1. ¿Baʼax jeʼel u yáantkoʼon utiaʼal maʼ u xuʼulul k-meyajtik Jéeoba kex táan k-aktáantik yaʼab problemaseʼ?

 LE Bibliaoʼ ku yaʼalikeʼ kuxaʼanoʼon tiʼ ‹yaayaj kʼiinoʼob yéetel istikyaj u máansik máak u kuxtal› (2 Tim. 3:1). Teʼ yóokʼol kaabaʼ tuláakal máak ku aktáantik problemas, maases toʼoneʼex táan k-meyajtik Jéeoba, tumen k-pʼektaʼal yéetel k-chʼaʼpachtaʼal. Le oʼolaleʼ, ¿baʼax kun áantkoʼon utiaʼal maʼ u xuʼulul k-adorartik Jéeoba? Junpʼéel tiʼ le baʼaxoʼob jeʼel u yáantkoʼonoʼ letiʼe maʼ u tuʼubultoʼon de ke Jéeobaeʼ «letiʼ le Dios kuxaʼanoʼ» (Jer. 10:10; 2 Tim. 1:12).

2. ¿Bix u yeʼesik Jéeoba jach tu jaajil kuxaʼan?

² Jéeobaeʼ juntúul Dios kuxaʼan ku yáantkoʼon le kéen yanaktoʼon problemas (2 Cró. 16:9; Sal. 23:4). Wa k-creertik jach tu jaajil kuxaʼan Jéeobaeʼ yaan u yantaltoʼon u muukʼil utiaʼal k-aktáantik jeʼel baʼalak problemaileʼ. Koʼoneʼex ilik bix úuchik u yáantik David leloʼ.

3. ¿Baʼax táan kaʼach u yaʼalik David le ka tu yaʼalaj «¡Jéeobaeʼ juntúul Dios kuxaʼan!»?

³ Davideʼ u kʼaj óol kaʼach Jéeoba yéetel ku confiar tiʼ letiʼ. Le ka joʼopʼ u chʼaʼpachtaʼal tumen rey Saúl yéetel tumen uláakʼ máakoʼobeʼ tu kʼáataj u yáantaj Jéeoba (Sal. 18:6). Le ka tu yilaj David bix úuchik u núukaʼal u oración tumen Jéeoba yéetel bix úuchik u yáantaʼaleʼ tu yaʼalaj: «¡Jéeobaeʼ juntúul Dios kuxaʼan!» (Sal. 18:46). Yéetel le tʼaanoʼobaʼ Davideʼ maʼ chéen táan u yaʼalik kaʼach kuxaʼan Diosiʼ. Junpʼéel libroeʼ ku yaʼalikeʼ Davideʼ táan kaʼach u yeʼesik ku confiar tiʼ Jéeoba, «le Dios kuxaʼan yéetel mantatsʼ ku yáantik u kaajaloʼ». Davideʼ tu yilaj  jach bix úuchik u yáantaʼal tumen Jéeoba, le oʼolal tu creertaj jach tu jaajil kuxaʼan. Yoʼolal leloʼ yanchaj u muukʼil tiʼ utiaʼal u seguer u meyajtik yéetel u alabartik Jéeoba (Sal. 18:​28, 29, 49).

4. ¿Baʼax utsiloʼob ku taasik k-creertik jach tu jaajil kuxaʼan Jéeoba?

⁴ Wa k-creertik jach tu jaajil kuxaʼan Jéeobaeʼ yaan k-maas tsʼáaik k-óol k-meyajte, yéetel yaan u tsʼáaiktoʼon u muukʼil utiaʼal k-aktáantik jeʼel baʼalak problemaileʼ. Yaan xan u yáantkoʼon utiaʼal maʼ k-náachtal tiʼ letiʼ.

LE DIOS KUXAʼANOʼ YAAN U TSʼÁAIKTOʼON MUUK

5. ¿Baʼax jeʼel u yáantkoʼon utiaʼal maʼ k-chʼaʼik saajkil tiʼ le baʼaxoʼob k-aktáantikoʼ? (Fili. 4:13).

