1. Ɛzɩ Keɣa 18:46 yɔɔdʋʋ yɔ, ɛbɛ Daviid kpaɣ Yehowa nɛ ɛmaɣzɩna?

 ÐƖWƐ ɛjaɖɛ nɖɩ ɖɩ-taa yɔ, kala pɩzɩɣ nɛ atalɩ-ɖʋ tuda nɛ akɔnɩ-ɖʋ kaɖɛ yaa alɛɣzɩ ɖe-wezuu caɣʋ caɣ caɣ. Ða-taa wɛ leleŋ se ɖɩpɩzɩɣ nɛ ɖɩtaa Ɛsɔ Yehowa liu se ɛsɩɣnɩ-ɖʋ. Tɔm ñʋʋ ŋgʋ kɩɖɛwa yɔ kɩ-taa, pɔtɔzɩ-ɖʋ se Yehowa kɛ Ɛsɔ ɛsadʋ nɛ ɛsɔɔlaa se ɛsɩnɩ-ɖʋ paa ɛzɩmtaa. Alɩwaatʋ ndʋ Yehowa sɩɣnɩ-ɖʋ yɔ, piyeki nɛ ɖa-taa tɛŋ se ‘ɛwɛ wezuu!’ (Kalɩ Keɣa 18:46.) Ɛlɛ Daviid yɔɔdaa se Yehowa wɛ wezuu nɛ pɩtɛ lɛ, ɛyaa-ɩ se «man-Kaaʋ.» Ɛbɛ yɔɔ Daviid kpaɣ Yehowa nɛ ɛmaɣzɩnɩ wonuu ŋgʋ kɩfɛyɩ wezuu yɔ, pʋ-tɔbʋʋ se kaaʋ?

2. Ɛbɛ ɖɩkaɣ naʋ tɔm ñʋʋ kʋnɛ kɩ-taa?

² Tɔm ñʋʋ kʋnɛ kɩ-taa, ɖɩkaɣ naʋ mbʋ pʋyɔɔ pakpaɣ Yehowa nɛ pamaɣzɩnɩ kaaʋ yɔ nɛ mbʋ pɩkpɛlɩkɩɣ-ɖʋ Yehowa yɔɔ yɔ. Ðɩkaɣ naʋ ɖɔɖɔ ɛzɩma ɖɩpɩzɩɣ nɛ ɖɩkpaɣ-ɩ se ɛkɛ ɖa-Kaaʋ yɔ. Kɛdɛzaɣ ɖeɖe lɛ, ɖɩkaɣ naʋ nʋmɔŋ weyi ɩ-yɔɔ ɖɩpɩzɩɣ ɖɩtɩŋna nɛ ɖɩmaɣzɩnɩ Yehowa wɛtʋ kɩbandʋ ndʋ tɩnɩɣzɩnɩ kaaʋ yɔ.

ƐBƐ YƆƆ PAKPAƔ YEHOWA NƐ PAMAƔZƖNƖ KAAƲ?

3. Ðoŋ ɖoŋ lɛ, ɛzɩma Bibl lakɩnɩ tʋmɩyɛ tɔm piye «kaaʋ»? (Cɔnɩ kɩlɛmʋʋ.)

³ Bibl kpaɣ Yehowa nɛ kɩmaɣzɩnɩ «kaaʋ» se pɩsɩnɩ-ɖʋ nɛ ɖɩnɩɩ ɛ-wɛtʋ kɩbandʋ natʋyʋ taa. Ðoŋ ɖoŋ lɛ, palakɩnɩ tʋmɩyɛ tɔm piye nɖɩ Bibl hɔɔlɩŋ weyi ɩ-taa pasaŋ Yehowa yɔ nɛ pawɩlɩɣ se ɛkɛ Ɛsɔ weyi ɛfɛyɩnɩ ɖɔndɩ yɔ. Wayɩ Wayɩ Paɣtʋ 32:4 taa pacalɩ kpaɣʋ Yehowa nɛ pamaɣzɩnɩ «Kaaʋ.» Hana tɩmaa nɛ ɛyɔɔdɩ se «kaaʋ nakʋyʋ fɛyɩ ɛzɩ ɖɛ-Ɛsɔ yɔ.» (1 Sam. 2:2) Habakuuki ya Yehowa se «man-Kaaʋ.» (Hab. 1:12) Keɣa 73 maɖʋ ya Yehowa se «ma-laŋɩyɛ kaaʋ.» (Keɣ. 73:26) Nɛ halɩ Yehowa maɣmaɣ kpaɣ ɛ-tɩ nɛ ɛmaɣzɩnɩ kaaʋ. (Iza. 44:8) Iyele nɛ ɖɩna Yehowa wɛtʋ kɩbandʋ 3 ndʋ  tɩnɩɣzɩnɩ kaaʋ yɔ, nɛ ɖɩkpɛlɩkɩ nɛ ɖɩna ɛzɩma ɖɩpɩzɩɣ ɖiyele nɛ ɛkɛ «ɖa-Kaaʋ» yɔ.—Wp. 32:31.

