1. Vbọzẹ ne ima gha na sẹtin kha wẹẹ, emwi ọyunnuan nibun wa sunu vbe ẹghẹ ne ima ye na?

 EMWI ọyunnuan nibun ẹre ọ wa sunu vbe ẹghẹ ne ima ye na! Ẹdẹgbegbe ẹre ẹmwẹ akhasẹ ni rre uwu e Baibol ya sẹ. Vbe igiemwi, ma wa bẹghe vbene “ọba ọghe ahọ” kevbe “ọba ọghe okuọ” ya gu egbe suan hẹ, rhunmwuda wẹẹ, iran hoo ne iran gha kha yan uhunmwu otagbọn na. (Dan 11:40) Ma bẹghe vbene iwinna ikporhu iyẹn nọ maan ya vẹwae la uhunmwu otagbọn hia, te ẹbo emwa nibun ghi wa ga e Jehova nian. (Aiz 60:22; Mat 24:14) E Jehova wa vbe kpemehe evbare orhiọn ne wọrhọwọrhọ ne ima “vbe ẹghẹ nọ khẹke.”​—Mat 24:​45-47.

2. De ilẹkẹtin ne ima mwẹ, sokpan de emwi nọ khẹke ne ima kọe ye orhiọn?

² E Jehova wa vbe ru iyobọ ne ima ya rẹn otọ emwi ughughan ne kpataki ni khian sunu vbe odaro. (Itan 4:18; Dan 2:28) Ma keghi mwẹ ilẹkẹtin wẹẹ, vbe ẹghẹ ne orueghe nọkhua khian ya suẹn, ma gha rẹn emwi hia nọ khẹke ne ima rẹn, ne ima mieke na sẹtin zin egbe sẹ ufomwẹ, ma ghi vbe gha mwẹ akugbe vbe ẹghẹ nọ wegbe nii. Vbọrhirhighayehẹ, ọ khẹke ne ima kọe ye orhiọn wẹẹ, emwi eso wa ye rrọọ ne ima ma rẹn vbekpa vbene emwi khian gha ye hẹ vbe odaro. Vbe ako iruẹmwi na, ma gha ka zẹ iro yan evbọzẹe ne ima na ru afiwerriẹ eso ye emwi ne ima te rẹn vbekpa emwi ni khian sunu vbe odaro. Iyeke ọni, ma ghi vbe zẹ iro yan emwi eso ne ima rẹnrẹn vbekpa emwi ni khian sunu vbe odaro kevbe emwi ne Jehova khian ru vbekpa avbe emwi na.

 EMWI NE IMA MA RẸN

3. De emwi ne ima te ka yayi wẹẹ, ọ khian sunu daa emwa nẹi ga e Jehova vbe orueghe nọkhua gha suẹn nẹ, vbọ ya ima te kha vberriọ?

³ Vbe ẹghẹ nọ gberra, ma te ka yayi wẹẹ, orueghe nọkhua gha suẹn nẹ, ẹkpotọ i khian ghi kie ne emwa ya do ga e Jehova, ne iran vbe miẹn fan vbe okuo Amagẹdọn. Emwi nọ te ya ima kha vberriọ ọre wẹẹ, ma te ka gha roro ẹre wẹẹ, emwi hia nọ sunu vbe ẹghẹ ọghe Noa mudia ye ihe emwi nọ khian sunu vbe odaro. Vbe igiemwi, ma te ka yayi wẹẹ, vbene Jehova ya khui urho ọghe okọ nii, a te miẹn wẹẹ okpamẹ suẹn rẹn, erriọ ẹre ọ khian vbe ya “khui urho” ke agbọn ọghe Setan, rhunmwuda ọni, ẹkpotọ i khian ghi kie ne emwa ya fi werriẹ ne iran mieke na miẹn fan.​—Mat 24:​37-39.

