1. Ta eo ej jipañ armej ro an Jeova ñan wõnm̦aanl̦o̦k wõt im kabuñ ñane meñe rej iioon apañ ko?

 “IIEN ko rekanooj in nana im reppen”—eñin men eo Baibõl̦ ear ba kõn naaj ewi wãween raan kein ad. (2 Tim. 3:1) Kobal̦o̦k ippãn apañ ko aolep rej jelm̦aiki ilo jukjukun pãd in, armej ro an Jeova rej bareinwõt iioon jum̦ae im matõrtõr jãn ro jet. Ta eo ej jipañ kõj ñan wõnm̦aanl̦o̦k wõt im kabuñ ñan Jeova meñe jej iioon apañ kein? Juon iaan men ko el̦ap an jipañ kõj, ej ad jel̦ã bwe Jeova ej juon “Anij emour.”—Jrm. 10:10; 2 Tim. 1:12.

2. Ta eo jekõn̦aan keememej kõn Jeova, im ewi wãween an men in maroñ jipañ kõj?

² Em̦ool an Jeova pãd, im ej jipañ kõj ilo iien ko jej iioon apañ im ej pukot wãween ko repel̦l̦o̦k ñan rejetak kõj. (2 Kro. 16:​9, UBS; Sam 23:4) Ñe jej keememej bwe ej juon Anij emour, men in enaaj jipañ kõj ñan lo tõprak ñe jej iioon jabdewõt apañ. Lale ewi wãween an kar men in jipañ Kiiñ Devid.

3. Ta mel̦el̦ein an kar Devid ba bwe “Jeova ej mour”?

³ Devid ear jel̦ã kajjien Jeova im ear atartar ioon. Ke ri-kõjdat ro an Devid rar abere, ekoba Kiiñ Saul, Devid ear jar ñan Jeova im kajjitõk bwe en jipañe. (Sam 18:6) Ãlikin an kar Anij uwaake jar eo an im lo̦mo̦o̦rene, Devid ear ba: “Jeova ej mour.” (Sam 18:46) Ta mel̦el̦ein an kar Devid ba men in? Juon bokin kõmel̦el̦e kõn Baibõl̦ eo ej ba bwe Devid ear kaalikkar an lukkuun lõke bwe Jeova ej “juon anij emour im aolep  iien ej em̦m̦akũt im jipañ armej ro an.” Aet, Devid ear make lo bwe Anij eo an emour, im men in ear kõm̦akũti ñan jek ilo bũruon ñan karejar wõt ñan E im nõbare.—Sam 18:​28, 29, 49.

4. Ewi wãween ad bõk tokjãn jãn ad watõk Jeova ãinwõt Anij eo emour?

⁴ Ad tõmak bwe Jeova ej Anij eo emour emaroñ jipañ kõj bwe jen kijejeto ilo ad karejar ñane. Men in enaaj kõkajoor kõj ñan kijenmej ium̦win apañ ko ad im ñan kõn̦aan wõnm̦aanl̦o̦k wõt im lukkuun kate kõj ilo ad jerbal ñane. Jenaaj bareinwõt kate kõj joñan wõt ad maroñ ñan epaake wõt Jeova.

ANIJ EO EMOUR ENAAJ KÕKAJOOR EOK

5. Ta eo ej jipañ kõj ñan peran ñe jej iioon apañ ko? (Pilippai 4:13)

⁵ Jenaaj maroñ kijenmej ium̦win jabdewõt apañ, meñe edik ak el̦ap, el̦aññe jej keememej bwe Jeova ej mour im enaaj jipañ kõj aolep iien. Ilo m̦ool, jabdewõt apañ jej iioone ejjab pen ñan Anij eo ad. Ej eo Ekajoor Bõtata, im emaroñ letok kajoor eo jej aikuji ñan kijenmej wõt. (Riit Pilippai 4:13.) Men in ej jipañ kõj ñan kwal̦o̦k peran ñe jej iioon apañ ko. Ñe jej lo an Jeova jipañ ilo apañ ko ad reddik, men in enaaj kõm̦m̦an bwe jen lõke bwe enaaj jipañ kõj ilo apañ ko ad rel̦l̦apl̦o̦k.

