတဂၤ မ့ၢ်သ့ၣ်ညါဘၣ် ကစၢ်ယွၤအမံၤန့ၣ် အကဲဘျုးလၢ အတၢ်အိၣ်မူအဂီၢ် ဖးဒိၣ်ညါ.

ဆဲးပာ်လုၢ်ပာ်ပှ့ၤ ယဟိဝၤယွၤ အတၢ်ကရၢကရိ

၁၁. တၢ်အိၣ်ဖှိၣ်သးပှၢ်တဖၣ် ပာ်လုၢ်ပာ်ပှ့ၤ ယဟိဝၤယွၤ အတၢ်ကရၢကရိ သ့ဒ်လဲၣ်. (ကွၢ်စ့ၢ်ကီးတၢ်ဂီၤ.)

^၁၁ တၢ်အိၣ်ဖှိၣ်သးပှၢ်တဖၣ် ပာ်ဖျါထီၣ်လၢ အဝဲသ့ၣ် ပာ်လုၢ်ပာ်ပှ့ၤ ယဟိဝၤယွၤ အတၢ်ကရၢကရိ သ့ဒ်လဲၣ်. ဖဲတၢ်အိၣ်ဖှိၣ်သးပှၢ်တဖၣ် ဒိးန့ၢ်ဘၣ် တၢ်ဟံးစုနဲၣ်ကျဲအခါ အဝဲသ့ၣ် ကဘၣ်ဖးဝဲ လီၤတံၢ်လီၤဆဲး ဝံၤဒီးအဝဲသ့ၣ် ကဘၣ်ဂုာ်ကျဲးစၢး မၤထွဲဝဲ လၢအဂ့ၤကတၢၢ်. အဒိ အဝဲသ့ၣ် ဒိးန့ၢ်ဘၣ် တၢ်ဟံးစုနဲၣ်ကျဲလၢ အကဘၣ်မၤ မူဒါလၢ နွံဖးဖီတၢ်အိၣ်ဖှိၣ် ဒီးဃ့ထုကဖၣ်လၢ တၢ်အိၣ်ဖှိၣ် အတၢ်ရဲၣ်တၢ်ကျဲၤအဂီၢ်. တကးဒံးဘၣ် အဝဲသ့ၣ် ဒိးန့ၢ်ဘၣ်စ့ၢ်ကီး တၢ်ဟံးစုနဲၣ်ကျဲလၢ ကဘၣ်ကွၢ်ထွဲ ယ့ၣ်ၡူးခရံာ်အသိ. ဒီးတၢ်အိၣ်ဖှိၣ်သးပှၢ်တဖၣ် မ့ၢ်မၤထွဲ တၢ်ကရၢကရိ အတၢ်ဟံးစုနဲၣ်ကျဲ ကိးမံၤဒဲးန့ၣ် ဒီပုၢ်ဝဲၢ်မုၣ်ခွါ လၢတၢ်အိၣ်ဖှိၣ်ပူၤ ကသ့ၣ်ညါဝဲလၢ ယဟိဝၤယွၤ အဲၣ်အဝဲသ့ၣ် ဒီးကဟုကယာ် အဝဲသ့ၣ်.

၁၂. (က) ဘၣ်မနုၤအဃိ ပကဘၣ်ဒိကနၣ် ဒီးမၤထွဲ ပှၤလၢအတီခိၣ်ရိၤမဲတၢ်တဖၣ် အတၢ်ဟံးစုနဲၣ်ကျဲလဲၣ်. (ဧ့ၤဘြံၤ ၁၃:၇, ၁၇) (ခ) ဘၣ်မနုၤအဃိ ပကဘၣ်သးစၢၢ်ဆၢလၢ ပှၤလၢအတီခိၣ်ရိၤမဲတၢ်တဖၣ် အတၢ်ဂ့ၤတၢ်ဝါလဲၣ်.

