1. Inoñnaga ni Tjémbi 18:​46, David a hégha Yéhôva ni kii?

 DI NIÑIL i nkoñ ’isi i het mandutu ma nla kwél bés kunda yada, ma héñha yak niñ yés héñha yosôna. Jon di nlôôha ba maséé i yi le, di nla bat Yéhôva Nyambe mahôla! I yigil i ntip tagbe, ba mbigdaha bés le Yéhôva a yé Nyambe nu a niñ, ni le a yé bebee i hôla bés. I ngeñ di mbat nye mahôla, ndi di nkôs mo, hala a yé a kwés bés nkaa le “Yéhôva a niñ” toi! (Añ Tjémbi 18:46.) I mbus le David a pot bibañga bini, a sébél Nyambe le “Liaa jem.” Inyuki a bi hégha Yéhôva, Nyambe nu a niñ ni liaa, ngim yom i i niñ bé?

2. Inyuki di nlama yoñ ngéda i hek pék munu jam lini le, David a sébél Yéhôva le ‘Liaa jem”?

² Munu yigil ini, di ga tehe inyuki ba nsébél Yéhôva le liaa, ni kii hala a niiga bés. Di ga tehe ki lelaa di nla boñ inyu ba nkwoog nkaa le a yé liaa jés. Sôk i nsôk, di ga tehe lelaa di nla kôna bilem bi Yéhôva bi bi mboñ le ba sébél nye le liaa.

INYUKI YÉHÔVA A YÉ LIAA

3. Lelaa Bibel i mbéna gwélél i buk ini le “liaa”? (Béñge titii i .)

³ Bibel i ngwélél i buk ini le “liaa,” inyu hôla bés i tibil nok bilem bi Yéhôva. I buk ini i mbéna nene minlôñ i het ba mpôdôl Nyambe kiki nu a gwé bé sega. Nlôñ u bisu u u nkal le Yéhôva a yé “Liaa” u yé Ndiimba mbén 32:4. Hana a kal ikété masoohe mé le: “Liaa jo ki jo li ta bé kiki Nyambe wés.” (1 Samuel 2:2) Habakuk a sébél Yéhôva le “Liaa jem.” (Habakuk 1:12) Ntila Tjémbi 73 a sébél Nyambe le: “Liaa li ñem wem.” (Tjémbi 73:​26, buk isi lipep.) Yak Yéhôva a mpôdôl nyemede kiki liaa. (Yésaya 44:8)  Nano di tehe bilem biaa bi Yéhôva bi bi mboñ le ba tehe nye kiki liaa, di nigil ki lelaa di nla boñ le a yila “Liaa jés.”​—Ndiimba mbén 32:31.

4. Lelaa Yéhôva a yé lisolbene? (Tjémbi 94:22)

⁴ Yéhôva a yé lisolbene. Kiki soso liaa a nla ba loñge lisolbene i ngéda nop nkeñi nu a gwé mbebi a ngwel mut, hala nyen Yéhôva a yé lisolbene jés i ngéda di mboma mandutu ma ma nla pôgôs niñ yés. (Añ Tjémbi 94:22.) Mu mangéda ma, a nyoñ bitelbene le di nimis bañ maada més malam ni nye, ni le di nok bañ njôghe i i ga nom i mba ni mba. A mbôn yak le i dilo di nlo, a ga mélés kii yosôna i nlona bés nduña tole mandutu.​—Ézékiel 34:​25, 26.

5. Lelaa Yéhôva a yé le a yila lisolbene jés?

⁵ Njel yada di nla gwélél inyu yilha Yéhôva lisolbene jés, tole Liaa jés, i yé le di soohege nye. I ngéda di nsoohe, Yéhôva a nti bés “nsañ u Nyambe” u u ntééda miñem nwés ni mahoñol més. (Filipi 4:​6, 7) Di béñge hihéga hi Artem, mankéé nu munlôm wada nu a bi ke i mok inyu hémle yé. Sônda yada i bé bat nye minlélém mi mambadga hiki ngéda, i tééñgaga nye, i wéhak ki nye nyuu. Artem a nkal le: “Hiki ngéda i sônda i i bé sébél me i burô gwé, me bé kon woñi. . . . Me bé béna soohe Yéhôva. Me badak nye le a ti me ñem nwee ni pék. Ndééñga i sônda ini i bi tômbôs bé me. . . . Yéhôva a bi boñ le mandegle mé ma, ma bé boñ bé me to yom.”

