1-2. Abanye bazizwa njani ngokufundana?

 UKUFUNDANA nomuntu ofuna ukutjhada naye kungaba sikhathi esimnandi khulu. Nangabe kunomuntu ofundana naye siyaqiniseka ukuthi ufuna koke kukhambe kuhle. Lokho kuyenzeka ebantwini abanengi. U-Tsion, a udadwethu we-Ethiopia, uthi: “Esinye seenkhathi ezithabisa khulu ekuphileni kwami, kungesikhathi mina nendodami sisafundana. Besicoca ngezinto eziqakathekileko begodu besihleka, kumnandi. Ngathaba nangibona ukuthi ngifumene umuntu engimthandako nongithandako.”

² Nanyana kunjalo, umfowethu we-Netherlands, u-Alessio uthi: “Bekuthabisa khulu ukufundana nomkami kodwana bekuneentjhijilo.” Esihlokwenesi, sizokucoca ngezinye izinto ezingaba sitjhijilo ebantwini abafundanako, sicoce nangeenkambisolawulo zeBhayibheli ezingabasiza benze iinqunto ezihlakaniphileko. Sizokucoca nangokuthi abanye ebandleni bangabasekela njani.

IBANGA LOKUFUNDANA NOMUNTU OFUNA UKUTJHADA NAYE

3. Ngiyiphi ihloso yokufundana? (IzAga 20:25)

³ Ngitjho nanyana kungathabisa ukufundana nomuntu kodwana kuligadango eliqakathekileko elingakulungiselela umtjhado. Ngelanga labo lomtjhado, abatjhadikazi bafunga phambi kwakaJehova, ukuthandana nokuhloniphana ikani bobabili nabasaphila. Ngaphambi kobana sifunge ngento ethileko kufuze siyicabangisise kuhle. (Funda izAga 20:25.) Lokho kuliqiniso nangesifungo somtjhado. Ukufundana kwabantu abafuna ukutjhada kubanikela ithuba lokwazana nokwenza iinqunto  ezihlakaniphileko. Kwesinye isikhathi, isiquntweso singaba kukuthi bayatjhada namkha bayahlukana. Nabakhetha ukuhlukana, akutjho ukuthi ukufundana kwabo kubhalelwe. Kunalokho, kusebenzile ngombana kubasizile benza isiqunto esihlakaniphileko.

4. Kubayini kufuze sicabange kuhle ngokufundana?

⁴ Kubayini kuqakathekile ebantwini abangakatjhadi ukukhumbula ukuthi umnqopho wokufundana kubona ukuthi bangatjhada na? Abantu ababili abangakatjhadi nabawaziko umnqopho wokufundana, angeze bafundana nomuntu abangakazimiseli ukumtjhada. Akusibabantu abangakatjhadi kwaphela ekufuze bakukhumbule lokho. Soke kufuze sikhumbule ukuthi ngimaphi amabanga enza abantu bafundane. Ngokwesibonelo, abanye bacabanga ukuthi abantu nabafundanako kufuze batjhade. Ukucabanga ngendlela leyo kuwathinta njani amaKrestu angakatjhadi? U-Melissa, udadwethu ongakatjhadi ohlala e-United States, uthi: “Umfowethu namkha udadwethu nabafundanako abanye aboFakazi balindela batjhade. Lokho kugandelela abafundanako ukuthi bangalisi ukufundana ngitjho nanyana babona ukuthi akusebenzeki. Abanye abantu abangakatjhadi bayakubalekela ukufundana. Ukucabanga njalo kugandelela khulu.”

KUFUZE NAZANE KUHLE

5-6. Kubayini abantu abafundanako kufuze bafune ukwazana? (1 Pitrosi 3:4)

⁵ Nawufundana nomuntu othileko, khuyini ezokusiza uqunte ukuthi ufuna ukutjhada naye namkha awa? Kufuze nazane kuhle. Kungenzeka sele kukhona okwaziko ngomuntu loyo ngaphambi kobana nifundane. Kodwana nje sele ufumene ithuba lokwazi ‘umuntu osithekileko wehliziyo.’ (Funda yoku-1 kaPitrosi 3:4.) Njengombana nizabe nifundana, uzokukghona ukubona okungeziweko ngetjhebiswano lomuntu ofundana naye noJehova, ngobuntu bakhe nangendlela acabanga ngayo. Isikhathi nasikhambako, uzokukghona ukuphendula umbuzo othi: ‘Umuntu lo angaba mlinganami ongifaneleko na womtjhado?’ (IzA. 31:​26, 27, 30; Efe. 5:33; 1 Thim. 5:8) ‘Ngizokukghona na ukumthanda ngendlela afuna ngayo? Naye uzokukghona na ukungithanda ngendlela engifuna ngayo? Sizokukghona na ukubekezelelana ngemitjhapho esiyenzako?’ b (Rom. 3:23) Njengombana  niragela phambili nazana, khumbulani: Ukulungela kwenu ukutjhada akukasami ezintweni enifana ngazo khulu kodwana kusame nekutheni niyafuna na ukufunda ubekezelela lapho imibonwenu ihluke khona.