^၁၂ ဖဲပဒိးန့ၢ်ဘၣ် တၢ်ဟံးစုနဲၣ်ကျဲလၢ တၢ်အိၣ်ဖှိၣ်သးပှၢ် အအိၣ်အခါ ပကဘၣ်မၤထွဲအီၤလၢ တၢ်သးအိၣ်. ပမ့ၢ်မၤထွဲဒ် ပှၤလၢအတီခိၣ်ရိၤမဲတၢ် ဟံးစုနဲၣ်ကျဲပှၤ အသိးန့ၣ် အဝဲသ့ၣ် မၤအမူဒါကညီထီၣ်. တကးဒံးဘၣ် လံာ်စီဆှံ တဲဘၣ်ပှၤလၢ ပှၤလၢအတီခိၣ်ရိၤမဲတၢ် လၢပကျါန့ၣ် ပကဘၣ် ဒိကနၣ်အဝဲသ့ၣ် ဒီးဒိးပၢပသးလၢ အဝဲသ့ၣ်အဖီလာ်. (ဖး ဧ့ၤဘြံၤ ၁၃:၇, ၁၇.) ဘၣ်ဆၣ် ပကမၤဒ်န့ၣ်အဂီၢ် တဘျီတခီၣ် တညီဘၣ်. ဘၣ်မနုၤအဃိလဲၣ်. ခီဖျိလၢ တၢ်အိၣ်ဖှိၣ်သးပှၢ်တဖၣ်န့ၣ် တကဲပှၤလၢပှၤပှဲၤ စ့ၢ်ကီးဘၣ်. ဒီးပဒုၣ်ပဒါ ဘၣ်သးလၢ ပကသးဒ့ဒီ ဘၣ်ဃးဒီး ယဟိဝၤယွၤသူဝဲ အတၢ်ကရၢကရိလၢ ကဟံးစုနဲၣ်ကျဲပှၤ. အဃိ ပမ့ၢ်တသးစၢၢ်ဆၢ တၢ်အိၣ်ဖှိၣ်သးပှၢ်တဖၣ် အတၢ်ဂ့ၤတၢ်ဝါဘၣ် ဒီးဆိကမိၣ်ကမၣ် အဝဲသ့ၣ်န့ၣ် ပကဆိကမိၣ်ကမၣ်စ့ၢ်ကီး ယဟိဝၤယွၤ အတၢ်ကရၢကရိ ဒီးလၢခံန့ၣ် ပတနာ်န့ၢ် ယဟိဝၤယွၤ အတၢ်ကရၢကရိလၢၤဘၣ်. ဒ်သိး ပကသ့ၣ်ညါဘၣ် ပဒုၣ်ပဒါ အတၢ်လံၣ်တၢ်လီ ဒီးတကနၣ်ဃုာ် အဝဲသ့ၣ် တဂ့ၤအဂီၢ် ပကဘၣ်မၤဒ်လဲၣ်.

တဘၣ်ပျဲပှၤဂၤ မၤလီၤစၢ် နတၢ်နာ်န့ၢ် ယဟိဝၤယွၤ အတၢ်ကရၢကရိတဂ့ၤ

၁၃. ဒ်သိး ပှၤကထံၣ်ကမၣ် ယဟိဝၤယွၤ အတၢ်ကရၢကရိအဂီၢ် ပှၤလၢအထီဒါ ယဟိဝၤယွၤန့ၣ် အဝဲသ့ၣ် ဂုာ်ကျဲးစၢးမၤဝဲဒ်လဲၣ်.

^၁၃ ဒ်သိး ပှၤကထံၣ်ကမၣ် ယဟိဝၤယွၤ အတၢ်ကရၢကရိအဂီၢ် ပှၤလၢအထီဒါ ယဟိဝၤယွၤန့ၣ် အဝဲသ့ၣ် ဂုာ်ကျဲးစၢးပာ်ဖျါထီၣ် တၢ်ဂ့ၢ်အကလုာ်ကလုာ်. အဒိ လၢလံာ်စီဆှံပူၤန့ၣ် ပမၤလိဘၣ်လၢ ယဟိဝၤယွၤ ဘၣ်သးဝဲလၢ ပကအိၣ်ကဆှဲကဆှီ လၢနီၢ်ခိ, ပကအိၣ်ဒီး လုၢ်လၢ်သကဲာ်ပဝး လၢအကဆှီ ဒီးဘူၣ်ထီၣ်ဘါထီၣ်အီၤ ဒ်အတၢ်ဘၣ်သးအသိး. ယဟိဝၤယွၤ တဲဝဲလၢ ပှၤတဂၤဂ့ၤတဂၤဂ့ၤ မ့ၢ်ဆဲးမၤတၢ်လၢ အတဂ့ၤဘၣ် ဒီးမ့ၢ်တဆီတလဲ အလုၢ်လၢ်သကဲာ်ပဝးဘၣ်န့ၣ် ပှၤကဘၣ် ထုးထီၣ်ကွံာ်အီၤလၢ တၢ်အိၣ်ဖှိၣ်အပူၤ. (၁ ကရံၣ် ၅:၁၁-၁၃; ၆:၉, ၁၀) ဒီးခီဖျိလၢ ပမၤထွဲ လံာ်စီဆှံ တၢ်သိၣ်တၢ်သီအံၤအဃိ ပှၤလၢအထီဒါပှၤန့ၣ် တဲဆါပှၤလၢ ပတအိၣ်ဒီးတၢ်ထံၣ်လၢ အလဲၢ်ဘၣ်, ပပာ်ဒ့ၣ်ပာ်ကမၣ်ပှၤဂၤ ဒီးပတအဲၣ်ပှၤဂၤဘၣ်.

