1. Ɔdi nɛ Udefidi hi Ujehofa ipu ɔkpá ku Aíjē Kú Ɛ̄gbā 18:46 NW a?

 EKOOHI alɔ lɔfu má unwalu acigili nōo lɔfu ya ku oyeeyi kóō lɔnɔ nɛɛnɛhi, amāŋ nōo lɔfu je oyeeyi ku alɔ piyabɔ duudu. Alɔ gweeye nɛɛnɛhi ku alɔ lɔfu gbolo ce Ujehofa nōo wɛ Ɔwɔico a ku otabɔ! Ipu ikpɛyi ɛlā nōo gáā yɛ a, ó ta alɔ ɛlá kwu ɔ ka Ujehofa wɛ Ɔwɔico nōo yeeyi klla le tutu eko doodu ō ta alɔ abɔ. Eko duuma nɛ alɔ miyɛ otabɔ ku nu, ɔɔma gē cɛ lɛ alɔ jé kpɔcii ka “Óndú ā yēeyī” ɔkwɔɔkwɛyi. (Jé Aíjē Kú Ɛ̄gbā 18:46 NW.) Amáŋ igbihi nɛ ó ka ka Ɔwɔico yeeyi a, Udefidi klla lɛ Ɔwɔico gbla odee nōó lɛ oyeeyi ŋ. Udefidi hi Ujehofa ka “Apatɛcɔ ku um.” Ɔdi wɛ ɛyi ɛlā ɔɔma a?

2. Ɔdi nɛ alɔ gáā kɛla lɛyikwu ɔ ipu ikpɛyi ɛlā nyā a?

² Ipu ikpɛyi ɛlā nyā, alɔ géē kɛla lɛyikwu ɔdā nōo ya ɛɛ nɛ Ubáyíbu lɛ Ujehofa gbla apatɛcɔ, mla ɔdā nɛ alɔ lɔfu nwu lɛyikwu ɔ ŋma ɔdā néē lɛ ɔ gbla ɔɔma a. Alɔ klla géē kɛla lɛyikwu ɛgɛ nɛ alɔ lɔfu gbolo ce ɔ abɔ ó wɛ Apatɛcɔ ku alɔ a. Amoomɛ, alɔ géē kɛla lɛyikwu ɛgɛ nɛ alɔ lɔfu ya ɛgbla ku auce ō ya ku Ujehofa nōo ya kóō lɛbɛɛka apatɛcɔ a.

ƆDIYA NƐ UBÁYÍBU LƐ UJEHOFA GBLA APATƐCƆ A

3. Ɛgɛnyá nɛ Ubáyíbu gē bi ɛlā nōo wɛ “ápátɛ́cɔ̄” a yuklɔ igbalɛwa a? (Má iyɔbu ku Ɔda Ō Gbaajɛ nyā a.)

³ Ubáyíbu lɛ Ujehofa gbla “ápátɛ́cɔ̄,” o ya ɛɛ kóō ta alɔ abɔ ō jɛyi ku auce ō ya ku nu ōhī. Igbalɛwa eko duuma nɛ ācɛ nōo gē gba Ujehofa ɛ̄gbā a gē cɛtra ɔ ku aɛnɛɛnɛ uce ō ya ku nu, é gē ka ka ɔ lɛbɛɛka apatɛcɔ a ipu Ubáyíbu. Ɛga aflɛyi néē hi Ujehofa ka “Ápátɛ́cɔ̄” ipu Ubáyíbu a, wɛ ɔkpá ku Oblatūkíne 32:4. Ipu ɔkɔ ō gba, Uhana ka kahinii: “Ápátɛ́cɔ̄, ɔ̄cɛ ɔhá dúúmā í yɔ̄ nōo ī leyīkwu ɔ̄cɛ bɛ̄ɛka Ɔwɔicō kú alɔ ā ŋ́.” (1 Usám. 2:2) Uhabakuku hi Ujehofa ka ‘Apatɛcɔ ku um.’ (Uháb. 1:12) Ɔcɛ nōo ta ɔkpá ku Aíjē Kú Ɛ̄gbā 73 a hi Ɔwɔico ka “apatɛcɔ nōo gē gbo ɔtu ku um.” (Aíjē  73:26 NW) Ujehofa abɔyi nu kóō hi iyi nu ka apatɛcɔ. (Ayis. 44:8) Alɔ kɛla lɛyikwu auce ō ya ɛta nōo ya ku Ujehofa kóō lɛbɛɛka apatɛcɔ a, klla nwu ɛlā lɛyikwu ɛgɛ nɛ alɔ lɔfu ya kóō kwu piya “[apatɛcɔ amāŋ] Ɔwɔicō” ku alɔ a.—Obla. 32:31.

