Kunanakas utji uk yatiñataki

Skip to table of contents

22 YATICHÄWI

CANCIÓN 127 ¿Kunjam jaqëñajasa?

¿Kunjamsa noviasipki ukanakajj Jehová Diosar jachʼañchapjjaspa?

¿Kunjamsa noviasipki ukanakajj Jehová Diosar jachʼañchapjjaspa?

‘Kunjamäpjjtas chuymanakaman ukajj wali valoraniwa’ (1 PED. 3:4).

¿KUNANAKATSA YATJJATASKAÑÄNI?

Noviasipki ukanakajj kunsa suma amtanakar puriñatakejj lurapjjaspa, kunjamsa congregacionankir jilat kullakanakajj jupanakar yanaptʼapjjaspa ukwa yatjjataskañäni.

1, 2. ¿Noviañ toqet kamsapjjes yaqhepanakajja?

 NOVIAÑAJJ wali sumäspawa, kusiskañarakïspawa. Jumatï noviasksta ukhajja, taqe kunas sumar saraspa ukwa munpachätajja. Cheqas waljaniw noviasajj wali kusisitäpjje. Etiopía markankir Tina a kullakajj akham siwa: “Esposojamp noviaskayäta uka tiempojja, nayatakejj wali kusiskañapunïnwa, kunatï wali importantëkäna ukanakatwa parltʼasipjjerïta, ukatjja lartʼasipjjarakirïtwa. Jupajj wal nayar munasitäna, nayas wal jupar munasirakiyäta, ukham chuyman jilatar jikjjatañajj nayatakejj wali sumapunïnwa” sasa.

2 Países Bajos toqenkir Alessio jilatajj akham sarakiwa: “Esposajamp noviasipkayäta ukhajja, jupar uñtʼañajj wali kusiskañäkchïnsa, jan waltʼäwinakajj utjarakïnwa” sasa. Aka yatichäwinjja, noviasipki ukanakajj kuna jan walinakans uñjasipjjaspa, kunjamsa Bibliajj suma amtanakar puriñatak jupanakar yanaptʼaspa ukwa yatjjataskañäni. Kunjamsa congregacionankirinakajj jupanakar yanaptʼapjjaspa uksa yatjjatarakiñäniwa.

¿KUNA AMTAMPIS MAYNEJJ NOVIAÑAPA?

3. ¿Kuna amtampis maynejj noviañapa? (Proverbios 20:25).

3 Noviañ qalltañajj wali sumäkchisa, noviasipki ukanakajj wali importantetwa uk uñjapjjañapa, kuna laykutejj mä qhawqha tiempot casarasipjjaspawa. Casarasipki uka urojja, novionakajj Jehová Dios nayraqatanwa jakkasin munasiñataki ukat respetasiñatak mä promesa lurapjje. Janïr uka promesa lurkasasa yaqha ukham promesa lurkasasa, wali sum amuytʼasiñasawa (Proverbios 20:25 liytʼäta). Noviañajj mä jilatampi mä kullakampi jukʼamp sum uñtʼasipjjañapatakiwa, suma amtanakar puripjjañapatakirakiwa. Awisajj casarasiñwa amtapjjaspa jan ukajj jan casarasiñwa amtapjjarakispa. Jupanakatï jan casarasiñ amtapjjani ukhajja, noviapjjatapajj aynachtʼkaspas ukham janiw sañ munkiti. Antisas noviañajj mä suma amtar puriñatakiw jupanakar yanaptʼawayi.

4. ¿Kuna amtampis maynejj noviañapa uk amuyañajj kunatsa wali importantejja?

4 Kuna amtampis maynejj noviañapa uk amuyañajj ¿kunatsa wali wakiskirejja? Mä soltero jilatatï jan ukajj kullakatï uk wali sum amuyani ukhajja, janiw jan casarasiñ amtampejj maynimp noviañ qalltkaniti. Kuna amtampis maynejj noviañapa uk janiw solteronakakejj amuyapjjañapäkiti, jan ukasti taqeniw uk amuyañasa. Yaqhepanakajja, noviasipki ukanakajj casarasipjjañapäkaspas ukhamwa amuyapjje. Ukham amuyañajj soltero jilat kullakanakarojj jan waltʼayaspawa. Estados Unidos markankir Melissa sat soltera kullakajj akham siwa: “Yaqhep jilat kullakanakajj noviasipki ukanakan casarasipjjapuniñapwa munapjje. Ukatwa yaqhep parejanakajj jan waltʼayaskasas noviasipkaki. Yaqhepajj jan estresasiñ laykojj janiw khitimpis noviañ munapkiti” sasa.