6. Ta ko Devid ear iiooni ke ear juon jo̦dikdik me rar jipañe ñan kal̦apl̦o̦k an lõke Jeova?

⁶ L̦õmn̦ak kõn ruo wãween ko Devid ear iiooni me rar jipañe ñan kal̦apl̦o̦k an lõke Jeova. Ke Devid ear juon jo̦dikdik im ear jabõte jiip ko, juon bear im juon l̦aiõn rar bõke jiip ko nejin jemãn. Ilo iien kein jim̦or, Devid ear peran ilo an lukwarkware menninmour kein im ear lo̦mo̦o̦rene jiip ko. Meñe ear ãindein, ak ear lel̦o̦k nõbar ñan Jeova kõnke ear jel̦ã bwe Jeova eo ear jipañe. (1 Sa. 17:​34-37) Devid ear jab mel̦o̦kl̦o̦ke iien kein ruo. Ilo an kar kõl̦mãnl̦o̦kjen̦ kõn iien kein, men in ear jipañe ñan lõke bwe Anij eo emour enaaj kõkajoore ilju im jekl̦aj.

7. Kõnke ear jim̦we an Devid l̦õmn̦ak, ewi wãween an kar men in jipañe jelm̦ae Golaiat?

⁷ Tokãlik, emaroñ ilo iien eo ej juon jo̦dikdik wõt, Devid ear lol̦o̦ke kããm̦ eo an rũttarin̦ae ro an ri-Israel ro. Ear lo bwe rũttarin̦ae ro rar mijak kõnke ear wõr juon ri-ineea me ej juon ri-Pilistia etan Golaiat im ear itok ñan ‘jum̦ae jarin tarin̦ae eo an Israel.’ (1 Sa. 17:​10, 11) Rũttarin̦ae ro rar mijak kõnke el̦ap aer kar l̦õmn̦ak kõn ri-ineea in im naanin kaamijak ko an. (1 Sa. 17:​24, 25) Ijoke, ear oktak wãween an Devid l̦õmn̦ak. Ear jab watõk bwe ri-ineea in ej mãlejjoñe rũttarin̦ae ro an Israel ak ear mãlejjoñe ‘jarin tarin̦ae eo an Anij eo emour.’ (1 Sa. 17:26) Devid ear l̦õmn̦ak wõt kõn Jeova. Ear lõke bwe Anij eo ear jipañe ke ear juon jabõt enaaj bar jipañe ilo iien in. Kõnke ear lõke bwe Anij ear pãd ilikin, Devid ear jelm̦ae Golaiat im ear bõk anjo̦!—1 Sa. 17:​45-51.

8. Ewi wãween ad maroñ keememeje Jeova ñe jej iioon apañ ko? (Bar lale pija eo.)

⁸ Kõj bareinwõt jemaroñ lo tõprak ñe jej iioon apañ ko el̦aññe jej keememej bwe Anij eo emour epojakin jipañ kõj. (Sam 118:6) Jemaroñ kal̦apl̦o̦k ad lõke bwe Anij enaaj jipañ kõj ñe jenaaj keememej men ko ear kõm̦m̦ani ilo m̦oktal̦o̦k. Riiti bwebwenato ko ilo Baibõl̦ me renaaj jipañ eok keememej wãween an kar Jeova jipañ ri-karejar ro an ilo iien ko etto. (Ais. 37:​17, 33-37) Bareinwõt, etale ripoot ko ilo jw.org me rej kwal̦o̦k kõn wãween an Jeova jipañe armej ro an ilo raan kein. Ejjab men in wõt, ak keememej iien ko Jeova ear jipañ eok. Jab inepata ñe kwõjjab maroñ keememej juon iien ekabwilõñlõñ ear jipañ eok, ãinwõt an kar  jipañ Devid anjo̦ ioon juon l̦aiõn ak bear. Etke jej ba men in? Kõnke men eo eaorõk in, ej bwe Jeova ej pãd ilo mour eo am̦! Jeova ear karuwaakl̦o̦k eok ñane bwe kwõn maroñ jem̦jerãiki. (Jon 6:44) Ej bareinwõt jipañ eok kiiõ. Kõn wõt jipañ eo an, kwõmaroñ pãdwõt ilo m̦ool eo. Kwõmaroñ ke kajjitõk ippãn ñan jipañ eok keememej iien ko ear uwaaki jar ko am̦, lewaj jipañ ilo iien ko kwaar aikuji, ak jipañ eok ke kwaar iioon juon wãween elukkuun pen? Am̦ kõl̦mãnl̦o̦kjen̦ kõn men kein enaaj jipañ eok ñan tõmak im lõke bwe Jeova enaaj wõnm̦aanl̦o̦k wõt im jipañ eok.