6. Inyuki di nla bôdôl Yéhôva ñem hiki ngéda? (Yésaya 26:​3, 4)

⁶ Yéhôva a yé mut ba nla bôdôl ñem. Kiki liaa li li mpiñgla bé, Yéhôva a yé bebee i hôla bés. Di nla bôdôl nye ñem inyule a yé “Liaa li boga.” (Añ Yésaya 26:​3, 4.) A ga ke ni bisu i ba ha inyu yônôs mimbônga nwé, i emble masoohe més ni i lôl bés mahôla. Di nla ki bôdôl Yéhôva ñem inyule a ntéñbe ni ba ba ngwélél nye. (2 Samuel 22:26) A ga hôya bé nson di ngwel kekikel, ñ, a ga bom yak bés.​—Lôk Héber 6:10; 11:6.

7. Kii di ga nôgda ibale di mbôdôl Yéhôva ñem? (Béñge yak titii.)

⁷ Di mboñ le Yéhôva a yila Liaa jés i ngéda di mbôdôl nye ñem ni ñem wés wonsôna. Di yé nkwoog nkaa le i ngéda di nôgôl Yéhôva yak ikété mandutu, a ga sayap bés. (Yésaya 48:​17, 18) Kiki di ntehe nye a nit bés, di nkônde bôdôl nye ñem. Di ga sôk ba nkwoog nkaa le Yéhôva nyetama nyen a nla hôla bés to di yé i bisu bi mambe mandutu. Yak i ngéda di gwé bé mut nye ki nye i hôla bés, di ga nôgda le di nla bôdôl Yéhôva ñem hiki ngéda. Vladimir a nkal le: “I ngéda me bi tégbaha i mok i bi lédés maada mem ni Nyambe. Me bi nigil i bôdôl Yéhôva ñem inyule nyetama nyen a bé le a hôla me i hônba mandutu mem.”

8. (a) Inyuki di nla kal le Yéhôva a mpiñgla bé? (b) Bimbe bisai di nkôs i bana Yéhôva kiki Liaa jés? (Tjémbi 62:​6, 7)

 ⁸ Yéhôva a mpiñgla bé. Kiki soso liaa, Yéhôva a yé siñ, a mpiñgla bé. Bilem gwé ni sômbôl yé bi nhéñha bé. (Malaki 3:6) I ngéda Adam bo Éva ba bi ndogbene nye, Yéhôva a bi héñha bé bitééne gwé inyu bôt ba binam. Kiki ñôma Paul a tila, Yéhôva “a nla bé tañba nyemede.” (2 Timôtéô 2:13) Hala a nkobla le to kinje jam li mbôña, to bôt bape ba mboñ kii, bilem bi Yéhôva, bitelbene gwé, to matéak mé bi ga héñha bé. Kiki Nyambe a mpiñgla bé, di nyi ntiik le di nla bana bôdôl le a ga tohol bés i mangéda mabe, a lôl yak bés mahôla.​—Añ Tjémbi 62:​6, 7.

9. Kii ñañ u Tatyana u niiga bés?

⁹ I ngéda di nhoñol bilem bi Yéhôva ni bitééne gwé inyu hisi ni bôt ba binam, hala a nhôla bés i bôdôl nye ñem ni i yilha nye Liaa jés. I ngéda di mboñ hala, di nsôk bana ñem nwee i bisu bi mandutu. (Tjémbi 16:8) Hala a bi pémél mankéé nu muda wada le Tatyana, nu ba bi leñ i mok inyu hémle yé. A nkal le: “Me bé nôgda le me yé metama. I bibôdle, hala a bé ndutu kiyaga. Hala a bé béna tômbôs me.” Ndi i ngéda a bi bôdôl ôt pék inyu tehe maada ma yé ipôla mandutu mé ni sômbôl i Yéhôva, hala a bi hôla nye i bana ñem nwee, ni i témbna ngui i téñbe ni Yéhôva. A nkal le: “I ngéda me bi nok inyuki i mam ma ma bé pémél me, ha nyen me bi bigda le inyu Yéhôva nyen me bé nok ndutu. Hala a bi hôla me i waa tôñ inyu memede.”