UÑTʼASIÑATAK CHʼAMACHASIPJJAM

5, 6. ¿Noviasipki ukanakajj parejapat kunanak yatiñatakis chʼamachasipjjañapa? (1 Pedro 3:4).

5 Khitimpitï noviaskta ukampejj casarasïtati janicha uk amtañatakejj ¿kunas yanaptʼiristam? Jupar sum uñtʼañatakiw chʼamachasiñama. Janïr noviañ qalltkayäta ukhajj uka jilatasa jan ukajj uka kullakas kunjamasa uk mä qhawqhanak yatjjpachäyätawa. Ukampis jichhajja, noviaskta ukajj ‘chuymapan kunjamasa’ ukwa uñtʼañama (1 Pedro 3:4 liytʼäta). Kunjamsa Jehová Diosampejj apasi, kunjam jaqesa, kunanaksa amuyi ukanakwa uñtʼañamaraki. Tiempompejj aka jisktʼanakar jaysañamaw wakisini: “¿Jilatajj suma esposöniti? Jan ukajj ¿kullakajj suma esposäniti?” (Prov. 31:26, 27, 30; Efes. 5:33; 1 Tim. 5:8). “¿Munasiñampit uñjasipjjeristjja, kuntï sapa maynejj necesitki ukarjamat yanaptʼasipjjeristjja? ¿Kunanakatï jupat jan gustkitu ukanak aguantäti?” sasa (Rom. 3:23). b Ak amtapunim: sum apasipki ukanakajj janiw igualapunïpkaspati, jan ukasti khitinakatï parejapar yatinoqtapki ukanakaw jukʼamp sum apasipjje.

6 Maynimp noviasksta ukhajj ¿kunampsa yatjjatañama? Niyakejjay urut urutjam parejamar wal munasjjchïtajja, janïr uk paskipanwa kunanakatï wali importantëki ukanakat parlapjjañama, kunanaks lurañ munapjjta ukanakats parlapjjañamarakiwa. Kʼumaräñ toqeta, qollqe toqetsa, kunanakatï nayrajj paskistäna ukanak toqet parlañajj wakiskchisa, janiw taqe ukanakat qalltatpach parlañajj wakiskapuniti (Juan 16:12 liytʼarakïta). Parejamatï ukanakat parlañ munani, ukampis jumatak jankʼakïchi ukhajja, jan ukanakat parlañatakejj sañamawa. Ukampis mä suma amtar puriñatakejj taqe ukanakat parejamajj yatiñapawa. Ukhamajj ukanakat parlapjjañamajj wakisipuniniwa.

7. ¿Kunsa noviasipki ukanakajj jukʼamp sum uñtʼasiñatakejj lurapjjaspa? (“ ¿Jaya markankirimpit noviaskta?” sat recuadro liytʼäta, fotonak uñjjattʼarakïta).

7 ¿Kunas maynir sum uñtʼañatakejj yanaptʼätam? Wali qhana ukat chuymatpachwa parltʼasipjjañama, jisktʼasipjjañamawa, wali antencionampiw istʼasipjjañamaraki (Prov. 20:5; Sant. 1:19). Kunanakatï fácil parltʼasiñatak yanaptʼapkiristam ukanak inas lurapjjchisma, juntuw manqtʼasipjjasma, jaqenakajj utjki uka lugaranakaruw pasiytʼir sarapjjasma, predikiriw sarapjjarakisma. Amigonakampi familiaranakamp chikäsaw jukʼamp sum uñtʼasipjjasma. Kunanaksa lurapjjasma uk organiztʼam, ukhamat yaqha horasanakansa, kunayman jaqenakampïsas kunsa parejamajj luri uk uñjañataki. Países Bajos toqenkir Albert jilatajj ukwa Alicia kullakamp noviasajj luräna, jupajj akham siwa: “Purapat uñtʼasiñatakejj kunanaksa lurapjjerista ukwa organiztʼapjjayäta. Juntuw phayapjjerïta, utan utjki uka lurañanaks lurapjjerïta, cheqas ukanak lurañajj janiw chʼamäkänti. Ukanak lurañaw kunjam chuymanïpjjtsa, kunanakans chʼamachasipjjañaja uk amuyañatak yanaptʼapjjetäna” sasa.

Jukʼamp sum uñtʼasipjjañapatakejj kunanakatï fácil parltʼasipjjañapatakejj yanaptʼkaspa ukanakwa novionakajj lurapjjaspa. (Párrafos 7 y 8).


8. ¿Kunatsa noviasipki ukanakajj Bibliat juntuk yatjjatapjjañapa?