4. Ɛbɛ yɔɔ pɔtɔŋ se Yehowa kɛ ɖɩjɔzɩyɛ? (Keɣa 94:22)

⁴ Yehowa kɛ ɖɩjɔzɩyɛ. Ɛzɩ ɛyʋ mɛlʋʋ kaaʋ sɔsɔʋ tɛɛ se helim sɔsɔm nabʋyʋ ɛtaakɔnɩ-ɩ kaɖɛ yɔ, mbʋ ɖɔɖɔ Yehowa kandɩyɩɣ ɖɔ-yɔɔ alɩwaatʋ ndʋ ɖɩkatɩɣ wɛtʋ ndʋ tɩpɩzɩɣ nɛ tɩkɔnɩ-ɖʋ kaɖɛ naɖɩyɛ yɔ. (Kalɩ Keɣa 94:22.) Ɛsɩɣnɩ-ɖʋ se ɖɩkandɩyɩ ɖa nɛ ɩ ɖa-taabalɩyɛ yɔɔ nɛ eyeki se ɖa-taa ɛtɛ se kala wena ɖɩkatɩɣ lɛɛlɛɛyɔ yɔ, a-taa naɖɩyɛ ɛɛkaɣ wɛʋ tam. Nɛ halɩ ɛlabɩ-ɖʋ tamaɣ se ɛkaɣ ɖɩzʋʋ mbʋ payɩ piyeki nɛ ɖɩnɩɣzɩɣ nɛ ɖɩlakɩ kʋñɔŋ yɔ.—Ezek. 34:​25, 26.

5. Ɛbɛ pɩwɛɛ se ɖɩla nɛ Yehowa pɩsɩ kaaʋ ŋgʋ kɩ-tɛɛ ɖɩmɛlɩɣ yɔ?

⁵ Nʋmɔŋ weyi ɩ-yɔɔ ɖɩpɩzɩɣ ɖɩtɩŋna nɛ ɖiyele nɛ Yehowa pɩsɩ kaaʋ ŋgʋ kɩ-tɛɛ ɖɩmɛlɩɣ yɔ, ɩ-taa nakʋyʋ lɛ se ɖɩtɩmɩɣnɩ-ɩ. Alɩwaatʋ ndʋ ɖɩtɩmɩɣnɩ Yehowa yɔ, ɛhaɣ-ɖʋ «Ɛsɔ tɛ laŋhɛzɩyɛ» nɖɩ ɖɩɖaŋɩɣ ɖa-laŋa yɔɔ nɛ ɖa-maɣzɩm yɔɔ yɔ. (Filp. 4:​6, 7) Payaɣ koobu abalɩñɩnʋ nɔɔyʋ se Artem, pakpa-ɩ nɛ paɖɩɣ-ɩ salaka e-tisuu yɔɔ. Iyele nɛ ɖɩna mbʋ pɩtalɩ-ɩ yɔ. Paapɔzɩ-ɩ tɔm tam sakɩyɛ nɛ weyi ɛpɔzaɣ-ɩ tɔm yɔ, ɛwɩlaɣ-ɩ ñaŋ nɛ ɛɖʋʋ-ɩ sɔɔndʋ. Artem yɔɔdaa se: «Manɩɣzaɣ siŋŋ alɩwaatʋ ndʋ payɩ weyi ɛpɔzaɣ-m tɔm yɔ ɛyaɣ-m se ɛpɔzɩ-m tɔm yɔ. . . . Paa ɛzɩmtaa mantɩmaɣnɩ Yehowa. Mɔnpɔzaɣ-ɩ se ɛha-m laŋhɛzɩyɛ nɛ lɔŋsɩnɖɛ. Weyi ɛpɔzaɣ-m tɔm yɔ, ɛtɩpɩzɩ nɛ ɛtɩŋnɩ nʋmɔʋ nakʋyʋ yɔɔ nɛ ɛwɛɛnɩ ɖoŋ mɔ-yɔɔ. . . . Yehowa kaasɩnɩ-m nɛ pɩlakaɣ-m ɛzɩ maawɛ pɛɛ koloŋa nakɛyɛ wayɩ yɔ.»