4. Ɛgɛnyá nɛ Ujehofa lɛbɛɛka ɛga otayinu nōo gē je ogbotu lɛ alɔ a? (Aíjē Kú Ɛ̄gbā 94:22)

⁴ Ujehofa gē je ogbotu lɛ alɔ eko nɛ alɔ yɔ ipu āhɔ̄ olɔnɔ. Eko nɛ ɔwɔ nɛɛnɛhi yɔ i ya, ɔcɛ lɔfu lɛ ogbotu ipu apatɛcɔ. Ɔwɛ ekponu ɔɔma, Ujehofa lɔfu je ogbotu lɛ alɔ eko nɛ alɔ yɔ ipu āhɔ̄ olɔnɔ ipu oyeeyi ku alɔ. (Jé Aíjē Kú Ɛ̄gbā 94:22.) Ó gē tabɔ gbo ɛma nɛ alɔ lɛ mɛmla ɔ a klla cɛ lɛ alɔ jé kpɔcii ka ó géē je ogbotu lɛ alɔ ɔdaŋ nɛ alɔ kóō yɔ i má owe ipu ɛcɛ obɔbi nyā naana, ó gáā yɔ piyoo ŋ. Ó klla cokonu ka ɛcɔbu, ó géē je ɛjɛɛji ɔdā doodu nōo gē ya ku alɔ lɛ ɔtu okplico amāŋ má owe a bi wa oŋmɛyi.—Isík. 34:​25, 26.

5. Ɛgɛnyá nɛ Ujehofa lɔfu je piya apatɛcɔ ɛga kwu Otayinu ku alɔ a?

⁵ Ɔwɛ éyi nɛ alɔ lɔfu miyɛ ogbotu ku Ujehofa a, wɛ oŋma lɛ ō gbɔɔkɔ lɛ ɔ. Eko duuma nɛ alɔ lɛ ɔkɔ gba, Ujehofa gē je “ɛbɔ́ kú nū nōó tōō jɛ́ɛyí nū ŋ́” nōo gē gbo ɔtu mɛmla odo ku alɔ a lɛ alɔ. (Ufíl. 4:​6, 7) Leyi yɛ ocabɔ ku Artem, ɔyinɛ alɔ nɔnyilɔ éyi néē lɛ ta agba ohigbu ɔtu okpoce ku nu a. Ɛpleeko nɛ ó yɔ inu agba a, ɔcɛ nōo yɔ i bɔkwu ɛlā a da ɔ ɔka igbalɛwa, ya ɛlā mla ɔ ɔwɛ obɔbi klla ceyitikwu ō ce ufi tu ɔ iye. Artem kahinii: “Abɔ gē hɛ um iye nɛɛnɛhi eko duuma nɛ ɔcɛ nōo yɔ i bɔkwu ɛlā a gē da um ɔka. . . . N gē gbɔɔkɔ lɛ Ujehofa eko doodu. N gbɔɔkɔ lɛ ɔ kóō je ɛbɔ ku ɔtu mla ijeeyi gā um. Naana nɛ um yɔ i má o ya ŋmo bɔbi bɔbi nyā a, ń lɛ ɔtookplico ŋ. . . . Mla otabɔ ku Ujehofa, ó ya um bɛɛka um yɔ igbihi ku apatɛcɔ nɛhi a.”