8 Noviamaru jan ukajj noviomar jukʼamp sum uñtʼañatakejja, Bibliat yatjjatañaw yanaptʼapjjätam. Jumanakatï casarasjjapjjäta ukhajja, familiamp Bibliat yatjjatañatakejj tiempo apstʼasipjjañamaw wakisini, ukhamat Diosajj matrimonioman wali importantëñapataki (Ecl. 4:12). Ukhamajj ¿janit jichhatpach Bibliat yatjjatañatakejj tiempo apstʼasipkasma? Cheqas noviasipki ukanakajj janïraw mä familiäpkiti, janïraw jilatajj kullakan pʼeqepäkiti. Ukampis jupanakatï Bibliat juntuk yatjjatapjjanejja, kunjamas sapa maynejj Jehová Diosamp apasi ukwa uñjapjjani. Estados Unidos markankir Max jilatampit Laysa esposapampit amuytʼañäni, jupanakarojj Bibliat juntuk yatjjatañaw yanaptʼarakïna. Jilatajj akham siwa: “Noviañ qalltapkayäta ukhatpachaw noviañ toqeta, matrimoniota, familian jakasiñat parlki ukanakat parlir qellqatanakasat yatjjatapjjayäta. Uka qellqatanakat yatjjatañaw jan parlapkiriskayäta ukanakat parlañatakejj yanaptʼapjjetäna” sasa.

¿KUNANAKS AMUYAPJJAÑAMARAKI?

9. Khitinakarus noviasipkatap yatiyapjjani uk amtañatakejj ¿kunanaksa novionakajj amuytʼapjjañapa?

9 ¿Khitirus cuenttʼapjjäta? Panpachaniw uk amtapjjañama. Jichhak noviañ qalltasipksta ukhajja, inas mä qhawqhaniruk yatiyañ munapjjchïta (Prov. 17:27). Ukhamatwa mayninakajj jan sinti jisktʼapkätamti, janirakiw ratuk casarasipjjañamatakis waytʼapkätamti. Ukampis jan khitirus yatiyapkäta ukhajja, noviasipkatam jan yatipjjañap munasajj jumanakkamaw jayarstʼayasjjapjjasma. Ukajj janipuniw walïkaspati. Ukhamajj khitinakatï yanaptʼapkiristam, suma ewjjtʼanaks churapkiristam ukanakar cuenttʼapjjañamajj walipunïspawa, inas mä qhawqha familiaranakamaru, experiencian amigonakamaru jan ukajj ancianonakar cuenttʼapjjchisma (Prov. 15:22).

10. ¿Noviasipki ukanakarojj kunas qʼomäñatakejj yanaptʼaspa? (Proverbios 22:3).

10 ¿Kunas qʼomäñatakejj yanaptʼapjjeristam? Munasipjjatamajj jukʼamp jiltjjani ukhajja, jukʼampiw jumanakkam jakʼachasiñ munjjapjjarakïta, ukajj janiw kuna jan walïkisa. Ukampis kunatï Jehová Diosan chuymap ustʼaykaspa uk janiw lurañ munapkpachätati (1 Cor. 6:18). Ukhamajj kunanakatï qʼañu juchar purtʼasiyapkiristam ukanakat janiw parlapjjañamäkiti, janirakiw mä lugaran panimak quedasipjjañamäkiti ni jiljasas umapjjañamäkiti (Efes. 5:3). Taqe ukanakajj ikthapiñ munañaruw purtʼasiyapjjeristam, qʼomäskakiñas janiw jumanakatak faciläjjaspati. Ukhamajj noviasipkäta ukhajj Diosan leyinakap respetañatakejj kunanaksa lurapjjäta ukanak parlapjjapunim (Proverbios 22:3 liytʼäta). Etiopía markankir Dawit jilatampi Almaz esposapampejj kunsa lurapjjäna uk akham sasaw qhanañchapjje: “Amigonakajamp chikäpjjapunirïtwa jan ukajj kawkjantï jaqenakajj utjki ukankapjjapunirïtwa. Janipuniw panijakejj mä autonsa ni mä utans quedasipjjerïkti. Ukhamatwa tentacionanakar jan purtʼasipkayätti” sasa.