9. Ewi wãween ad maroñ watõke apañ ko jej iiooni? (Jabõn Kõnnaan 27:11)

⁹ Ad watõke Jeova ãinwõt juon Anij ej mour enaaj jipañ kõj ñan bõk l̦õmn̦ak ko rejim̦we ñe jej iioon apañ ko. Ewi wãween? Ñe jej kõm̦m̦ane men in, jenaaj lo bwe apañ ko ad rej itok jãn aitwerõk eo ikõtaan Jeova im Setan. Tepil̦ eo ej ba bwe ñe jej iioon wãween ko reppen, Jeova enaaj ilo̦k jãn kõj. (Job 1:​10, 11; riit Jabõn Kõnnaan 27:11.) Bõtab ñe jej anjo̦ ioon apañ ko ad ilo ad kijenmej, jej kwal̦o̦k yokwe eo ad ñan Jeova im kam̦ool bwe Tepil̦ eo ej juon ri-riab. Kwõj ke iioon jum̦ae jãn kien, apañ kõn jããn, an armej ro m̦akoko in eo̦roñ ennaan eo em̦m̦an ilo jikin eo kwõj jokwe ie, ak bar juon kain apañ? El̦aññe aet, keememej bwe wãween eo kwõj iioone ej juon iien epel̦l̦o̦k ñan am̦ maroñ kam̦õn̦õn̦õik bũruon Jeova. Bareinwõt keememej bwe ejjãmin kõtl̦o̦k bwe kwõn iioon jabdewõt mãlejjoñ me el̦apl̦o̦k jãn joñan eo kwõmaroñe. (1 Kor. 10:13) Enaaj lewaj kajoor eo kwõj aikuji bwe kwõn maroñ kijenmej wõt.

ANIJ EO EMOUR ENAAJ KÕJERAAM̦M̦ANE KWE

10. Ta eo Anij eo emour enaaj kõm̦m̦ane ñan ro rej kabuñ ñane?

¹⁰ Aolep iien Jeova ej kõjeraam̦m̦an ro rej kabuñ ñane. (Hib. 11:6) Ej jipañ kõj bwe jen maroñ aenõm̦m̦an im jubũruod kiiõ im enaaj letok mour ñan indeeo ilo ilju im jekl̦aj. Jemaroñ  likũt kõjatdikdik eo ad ilo Jeova, im lõke im tõmak bwe ewõr an kõn̦aan im kajoor ñan n̦aon̦ããd ak kõjeraam̦m̦an kõj. Ad jel̦ã men in ej kõm̦akũt kõj ñan poub wõt ilo ad kabuñ ñane, ãinwõt kar ri-karejar ro an Anij ilo etto. Eñin men eo ri-karejar eo etan Timote ilo tõre ko an rijjilõk ro ear kõm̦m̦ane.—Hib. 6:​10-12.

11. Ta eo ear kõm̦akũt Timote ñan lukkuun kate ilo an jerbal? (1 Timote 4:10)

¹¹ Riit 1 Timote 4:10. Timote ear likũt an kõjatdikdik ioon Anij eo emour. Eñin unin ear lukkuun kate ilo an kar jerbal. Ewi wãween? Rijjilõk Paul ear rõjañe ñan kõm̦m̦an wõnm̦aanl̦o̦k ilo an jel̦ãl̦o̦k katakin im kõm̦m̦an katak ilo̦bwilej. Timote ear aikuj bar likũt juon joñak em̦m̦an ñan rũttõmak ro m̦õttan—ro reddik im rerũtto. Im kar lel̦o̦k jet jerbal ko reppen ñane, men in ear kitibuj an lel̦o̦k naanin kauwe ko rekajju ñan ro rar aikuji ijoke ilo yokwe. (1 Tim. 4:​11-16; 2 Tim. 4:​1-5) Timote ear jel̦ã bwe meñe ewõr iien ko ro jet rar jab lo kate ko an im rar jab lukkuun kwal̦o̦k kam̦m̦oolol, ak ear jel̦ã bwe Jeova enaaj kõjeraam̦m̦ane.—Rom 2:​6, 7.

