1-2. Ano an inaabat han iba mahitungod ha pakig-uyab?

 AN PAKIG-UYAB makalilipay ngan eksayting nga panahon. Kon aada ka yana ha pakig-uyab, sigurado nga karuyag mo nga ma-enjoy ito. Ngan para ha damu nga mag-uyab, makalilipay gud ito nga panahon. Hi Tsion, a usa nga sister nga taga-Ethiopia, nagsiring: “An usa han pinakamakalilipay nga panhitabo ha akon kinabuhi, amo an panahon han nagdi-date pa la kami han akon bana. Ginhihisgotan namon an seryoso nga mga butang, ngan nagkakaragtatawa liwat kami. Nalipay ako han nabilngan ko na an usa nga ginhihigugma ko ngan nahigugma ha akon.”

² Pero hi Alessio, usa nga brother nga taga-Netherlands, nagsiring, “Makalilipay gud nga makilala an akon asawa ha panahon nga nagdi-date pa la kami, pero an amon pag-uyab nagkaada liwat mga problema.” Hini nga artikulo, hihisgotan naton an pipira nga posible nga problema ngan pipira nga prinsipyo ha Biblia nga makakabulig ha mag-uyab nga magkaada malampuson nga relasyon. Hihisgotan liwat naton kon paonan-o an iba ha kongregasyon makakabulig ha mga mag-uyab.

AN KATUYOAN HAN PAKIG-UYAB

3. Ano an katuyoan han pakig-uyab? (Proberbios 20:25)

³ Bisan kon makalilipay an pakig-uyab, seryoso liwat ito nga relasyon nga mahimo magresulta ha pag-asawa. Ha adlaw han ira kasal, hira nga duha nagsasaad kan Jehova nga ira hihigugmaon ngan rirespetuhon an kada tagsa tubtob nga nabubuhi hira. Dapat hunahunaon ito hin maopay antes maghimo hin bisan ano nga saad. (Basaha an Proberbios 20:25.) Totoo gud ito ha panumpa ha kasal. Tungod han pakig-uyab nagkakaada higayon an duha nga makilala an kada tagsa ngan makahimo hin maopay nga desisyon. Danay an desisyon amo an pagpakasal; danay naman an desisyon  amo an pakigbulag. Kon magbulag an mag-uyab, diri ini nagpapasabot nga nagsayop hira ha ira desisyon. Lugod, natuman an katuyoan han pakig-uyab—nabuligan hira nga makahimo hin maopay nga desisyon.

4. Kay ano nga dapat kita magkaada tama nga panhunahuna ha pakig-uyab?

⁴ Kay ano nga importante an pagkaada tama nga panhunahuna ha pakig-uyab? Kon an mga solo may-ada tama nga panhunahuna, diri hira makikig-date kon waray hira intensyon ha pag-asawa. Pero diri la an mga solo an dapat may-ada tama nga panhunahuna. Kinahanglan hinumdoman han ngatanan an katuyoan han pakig-uyab. Pananglitan, an pipira naghuhunahuna nga kon an duha nagin mag-uyab na, dapat hira magkadayon ha pag-asawa. Paonan-o ini nga panhunahuna nakakaapekto ha solo nga mga Kristiano? Hi Melissa, usa nga solo nga sister nga taga-United States, nagsiring: “Daku an presyur ha mga Saksi nga may uyab. Sugad nga resulta, an iba nga mga mag-uyab diri nagbubulag bisan kon diri hira compatible. An iba naman nga mga solo naglilikay ha pakig-uyab. Nakakapabaraka gud ito.”