6. Ɔdiya nɛ alɔ lɔfu gbolo ce Ujehofa eko doodu gla a? (Ayisáya 26:​3, 4)

⁶ Ujehofa wɛ ɔcɛ néē lɔtuce gla. Ɛgɛ nɛ apatɛcɔ nɛhi amāŋ ɛfu géē yɔ ɛga néē yɔ a eko doodu a, alɔ jé ka Ujehofa yɔ abɔ eko doodu ō ta alɔ abɔ. Alɔ lɔfu lɔtuce ɔ, ohigbu ka ó wɛ “ápátɛ́cɔ̄ nōo yɔ̄ piyóó á.” (Jé Ayisáya 26:​3, 4.) Ó géē yeeyi eko doodu ō lɛ aokonu ō ce ku nu tu, ō po ɔkɔ ō gba ku alɔ, mla ō je otabɔ nɛ alɔ cɛgbá a lɛ alɔ. Alɔ klla lɔfu gbolo ce Ujehofa ohigbu ka ó gē yɔ kwu ācɛ nōo gē gba ɔ ɛ̄gbā a gā ajaajɛ. (2 Usám. 22:26) Ó gáā je ɔdā nɛ alɔ gē ya lɛ ɔ a mlanyi gboogboo ŋ, ó kē géē cila alɔ ule eko doodu.—Uhíb. 6:10; 11:6.

7. Ɔdi nɛ alɔ géē wa i má ɔdaŋ ku alɔ gbolo ce Ujehofa a? (Má ifoto a.)

⁷ Alɔ gē je Ujehofa ka ó wɛ Apatɛcɔ ku alɔ eko duuma nɛ alɔ gbolo ce ɔ duudu. Alɔ lɔtuce ka oŋma lɛ ō lɛyi taajɛ lɛ ɔ eko nɛ alɔ yɔ ipu āhɔ̄ olɔnɔ, alɔ géē lɛ itene. (Ayis. 48:​17, 18) Eko duuma nɛ alɔ má ɛgɛ nɛ Ujehofa ta alɔ abɔ lɛ a, ó gē ya ku alɔ lɔtuce ɔ tōōtɔ̄ɔ̄ fiyɛ. Ɔɔma géē cɛ lɛ alɔ jé kpɔcii ka Ujehofa foofunu gáā ta alɔ abɔ ō lɔtu unwalu duuma nɛ alɔ lɔfu má a, ɛgɛ duuma nɛ unwalu a kóō lɔfu lɔnɔ nɛhi lɛ a. Igbalɛwa ɛpleeko nɛ alɔ yɔ ipu āhɔ̄ olɔnɔ nōó lɛbɛɛka ó lɛ ɔcɛ duuma nōo gáā ta alɔ abɔ gɛ ŋ ma, alɔ gē wa i má ka alɔ lɔfu lɔtuce Ujehofa eko doodu gla. Vladimir kahinii: “Eko nɛ um kwu Ujehofa ajaajɛ fiyɛ duu a, wɛ eko néē gwu ɔwɛ tu um inu  agba a. N nwu ō lɔtuce Ujehofa tōōtɔ̄ɔ̄ fiyɛ ohigbu ka ami foofunu yɔ inu agba a, anu foofunu kē lɔfu ta um abɔ ō lɔtu unwalu nɛ um yɔ i má a.”