12. Ta eo emaroñ kõm̦akũt em̦m̦aan ro rej lale eklejia ñan poub wõt ilo jerbal eo aer? (Bar lale pija eo.)

¹² Ilo raan kein, em̦m̦aan ro rej lale eklejia remaroñ lõke bwe Jeova ej lo im kaorõk jerbal ko aer rem̦m̦an. Kobal̦o̦k ippãn aer jabõt, katakin, im kwal̦o̦k naan, elõñ iaaer rej jipañ ilo jerbalin ekkal ko im jikin ko rejorrããn jãn l̦añ ko. Ewõr ro jet rej pãd ilo kumi eo ej lol̦o̦k im kõkajoor ro jeid im jatid ilo aujpitõl̦ (Patient Visitation Groups) im ilo kumi eo ej jipañ ro jeid im jatid ilo aujpitõl̦ ñan kõnono ippãn taktõ ro aer (Hospital Liaison Committees). Em̦m̦aan ro rej lale eklejia me rej m̦õn̦õn̦õ in bõk kun̦aaer ilo jerbal kein rej kile bwe eklejia eo ej karõk eo an Jeova, im jab an armej. Kõn men in, rej lel̦o̦k aolepen aer ñan jerbal ko aer im rej lukkuun lõke bwe Anij enaaj kõjeraam̦m̦an er kõn aer ãindein.—Kol. 3:​23, 24.

13. Ewi wãween an Jeova eñjake kõn kate ko ad ilo ad jerbal ñane?

 ¹³ Ejjab kõj aolep jemaroñ erom juon eo ej lale eklejia. Meñe ãindein, ak ewõr men ko jemaroñ lel̦o̦k ñan Jeova. Im Anij eo ad el̦ap an kam̦m̦oolol ñe jej kate kõj joñan wõt ad maroñ ilo ad jerbal ñane. Ej lo jabawõt ko ad ñan jerbal eo ad ipel̦aakin lal̦ in, meñe ejjab l̦ap joñan eo jemaroñ jabawõt kake. Em̦õn̦õn̦õ ñe jej lukkuun kate kõj ñan kajutak peid im uwaak meñe jej juon eo emmijakjak, im em̦õn̦õn̦õ ñe jej jol̦o̦k an ro jet bõd ñe rej kõmetak kõj. Meñe kwõj l̦õmn̦ak bwe ejjab lukkuun l̦ap men ko kwõj kõm̦m̦ani ñan Jeova, ak kwõmaroñ lõke bwe Jeova ej kaorõk men ko ewõr am̦ maroñ ñan kõm̦m̦ani. El̦ap an yokwe eok kõn am̦ ãindein, im enaaj kõjeraam̦m̦an eok.—Luk 21:​1-4.

EPAAKE WÕT ANIJ EO EMOUR

14. Ñe epaak jem̦jerã eo ad ippãn Jeova, ewi wãween an men in jipañ kõj ñan dãpij wõt ad tiljek ñane? (Bar lale pija eo.)

¹⁴ El̦aññe epaak jem̦jerã eo ad ippãn Jeova, jenaaj lo bwe epidodol̦o̦k ñan dãpij ad tiljek ñane. Eñin kar men eo ear wal̦o̦k ñan Josep. Ear lukkuun kaalikkar bwe em̦akoko in l̦õñ. Ear jel̦ã bwe kõm̦m̦an ko an rej jelõt Jeova, im ear jab kõn̦aan kabũrom̦õje. (Jen. 39:9) Ñe jekõn̦aan bwe en epaak jem̦jerã eo ad ippãn Jeova, jej aikuj kõm̦m̦an iien ñan jar ñane im katak kõn Naan eo an. Ilo ad ãindein, jem̦jerã eo ad ippãn enaaj epaakl̦o̦k. Ãinwõt Josep, ñe epaak jem̦jerã eo ad ippãn Jeova, jeban kõn̦aan kõm̦m̦an jabdewõt men me enaaj kabũrom̦õj E.—Jem. 4:8.