⁵ Wa k-kʼaʼajsik mantatsʼ de ke Jéeobaeʼ juntúul Dios kuxaʼan yéetel tiaʼan t-iknal utiaʼal u yáantkoʼoneʼ yaan u béeytal k-aktáantik jeʼel baʼalak problemaileʼ, kex jeʼel bukaʼaj nojchileʼ. Kʼaʼajaktoʼoneʼ letiʼe Dios yaan tuláakal páajtalil tiʼoʼ yéetel jeʼel u tsʼáaiktoʼon u muukʼil utiaʼal k-aktáantik jeʼel baʼalak problemaileʼ, kex wa chichan wa nojoch (xok Filipenses 4:13). Leloʼ ku yáantkoʼon utiaʼal maʼ k-sajaktal le kéen k-aktáant jeʼel baʼaxakeʼ. Le kéen k-il bix u yáantkoʼon Jéeoba kéen k-aktáant problemas mejentakeʼ ku yáantkoʼon xan k-creert maʼ ken u pʼatoʼon le kéen k-aktáant nukuch problemas.

6. ¿Baʼaxoʼob úuch tiʼ David tu táankelmil beet u maas confiar tiʼ Jéeoba?

⁶ Koʼoneʼex tʼaan tiʼ kaʼapʼéel baʼaxoʼob tu aktáantaj David, tumen leloʼ yaan u yáantkoʼon maas confiar tiʼ Jéeoba. Tu táankelmil le táan kaʼach u kanáantik u yalakʼ tamanoʼob u papáoʼ, taal juntúul leóneʼ ka tu bisaj juntúul chan taman, uláakʼ juntéeneʼ taal juntúul osoeʼ ka tu bisaj xan juntúul chan taman. Tiʼ le kaʼapʼéel baʼaxoʼob úuch tiʼ Davidaʼ maʼ tu chʼaʼaj saajkil u bin tu paach le baʼalcheʼobaʼ bey xan u salvartik le mejen tamanoʼoboʼ. Letiʼeʼ u yojel kaʼacheʼ maʼ chéen tu juunal tu beetiʼ, baʼaxeʼ Jéeoba tsʼáa u muukʼil tiʼ (1 Sam. 17:​34-37). Davideʼ mantatsʼ ku tuukul kaʼach tiʼ le baʼaxoʼob úuchtiʼaʼ. U tuukul tiʼ leloʼ le áant u creerteʼ le Dios kuxaʼanoʼ yaan u tsʼáaik u muukʼil tiʼ utiaʼal u aktáantik le uláakʼ baʼaxoʼob ken u muʼyajtoʼ.

7. ¿Baʼax áant David utiaʼal u ganartik Goliat?

⁷ Le todavía táankelem Davidoʼ, bin tuʼux yaan u soldadoiloʼob Israel, ka tu yileʼ le soldadoʼoboʼ jach táaj saajkoʼob kaʼach tiʼ juntúul gigante ku kʼaabaʼtik Goliat. Le giganteaʼ táan kaʼach u yaʼalik: «Teʼ kʼiinaʼ teneʼ kin retartik tuláakal u soldadoiloʼob Israel» (1 Sam. 17:​10, 11). Le soldadoʼoboʼ jach sajakchajoʼob tumen tu yiloʼobeʼ Goliateʼ jach nojoch yéetel jach kʼaas le baʼax ku yaʼalikoʼ (1 Sam. 17:​24, 25). Pero Davideʼ yaan uláakʼ baʼaxoʼob tu yilaj, tu tsʼáaj cuentaeʼ Goliateʼ maʼ chéen táan u retartik u soldadoiloʼob Israeliʼ baʼaxeʼ táan «u retar[tik] u soldadoʼob le kuxaʼan Diosoʼ» (1 Sam. 17:26). Davideʼ maases tuukulnaj yoʼolal Jéeoba. Tsʼoʼoleʼ u yojleʼ wa áantaʼab tumen Jéeoba le táan u kanáantik le tamanoʼoboʼ yaan xan u kanáantaʼal teʼ súutukiloʼ. Yéetel u yáantaj Jéeobaeʼ ¡Davideʼ tu kíimsaj Goliat! (1 Sam. 17:​45-51).