⁶ Ngikuphi okhunye ekufuze sikwazi hlangana nesikhathi sokufundana? Ngaphambi kobana nitjhidelane khulu ngokwemizwa, kufuze nikhulume ngezinto eziqakathekileko ezinjengeminqopho yomuntu ofuna ukutjhada naye. Kodwana kuthiwani ngeendaba zepilo, imiraro yeemali nokugandeleleka kwesikhathi esidlulileko? Akusiyo yoke into ekufuze nikhulume ngayo ekuthomeni kokufundana. (Madanisa noJwanisi 16:12.) Nange uzizwa ngathi kusese msinya khulu ukuphendula eminye imibuzo, tjela umuntu ofundana naye. Nanyana kunjalo, njengombana isikhathi sikhamba, umuntu ekungenzeka utjhade naye kuzokutlhogeka azi imininingwana leyo bona akghone ukuthatha isiqunto esifaneleko. Yeke, ngokukhamba kwesikhathi kuzokufuze umvulele isifuba.

7. Abantu abafundanako bangakghona njani ukwazana? (Funda ibhoksi elithi, “ Ukufundana Nanihlala Makudelana”) (Qala neenthombe.)

⁷ Ungamazi njani umuntu kuhle? Enye yeendlela ongakwenza ngayo lokho kukhuluma ngokutjhaphulukileko nangokuthembeka nokumbuza imibuzo, ulalelisise nakaphendulako. (IzA. 20:5; Jak. 1:19) Kunganisiza nokwenza izinto ezizonenza nikhulumisane, njengokudla ndawonye, ukukhuluma nanikhamba endaweni enabantu nokutjhumayela ndawonye. Ningafundana nalokha naniba nesikhathi nabangani nomndeni. Ukungezelela kilokho, hlela izinto ezizokutjengisa ukuthi usabela njani ebujamweni obuhlukahlukeneko nebantwini abahlukahlukeneko. Tjheja lokho u-Aschwin, we-Netherlands, alinga ukukwenza. Nakakhuluma ngokufundana kwakhe no-Alicia uthi: “Besifuna ukwenza izinto ezizosisiza sazane. Kanengi bekuba zizinto ezilula, ezinjengokulungisa ukudla sisoke namkha ukwenza eminye imisebenzi. Nasenza izintwezo besibona ubuthakathaka nalapha omunye enza kuhle khona.”

8. Abantu abafundanako bangazuza njani ngokufunda babobabili?

⁸ Okhunye eningakwenza kufunda ngoZimu ninobabili. Nasele nitjhadile, kuzokutlhogeka nibe nokulotjha komndeni, okuzokwenza uZimu abe yingcenye eqakathekileko yomtjhadwenu. (UMtj. 4:12) Yeke kubayini ningabekeli  isikhathi eqadi sokufunda ndawonye nje, nanisafundanako? Iye khona, abantu ababili abafundanako abakabi mndeni begodu umfowethu akakabi ukuba yihloko kadadwethu. Kodwana nanifunda ndawonye qobe, nizokufunda ngezinto ezizonitjhideza kuZimu. U-Max no-Laysa, abatjhadikazi be-United States, bafumene okhunye okuzuzisako. Uthi: “Nasithoma ukufundana, sathoma ukufunda iincwadi zehlangano ezikhuluma ngokufundana, umtjhado nepilo yomndeni. Iincwadezo zasisiza sakghona ukukhulumisana ngezinye izinto eziqakathekikelo, ebengekhe kube lula ukukhuluma ngazo.”