11. Noviasipki ukanakajj ¿kunsa munartʼasiñ toqet parlkasajj amuytʼapjjañapa?

11 ¿Munartʼasiñat kamsaraksnasa? Jukʼat jukʼat jukʼamp munasjjapjjäta ukhajja, inas munartʼasiñ munjjapjjarakchïta. Ukampis parejamamp ikthapiñ munañamp apayasjjasma ukhajja, kunatsa jupamp casarasïta uk amtañajj jumatak chʼamakëjjaspawa (Cant. 1:2; 2:6). Ukhamarus munartʼasisajj janiw controlasjjapjjasmati, jucharuw purtʼasipjjarakisma (Prov. 6:27). Ukatwa noviañ qalltapkäta ukhatpachajj kunjamsa Biblian wiñay yatichäwinakaparjam sarnaqapjjasma uka toqet parltʼasipjjañama (1 Tes. 4:3-7). c Akham sasaw jisktʼasipjjarakisma: “¿Jakapkta uka lugaran kunsa jaqenakajj munartʼasiñ toqet amuyapjje? ¿Parejajamp munartʼasiñajj ikthapiñ munañarut apapjjetu?” sasa.

12. Noviasipki ukanakatï jan waltʼayasipjjani jiskhisipjjarakini ukhajj ¿kunsa amuytʼapjjañapa?

12 ¿Kunsa jan waltʼayasiñanak utjipan lurapjjasma? Awisajj jan mä pachpa amuyapkäta ukhajja, janis noviapjjañamajj wakiskaspa ukham janiw amuyapjjañamäkiti, taqe parejanakanwa jan waltʼayasiñanakajj utji. Wali suma matrimoniöpjjañamatakejj panpachaniw jan walinakar saykatapjjañama. Kunjamsa jichhajj jan waltʼäwinakar saykatapjjta ukajja, matrimoniomajj jutïrin kunjamänisa ukwa uñachtʼayi. Akham sasaw jisktʼasipjjasma: “¿Pacienciampi respetompit parltʼasipjjtjja? ¿Pantjasitanakaj jankʼakit reconosipjjtjja, ukat mejorañatakit chʼamachasipjjtjja? ¿Munañajak jan lurañatakisa, disculptʼasiñatakisa, perdonañatakis jankʼakïpjjti?” sasa (Efes. 4:31, 32). Ukampis noviasipkta ukhatï sapa kuti jan waltʼayasipjjsta, jiskhisipjjsta ukhajja, “casarasjjapjjä ukhaw taqe kunas mejorjjani” sasin janiw amuyapjjañamäkiti. Noviaskta uka jilatatï jan ukajj kullakatï jan jumatakjamätap amuyassta ukhajja, jumanakan askimatakejj ukharuk suytʼjjapjjañamaw jukʼamp walïspa. d

13. Qhawqha tiempos noviapjjani uk amtañatakejj ¿kunsa novionakajj amuytʼapjjañapa?

13 ¿Qhawqha tiempos noviapjjañama? Jan amuytʼasis jankʼak kun amtañajj jan waliruw saraspa (Prov. 21:5). Ukhamajj maynir jukʼamp sum uñtʼañatakejj tiempow munasi. Ukampis jan wakiskchi ukhajj janiw tiempo inamayak pasayañamäkiti, Bibliajj akham siwa: “Kuntï maynejj suyki ukajj jan jankʼak phoqaski ukhajja, chuymarojj usuntayiwa” sasa (Prov. 13:12). Walja tiempo noviapjjasma ukhajja, jukʼampiw ikthapiñ munañampejj apayasjjapjjasma (1 Cor. 7:9). Qhawqha tiempos noviasipkta uk piensañat sipansa, akham sasin jisktʼasim: “¿Mä amtar puriñatakejj parejajat kunamp yatiñajas wakisi?” sasa.

¿KUNJAMSA MAYNINAKAJJ NOVIONAKAR YANAPTʼAPJJASPA?

14. ¿Kunjamanakatsa novionakar yanaptʼsna? (Foto uñjjattʼarakïta).

14 Noviasipki uka jilatampir kullakampir uñtʼstan ukhajj ¿kunsa jupanakar yanaptʼañatakejj lursna? Inas manqtʼasiñatakisa, familiampi Bibliat yatjjatañatakisa jan ukajj pasiytʼir sarañatakis invitsna (Rom. 12:13). Ukhamatwa jupanakajj jukʼamp sum uñtʼasipjjani. Jupanakatï munapjjanejja, compañtʼañataki, mä lugarar irpañataki, utasar jutapjjañapatakiw invittʼsna, ukhamat panipak parltʼasipjjañapataki (Gál. 6:10). Párrafo 7 ukan parlaniwayktan uka Alicia kullakajj akham siwa: “Yaqhep jilat kullakanakajja, ‘panimak parltʼasiñ munapjjäta ukhajj utar visittʼasipkakitätawa’ sasaw sapjjerïtu, uka jilat kullakanakarojj walpun Albert esposojampejj yuspärapjjerïta” sasa. Mä parejatï compañtʼañasatak mayipjjestani ukhajja, jupanakar yanaptʼañatak mä oportunidadäkaspas ukham uñjapjjañäni. Ukampis ak amuyañasawa, jupanakatï panipak parltʼasiñ munapjjani ukhajja, parltʼasipjjañapatakiw jaytañasa, tiemps churañasarakiwa. Ukampis janiw paniparuk sapak jaytañasäkiti (Filip. 2:4).