10. Lelaa Yéhôva a nla yila Liaa jés?

¹⁰ I dilo di nlo, di ga boma mandutu ma ma ga bat le di nigbene Yéhôva iloo i ngéda bisu. Ngéda ini nano le di lédés i bôdôl di gwé le, Yéhôva a ga ti bés kii yosôna di gwé ngôñ inyu téñbe ni nye. Lelaa di nla pam i boñ hala? Añ miñañ mi ngéda kôba, ni mi bagwélél Yéhôva ba ngéda yés. Mu kiki u mba u ñañ, yimbe lelaa Yéhôva a bi nit bagwélél bé. Yoñ ngéda i ôt pék mu miñañ mi. I boñ hala i ga hôla we i yilha Yéhôva Liaa joñ.

KÔNA BILEM BI YÉHÔVA

11. Inyuki di gwé ngôñ i kôna bilem bi Yéhôva bi bi mboñ le a ba kiki liaa? (Béñge yak minkéñék mi matila le “ Njômbi inyu njohok lôk kéé i bôlôm.”)

¹¹ Di ntehe bilem bi Yéhôva bi bi nyilha nye liaa i mis més. Nano di tehe lelaa di nla kôna bilem bini. Ibale di mboñ hala, di ga pam i lédés lôk kéé i bôlôm ni i bôda. Kiki hihéga, Yésu a bi o Simôn jôl le Kéfa (hala wee “Pétrô”), tole “man Liaa.” (Yôhanes 1:42) Yésu a bé unda ni i njel i le, Pétrô a ga ba lingen li hogbe inyu bilôk bikéé bi likoda, a lédés ki hémle yap. Bibel i mpôdôl yak mimañ kiki “yiye i liaa likeñi.” Hala a ñunda lelaa ba  ntat lôk kéé i likoda. (Yésaya 32:2) Ñ, likoda jolisôna li ñôt nseñ ngandak i ngéda bilôk bikéé bi bôda ni bi bôlôm gwobisôna bi nkôna bilem bi Yéhôva.​—Éfésô 5:1.

12. Toñol lelaa di nla bane bilôk bikéé bipe lisolbene.

¹² Ba lisolbene inyu bape. Ngim mangéda, di nla bane lôk kéé lisolbene i ngéda bikuu bi nkwél bo, gwét, tole minyiñgha mi m’bô. Kiki mam ma mbep ndigi bep ni bep munu “dilo di nsôk,” ibabé nkaa, di ga bana pôla i lôl wada ni nuu mahôla ikété ngandak manjel. (2 Timôtéô 3:1) Di nla yak ti lôk kéé i bôda ni i bôlôm hogbe ni gwéha ba gwé ngôñ. Di nla boñ hala i ngéda di nleege bo loñge i ndap Ane, hala a mboñ le likoda li ba homa ba nlo i yôñôl ngui, ni homa ba nôgda le ba ngwés bo. Munu nledek nkoñ ’isi unu, bôt ba gwé minledek mi miñem, ba ngwéhna bé to ndék. Jon, i ngéda lôk kéé i bôda ni i bôlôm i nlo makoda, di nlama boñ kii yosôna di nla inyu boñ le ba nôgda gwéha, hogbe ni le di ntôñ bo.

13. Lelaa mimañ mi nla bane bape lisolbene? (Béñge yak titii.)

¹³ I ngéda lôk kéé i mboma mandutu makeñi ma ma yé kiki mbuk mbebi, mimañ mi nla bane bo lisolbene. I ngéda bikuu bi nkwo, tole mut a nlama pala kôhna matibla, mimañ mi nyoñ bitelbene le a kôhna mahôla a gwé toi ngôñ. Mi nti ki nye makénd ni njel Bitilna. I ngéda bilôk bikéé bi bôda ni bi bôlôm bi nyimbe le mañ wada u yé minyaô, u bak bebee i emble bo i ngéda ba nsômbôl pot, u yik ki nok njôghe mut a gwé, bi nkon bé woñi i kôôge nye bebee. Bilem bilam bini bi mboñ le lôk kéé i nôgda le ba ngwés bo, hala a mboñ le ba ba bebee i noñ to  mambe maéba ma Bibel mañ u nla ti bo.​—1 Tésalônika 2:​7, 8, 11.