8. ¿Baʼax jeʼel u yáantkoʼon confiar tiʼ Jéeoba le kéen muʼyajnakoʼoneʼ? (Ilawil xan le fotooʼ).

⁸ Jeʼex Davideʼ toʼon xaneʼ jeʼel u páajtal k-aktáantik problemas wa k-kʼaʼajsik bix tsʼoʼok u yáantkoʼon Jéeobaeʼ (Sal. 118:6). Por ejemploeʼ jeʼel u páajtal a maas confiar tiʼ Jéeoba wa ka kʼaʼajsik le baʼaxoʼob u beetmaj úuchjeakiloʼ. Utiaʼal leloʼ jeʼel u páajtal a xokik le tekstoʼob ku tʼaanoʼob tiʼ bix tu salvartil Jéeoba le máaxoʼob meyajt úuchjeakiloʼ (Isa. 37:​17, 33-37). Teʼ jw.org xanoʼ yaan publicaciónoʼob  ku tʼaanoʼob tiʼ bix táan u yáantik Jéeoba le sukunoʼob teʼ kʼiinoʼobaʼ. Kʼaʼajs xan le súutukiloʼob tsʼoʼok u yáantkech Jéeoba ichil a kuxtaloʼ. Wa maʼ u yáantech Jéeoba a kíims juntúul oso wa juntúul leóneʼ maʼ a tuklik. Yaan uláakʼ yaʼab formaʼob tsʼoʼok u yáantkech. Por ejemploeʼ letiʼ natsʼech tu yiknal utiaʼal ka a amigote (Juan 6:44). Tsʼoʼoleʼ yéetel u yáantaj xaneʼ láayliʼ tiaʼanech ichil u kaajaleʼ. Kʼáat tiʼ Jéeoba ka u yáantech a kʼaʼajs le súutukiloʼob ka tu núukaj a oraciónoʼoboʼ, bix úuchik u yáantkech teʼ súutukil maas kʼaʼabéetoʼ yéetel bix tsʼoʼok u yáantkech a aguantart le baʼaxoʼob ka muʼyajtikoʼ. Wa ka kʼaʼajsik tuláakal le baʼaloʼobaʼ yaan u yáantkech confiar tiʼ Jéeoba yéetel a convencertaba mantatsʼ yaan u yantal ta wiknal.

9. ¿Baʼax unaj k-chʼaʼik en cuenta le kéen yanaktoʼon problemas? (Proverbios 27:11).

⁹ K-ojéeltik Jéeoba juntúul Dios kuxaʼaneʼ ku yáantkoʼon k-il le baʼaloʼob jeʼex unajoʼ. ¿Bix túun jeʼel k-beetkeʼ? K-ilkeʼ le baʼaxoʼob k-aktáantikoʼ yaan yil yéetel le baʼax tu yaʼalaj Satanás tiʼ Jéeobaoʼ. Le Kʼaasilbaʼaloʼ tu yaʼaleʼ le kéen muʼyajnakoʼoneʼ yaan k-xúumpʼattik Jéeoba (Job 1:​10, 11; xok Proverbios 27:11). Le beetkeʼ wa ku chúukpajal k-óoleʼ k-eʼesik k-yaabiltmaj Jéeoba, yéetel Satanáseʼ chéen táan u tuus. ¿Táan wa a chʼaʼpachtaʼal tumen le gobiernooʼ? ¿Minaʼan wa tech taakʼin? ¿Maʼ wa ta jach uʼuyaʼal kéen jóokʼkech kʼaʼaytaj? ¿Táan wa a aktáantik uláakʼ problemas? Wa beyoʼ kʼaʼajaktecheʼ le baʼax táan u yúuchultechoʼ ku tsʼáaik tuʼux a beetik u kiʼimaktal u yóol Jéeoba. Maʼ u tuʼubultech xaneʼ Jéeobaeʼ maʼ ken u chaʼa a tsʼaʼabal a pruebail maas tiʼ le ku páajtal a muʼyajtikoʼ (1 Cor. 10:13). Tsʼoʼoleʼ letiʼ xaneʼ yaan u tsʼáaiktech u muukʼil utiaʼal u páajtal a aguantartik.