KILALAHA HIN MAOPAY AN KADA TAGSA

5-6. Ano an dapat paningkamotan han mag-uyab nga mahibaroan ha kada tagsa? (1 Pedro 3:4)

⁵ Kon may uyab ka, ano an mabulig ha imo ha pagdesisyon kon mag-aasawa ba kamo o diri? Kilalaha hin maopay an kada tagsa. Posible gud nga may nahibaroan ka na nga pipira nga impormasyon mahitungod ha iya antes kamo nagtikang mag-date. Pero yana may higayon ka nga mahibaroan an “sulod nga pagkatawo han kasingkasing.” (Basaha an 1 Pedro 3:4.) Nag-uupod ito ha paghibaro hin dugang pa han espirituwalidad, personalidad, ngan panhunahuna han imo potensyal nga maarasawa. Paglabay han panahon, dapat mabaton mo na an masunod nga mga pakiana: ‘Magigin maopay ba hiya nga asawa para ha akon?’ (Prob. 31:​26, 27, 30; Efe. 5:33; 1 Tim. 5:8) ‘Maihahatag ba namon ha kada tagsa an amon panginahanglan ha emosyon? Makakaya ba namon palabyon an kaluyahan han kada tagsa?’ b (Roma 3:23) Samtang nakikilala niyo an kada tagsa, hinumdumi ini: An pagin compatible diri ginsusukol ha kon ano kadamu an iyo ginkakaparihoan, lugod, kon paonan-o kamo nag-a-adjust ha iyo mga kaibahan.

⁶ Ano nga iba pa nga butang an kinahanglan mo mahibaroan mahitungod ha iya ha panahon nga mag-uyab kamo? Antes ka magkaada hilarom nga romantiko nga pagkaruyag ha iya,  bangin karuyag mo ipakiistorya ha iya an importante nga mga butang, sugad han iya mga goal. Pero kumusta naman an mahitungod ha personal nga mga butang sugad han problema ha kahimsog, mga problema ha kwarta, o naglabay nga trauma? Diri ngatanan nga topiko kinahanglan paghisgotan ha tinikangan han iyo pagin mag-uyab. (Ikompara an Juan 16:12.) Kon inaabat mo nga an pagbaton han pipira nga personal nga pakiana sobra ka temprano, ipahibaro ito ha iya. Pero paglabay han panahon, dapat ini mahibaroan han imo potensyal nga maarasawa basi makahimo hin maopay nga desisyon. Salit may panahon nga dapat mo gud isumat an mahitungod hini nga mga butang.

7. Paonan-o makikilala han mag-uyab an kada tagsa? (Kitaa liwat an kahon nga “ Long-Distance nga Pakig-uyab.”) (Kitaa liwat an mga piktyur.)

⁷ Paonan-o mo mahibabaroan an iya totoo nga pagkatawo? Mahihimo mo ini pinaagi ha pagpakiana ngan pagpamati, ngan isumat kon ano gud an imo inaabat ngan magin tangkod. (Prob. 20:5; San. 1:19) Salit bangin makabulig an mga activity nga makakag-istorya kamo, sugad han pagkaon nga magkaupod, pamasyada ha panpubliko nga lugar, ngan pagsangyaw nga magkaupod. Mahimo liwat kamo mahibaro ha kada tagsa kon maggagahin kamo hin panahon kaupod an kasangkayan ngan pamilya. Dugang pa, an plinano nga mga activity mabulig ha imo nga mahibaroan kon paonan-o nagawi hiya ha iba-iba nga kahimtang ngan ha iba-iba nga mga tawo. Pansina kon ano an ginpangalimbasogan ni Aschwin, nga taga-Netherlands. Hiya nagsiring mahitungod ha iya pakig-uyab kan Alicia: “Namimiling kami hin mga activity nga mabulig ha amon nga may mahibaroan ha kada tagsa. Kasagaran nga simple la ito nga mga butang, sugad han pag-andam han pagkaon o pagtrabaho nga magkaupod. Tungod hito nga mga activity, nakita namon an mag-opay nga kalidad ngan kaluyahan han kada tagsa.”