4. Vbọzẹ ne ima i na ghi ghee emwi hia nọ sunu vbe ẹghẹ ọghe Noa zẹvbe na ghee emwi nọ mudia ye ihe emwi? Rhan otọ re.

⁴ Ọ khẹke ne ima gha ghee emwi nọ sunu vbe ẹghẹ ọghe Noa zẹvbe na ghee emwi nọ mudia ye ihe emwi nọ khian vbe sunu vbe odaro ra? Ẹn o. Vbọzẹ? Rhunmwuda, ako rhọkpa i rre Ebe Nọhuanrẹn nọ kha vberriọ. a Jesu keghi loo “ẹghẹ ọghe Noa” ya gie ẹghẹ urremwẹ ọghe irẹn, sokpan, ọ ma kha wẹẹ, te ẹghẹ ọghe Noa mudia ye ihe emwi nọ khian sunu vbe odaro, ọna rhie ma wẹẹ, ẹ i re te Jesu ghaa kha wẹẹ, emwi hia nọ sunu vbe ẹghẹ nii gha vbe sunu vbe odaro kevbe wẹẹ dọmwadẹ emwa ni ghaa rrọọ vbe ẹghẹ nii mudia ye ihe emwa ni khian do gha rrọọ vbe odaro; ọ ma vbe kha wẹẹ na na  khui urho ọghe okọ nii mwẹ emwi nọ mudia yi ihe ẹre. Vbọrhirhighayehẹ, ọna ma rhie ma wẹẹ, ma i khian miẹn emwi ruẹ vbe okha ọghe Noa kevbe okpamẹ nọ rhọọ re.

5. (a) De emwi ne Noa ru a te miẹn wẹẹ, okpamẹ nii suẹn rẹn? (Hibru 11:7; 1 Pita 3:20) (b) De vbene iwinna ikporhu ne ima ru vbe ẹdẹnẹrẹ ya khọ ọghe Noa hẹ?

⁵ Vbe Jehova ghi tama e Noa vbekpa emwi ne irẹn khian ru, e Noa keghi rhie ẹre ma wẹẹ, irẹn mwẹ amuẹtinyan, ọ na kan okọ ne Jehova we nọ kan. (Tie Hibru 11:7; 1 Pita 3:20.) Erriọ vbe ye, ọ khẹke ne emwa ni họn iyẹn nọ maan vbekpa Arriọba Osanobua ya emwi ne iran họn ru emwi. (Iwinna 3:​17-20) Vbe Pita ghi guan kaẹn Noa, ọ na wẹẹ, “ọmwa nọ ghaa kporhu vbekpa iruemwiẹse” ẹre ghaa nọ. (2 Pit 2:5) Sokpan, zẹvbe ne ima ruẹ ọre vbe ako iruẹmwi nọ lae, ma ma rẹn deghẹ e Noa ru emwamwa nọ ya kporhu ma emwa hia vbe uhunmwu otagbọn na, a te miẹn we okpamẹ nii suẹn rẹn. Vbe ẹdẹnẹrẹ, ma keghi kporhu ma emwa vbe uhunmwu otagbọn hia, ekhọe hia ma wa ya ru iwinna na. Ọrheyerriọ, ẹ i mwẹ vbene ima khian hia sẹ hẹ, ma i khian sẹtin wa kporhu ma emwa hia fẹẹrẹ vbe uhunmwu otagbọn hia, a te miẹn wẹẹ, ufomwẹ agbọn na rre. Vbọzẹ ne ima na kha vberriọ?

6-7. Vbọzẹ ne ima gha na sẹtin kha wẹẹ, ẹ i re emwa hia fẹẹrẹ ni rre uhunmwu otagbọn na ẹre ima khian sẹtin kporhu ma, a te miẹn we agbọn na sẹ ufomwẹ? Rhan otọ re.

⁶ Gi ima guan kaẹn vbene Jesu we iwinna ikporhu iyẹn nọ maan na khian vẹwae sẹ hẹ. Jesu keghi kha wẹẹ, te a khian kporhu iyẹn nọ maan na la “uhunmwu otagbọn hia, nọ gha re osẹ ne agbẹnvbo hia.” (Mat 24:14) Ẹghẹ ne ima ye na ẹre iwinna ikporhu iyẹn nọ maan ghi ya da otọ sẹ. Emwa gha sẹtin họn iyẹn nọ maan ọghe Arriọba vbe urhuẹvbo nọ gberra 1,000. E jw.org vbe kie ẹkpotọ yọ, ne emwa ni bun sẹ vbe agbọn na sẹtin gha họn iyẹn nọ maan ọghe Arriọba!