Novionakar uñtʼstan ukhajj kunjamanakats jupanakar yanaptʼsna ukwa amuytʼañasa. (Párrafos 14 y 15).


15. ¿Kunjamsa novionakar yanaptʼaraksna? (Proverbios 12:18).

15 Maysa toqetjja, kuns parlañäni, kuns jan parlkarakiñäni uk amuytʼasisaw novionakar yanaptʼaraksna. Awisajj amukïñatakiw chʼamachasiñasa (Proverbios 12:18 liytʼäta). Inas noviasipkatap yatisajj yaqhanakar uk wal yatiyañ munstan, ukampis novionakaw uk yatiyañ munapjjaspa. Ukhamajj janiw jupanakat parlasiñasäkiti, ni kʼumiñasäkarakisa (Prov. 20:19; Rom. 14:10; 1 Tes. 4:11). Ukhamarus mä parejan casarasipjjañapapunïkaspas ukham janiw parlañasäkiti, ni jisktʼañasäkarakisa. Elisa kullakampi esposopampejj akham sapjjewa: “Kunjam casarasiñs amtasipkta sasin jisktʼapjjetäna ukhajj walpun mayjtʼasipjjerïta, ukampis kunjamsa casarasipjjä uk janïraw nanakajj amtapkayätti” sasa.

16. Novionakan jaljtapjjatap yatisajj ¿kunsa lurañasa?

16 Noviasipki uka parejatï ukharuk suytʼañ amtapjjchi ukhajja, kunatsa ukharuk suytʼapjje uk janiw yatjjatañasäkiti, janirakiw mayni toqets ni mayni toqets saytʼasiñasäkiti (1 Ped. 4:15). Lea kullakajj akham siwa: “Kunatsa noviojampejj jaljtapjjayäta uka toqet mayninakan kunayman parlapjjatap yatiñajja, walpun chuym ustʼayitäna” sasa. Kunjamtï uñjaniwayktanjja, mä parejatï ukharuk suytʼañ amtapjjani ukhajja, noviapjjatapajj aynachtʼkaspas ukham janiw sañ munkiti. Antisas noviapjjatapajj mä suma amtar puripjjañapatakiw yanaptʼawayi. Ukampis ukharuk suytʼapjjatapat chuym usuyasisipkakispawa, inas sapakjam amuyasipjjchispa, ukhamajj jupanakar yanaptʼañatakejj jankʼakïñasawa (Prov. 17:17).

17. ¿Kunsa novionakajj lurasipkakiñapa?

17 Kunjamtï uñjaniwayktanjja, noviasipki ukanakajj kunayman jan walinakanwa uñjasipjje, ukampis noviañajj wali sumäspawa. Jessica kullakajj akham siwa: “Cheqas noviañajj walja tiempotakïnwa, chʼamachasipjjañajarakïnwa. Ukampis ukajj janiw inamayäkänti” sasa. Jumatï noviasksta ukhajj parejamar jukʼamp sum uñtʼañatak chʼamachasiskakim. Ukhamatwa noviasajj Jehová Diosar jachʼañchäta, panimas mä suma amtar puripjjarakïta.

CANCIÓN 49 Jehová Diosar kusisiyapjjañäni

a Yaqhep sutinakajj cambiasiwayiwa.

c Partenakapat maynir llamkhañajja, qʼañu jucha lurañ taypinkiwa, ukanak luririnakarojj congregacionankir ancianonakajj mä comité judicial lurapjjañapa. Maynir ñuñunakapat llamkhañasa jan ukajj qʼañu jucha lurañ munañat mensajenak toqe jan ukajj teléfono toqe parlañas utjani ukhajja, ancianonakajj mä comité judicial lurapjjarakispa, kunjamanakanjjay ukanakajj paschi ukarjamaw uk lurañ amtapjjañapa.

d Jukʼamp yatiñatakejja, “Preguntas de los lectores” sat seccionanwa jukʼamp yatjjatasma, ukajj La Atalaya del 15 de agosto de 1999 revistankiwa.