8. Paonan-o magpapahimulos an mag-uyab ha pag-aram nga magkaupod?

⁸ Puydi liwat niyo makilala an kada tagsa pinaagi ha pag-aram hin espirituwal nga mga topiko nga magkaupod. Kon mag-asawa na kamo, kinahanglan magkaada kamo panahon para ha pagsingba han pamilya, basi an Dios magin usa nga pinakaimportante nga bahin han iyo pag-asawa. (Ecles. 4:12) Salit kay ano nga diri mag-eskedyol ha pag-aram nga magkaupod, yana pa la nga mag-uyab kamo? Syempre an mag-uyab diri pa matatawag nga pamilya, ngan an brother diri pa amo an ulo han sister. Pero pinaagi han regular  nga pag-aram nga magkaupod, mahimo niyo mahibaroan an espirituwalidad han kada tagsa. Hira Max ngan Laysa, nga mag-asawa nga taga-United States, may nakita nga iba pa nga kapulsanan. Hi Max nagsiring: “Han bag-o pa la kami nga mag-uyab, gintikangan namon pag-adman an mga publikasyon nga an mga topiko mahitungod ha pakig-date, pag-asawa, ngan kinabuhi han pamilya. Ito nga mga publikasyon nakabulig ha amon nga maistoryahan an damu nga importante nga butang nga diri namon maiistoryahan kon diri tutuyoon.”

IBA PA NGA BUTANG NGA ANGAY IKONSIDERAR

9. Ano nga mga butang an dapat ikonsiderar han mag-uyab kon nagdidesisyon kon hin-o an ira susumatan ha ira pag-uyab?

⁹ Hin-o an dapat niyo sumatan mahitungod han iyo pag-uyab? Kamo nga mag-uyab an magdidesisyon. Ha tinikangan han iyo relasyon, mahimo niyo ikonsiderar nga limitahan an kadamu han iyo susumatan. (Prob. 17:27) Pinaagi ha pagbuhat hito, mahimo niyo malikyan an presyur ngan an damu nga mga pakiana mahitungod ha iyo relasyon. Pero kon waray kamo susumatan, bangin niyo ibulag an iyo kalugaringon kay nahahadlok kamo nga masabtan han iba. Mahimo ito magin delikado. Salit magigin maaramon kon masusumatan bisan adto la nga makakahatag hin maopay nga sagdon ngan praktikal nga bulig. (Prob. 15:22) Pananglitan, mahimo niyo sumatan an pipira nga kapamilya, hamtong nga kasangkayan, o mga tigurang.

10. Ano an mahihimo han mag-uyab basi matipigan nga dungganon an ira pag-uyab? (Proberbios 22:3)

¹⁰ Paonan-o niyo matitipigan nga dungganon an iyo pag-uyab? Samtang nagtutubo an iyo pagkaruyag, natural la nga mas ma-attract kamo ha kada tagsa. Ano an makakabulig ha iyo nga magpabilin nga limpyo ha moral? (1 Cor. 6:18) Likyi nga kamo la nga duha ha usa nga lugar, an pag-istorya hin imoral, ngan pag-inom hin damu. (Efe. 5:3) Ini nga mga butang nakakapukaw hin hingyap ngan nagpapaluya han imo determinasyon nga buhaton an tama. Kay ano nga diri niyo regular nga pag-istoryahan kon ano an iyo hihimoon basi matipigan nga dungganon an iyo pag-uyab? (Basaha an Proberbios 22:3.) Pansina kon ano an nakabulig kanda Dawit ngan Almaz nga taga-Ethiopia. Hira nagsiring: “Naggagahin kami hin panahon nga magkaupod ha mga lugar nga damu an tawo o kaupod an iba nga kasangkayan. Ginlilikyan gud namon nga kami la nga duha ha sarakyan o ha balay. Salit nalikyan namon an mga sitwasyon nga mahimo kami masulay.”

11. Ano nga mga butang an angay ikonsiderar han mag-uyab kon nagdidesisyon mahitungod ha pagpakita han mga ekspresyon han gugma?