LE DIOS KUXAʼANOʼ YAAN U BENDECIRKOʼON

10. ¿Bix u bendecirtik Jéeoba le máaxoʼob adorarkoʼ?

¹⁰ Jéeobaeʼ ku bendecirtik le máaxoʼob adorarkoʼ (Heb. 11:6). Teʼ kʼiinoʼobaʼ ku tsʼáaiktoʼon jeetsʼelil bey xan kiʼimak óolal yéetel maʼ kun xáantaleʼ kuxtal minaʼan u xuul. Toʼoneʼ  convencidoʼon de ke Jéeobaeʼ yaan u bendecirkoʼon tumen yaantiʼ u páajtalil utiaʼal u beetik. Yoʼolal lelaʼ k-tsʼáaik k-óol k-meyajt Jéeoba jeʼex tu beetil le máaxoʼob meyajt úuchjeakiloʼ. Koʼoneʼex ilik u ejemplo Timoteo (Heb. 6:​10-12).

11. ¿Baʼax áant Timoteo utiaʼal u tsʼáaik u yóol meyaj teʼ múuchʼuliloʼ? (1 Timoteo 4:10).

¹¹ (Xok 1 Timoteo 4:10). Timoteoeʼ jach confiarnaj tiʼ le Dios kuxaʼanoʼ. Letiʼeʼ jach convencido yaan u bendecirtaʼal, yoʼolal leloʼ letiʼeʼ jach tu tsʼáaj u yóol u meyajt Jéeoba bey xan u yáantik u maasil. ¿Baʼaxoʼob tu beetaj? Apóstol Pabloeʼ tu yaʼalaj tiʼ Timoteo ka u maas maʼalobkíint bix u kaʼansaj, bix u tʼaan tu táan u maasil, ka u tsʼáa junpʼéel maʼalob ejemplo tiʼ le táankelmoʼoboʼ yéetel tiʼ le máaxoʼob yaan u jaʼabiloʼoboʼ. Kʼubéentaʼab xan tiʼ baʼaloʼob maʼ chéen chʼaʼabil u beetaʼaliʼ. Por ejemploeʼ aʼalaʼabtiʼ ka u tsʼáa consejo, pero ka u beet yéetel yaabilaj bey xan yéetel u jaajil u yóol (1 Tim. 4:​11-16; 2 Tim. 4:​1-5). Timoteoeʼ u yojleʼ kex u maasil maʼ tu yilkoʼob le baʼax táan u beetkoʼ Jéeobaeʼ táan u yilik yéetel yaan u bendecirtik (Rom. 2:​6, 7).

12. ¿Baʼax jeʼel u yáantik le ancianoʼob u tsʼáa u yóol u beetoʼob le meyaj kʼubéentaʼantiʼoboʼ? (Ilawil xan le fotooʼ).

¹² Jeʼex Timoteoeʼ le ancianoʼoboʼ kʼaʼabéet u confiaroʼob de ke Jéeobaeʼ ku yilik yéetel ku valorartik le meyaj ku beetkoʼoboʼ. Le ancianoʼoboʼ ku kanáantkoʼob le múuchʼuliloʼ, ku kaʼansajoʼob yéetel ku kʼaʼaytajoʼob, pero yaʼab xan tiʼ letiʼobeʼ ku yáantajoʼob tiʼ construcción bey xan tuʼux ku yúuchul loob. Yaan tiʼ le sukuʼunoʼobaʼ ku bin u xíimbaltoʼob le sukuʼunoʼob yanoʼob hospitaloʼ, yéetel uláakʼoʼob xaneʼ ku yáantajoʼob teʼ Comité de Enlace yéetel le Hospitaloʼoboʼ. Le ancianoʼoboʼ u yojloʼobeʼ le múuchʼuliloʼoboʼ u tiaʼal Jéeoba, maʼ utiaʼal mix juntúul wíinikiʼ. Letiʼobeʼ jach ku tsʼáaik u yóoloʼob u beetoʼob le meyaj kʼubéentaʼantiʼoboʼ tumen u yojloʼobeʼ Jéeobaeʼ jach yaan u bendecirkoʼob (Col. 3:​23, 24).