8. (a) Ɔdiya nɛ alɔ lɔfu ka ka Ujehofa i gē piyabɔ ŋ ma? (b) Ɛgɛnyá nɛ alɔ gē lɛ itene ŋma lɛ ō lɛ Ɔwɔico piya Apatɛcɔ ku alɔ a? (Aíjē Kú Ɛ̄gbā 62:​6, 7)

⁸ Ujehofa i gē piyabɔ ŋ. Ujehofa lɛbɛɛka apatɛcɔ nɛhi amāŋ ɛfu nōo gē yɔ ɛga ekponu nōó yɔ piyoo a. Uce ō ya ku nu mla ococɛ ku nu i gē piyabɔ gboogboo ŋ. (Umál. 3:6) Eko nɛ Adam mla Iifu ya ikpɛyi olɔfu ta ɔ a, Ujehofa i piya ɔdā nōo wɛ ococɛ ku nu lɛyikwu alɛɛcɛ a abɔ ŋ. Ɛgɛ nɛ ɔyikpo Upɔlu ta ɔkpá lɛ a, Ujehofa i “gáā pīyabɔ̄” ŋ. (2 Utím. 2:13) Ɛyi ɛnyā wɛ ka ɔdā duuma nōo ya amāŋ ɔdā nɛ ācɛ ɔhá kóō ya naana, Ujehofa i gáā piya uce ō ya ku nu, ococɛ ku nu, amāŋ ɔwɛ nɛ ó dɔka ku alɔ lā oyeeyi ku alɔ a abɔ gboogboo ŋ. Ohigbu ka Ujehofa i gáā piyabɔ gboogboo ŋ ma, alɔ jé ka ó géē ta alɔ abɔ eko nɛ alɔ yɔ ipu āhɔ̄ olɔnɔ klla géē lɛ aokonu nɛ ó ce lɛyikwu ɛcɔbu a tu.—Jé Aíjē Kú Ɛ̄gbā 62:​6, 7.

9. Ɛlā nyá nɛ a nwu ŋma ɛlā nōo ya da u Tatyana a?

⁹ Ɔdaŋ ku alɔ gbɛla lipu lipu tu auce ō ya ku Ujehofa mla ococɛ ku nu lɛyikwu ɛcɛ nyā mla alɛɛcɛ, ɔɔma lɔfu ta alɔ abɔ ō kpɔtuce ɔ mla ō je ɔ piya Apatɛcɔ ku alɔ. Ɔɔma géē ta alɔ abɔ ō yɔ cii mla ō yɔ kwu ɔ gā ajaajɛ ɛpleeko ku unwalu. (Aíjē 16:8) Ɛnyā wɛ ɔkwɛyi ipu āhɔ̄ ku ɔyinɛ alɔ nɔnya éyi nōo lé ka Tatyana, néē gwu ɔwɛ tu ɔ ɔlɛ nu ohigbu ɔtu okpoce ku nu a. Ó kahinii: “N yɔ ofoofunu duudu. Āhɔ̄ lɔnɔ ta um nɛɛnɛhi eko aflɛyi a. Ɔtu gē biya gā um igbalɛwa.” Ó gáā gbɔɔ ō gbɛla lipu lipu lɛyikwu Ujehofa mla ɔdā nōo wɛ ococɛ ku nu lɛyikwu alɛɛcɛ a, ó kē gáā le má ɔdā nōo ya ɛɛ nɛ ó cɛgbá kóō lɔtu unwalu ɔɔma a. Ɔɔma ta ɔ abɔ kóō yɔ cii klla lɔfu je lɛ ɔ ō hayi kpaakpa. Ó kahinii: “Ō jé ɔdā nōo ya ɛɛ nɛ ɔdā ɛgɛnyá yɔ i ya da um a, ta um abɔ ō bla ka ohigbu Ujehofa ya nɛ um má iyi um ipu ɛdɔ āhɔ̄ ɛgɛnyá a. Ɔɔma ta um abɔ ku am lɛ abɔ ci ō yɔ i gbɛla lɛyikwu iyi um.”

10. Ɛgɛnyá nɛ Ujehofa lɔfu je piya Apatɛcɔ ku alɔ babanya a?