¹¹ Kumusta naman an pagpakita hin mga ekspresyon han gugma? An pipira nga ekspresyon han gugma bangin kaangayan samtang nagtutubo an iyo relasyon. Pero kon napupukaw an iyo seksuwal nga mga hingyap, magigin makuri an paghimo hin maaramon nga desisyon may kalabotan ha iyo uyab. (Kanta ni Solo. 1:2; 2:6) An pagpakita hin mga ekspresyon han gugma masayon liwat makawara han pagpugong ha kalugaringon ngan makabuhat hin butang nga makakapasubo kan Jehova. (Prob. 6:27) Salit ha tinikangan pa la han iyo relasyon, hisguti niyo an iyo mga limitasyon nga uyon ha mga prinsipyo han Biblia. c (1 Tes. 4:​3-7) Sugad nga mag-uyab, pakianhi an iyo kalugaringon: ‘Ano an panhunahuna han mga tawo ha amon lugar mahitungod ha amon pagpakita hin mga ekspresyon han gugma? Makakapukaw ba ini han seksuwal nga hingyap ha bisan hin-o ha amon?’

12. Kon an mag-uyab diri nagkakauyon, ano an ira angay ikonsiderar?

¹² Ano an iyo bubuhaton kon may mga problema  kamo ngan diri ginkakauyonan? Ano man kon may mga panahon nga diri kamo nagkakauyon? Nagpapakita ba ito nga diri angay igpadayon an iyo relasyon? Diri man; an ngatanan nga magpadis danay diri nagkakauyon. An marig-on nga pag-asawa amo an pagtampo han duha nga narespeto ngan andam mag-adjust ha mga karuyag han kada tagsa. Salit kon paonan-o niyo ginsusulbad yana an mga problema mahimo ito magpakita kon magigin malampuson ba an iyo pag-asawa. Sugad nga mag-uyab, pakianhi an iyo kalugaringon: ‘Naiistoryahan ba namon an mga butang ha kalmado ngan may respeto nga paagi? Gin-aakseptar ba dayon namon an amon mga kaluyahan ngan naniningkamot nga pauswagon ito? Madagmit ba kami umabuyon, mag-sorry, ngan magpasaylo?’ (Efe. 4:​31, 32) Pero kon pirme kamo diri nagkakauyon o nag-aaway ha panahon nga mag-uyab kamo, posible gud nga amo la gihapon an iyo sitwasyon katapos han iyo kasal. Kon nasantop mo nga diri hiya an angay para ha imo, an pakigbulag amo an pinakamaopay nga desisyon para ha iyo nga duha. d

13. Ano an mabulig ha mag-uyab basi makagdesisyon kon ano dapat kaiha an ira pag-uyab?

¹³ Tubtob san-o dapat an iyo pagin mag-uyab? An dinalidali nga mga desisyon agsob nga nagriresulta hin diri maopay. (Prob. 21:5) Salit an iyo pagin mag-uyab dapat eksakto la nga makilala mo hiya hin maopay. Pero kon diri man kinahanglan, diri niyo dapat paihaon an iyo pag-uyab. An Biblia liwat nasiring: “An ginpapamulat nga nalalangan nakakapasubo han kasingkasing.” (Prob. 13:12) Dugang pa, samtang nagtitikaiha an iyo pagin mag-uyab, bangin mas nagtitikakuri an pag-ato ha seksuwal nga imoralidad. (1 Cor. 7:9) Imbes nga magpokus kon ano na kamo kaiha nga mag-uyab, mahimo niyo pakianhan an iyo kalugaringon, ‘Ano pa an kinahanglan ko mahibaroan mahitungod ha iya basi makahimo hin desisyon?’

PAONAN-O MABUBULIGAN HAN IBA AN MGA MAG-UYAB?