13. ¿Bix u yuʼubikuba Jéeoba le kéen u yil táan k-tsʼáaik k-óol k-meyajte?

 ¹³ Maʼ tuláakloʼon jeʼel u páajtal k-beetik k-ancianoileʼ, pero tuláakloʼon jeʼel u páajtal k-beetik wa baʼax tu yoʼolal Jéeobaeʼ. Jéeobaeʼ jach ku valorartik tuláakal le baʼax k-beetik utiaʼal k-meyajtikoʼ. Letiʼeʼ jach ku apreciartik le donaciónoʼob k-tsʼáaik utiaʼal le meyaj ku beetaʼal tiʼ tuláakal yóokʼol kaaboʼ kex wa maʼ yaʼab le k-tsʼáaikoʼ. Jéeobaeʼ jach ku kiʼimaktal xan u yóol le kéen u yil kex chan suʼlakoʼoneʼ táan k-líiʼsik k-kʼab utiaʼal k-comentar. Jéeoba xaneʼ uts tu tʼaan u yilik ka k-perdonart juntúul máax ofendertoʼon. Kex wa ka tuklik jach maʼ yaʼab le baʼax ka beetik yoʼolal Jéeobaoʼ kʼaʼajaktecheʼ letiʼeʼ ku valorartik le baʼax ka beetkoʼ. Letiʼeʼ u yaabiltmech yéetel yaan u bendecirkech ikil a meyajtik (Luc. 21:​1-4).

PʼÁATKOʼON YIKNAL LE DIOS KUXAʼANOʼ

14. ¿Baʼaxten maas jeʼel u chúukpajal k-óol tiʼ Jéeoba wa k-ilik bey juntúul Dios kuxaʼaneʼ? (Ilawil xan le fotooʼ).

¹⁴ Wa k-ilik Jéeoba bey juntúul Dios kuxaʼaneʼ maas chéen chʼaʼabil kun chúukpajal k-óol k-meyajte. Lelaʼ bey tu beetil Joséoʼ. Letiʼeʼ maʼ tu yóotaj kʼebantaliʼ tumen u yojleʼ Jéeobaeʼ ku yilik tuláakal baʼax ku beetik, le oʼolal maʼ u kʼáat kaʼach u beet u yaatal u yóoliʼ (Gén. 39:9). Utiaʼal ka k-il Jéeoba jeʼex tu yilil Joséoʼ kʼaʼabéet k-jóoʼsik tiempo utiaʼal k-orar bey xan utiaʼal k-xakʼalxoktik le Bibliaoʼ. Beyoʼ yaan k-maas bisikba yéetel Dios. Wa k-jach bisikba yéetel Jéeoba jeʼex tu beetil Joséoʼ maʼ ken k-beet mix baʼal jeʼel u beetik u yaatal u yóoleʼ (Sant. 4:8).

15. ¿Baʼax k-kanik tiʼ le baʼax tu beetaj le israelitaʼob le tiaʼanoʼob teʼ desiertooʼ? (Hebreos 3:12).

¹⁵ Le máaxoʼob ku tuʼubultiʼob de ke Jéeobaeʼ juntúul Dios kuxaʼaneʼ jeʼel u náachtaloʼob tiʼ letiʼeʼ. Koʼoneʼex ilik baʼax úuch tiʼ le israelitaʼob le tiaʼanoʼob teʼ desiertooʼ. Letiʼobeʼ u yojloʼob jach tu jaajil yaan Jéeoba, chéen baʼaleʼ joʼopʼ u tuklikoʼobeʼ Jéeobaeʼ maʼ ken u tsʼáatiʼob le baʼax kʼaʼabéettiʼoboʼ. Káaj u yaʼalikoʼob: «¿Tiaʼan wa Jéeoba t-éeteleʼ, wa maʼ?» (Éxo. 17:​2, 7). Tu tsʼookeʼ tu tsʼáajubaʼob tu contra  Dios, toʼoneʼ jach junpuliʼ maʼ k-kʼáat k-beet jeʼex letiʼobeʼ (xok Hebreos 3:12).