¹⁰ Ó gboji gɛ ŋ alɔ géē má unwalu nɛɛnɛhi, alɔ kē géē cɛgbá ō gbolo ce Ujehofa fiyɛ otɛtɛ. Ohigbu ɛnyā, ó cɛgbá babanya ku alɔ ya ku ɔtu nɛ alɔ le ce Ujehofa a kóō lɔfu tōōtɔ̄ɔ̄ fiyɛ, klla lɔtuce lɔfu lɔfu ka ó géē je otabɔ lɛ alɔ ō hayi kpaakpa lɛ ɔ ipu ɛdɔ āhɔ̄ duuma. Ɛgɛnyá nɛ alɔ lɔfu ya ɔɔma a? Jé aɔ̄kā ŋma ipu Ubáyíbu mla aɔ̄kā ku oyeeyi ku ācɛ nōo yɔ i gba Ujehofa ɛ̄gbā icɛ a. Leyi taajɛ ku a má ɛgɛ nɛ Ɔwɔico je otabɔ lɛ ācɛ ɔlɛ nu ɛ ma. Gbɛla lipu lipu tu aɔ̄kā nɛ a jé ɔɔma. Ō ya lɛ a lɔfu ta uwɔ abɔ ō kwu Ujehofa i piya Apatɛcɔ ku uwɔ.

YA ƐGBLA KU AUCE Ō YA KU UJEHOFA

11. Ɔdiya nɛ alɔ géē dɔka ō ya ɛgbla ku auce ō ya ku Ujehofa nōo ya kóō lɛbɛɛka apatɛcɔ a? (Má ikpati nyā nōo kahinii: “ Ōmiya Nɛ Ayinɛ Nɔnyilɔ Nōo Wɛ Ɛdrɔ Lɔfu Ya Jila.”)

¹¹ Alɔ leyi yɛ auce ō ya ku Ujehofa nōo ya kóō lɛbɛɛka apatɛcɔ lɛ alɔ a ɛ. Babanya leyi yɛ ɛgɛ nɛ a lɔfu ya ɛgbla ku auce ō ya ɔɔma. Ɔdaŋ ka alɔ ceyitikwu ō ya ɛji ɔfu ku alɔ ō ya ɛgbla ku auce ō ya ku Ujehofa, alɔ lɔfu tu ayinɛ alɔ nōo yɔ ipu ujɔ a iye gla. Ocabɔ mafu, Ujisɔsi je iye nōo lé ka  Ukifasi a lɛ Usayimɔni (néē cɔwɔ ka “Upíta”), nɛ ɛyi nu wɛ “ɛcɔ̄” a. (Ujɔ́n. 1:42) Ujisɔsi yɔ i ka ka Upita géē je ɔtu ō tu kwu ɔtu lɛ ācɛ ɔhá nōo yɔ ipu ujɔ a klla géē lɔfu tu ɔtu okpoce ku uwa iye. É lɛ anyakwɔcɛ ku ujɔ gbla “obobowú kú ápátɛ́cɔ̄ nɛ̄hi ipú ajɛ nɛ̄ ɔcí dóódu í kwu ŋ́ mā.” Ɛnyā mafu ka é gē je ogbotu lɛ ācɛ nōo yɔ ipu ujɔ a. (Ayis. 32:2) Amáŋ ɛjɛɛji alɔ lɔfu je ɔtu ō tu kwu ɔtu lɛ iyi alɔ ɔdaŋ ka alɔ ya ɛgbla ku auce ō ya ku Ujehofa.—Āfi. 5:1.

12. Ɛgɛnyá nɛ alɔ lɔfu je otabɔ lɛ ācɛ ɔhá eko néē yɔ ipu āhɔ̄ olɔnɔ a?

