Yaqʼax chupam ri rupam

Yaqʼax rikʼin ri rucholajem

¿Ataman rït reʼ?

¿Ataman rït reʼ?

¿Achkë rma David xejeʼ jojun rusoldados ri ma ye israelitas ta?

DAVID xejeʼ jojun rusoldados ri ma ye israelitas ta, achiʼel Zélec ri ammonita, Urías ri hitita chqä Itmá ri moabita (1 Crón. 11:39, 41, 46). a Chqä xejeʼ ri keretitas, ri peletitas chqä ri guititas (2 Sam. 15:18). Ri keretitas chqä ri peletitas achiʼel ta kichʼalal jbʼaʼ kiʼ kikʼë ri filisteos (Ezeq. 25:16). Y ri guititas ye petenäq wä chpan ri tinamït Gat, jun tinamït ri kʼo wä Filistea (Jos. 13:2, 3; 1 Sam. 6:17, 18).

¿Achkë rma David xyaʼ qʼij chë xejeʼ rusoldados ri ma ye israelitas ta? Rma ma xa xuʼ ta wä retaman chë ryeʼ majun bʼëy xtkiyaʼ ta qa ryä, ryä retaman chë ryeʼ ronojel mul xtkinmaj rutzij Jehová. Ri The New Interpreterʼs Dictionary of the Bible nuʼij reʼ chkij ri keretitas chqä ri peletitas: «Ryeʼ ma xkiyaʼ ta qa David chkipan ri qʼij ri más kʼayewal xeruqʼaxaj chpan ruqʼatbʼäl tzij». ¿Achkë rma qataman riʼ? Taq jontir ri achiʼaʼ aj Israel xkiyaʼ qa ri qʼatöy tzij David rchë xkitoʼ Seba, jun achï ri xrajoʼ xerujäch ri israelitas, ri keretitas chqä ri peletitas ma xkiyaʼ ta qa David chqä xetoʼon rchë Seba ma xkowin ta chik xuʼän ri ruchʼobʼon (2 Sam. 20:1, 2, 7). Jun chik qʼij, Adonías, jun rukʼajol David, xrajoʼ xmäj qa ruqʼatbʼäl tzij rutataʼ. Ye kʼa jmul chik, ri keretitas chqä ri peletitas ma xkiyaʼ ta qa David y xetoʼon rchë Salomón xok qʼatöy tzij, rma kitaman wä chë yë ryä ri chaʼon rma Jehová (1 Rey. 1:24-27, 38, 39).

Jun chik achï ri ma israelita ta ri majun bʼëy xyaʼ ta qa David ya riʼ Ittái, ri guitita. Ryä chqä ri 600 rusoldados xkitoʼ David taq Absalón xkanuj rubʼanik rchë ri winäq ütz xkitzʼët, rchë ke riʼ xtkiʼän qʼatöy tzij che rä. David xuʼij che rä Ittái chë rma ryä ma israelita ta, majun rma nutoʼ. Ye kʼa Ittái xuʼij reʼ che rä: «¡Rma Jehová chqä rït ri qʼatöy tzij kan yïx kʼäs, xa bʼa akuchï xkajeʼ wä rït, tat, chriʼ chqä xkijeʼ wä rïn tapeʼ xkinapon chwäch kamïk!» (2 Sam. 15:6, 18-21).

Ittái ma xyaʼ ta qa David, ri xchaʼöx rma Jehová rchë xok qʼatöy tzij.

Tapeʼ ri keretitas, ri peletitas chqä ri guititas ma ye israelitas ta, ryeʼ nkinmaj wä chë Jehová ya riʼ ri kʼaslïk Dios chqä chë ruchaʼon wä David rchë ntok qʼatöy tzij. Kantzij na wä chë David kan kowan xtyoxin rma xejeʼ rusoldados ri majun bʼëy xkiyaʼ ta qa ryä.

a Ri pixaʼ xyaʼ Dios chpan Deuteronomio 23:3-6 nuʼij chë ri ammonitas chqä ri moabitas ma ütz ta wä yeʼok chpan rutinamit Dios. Rkʼë ri nuʼij chpan ri texto riʼ, nqʼalajin chë ryeʼ achiʼel ta ma ütz ta wä yeʼok aj Israel y nkïl ri utzil ri nukʼäm pä ya riʼ pa kiwiʼ. Ye kʼa ma nuʼij ta chë ryeʼ ma ütz ta nkikʼwaj kiʼ kikʼë ri israelitas o yejeʼ chpan ri tinamït Israel. Chpan ri libro Perspicacia para comprender las Escrituras, katok chpan ri peraj «Ammonitas» y chrij riʼ chpan ri peraj «Se casan con israelitas».