15. Ta eo jej katak jãn men eo ear wal̦o̦k ñan ri-Israel ro ke rar pãd ilo ãne jem̦aden? (Hibru 3:12)

¹⁵ Ro rej mel̦o̦kl̦o̦k bwe Jeova ej Anij eo emour, emaroñ pidodo aer el̦l̦o̦k jãn Jeova. L̦õmn̦ak kõn ta eo ear wal̦o̦k ñan ri-Israel ro ilo ãne jem̦aden. Rar jel̦ã bwe Jeova emour im ej pãd, bõtab rar jino pere bwe enaaj kabwe aikuj ko aer. Joñan rar kajjitõk: “Jeova ej [pãd ibwiljid] ke jaab ke?” (Ex. 17:​2, 7) Itok jãn men in, rar oktak im jum̦ae Jeova. Alikkar bwe jekõn̦aan lukkuun kõjparok bwe jen  jab l̦oore joñak in aer enana.—Riit Hibru 3:12.

16. Ta eo emaroñ mãlejjoñe tõmak eo ad?

¹⁶ Lal̦ in ej kõm̦m̦an bwe en pen ad epaake wõt Jeova. Elõñ rejjab tõmak bwe Anij emour im ej pãd. Ekkã an ro me rej kõjekdo̦o̦ne kien ko an Jeova mour ilo juon wãween me ej ãinwõt ñe em̦m̦an aolep men. Ñe jej lo an men in wal̦o̦k, emaroñ mãlejjoñe tõmak eo ad. Meñe jejjab pere bwe Anij emour im ej pãd, ak jemaroñ jino l̦õmn̦ak el̦aññe Anij enaaj jipañ kõj. Ri-jeje eo an Sam 73 ear bõk eñjake kein. Ear lo bwe ro ri-turin rar kõjekdo̦o̦ne kien ko an Anij ak em̦m̦an mour ko aer. Itok jãn men in, ear jino pere el̦aññe ewõr tokjãn an karejar ñan Anij.—Sam 73:​11-13.

17. Ta eo enaaj jipañ kõj ñan epaake wõt Jeova?

¹⁷ Ta eo ear jipañ ri-jeje sam eo ñan kajim̦we an l̦õmn̦ak? Ear kõl̦mãnl̦o̦kjen̦ kõn ta eo enaaj wal̦o̦k ñan ro rej mel̦o̦kl̦o̦ke Jeova. (Sam 73:​18, 19, 27, UBS) Ear bareinwõt l̦õmn̦ak kõn jeraam̦m̦an ko ear bũki itok jãn an karejar ñan Anij. (Sam 73:24) Kõj bareinwõt jemaroñ kõl̦mãnl̦o̦kjen̦ kõn jeraam̦m̦an ko Jeova ej litok. Jemaroñ bareinwõt l̦õmn̦ak kõn en kar ewi wãween mour eo ad ñe jen kar jab karejar ñan Jeova. Ilo ad ãindein, jenaaj maroñ tiljek wõt ñan Jeova im ãinwõt ri-jeje sam eo jenaaj ba: “Em̦m̦an ippa bwe in kepaakwaj ñan Anij.”—Sam 73:28.

18. Etke jejjab aikuj mijak kõn ta ko renaaj wal̦o̦k ilju im jekl̦aj?

¹⁸ Jemaroñ anjo̦ ioon jabdewõt apañ jej iiooni ilo raan kein ãliktata kõnke jej “ri-kõm̦akoko ñan Anij eo emour im em̦ool.” (1 Tes. 1:9) Anij eo ad ej kea kake kõj im aolep iien enaaj jipañ kõj. Ear jipañ ri-karejar ro an ilo iien ko etto, im ej jipañ kõj ilo raan kein. M̦õttan jidik jenaaj pãd ilo eñtaan eo el̦aptata me lal̦ in ejjañin kar iioone. Bõtab jeban make iaad. (Ais. 41:10) Kõj aolep jenaaj “maroñ peran im ba: ‘Jeova ej aõ rijjipañ, ijjãmin mijak.’”—Hib. 13:​5, 6.