¹² Ta ayinɛ uwɔ abɔ kéē lɛ ogbotu eko ku unwalu. Ɔdaŋ ka ɔlɛ ku ayinɛ alɔ hɛ uwa abɔ amāŋ néē le kwu ŋma ɔlɛ uwa ohigbu amiya nōo gē ya abɔyi uwa amāŋ ɛfu ō kpo, alɔ lɔfu miyɛ uwa wa ɔlɛ alɔ. Abɔɔ āhɔ̄ ku “eko nɛ̄ ɛcɛ gáā mɛ” nyā yɔ i bɔbi tōōtɔ̄ɔ̄ a, ó lɛ aafu ŋ alɔ géē lɛ ɛnɛɛnɛ ɛga alɛwa ō je ɔdā nɛ ayinɛ alɔ cɛgbá a lɛ uwa. (2 Utím. 3:1) Alɔ lɔfu je ɔtu ō tu kwu ɔtu nɛ ayinɛ alɔ cɛgbá a lɛ uwa klla mafu ihɔtu lɛ uwa. Ɔwɛ éyi nɛ alɔ lɔfu ya ɛnyā a wɛ oŋma lɛ ō kɛla mla uwa eko duuma néē wa Ōjila Ku Ujɔ mla ō je ɔtu ō tu kwu ɔtu lɛ uwa. Alɔ dɔka ku ōjila ku ujɔ ku alɔ kóō wɛ ɛga nɛ ihɔtu yɔ mla ɛga nɛ ayinɛ alɔ géē miyɛ ɔtu ō tu kwu ɔtu. Ācɛ alɛwa icɛ gē ya ɛlā mla iyi uwa ɔwɛ obɔbi. Ɛnyā lɔfu ya ku abɔ kóō hɛ ayinɛ alɔ iye nɛɛnɛhi klla ya ku ɔtu kóō ya uwa bɛɛka é yihɔtu ku uwa ŋ ma. Ohigbu ɛnyā eko duuma nɛ ayinɛ alɔ wa ōjila ku ujɔ, alɔ dɔka ō má ka alɔ je ɔtu ō tu kwu ɔtu lɛ uwa klla mafu ka alɔ yihɔtu ku uwa.

13. Ɛgɛnyá nɛ anyakwɔcɛ ku ujɔ lɔfu je ɔtu ō tu kwu ɔtu lɛ ācɛ ɔhá eko néē yɔ ipu āhɔ̄ olɔnɔ a? (Má ifoto a.)

¹³ Anyakwɔcɛ ku ujɔ gē je ɔtu ō tu kwu ɔtu lɛ ayinɛ uwa eko ku unwalu. Ɔdaŋ ka amiya nōo gē ya abɔyi uwa le ya amāŋ nɛ ɔcɛ gbɔɔ ō doōcē acigili, anyakwɔcɛ ku ujɔ gē paapa ya ōmiya lɛyikwu ɛgɛ nɛ ayinɛ alɔ a géē miyɛ otabɔ néē cɛgbá a. Anyakwɔcɛ ku ujɔ a klla gē tu ukɔ́ mla ō je ɔtu ō tu kwu ŋma ipu Ubáyíbu. Ayinɛ alɔ  nɔnyilɔ mla ayinɛ alɔ nɔnya géē lɛ ɔtu ō gbonɛɛ ō da ɔnyakwɔcɛ ku ujɔ kóō ta uwa abɔ ɔdaŋ ka é jé ka ó géē kɛla lɛ uwa ɔwɛ ogbonɛnɛ, jahɔ ta uwa lɔɔlɔhi, klla ceyitikwu ō jé ɛgɛ nɛ ɔtu yɔ i ya uwa lɛ a. Auce ō ya ɛgɛnyā gē ta ācɛ ɔhá abɔ kéē má ka é yihɔtu ku uwa, ɛnyā kē géē ya ɔ tɔɔtɛ lɛ uwa fiyɛ ō bi ukɔ́ duuma nɛ ɔnyakwɔcɛ ku ujɔ tu uwa ŋma ipu Ubáyíbu a le yuklɔ.—1 Utes. 2:​7, 8, 11.

14. Ɛgɛnyá nɛ alɔ lɔfu mafu ku alɔ wɛ ācɛ néē lɔtuce gla a?