EZINYE IZINTO ENINGACABANGA NGAZO

9. Ngiziphi izinto abantu abafundanako ekufuze bacabange ngazo nabafuna ukutjela abanye ngokuthi bayafundana?

⁹ Ngubani ekufuze simtjele ngokufundana kwethu? Ngini ekufuze nikhethe. Nanisathoma ukufundana ningakhetha ukutjela abantu abambalwa. (IzA. 17:27) Nanenza njano, ningakghona ukubalekela ukugandelelwa okungakafaneli nemibuzo eminengi. Kodwana ukukhetha ukungatjeli muntu, kungagcina sele kunenza nifune ukuba nodwa nisaba ukuthi abantu bazokwazi. Lokho kungaba yingozi. Kungaba kuhle ukwazisa labo abazokukghona ukunipha isiyeleliso nesizo elifaneleko. (IzA. 15:22) Ngokwesibonelo, ungatjela amanye amalunga womndeni, umngani ovuthiweko namkha abadala bebandleni.

10. Khuyini abantu abafundanako ekufuze bayenze bona bafundane ngendlela edumisa igama lakaJehova? (IzAga 22:3)

¹⁰ Ningafundana njani ngendlela ehlonipha uZimu? Njengombana indlela enithandana ngayo ikhula, kuzokuba ngokwemvelo ukuthi nikarane khulu. Khuyini ezonisiza ukuthi ningenzi izinto ezingekhe zithabise uJehova? (1 Kor. 6:18) Kubalekeleni ukukhuluma ngezinto ezinganenza nigcine sele niziphethe kumbi ngokwamabhayi, ukuba nodwa nokusela khulu. (Efe. 5:3) Lokho kungandisa iimfiso zomseme begodu kwenze kube budisi ukwenza okulungileko. Kubayini ningacoci ngezinto ezizokwenza ukufundana kwenu kuhlonipheke kuZimu? (Funda izAga 22:3.) Tjheja okwasiza u-Dawit no-Almaz be-Ethiopia. Bathi: “Besiba nesikhathi ndawonye lapha kunabantu abanengi khona namkha abangani bethu. Besingabi sodwa ekoloyini namkha ngendlini. Ngokwenza njalo, sabalekela ubujamo ebebungasilinga.”

11. Khuyini ekufuze abantu abafundanako bacabange ngayo nabakhetha ukuthi bazokutjengisana njani ukuthi bayathandana?

¹¹ Kuthiwani ngokutjengisana indlela enithandana ngayo? Ezinye iindlela zingafaneleka njengombana itjhebiswano lenu lithuthuka. Kodwana nange iimfiso ezingokomseme ziba namandla, kungaba budisi ukwenza iinqunto ezivuthiweko. (Ngom. 1:2; 2:6) Godu nanitjengisana ithando kungabalula ukungakghoni ukuzibamba nigcine sele nenza izinto ezingathabisi uJehova. (IzA. 6:27) Nanithoma ukufundana, khulumani ukuthi khuyini enizoyenza, khuyini eningeze niyenze, ngokuvumelana neenkambisolawulo zeBhayibheli. c (1 Thes. 4:​3-7) Njengabantu abafundanako, zibuzeni nasi imibuzo: ‘Abantu bazoyiqala njani indlela esitjengisana ngayo ukuthi siyathandana? Kghani kuzokwenza omunye abe nemizwa yomseme?’

12. Khuyini abantu abafundanako ekufuze bayazi malungana nemiraro nokuba nemibono ehlukileko nabasafundanako?

¹² Singenzani nasihlangabezana nemiraro  nokungazwani? Kuthiwani naningavumelani ngezinye iinkhathi? Kghani lokho kutjho ukuthi angeze naba balingani abahle bomtjhado? Awa akusinjalo, boke abantu abatjhadileko ngasikhathi ababoni izinto kokufana. Umtjhado oqinileko wenziwa babantu ababili abasebenzisanako ukuhlula ukungaboni ngendlela efanako. Yeke indlela enenza ngayo naniqalene nomraro izokuveza ukuthi umtjhadwenu uzokuphumelela na. Njengombana nisafundana, zibuzeni nasi imibuzo: ‘Inga-kghani siyakghona ukukhuluma ngendaba sehlise umoya nangehlonipho? Siyakghona na ukuvuma nasenze umtjhapho begodu silinge ukulungisa? Inga-kghani umsinya na ekucabangeleni omunye umuntu, ekulibaleleni nekucoleleni?’ (Efe. 4:​31, 32) Nanyana kunjalo, nangabe nihlala niphikisana namkha ningavumelani nanifundanako, kungenzeka ubujamo bungabi ngcono nasele nitjhadile. Nange ubona ngasuthi umuntu ofundana naye akakakulungeli, ukulisa ukufundana kungaba siqunto esihle kini nobabili. d