⁷ Vbọrhirhighayehẹ, Jesu keghi tama erhuanegbe ẹre wẹẹ, iran i khian “kporhu la otọ Izrẹl hia fo,” ra ne iran kporhu ma emwa hia, a te miẹn wẹẹ, Jesu rre. (Mat 10:23; 25:​31-33) Ẹmwẹ ne Jesu ta gha vbe sunu vbe ẹghẹ ọghe ima. Vbe ẹdẹnẹrẹ, ẹbo emwa nibun keghi rre ẹvbo na na dobọ iwinna ikporhu ọghe ima yi. Vbe deba ọni, ẹ i re avbiẹ emọ ẹre a biẹlẹ vbe ẹdẹdẹgbe. Rhunmwuda ọni, ma keghi hia vbene ẹtin ima sẹ ne ima kporhu iyẹn nọ maan ma “emwa ughughan ni ke uniẹn kevbe agbẹnvbo ughughan rre, ni vbe zẹ ẹvbo ughughan.” (Arhie 14:6) Sokpan ẹmwata nọ rrọọ ọre wẹẹ, ma i khian sẹtin wa kporhu ma dọmwadẹ emwa vbe uhunmwu otagbọn hia, a te miẹn wẹẹ, ufomwẹ agbọn na rre.

8. De ọta ne ima gha sẹtin nọ vbekpa vbene Jehova khian ya bu ohiẹn vbe odaro? (Vbe ya ghee avbe efoto.)

⁸ Nọnaghiyerriọ, ma sẹtin nọ wẹẹ: Vbọ khian sunu daa emwa ne ẹkpotọ ma kie na ya họn iyẹn nọ maan na, a te miẹn wẹẹ, orueghe nọkhua suẹn rẹn? De vbene Jehova kevbe Ovbi ẹre nọ rhie asẹ na, nọ ya gha bu ohiẹn, khian ru iran na hẹ? (Jọn 5:​19, 22, 27; Iwinna 17:31) Ako evbagbẹn nọhuanrẹn ne ako iruẹmwi na hẹnhẹn egbe yan khare wẹẹ, e Jehova “ma hoo ne ọmwa rhọkpa fuan, sokpan, irẹn hoo ne emwa hia roro iro fi uyinmwẹ werriẹ.” (2 Pit 3:9; 1 Tim 2:4) Nọnaghiyerriọ, ma ma rẹn emwi nọ khian sunu daa emwa ne ẹkpotọ ma kie na ya họn iyẹn nọ maan na. Ọghe ne ẹmwata, ẹ i re esalẹbẹ ne Jehova tama ima emwi nọ he ru kevbe emwi nọ khian ru.

9. De emwi ne Jehova he gi ima rẹn vbe uwu e Baibol?

⁹ E Jehova gi ima rẹn vbe uwu e Baibol, emwi eso ne irẹn khian ru vbe odaro. Vbe igiemwi, e Baibol gi ima rẹn wẹẹ, e Jehova gha huẹn emwa “ni ma ru emwi esi” kpaegbe, ọni  ọre emwa ne ẹkpotọ ma kie na ya họn iyẹn nọ maan, ne iran vbe fi werriẹ. (Iwinna 24:15; Luk 23:​42, 43) Rhunmwuda ọnọna, inọta ne kpataki eso keghi de rre.

10. De inọta ọvbehe eso ni vbe de rre?

¹⁰ Ayayẹro ọghe arhiọkpagbe ye rrọọ ne emwa ni wulo vbe ẹghẹ orueghe nọkhua ra? E Baibol gi ima rẹn wẹẹ, emwa ni gbodan ghee Jehova, ne Jehova kevbe avbe odibo ọghẹe khian guọghua vbe okuo Amagẹdọn i khian ghi rhiọ kpaegbe. (2 Tẹs 1:​6-10) Sokpan, vbọ khian sunu daa emwa ni wulo rhunmwuda emianmwẹ, ọmaẹn, odekun ra emwa ne emwa ọvbehe gbe rua? (Asan 9:11; Zẹk 14:13) Eso vbe uwu iran na a gha rre usun emwa “ni ma ru emwi esi” na khian huẹn kpaegbe vbe agbọn ọgbọn ra? Ma ma rẹn.