၁၄. ဘၣ်ဃးဒီး ပတၢ်ကရၢကရိအဂ့ၢ်န့ၣ် မတဂၤ စးထီၣ်ရၤလီၤဝဲ တၢ်ဂ့ၢ်တၢ်ကျိၤ လၢအကမၣ်လဲၣ်.

 ^၁၄ ပကဘၣ်သ့ၣ်ညါ ပှၤအခိၣ်သ့ၣ်တဂၤလၢ အထီဒါ ပတၢ်ကရၢကရိ. မုၣ်ကီၤလံၢ်န့ၣ် အကဲဝဲ “တၢ်လံၣ်တၢ်လီအပၢ်.” (ယိၤ ၈:၄၄; ၁ မိၤ ၃:၁-၅) အဃိ အရၤလီၤဝဲ တၢ်ဂ့ၢ်တၢ်ကျိၤ လၢအကမၣ် ဘၣ်ဃးဒီး ပတၢ်ကရၢကရိအဂ့ၢ်. တကးဒံးဘၣ် အသူစ့ၢ်ကီး ပှၤတနီၤလၢ ကဟးရၤလီၤ တၢ်ဂ့ၢ်တၢ်ကျိၤ လၢအကမၣ် ဘၣ်ဃးဒီး ယဟိဝၤယွၤ အတၢ်ကရၢကရိ. လၢညါန့ၣ် တၢ်ကဲထီၣ်သးဒီး ယ့ၣ်ၡူး ဒီးခရံာ်ဖိလၢ တၢ်မၢဖိအစိၤ ဒ်အံၤစ့ၢ်ကီး.

၁၅. တၢ်ဘူၣ်တၢ်ဘါခိၣ်နၢ်တဖၣ် မၤဝဲယ့ၣ်ၡူး ဒီးအပျဲၢ်အဘီၣ်ဒ်လဲၣ်.

^၁၅ ကစၢ်ယွၤအဖိခွါယ့ၣ်ၡူးန့ၣ် အကဲပှၤလၢပှၤပှဲၤ ဒီးအမၤတၢ်လီၤလး အါမံၤသနာ်က့ မုၣ်ကီၢ်လံၢ် သူဝဲပှၤတနီၤလၢ ကရၤလီၤ တၢ်လံၣ်တၢ်လီ ဘၣ်ဃးဒီး ယ့ၣ်ၡူးအဂ့ၢ်. အဒိ တၢ်ဘူၣ်တၢ်ဘါခိၣ်နၢ်တဖၣ် တဲပှၤဂီၢ်မုၢ်လၢ ယ့ၣ်ၡူး ဒိးန့ၢ်ဘၣ် “တၢ်ဝံတၢ်နါ အခိၣ်တဂၤ အစိအကမီၤ” အဃိ အနီဟးထီၣ်ကွံာ် တၢ်ဝံတၢ်နါန့ၢ်. (မၢ် ၃:၂၂) ဒီးဖဲပှၤသမံသမိး ယ့ၣ်ၡူးအခါ တၢ်ဘူၣ်တၢ်ဘါခိၣ်နၢ်တဖၣ် တဲဆါအီၤလၢ အကတိၤထီဒါယွၤ ဒီးအဝဲသ့ၣ်ဆီၣ်ထွဲ ပှၤဂီၢ်မုၢ်လၢ ကမၤသံကွံာ် ယ့ၣ်ၡူး. (မး ၂၇:၂၀) လၢခံ ဖဲယ့ၣ်ၡူး အပျဲၢ်အဘီၣ်တဖၣ် စံၣ်တဲၤတဲလီၤတၢ်အခါ ပှၤထီဒါတၢ်တဖၣ် “ထိၣ်ဟူးထိၣ်ဂဲၤထီၣ် ဒီးကွဲန့ၢ်လွဲန့ၢ်ဝဲ ပှၤကလုာ်အဂၤတဖၣ်” ဒ်သိးကမၤအၢမၤသီ အဝဲသ့ၣ်. (မၤတၢ် ၁၄:၂, ၁၉) ဘၣ်ဃးဒီး မၤတၢ် ၁၄:၂ န့ၣ် တၢးထီခိးတၢ် လါဒံၣ်စ့ဘၢၣ် ၁, ၁၉၉၈ ပာ်ဖျါထီၣ်ဝဲလၢ “ပှၤယူဒၤဖိလၢ အထီဒါတၢ်တဖၣ်န့ၣ် အဝဲသ့ၣ် တတူၢ်လိာ် တၢ်သးခုကစီၣ်လၢ ခရံာ်ဖိတဖၣ် စံၣ်တဲၤတဲလီၤဝဲဘၣ်. တကးဒံးဘၣ် ဒ်သိး ပှၤကလုာ်အဂၤတဖၣ် တတူၢ်လိာ် တၢ်သးခုကစီၣ်တဂ့ၤ ဒီးကသးဟ့ဝဲ ခရံာ်ဖိတဖၣ်အဂီၢ် ပှၤထီဒါတၢ်တဖၣ် တဲအၢတဲသီစ့ၢ်ကီး ခရံာ်ဖိတဖၣ်အဂ့ၢ်.”