13. Ngiziphi izinto ekufuze zisize abantu abafundanako babone ukuthi kufuze bafundane isikhathi esingangani?

¹³ Kufuze nifundane isikhathi esingangani? Naningathathi isikhathi esaneleko sokucabanga ngesiqunto senu, kanengi izinto azikhambi kuhle. (IzA. 21:5) Isikhathi enifundana ngaso kufuze sibe ngesaneleko bona nazane kuhle. Nanyana kunjalo, akukafuzi kuthathe isikhathi eside esingatlhogekiko. IBhayibheli libuye lithi: “Ukuhlehliswa kwento elindelweko kugulisa ihliziyo.” (IzA. 13:12) Ukungezelela kilokho, nanisolo nifundana kungaba budisi ukuvimba iinkanuko zomseme. (1 Kor. 7:9) Kunokudzimelela ekutheni sele sifundane isikhathi esingangani, kungaba kuhle ukuzibuza ukuthi, ‘Khuyini okusatlhogeka ngiyazi ngomuntu engifundana naye bona ngithathe isiqunto?’

SINGABASIZA NJANI ABANTU ABAFUNDANAKO?

14. Abanye bangabasekela njani abantu abafundanako? (Qala nesithombe.)

¹⁴ Nange wazi abantu abafundanako, ungabasiza njani? Ungabamema ukuthi nidle ndawonye, ekulotjheni komndeni namkha nanizithabisako. (Rom. 12:13) Nakunjalo bangazana ngcono. Inga-kghani batlhoga umuntu ozokuba nabo, ungabasiza ngokubathutha namkha nakunendawo ekufuze baye kiyo ungakghona ukubasiza ngalokho? (Gal. 6:10) U-Alicia, ekhesakhuluma ngaye ekuthomeni, ukhumbula  ukuthi khuyini yena no-Aschwin abakuthabelako. Uthi: “Kwasithabisa khulu ukuthi abanye abafowethu bathi singabavakatjhela nasitlhoga indawo lapho singakhuluma khona.” Nange abantu abafundanako bakubawa bona ube nabo, ungakuqala lokho njengendlela obasiza ngayo? Tjheja bona ungabatjhiyi babodwa kodwana ubanikele isikhathi sokukhuluma.—Flp. 2:4

15. Khuyini okhunye abangani abangakwenza ukusiza abantu abafundanako? (IzAga 12:18)

¹⁵ Singabasekela abantu abafundanako ngesikutjhoko nangalokho esingakutjho. Ngezinye iinkhathi, kungafuze sizibambe. (Funda izAga 12:18.) Ngokwesibonelo, singafuna ukutjela abanye ngabantu abafundanako kodwana kungatlhogeka silise kube ngibo abatjela abantu. Akukafuzi sihlebe ngabantu abafundanako namkha sisole iinqunto ezifuna bona. (IzA. 20:19; Rom. 14:10; 1 Thes. 4:11) Ukungezelela kilokho, abantu abafundanako kungenzeka bangathabeli iinkulumo namkha imibuzo, kungaba njengokuthi kufuze batjhade namkha batjhada nini. Udadwethu u-Elise nendodakhe bathi, “Besingatjhaphuluki abanye nabasibuza ngamahlelo womtjhado esingakakhulumisani ngawo.”

16. Kufuze senzeni abantu abafundanako nabaqunta ukulisa ukufundana?

¹⁶ Kuthiwani nangabe abafundanako baqunta ukulisa ukufundana? Akukafuzi sifune ukwazi iindaba zabo namkha sikhethe amahlangothi. (1 Pit. 4:15) Udadwethu u-Lea uthi: “Ngezwa abanye bakhuluma izinto abangazaziko ngami nomfowethu engihlukene naye. Ngezwa ubuhlungu khulu ngalokho.” Njengombana sikhulumile ngaphambilini, ukuhlukana akutjho ukuthi nibhalelwe. Kanengi, kutjho ukuthi ukufundana kuwenzile umnqophwakho—kusize abantu abafundanako benza isiqunto esihle. Nanyana kunjalo, isiquntweso singabangela ubuhlungu, singabenza bazizwe banganabani. Yeke kufuze sifune iindlela zokubasekela.—IzA. 17:17.

17. Khuyini abantu abafundanako ekufuze baragele phambili bayenza?

¹⁷ Njengombana sibonile, ukufundana kungaba neentjhijilo kodwana kungathabisa ngesikhathi esifanako. U-Jessica uthi: “Nangikhuluma ngokuthembeka, ukufundana bekumsebenzi kodwana bekufanele sikwenze.” Nange kunomuntu ofundana naye, ragelani phambili nazana. Nanenza njalo, nizokuphumelela begodu nizokukghona ukwenza iinqunto ezivuthiweko.