EMWI NE IMA RẸNRẸN

11. De emwi ne Jehova khian ghee ya bu ohiẹn emwa vbe Amagẹdọn?

¹¹ Ma rẹnrẹn emwi eso vbekpa emwi ni khian sunu vbe odaro. Vbe igiemwi, ma rẹnrẹn wẹẹ vbe Amagẹdọn, obọ ne emwa ya mu etiẹn e Kristi, ẹre ọ khian tae vbe na khian ya bu ohiẹn iran hẹ. (Mat 25:40) Emwa na khian bu ohiẹn ọnrẹn zẹvbe ohuan ọre emwa ni ru iyobọ ne etẹn na hannọ zẹ kevbe Kristi. Ma vbe rẹn wẹẹ, eso vbe uwu avbe etiẹn e Kristi gha ye gha rre uhunmwu otagbọn na vbe orueghe nọkhua gha suẹn nẹ, kevbe wẹẹ, vbene okuo Amagẹdọn te suẹn, ẹre ni ghi kẹ khian ya kpa gha rrie ẹrinmwi. Na na miẹn wẹẹ, etẹn na hannọ zẹ gha ye gha rre uhunmwu otagbọn na, ẹkpotọ gha kie ne emwa ni mwẹ ekhọe ata ya ye iran kevbe iwinna ne iran ru ike. (Mat 25:​31, 32; Arhie 12:17) Vbọzẹ ne avbe emwi na guan kaẹn na, na ru ekpataki?

12-13. De emwi ne emwa eso khian ru vbe iran gha ghi bẹghe oguọghua ọghe “E Babilọn Nọkhua”? (Vbe ya ghee avbe efoto.)

¹² Uhiẹn vbe orueghe nọkhua gha suẹn nẹ, emwa eso ne aro iran gha sẹ oguọghua ọghe “E Babilọn Nọkhua” gha yerre wẹẹ, Avbe Osẹe Jehova ka yae wewe wẹẹ, emwi na gha sunu. Emwa eso gha ghi bẹghe avbe emwi ni khian sunu na, iran gha fi ekhọe werriẹ ra?​—Arhie 17:5; Ẹzik 33:33.

 ¹³ Ọ gha sunu vbenian, ọ ghi khọ emwi nọ sunu vbe Igipt vbe ẹghẹ Mozis. Yerre wẹẹ, “emwa ughughan nibun ọvbehe” deba Ivbi Izrẹl vbe iran kpa hin Igipt rre. A sẹtin miẹn wẹẹ, eso vbe uwu iran na keghi suẹn gha mu ẹtin yan e Jehova vbe iran bẹghe ẹre wẹẹ, emwi hia ne Mozis tae vbekpa Orueghe Igbe gele sẹ. (Ẹks 12:38) Egbe emwi vbenian gha ghi sunu vba gha guọghọ e Babilọn Nọkhua rua nẹ, te ima khian ghi gha kha wẹẹ, a ma bu ohiẹn ẹse ra? Hiehie! Ma hoo ne ima gha ya egbe taa Erha mwa nọ rre ẹrinmwi, nọ re “Osa nọ mwẹ itohan kevbe ẹnina, nai sẹtin rherhe ya ohu mu, nọ vuọn ne ahoẹmwọmwa nẹi beghe kevbe nọ ta ẹmwata.” b​—Ẹks 34:6.

14-15. Ẹghẹ ne ọmwa ya wu ra ẹvbo ne ọmwa ye, ẹre ọ khian tae deghẹ arrọọ ọghe etẹbitẹ gha sẹ ọre obọ ra? Rhan otọ re. (Psalm 33:​4, 5)

¹⁴ Ugbẹnso, emwa eso ghaa guan kaẹn etẹn iran nẹi ga e Jehova, iran ghi wẹẹ, “Ọ gha maan sẹ deghẹ ọ na wa wu vbene orueghe nọkhua te suẹn, nọ mieke na gha mwẹ ayayẹro ọghe arhiọkpaegbe.” Ekhọe nọ maan ẹre iran te ya ta ẹmwẹ na. Sokpan, ẹ i re ẹghẹ ne ọmwa ya wu ẹre ọ khian tae dẹghe ọ gha miẹn arrọọ ọghe etẹbitẹ. E Jehova keghi re ọbuohiẹn nọ gbae, odẹ ọghe ata ẹre ọ ya bu ohiẹn. (Tie Psalm 33:​4, 5.) Ma gha sẹtin gha mwẹ ilẹkẹtin wẹẹ, “enọ bu ohiẹn otọ agbọn hia” gha ru emwi nọ kere.​—Gẹn 18:25.