၁၆. ပမ့ၢ်နၢ်ဟူ တၢ်ဂ့ၢ်တၢ်ကျိၤ လၢအကမၣ်န့ၣ် ပကဘၣ်သ့ၣ်နီၣ်ထီၣ် မနုၤလဲၣ်.

^၁၆ မုၣ်ကီၤလံၢ် ဆဲးရၤလီၤ တၢ်လံၣ်တၢ်လီ ဒီး “အဆှၢကမၣ် ပှၤဟီၣ်ခိၣ်ဖိခဲလၢာ်” တုၤလၢ ဆၢကတီၢ်ခဲအံၤဒံး. (လီၣ် ၁၂:၉) အဃိ ပမ့ၢ်နၢ်ဟူ ပှၤရၤလီၤ တၢ်ဂ့ၢ်တၢ်ကျိၤ လၢအကမၣ် ဘၣ်ဃးဒီး ပတၢ်ကရၢကရိ ဒီးဒီပုၢ်ဝဲၢ်လၢ အတီခိၣ်ရိၤမဲပှၤ အဂ့ၢ်န့ၣ် ပကဘၣ်သ့ၣ်နီၣ်ထီၣ်က့ၤ ဘၣ်ဃးဒီး ကစၢ်ယွၤ အဒုၣ်အဒါ မၤယ့ၣ်ၡူး ဒီး အပျဲၢ်အဘီၣ် ဒ်လဲၣ်အဂ့ၢ်. လံာ်စီဆှံ တဲဆိပာ်စၢၤဝဲ လီၤတံၢ်လီၤဆဲးလၢ ယဟိဝၤယွၤ အပှၤဂီၢ်မုၢ်န့ၣ် ပှၤကမၤအၢမၤနးအဝဲသ့ၣ် ဒီးတဲလံၣ်တဲလီအဂ့ၢ်. ဒီးပထံၣ်ဘၣ်လၢ တၢ်ကဲထီၣ်သး ဒ်န့ၣ်သပှၢ်တၢၢ်. (မး ၅:၁၁, ၁၂) ပမ့ၢ်သ့ၣ်ညါဆိ ပှၤအခိၣ်သ့ၣ်တဂၤလၢ အထီဒါ ပတၢ်ကရၢကရိအဂ့ၢ် ဒီးပမ့ၢ်ဒီသဒၢလီၤပသး တဘျီဃီန့ၣ် ပတနာ်အီၣ် တၢ်လံၣ်တၢ်လီတဖၣ် ညီညီဘၣ်. အဃိ ပကဒီသဒၢလီၤပသး ဒ်လဲၣ်.

၁၇. ပဟးဆှဲး တၢ်ဂ့ၢ်တၢ်ကျိၤ လၢအကမၣ် ကသ့ဒ်လဲၣ်. (၂ တံၤမသ့း ၁:၁၃) (ကွၢ်စ့ၢ်ကီး တၢ်လွံၢ်နၢၣ် လၢအမ့ၢ် “ ဖဲပနၢ်ဟူ တၢ်ဂ့ၢ်တၢ်ကျိၤ လၢအကမၣ်အခါ တၢ်လၢပကဘၣ်မၤ.”)