16. ¿Baʼax jeʼel u tsʼáaik a pruebail k-fejeʼ?

¹⁶ Le baʼaxoʼob ku yúuchul way yóokʼol kaabeʼ ku beetik u difíciltal k-pʼáatal yiknal Jéeoba. Yaʼab máaxoʼob aʼalikeʼ minaʼan Dios, tsʼoʼoleʼ le máaxoʼob aʼalik beyoʼ bey jach maʼalob u bintiʼobeʼ. Maʼ xaaneʼ lelaʼ jeʼel u tsʼáaik a pruebail k-fejeʼ, kex toʼon jach k-ojel yaan Dioseʼ maʼ xaaneʼ jeʼel u káajal k-tuklikeʼ letiʼeʼ maʼ ken u yáantoʼon. Lelaʼ bey úuchik tiʼ le máax tsʼíibt le Salmo 73, letiʼeʼ tu yileʼ le máaxoʼob maʼ tu beetkoʼob le baʼax ku yaʼalik u ley Dioseʼ bey jach táan u disfrutartik u kuxtaloʼobeʼ. Yoʼolal leloʼ káaj u tuklik wa ku valer u penail u meyajtaʼal Jéeoba (Sal. 73:​11-13).

17. ¿Baʼax jeʼel u yáantkoʼon utiaʼal ka pʼáatkoʼon yiknal Dioseʼ?

¹⁷ ¿Baʼax áant le salmista u kʼex u tuukuloʼ? U tuukul tiʼ bix kun bin tiʼ le máaxoʼob ku náachtaloʼob tiʼ Jéeobaoʼ (Sal. 73:​18, 19, 27). Tsʼoʼoleʼ tuukulnaj xan tiʼ le utsiloʼob ku taasik u meyajtaʼaloʼ (Sal. 73:24). Toʼon xaneʼ jeʼel u páajtal k-tuukul tiʼ le bukaʼaj bendiciónoʼob tsʼoʼok u tsʼáaiktoʼon Jéeobaoʼ, yéetel jeʼel u béeytal k-tuukul tiʼ bix jeʼel u bintoʼon wa maʼ t-meyajtikeʼ. Leloʼ yaan u yáantkoʼon utiaʼal ka chúukpajal k-óol, yéetel yaan k-tuukul jeʼex le salmistaaʼ: «Teneʼ kin wilkeʼ maas maʼalob ka náatsʼken yiknal Dios» (Sal. 73:28).

18. ¿Baʼaxten maʼ saajkoʼon tiʼ le baʼax ku taal u kʼiinoʼ?

¹⁸ Teʼ tu tsʼook kʼiinoʼobaʼ jeʼel u páajtal k-aktáantik jeʼel baʼalak pruebail bey xan jeʼel baʼalak problemaileʼ tumen u ‹esclavoʼon le u jaajil Diosoʼ, le Dios kuxaʼanoʼ› (1 Tes. 1:9). Letiʼeʼ jach tu jaajil yaan, ku yilik baʼax ku yúuchultoʼon yéetel taak u yáantkoʼon. Bey tu beetil úuchjeakil yéetel le máaxoʼob meyajtoʼ, yéetel bey xan u beetik teʼ kʼiinoʼobaʼ. Maʼ tun xáantaleʼ yaan u yantal junpʼéel nojoch muʼyajil, pero maʼ t-juunal yanoʼoniʼ (Isa. 41:10). «Le oʼolaleʼ jeʼel u páajtal k-aʼalik yéetel u jaajil k-óol lelaʼ: ‹Maʼ kin sajaktal, Jéeoba áantken, ¿baʼax jeʼel u beetikten wíinikeʼ?›» (Heb. 13:​5, 6).