¹⁴ Wɛ ɔcɛ néē lɔtuce gla. Alɔ dɔka ku ācɛ ɔhá kéē lɔtuce ka alɔ géē ta uwa abɔ eko néē cɛgbá nu a, ofiyɛ duu eko néē yɔ ipu unwalu. (Aíit. 17:17) Ɔdi nɛ a lɔfu ya o ya ɛɛ ku ācɛ ɔhá kéē lɔtuce uwɔ a? Alɔ géē ya ɛji ɔfu ku alɔ ō ya ɛgbla ku Ujehofa ɛ̄cī doodu. Ocabɔ mafu, ŋma lɛ ō lɛ okonu nɛ alɔ ce a tu mla ō ya okonu nɛ alɔ ce ɔɔma teeko. (Umát. 5:37) Alɔ klla lɔfu fu iyi alɔ tɛɛcɛ ō je otabɔ eko nɛ otabɔ ɔɔma cɛgbá. Alɔ klla géē má ku alɔ gē yuklɔ nɛ alɔ lɛ ipu ujɔ a jila ɛgɛ néē da alɔ ku alɔ ya ɔ lɛ a.

15. Ɛgɛnyá nɛ ujɔ a gē lɛ itene ɔdaŋ ku anyakwɔcɛ ku ujɔ a wɛ ācɛ néē lɔtuce gla a?

¹⁵ Ɛgɛnyá nɛ ujɔ a gē lɛ itene ɔdaŋ ka é lɔtuce anyakwɔcɛ ku ujɔ ku uwa gla a? Ɔdaŋ ka ayinɛ alɔ jé ka é lɔfu yɛ fu anyakwɔcɛ ku ujɔ a eko néē cɛgbá otabɔ, ɔɔma gē ta ayinɛ alɔ abɔ kéē hii lɛ ɔtu okplico fiyɛ ɔfu ŋ. Ɔtu klla gē ya ayinɛ alɔ a ka é yihɔtu ku uwa eko duuma néē má ka anyakwɔcɛ ku ujɔ a le tutu ō ta uwa abɔ. Ɔdaŋ ka anyakwɔcɛ ku ujɔ gē bi Ubáyíbu mla aɔkpá ku alɔ le tu ukɔ́, néē gē tu ukɔ́ lɛyikwu odee oŋma lɛ ɛlá ō gbo ku uwa ŋ, ayinɛ alɔ géē lɔtuce uwa  fiyɛ. Ayinɛ alɔ klla gē lɔtuce anyakwɔcɛ ku ujɔ nōó gē ka aɔdā otayinu ku uwa lɛ ācɛ ɔhá ŋ, nōo klla gē lɛ okonu ō ce ku uwa tu a.

16. Ɛgɛnyá nɛ alɔ abɔyi alɔ gē lɛ itene ɔdaŋ ku alɔ gē ya ɔdā nɛ Ujehofa ka ka o wɛ ɔdā okpaakpa a?

¹⁶ Bēē ya ɔdā nɛ Ujehofa ka ka o wɛ ɔdā olɔhi a eko doodu. Ɔdaŋ ku alɔ gē lɛyitaajɛ lɛ Ujehofa ipu ɔdā doodu klla gē ya ōmiya nōo gbolo ce Ubáyíbu, alɔ géē wɛ ɛnɛɛnɛ ocabɔ lɛ ācɛ ɔhá. Ɔdaŋ ka alɔ gē klɔcɛ ku ɛlā ku Ɔwɔico klla ya ku ɔtu nɛ alɔ kpɔtuce Ujehofa a kóō lɔfu tōōtɔ̄ɔ̄ fiyɛ, alɔ géē yɔ kwu ɔ gā ajaajɛ klla lɛyitaajɛ lɛ ɔwɛ nɛ ó dɔka ku alɔ lā oyeeyi ku alɔ a. Ó géē tɔɔtɛ lɛ alɔ ō jé aɛlā ō nwu ɛkɛmgbɛ mla aɛlā nōó cɛtɔha mla ɛlá ō gbo ku Ujehofa ŋ, aɛlá ō gbo ɛgɛnyā i klla gáā lɛ abɔ kwu alɔ iyē ŋ. (Āfi. 4:14; Ujɛ́m. 1:​6-8) Ɔtu okpoce ku alɔ lɛ Ujehofa mla aokonu ō ce ku nu gē ya ku alɔ yɔ cii eko duuma nɛ alɔ lɛ aɔ̄kā obɔbi po. (Aíjē 112:​7, 8) Ó klla géē tɔɔtɛ lɛ alɔ ō je otabɔ lɛ ācɛ nōo lɔfu yɔ i má unwalu a.—1 Utes. 3:​2, 3.