14. Ha ano nga praktikal nga mga paagi makakabulig an iba ha mag-uyab? (Kitaa liwat an piktyur.)

¹⁴ Kon may kilala kita nga mag-uyab, paonan-o naton hira mabubuligan? Puydi naton hira imbitaron nga umupod ha aton pangaon, ha pagsingba han pamilya, o ha pagpahalibway. (Roma 12:13) Hito nga mga kahimtang, mahimo nira mas makilala pa an kada tagsa. Kinahanglan ba nira hin tsaperon, masasakyan, o lugar nga makakag-istorya hira hin pribado? Kon oo, puydi ba kita bumulig? (Gal. 6:10) Hi Alicia nga gin-unabi  na, nagsiring ha kon ano an ira naapresyar ni Aschwin hadto. Siring niya, “Nalipay gud kami han may pipira nga kabugtoan an nagsiring nga puydi kami bumisita ha ira kon kinahanglan namon hin lugar diin puydi kami magkaistorya pero ha lugar nga diri tago.” Kon ginhahangyo ka magtsaperon, hunahunaa ito sugad nga oportunidad basi makabulig. Ayaw bayai an mag-uyab nga hira la nga duha, pero magin mahunahunaon liwat kon kinahanglan nira hin panahon ngan lugar basi makag-istorya hin pribado.—Fil. 2:4.

15. Ano an iba pa nga puydi himoon han kasangkayan basi makabulig ha mag-uyab? (Proberbios 12:18)

¹⁵ Mabubuligan liwat naton an mga mag-uyab kon maghihirot kita ha aton iyayakan o diri iyayakan. Danay, kinahanglan naton kontrolon an aton kalugaringon. (Basaha an Proberbios 12:18.) Pananglitan, bangin eksayted kita nga isumat ha iba nga nagin mag-uyab na hira, pero bangin karuyag han mag-uyab nga hira mismo an magsumat hito. Dapat diri naton igtsismis an mag-uyab o magin kritiko mahitungod ha ira personal nga mga desisyon. (Prob. 20:19; Roma 14:10; 1 Tes. 4:11) Dugang pa, diri naton angay sidngan o pakianhan an mag-uyab nga makakapresyur ha ira nga magpakasal. An sister nga hi Elise ngan an iya bana nagsiring, “Kon ginpapakianhan kami hadto han iba kon ano an amon mga plano ha kasal naaawod kami, kay waray pa ngani namon ito maistoryahi.”

16. Ano an dapat naton magin reaksyon kon magbulag an mag-uyab?

¹⁶ Ano man kon an mag-uyab nagdesisyon nga magbulag? Kinahanglan likyan naton an pagpinakiana hin personal o basulon an usa ha ira tungod han ira pagbulag. (1 Ped. 4:15) An sister nga hi Lea nagsiring: “Nabatian ko an iba nga naghihimo hin mga espekulasyon kon kay ano nga nagbulag kami. Nasakitan gud ako.” Sugad han gin-unabi na, an pagbulag han mag-uyab diri nagpapasabot nga nagsayop hira ha ira desisyon. Kasagaran na nga nagpapasabot la ito nga natuman han pag-uyab an katuyoan hito—nakabulig ito ha mag-uyab nga makahimo hin maopay nga desisyon. Pero ito nga desisyon bangin makapasakit la gihapon ha ira emosyon ngan umabat nga nag-uusahan na la hira. Salit mahimo kita mamiling hin mga paagi ha pagbulig ha ira.—Prob. 17:17.

17. Ano an dapat padayon nga buhaton han mga mag-uyab?

¹⁷ Sugad han aton nahibaroan, an pakig-uyab may mga problema, pero makalilipay liwat ito. Hi Jessica nagsiring: “Ha tinuod la, an pakig-uyab nagkikinahanglan hin daku nga pangalimbasog. Pero sulit gud an panahon ngan kusog.” Salit mga mag-uyab, padayon nga kilalaha niyo hin maopay an kada tagsa. Kon buhaton niyo ito, magkakaada kamo malampuson nga pag-uyab—nga mabulig ha iyo nga makahimo hin maaramon nga desisyon.