^၁၇ တဘၣ်ကနၣ်ဃုာ် တၢ်ဂ့ၢ်တၢ်ကျိၤ လၢအကမၣ်တဂ့ၤ. ဖဲပနၢ်ဟူ တၢ်ဂ့ၢ်တၢ်ကျိၤ လၢအကမၣ်အခါ ပကဘၣ်မၤ မနုၤလဲၣ်န့ၣ် တၢ်မၢဖိပီလူး ပာ်ဖျါထီၣ်န့ၢ်ပှၤပျီပျီ. စီၤပီလူး မၢစီၤတံၤမသ့း “မၤလိာ် ပှၤတနီၤနီၤလၢ အတဘၣ် . . . ကနၣ်ဃုာ် ပူလၢအကမၣ်တဖၣ်” ဒီးတဘၣ်ကနၣ်ဃုာ် “ပူအကမၣ်တဖၣ်လၢ အထီဒါကစၢ်ယွၤ” န့ၣ်ဘၣ်. (၁ တံၤ ၁:၃, ၄; ၄:၇) အဒိ ဆိကမိၣ်ကွၢ် တၢ်ဂ့ၢ်အံၤ. ပှၤဖိသၣ်တဂၤ မ့ၢ်ထၢထီၣ် တၢ်ဘၣ်အၢတမံၤမံၤ လၢဟီၣ်ခိၣ်လိၤန့ၣ် ဘၣ်သ့ၣ်သ့ၣ် အကအီၣ်ဝဲ. မ့မ့ၢ် ပှၤနီၢ်ဒိၣ်န့ၣ် တမၤဝဲဒ်န့ၣ်ဘၣ်. အသ့ၣ်ညါဝဲလၢ အမ့ၢ်အီၣ်ဝဲန့ၣ် ကမၤဘၣ်ဒိအီၤ. ဒ်န့ၣ်အသိး ပသ့ၣ်ညါလၢ တၢ်ဂ့ၢ်တၢ်ကျိၤ လၢအကမၣ်န့ၣ် အကဲဝဲ တၢ်လံၣ်တၢ်လီခဲလၢာ်အဃိ ပတကနၣ်ဃုာ်ဘၣ်. အဃိ ပကဘၣ် ဒိကနၣ်ထဲ “တၢ်ကတိၤ အဂ့ၤအဘၣ်တဖၣ်” ဘၣ်ဃးဒီး တၢ်မ့ၢ်တၢ်တီ.—ဖး ၂ တံၤမသ့း ၁:၁၃.

၁၈. ပပာ်လုၢ်ပာ်ပှ့ၤ ယဟိဝၤယွၤ အတၢ်ကရၢကရိန့ၣ် ပပာ်ဖျါထီၣ် ကသ့ဒ်လဲၣ်.

^၁၈ ပတဲသကိး တၢ်ဂ့ၢ်သၢထံၣ်လၢ အဘၣ်ဃးဒီး ယဟိဝၤယွၤ အတၢ်ကရၢကရိ ကွၢ်လိဒီးမၤထွဲ ယ့ၣ်ၡူးအဒိအတဲာ်ဝံၤလံ. ဒီးတၢ်ဂ့ၢ်အဂၤန့ၣ် အိၣ်ဒီဒူၣ်ဒံး. အဃိ ဖဲပမၤလိ လံာ်စီဆှံအခါ ပကဘၣ်ဂုာ်ကျဲးစၢး ဃုသ့ၣ်ညါအါထီၣ် တၢ်ဂ့ၢ်အဂၤလၢ အပာ်ဖျါထီၣ်လၢ ယဟိဝၤယွၤ အတၢ်ကရၢကရိ ကွၢ်လိဒီးမၤထွဲ ယ့ၣ်ၡူးအဒိအတဲာ်ဒ်လဲၣ်. ဝံၤဒီး ပကဘၣ် မၤစၢၤက့ၤ ဒီပုၢ်ဝဲၢ်မုၣ်ခွါလၢ ပတၢ်အိၣ်ဖှိၣ်အပူၤ ဒ်သိးအဝဲသ့ၣ် ကနာ်န့ၢ်အါထီၣ် ယဟိဝၤယွၤ အတၢ်ကရၢကရိ. တကးဒံးဘၣ် ပပာ်ဖျါထီၣ်လၢ ပစံးဘျုးစံးဖှိၣ် ယဟိဝၤယွၤ သ့ခီဖျိ ပဆဲး မၤအတၢ်မၤလၢ တၢ်သးတီ ဒီးဆဲးအိၣ်လၢ အတၢ်ကရၢကရိအပူၤထီဘိ. (စံး ၃၇:၂၈) ပအိၣ်ဘၣ်လၢ ယဟိဝၤယွၤ အပှၤဂီၢ်မုၢ်လၢ အသးတီဒီးအီၤ ဒီးအအဲၣ်အီၤ အကျါအဃိ မ်ပဆဲး ပာ်လုၢ်ပာ်ပှ့ၤ တၢ်ခွဲးတၢ်ယာ်အံၤထီဘိ.