17. Ɛgɛnyá nɛ anyakwɔcɛ ku ujɔ lɔfu ta ayinɛ abɔ kéē lɛ ɔtu ɛbɔ mla ō lɛ ɔtu okpoce a?

¹⁷ Anyakwɔcɛ ku ujɔ cika ō wɛ ācɛ nɛ uce ō ya ku uwa le yeŋee, nōo gē kwu iyi uwa bi, nōo jé ō tu odee bi lɔɔlɔhi, klla wɛ ācɛ nōo gē gbɛla lɔɔlɔhi. Acɛnyilɔ nōo ba nyā gē ta ācɛ ɔhá abɔ kéē yɔ cii ka é klla lɛ ɔtu okpoce olɔfu lɛ Ujehofa, mla ō lɛ ɔfu tu ujɔ a iyē ŋma lɛ ō “lɛ abɔ̄ flá tū olɛhɔ̄ ɔ̄kwɔ̄ɔ̄kwɛ̄yi kú Ɔwɔicō” a. (Utáy. 1:9; 1 Utím. 3:​1-3) Oŋma lɛ ocabɔ olɔhi ku uwa mla ō nyɔ gáā má ayinɛ o ya ɛɛ kéē je ɔtu ō tu kwu ɔtu lɛ uwa, anyakwɔcɛ ku ujɔ gē ta ayinɛ abɔ kéē bēē wa ōjila ku ujɔ ojigogo, ō yuklɔ ku ɔna ō ta, mla ō ya oklɔcɛ ku abɔyi uwa. Ɔdaŋ ku ayinɛ alɔ lɛ unwalu nōo ya kéē gbɔɔ ō lɛ ɔtooplico, anyakwɔcɛ ku ujɔ gē ta uwa ɛlá kwu ɔ kéē gbolo ce Ujehofa, mla ō lɛ ɔtu ku uwa kwu aokonu ō ce ku nu.

18. Ɔdiya nɛ alɔ géē dɔka ō je owoofu lɛ Ujehofa mla ō tubla ɔ ajaajɛ fiyɛ a? (Má ikpati nyā nōo kahinii: “ Ɔwɛ Éyi Ō Bi Le Tubla Ujehofa Ajaajɛ Fiyɛ.”)

¹⁸ Igbihi nɛ alɔ leyi yɛ aɛnɛɛnɛ uce ō ya ku Ujehofa a, alɔ lɔfu kɛla ekponu nɛ Udefidi nōo wɛ Ɔcɛ́ a ka a. Ó kahinii: “N cɛ̄tra Óndú, [apatɛcɔ ku um] nōo [gē] gbō um ā.” (Aíjē 144:1) Alɔ lɔfu gbolo ce Ujehofa eko doodu gla. Ɔdaŋ ka alɔ kóō kwu hilokplici naana, alɔ lɔtuce ka ó géē gɔbu yɔ i ta alɔ abɔ ō yɔ kwu ɔ ajaajɛ. Alɔ kē lɔfu ka kahinii: “Anú . . . gē leyīkwu um [amāŋ apatɛcɔ ku um] ā.”—Aíjē 92:​14, 15.