14. Lelaa di nla unda le di yé mut ba nla bôdôl ñem?

¹⁴ Ba mut ba nla bôdôl ñem. Di gwé ngôñ le bôt bape ba bôdôl bés ñem le di ga hôla bo, téntén i ngéda ba mboma mandutu. (Bingéngén 17:17) Kii di nla boñ inyu yiba kiki mut ba nla bôdôl ñem? Di boñ biliya i hôlôs bilem bi Djob, kiki bo i yônôs mimbônga nwés ni i ba i ngeñ. (Matéô 5:37) Di nla yak lôl bo mahôla i ngéda di nyi le ba gwé ngôñ ni mo. U héya hala, i ngéda di gwé nkwel, di nlama bana lem i lôôs wo inoñnaga ni biniigana di nkôs.

15. Umbe nseñ likoda li ñôt i ngéda mimañ mi yé bôt ba ba nla bôdôl ñem?

¹⁵ Mimañ ba nla bôdôl ñem mi yé nseñ ngandak inyu likoda. Lelaa? Batéé likalô ba yé maséé i ngeñ ba nyi le to imbe ngéda ba nsébél mimañ, mi yé bebee i neebe bo ni i lôl bo mahôla, téntén mañ u u ñéga juu jap li likalô. I ngéda mimañ mi nti bo maéba ma ma nlôl i Bibel ni i bikaat bi ntôñ, he mahoñol map bé, bilôk bikéé bi mbôdôl bo ñem. Jam lipe li li mboñ le ba bôdôl bo ñem, li yé i ngéda  mimañ mi nyelel bé mam bôt ba nkwélés bo, ba yônhak ki mimbônga nwap.

16. Bimbe bisai bésbomede ni bôt bape di ñôt i ngeñ di mpiñgla bé?

¹⁶ Ba siñ ikété maliga. Di ga bane bape ndémbél ilam ibale di mboñ ndigi mam ma téé sép, di yoñok makidik ma umne i matiñ ma Bibel. I ngéda di mboñ biliya i bana bañga yi i Bibel, hémle yés i nkônde hol, hala nyen di nsôk ôm minkañ siñ siñ i maliga. Ha ngéda i, di ga pala yimbe bikwéha bi biniigana ni mahoñol ma nkoñ ’isi, di ga nwas bé to le mahoñol ma ma yumus bés. (Éfésô 4:14; Yakôbô 1:​6-8) I hémle di nhémle Yéhôva ni mimbônga nwé, i nhôla bés i bana ñem nwee i ngéda di nok manwin mabe. (Tjémbi 112:​7, 8) Hala a mboñ ki le di pam i hôla bape ba ba mboma mandutu.​—1 Tésalônika 3:​2, 3.

17. Lelaa mimañ mi nhôla lôk kéé ipe i ba nwee ni i bana hémle i ngui?

¹⁷ Mimañ mi nlama ba bôt ba nhôt nyuu ikété maboñok map, ba yik hek pék, ba boñok mam ni oda, ba bak bôt ba nai bé ni litehge jap li mam. I lôk kéé ini, i nhôla bape i ba nwee ni i bana hémle i ngui, ba nlédés ki likoda i ngéda ba “ntéñbe ni bañga i maliga.” (Titô 1:9; 1 Timôtéô 3:​1-3) Ni njel ndémbél yap ni maéba ba nti, mimañ mi nhôla lôk kéé i tééda bilem bilam i pes mbuu kiki bo i ke makoda, i téé likalô, ni i bana yigil yap i Bibel. I ngéda lôk kéé i bôlôm ni i bôda i mboma mandutu ma ma nlona bo nduña, mimañ mi nla ti bo makénd i ke ni bisu i bôdôl Yéhôva ni mimbônga nwé ñem.

18. Inyuki di nlama bégés Yéhôva ni kôôge ki nye bebee? (Béñge minkéñék mi matila le “ Ngim njel inyu kôôge Yéhôva bebee.”)

¹⁸ Nano nu di nigil ngim bilem bi mbuma ñañ bi Yéhôva, di nla kal kiki Kiñe David le: “Yéhôva, Liaa jem, a kôhna bibégés.” (Tjémbi 144:1) Di nla ba nkwoog nkaa le Nyambe a’ waa bé ba mut di nla bôdôl ñem. Niñ yés yosôna letee ni biuni gwés, di nyi ntiik le a ga hôla bés i ba mbôô i pes mbuu, jon hiki wada wés a kôli kal le: “A yé Liaa jem.”​—Tjémbi 92:14. 15.