¹⁵ Ma gha sẹtin vbe kha wẹẹ, ẹ i re ẹvbo ne ọmwa ye ra ehe nọ dia ẹre ọ khian tae deghẹ arrọọ ọghe etẹbitẹ gha sẹ ọre obọ. Ọghe ne  ẹmwata, e Jehova i khian wa bu ohiẹn ẹbo emwa nibun zẹvbe “ẹwe” rhunmwuda wẹẹ, ẹkpotọ ma kie ne iran ya ruẹ vbekpa e Jehova, rhunmwuda ne iran na rre ẹvbo ne ikporhu iyẹn nọ maan ma sẹ. (Mat 25:46) Ẹmwẹ emwa vbenian wa gele da ima, sokpan e Jehova nọ re ọbuohiẹn nọ gbae ẹre ẹmwẹ edọmwadẹ iran ghi da sẹ. Ma ma rẹn vbene Jehova khian ya bu ohiẹn emwa vbenian hẹ vbe orueghe nọkhua gha suẹn nẹ. A sẹtin miẹn wẹẹ, emwi ne aro iran khian sẹ vbe ẹghẹ orueghe nọkhua vbe Jehova gha ghi kpe eni ẹnrẹn huan nẹ, gha gua iran kpa ya mu ẹtin yan e Jehova, iran ghi vbe suẹn gha gae.​—Ẹzik 38:16.

16. De emwi ne ima he do rẹn vbekpa e Jehova? (Vbe ya ghee efoto.)

¹⁶ Emwi ne ima ruẹ re vbe Baibol ya ima do rẹn wẹẹ, aro nọ ghaan ẹre Jehova ya ghee arrọọ ọghe emwa nagbọn. Ọ ya Ovbi ẹre zo ẹse ne ima, ne ima hia mieke na sẹtin gha rrọọ vbe etẹbitẹ. (Jọn 3:16) A i miẹn ọkpa vbe uwu ima ne Jehova ma he mwẹ ẹnina daa. (Aiz 49:15) Ọ rẹn eni edọmwadẹ ọghẹe. Uhiẹn, ma gha kue wu, ọ gha sẹtin huẹn ima kpaegbe, rhunmwuda, ọ rẹn emwi hia fẹẹrẹ vbekpa ima, ọ gha vbe huẹn ima kpagbe nẹ, ma ghi wa vbe ye ẹre rre emwi hia ne ima ka rẹn! (Mat 10:​29-31) Ena hia keghi ya ima mwẹ ilẹkẹtin wẹẹ, Erha mwa nọ rre ẹrinmwi, nọ re Osa nọ ghi mwẹ ẹwaẹn sẹ gha bu ohiẹn edọmwadẹ emwa vbe odẹ nọ gbae kevbe wẹẹ, ọ gha vbe rhie itohan ma vbe odẹ nọ khẹke.​—Jems 2:13.

17. De emwi ne ima khian zẹ iro yan vbe ako iruẹmwi nọ ghi lele ọna?

¹⁷ Odẹ ne ima ghi ya rẹn otọ avbe emwi na guan kaẹn vbe ako iruẹmwi na ya ima rẹn wẹẹ, te iwinna ikporhu iyẹn nọ maan ghi wa de ọghe ẹgiẹgiẹ sẹ vbe nọ ka ye. Vbọzẹ ne ima gha na sẹtin kha vberriọ? De emwi nọ ru iyobọ ne ima ya sẹtin gha kporhu iyẹn nọ maan vbene egbe i na wọọ ima? Vbe ako iruẹmwi nọ ghi lele ọna, ma gha kakabọ zẹ iro yan ewanniẹn ọghe avbe inọta na.