6. Ɛbɛ yɔɔ ɖɩpɩzɩɣ nɛ ɖɩtaa Yehowa liu paa ɛzɩmtaa? (Izaayii 26:​3, 4)

⁶ Yehowa kɛ weyi papɩzɩɣ nɛ pataa-ɩ liu yɔ. Ɛzɩ kaaʋ ŋgʋ kiiciɣdiɣ yɔ, mbʋ ɖɔɖɔ Yehowa wɛ paa ɛzɩmtaa se ɛsɩnɩ-ɖʋ. Ðɩpɩzɩɣ nɛ ɖɩtaa-ɩ liu mbʋ pʋyɔɔ yɔ ɛkɛ «tamtam Kaaʋ.» (Kalɩ Izaayii 26:​3, 4.) Ɛkaɣ wɛʋ wezuu paa ɛzɩmtaa se eyele nɛ ɛ-tamasɩ la, se ewelisi ɖa-adɩma nɛ ɛsɩnɩ-ɖʋ ɛzɩ pɩpɔzʋʋ yɔ. Ðɩpɩzɩɣ ɖɔɖɔ nɛ ɖɩtaa Yehowa liu, mbʋ pʋyɔɔ yɔ ɛlakɩ mbʋ pɩwɛ siɣsiɣ yɔ mba pɛsɛɣ-ɩ yɔ. (2 Sam. 22:26) Ɛɛkaɣ sɔʋ mbʋ ɖɩlakɩ yɔ pɩ-yɔɔ kpa, nɛ ɛkaɣ-ɖʋ hɛyʋʋ paa ɛzɩmtaa.—Ebr. 6:10; 11:6.

7. Ye ɖɩtaɣ Yehowa liu yɔ, wazasɩ nzɩ ɖɩkaɣ hiɣu? (Cɔnɩ ɖɔɖɔ kɩlɛmʋʋ.)

⁷ Ye ɖɩtaɣ Yehowa liu kiya yɔ, ɖiyeki se ɛpɩsɩ ɖa-Kaaʋ. Ðɩwɛnɩ lidaʋ se ye ɖɩñaŋɩ-ɩ halɩ pɩkpɛndɩnɩ kaɖɛ alɩwaatʋ taa yɔ, pɩwazɩɣ-ɖʋ. (Iza. 48:​17, 18) Ðɩwɛɣ nɛ ɖɩnaɣ ɛzɩma ɛsɩɣnɩ-ɖʋ yɔ lɛ, piyeki nɛ ɖɩtaa-ɩ liu nɛ pɩkɩlɩ. Ða-taa kaɣ tɛm se Yehowa ɖeke pɩzɩɣna nɛ ɛsɩnɩ-ɖʋ nɛ ɖɩɖɔkɩ ɖa-laŋa kala wena payɩ ɖɩkaɣ katʋʋ yɔ a-taa, paa atɩɩwɛ kaɖɛ ɛzɩma yɔ. Ðoŋ ɖoŋ lɛ, alɩwaatʋ ndʋ ɖɩkatɩɣ wɛtʋ natʋyʋ nɛ ɖɩɩnaɣ nɔɔyʋ se ɛsɩnɩ-ɖʋ yɔ, ɖiɖiɣziɣna se Yehowa kɛ weyi ɖɩpɩzɩɣ nɛ ɖɩtaa-ɩ liu paa ɛzɩmtaa yɔ. Payaɣ koobu nɔɔyʋ se Vladimir, ɛyɔɔdaa se: «Alɩwaatʋ ndʋ maawɛ salaka taa yɔ tɩ-taa, ma nɛ Yehowa ɖa-taabalɩyɛ kaacɛyɩsaa nɛ pɩkɩlɩ. Maakpɛlɩkɩ ɛzɩma mantaa Yehowa liu nɛ pɩkɩlɩ yɔ, mbʋ pʋyɔɔ yɔ maawɛ men-ɖeke, nɛ mantaawɛɛnɩ ɖoŋ nɩɩyɩ wɛtʋ ndʋ tɩ-taa maawɛɛ yɔ tɩ-yɔɔ.»

8. (a) Ɛbɛ yɔɔ ɖɩpɩzɩɣ nɛ ɖɩyɔɔdɩ se Yehowa ɛɛlɛɣzɩɣ? (b) Ye Ɛsɔ ɛkɛ ɖa-Kaaʋ yɔ, ɛzɩma pɩwazɩɣ-ɖʋ? (Keɣa 62:​6, 7)

⁸ Yehowa ɛɛlɛɣzɩɣ. Yehowa wɛ ɛzɩ kaaʋ sɔsɔʋ  ŋgʋ kɩwɛ ki-ɖeɖe paa ɛzɩmtaa yɔ. Ɛ-wɛtʋ nɛ ɛ-kaɖʋwa paalɛɣzɩɣ kpa. (Mal. 3:6) Alɩwaatʋ ndʋ pakaɖɩnɩ Yehowa Edɛɛnɩ yɔ, ɛtɩlɛɣzɩ kaɖʋwa ŋga ɛɛwɛnɩ ɛyaa yɔɔ yɔ. Ɛzɩ apostoloo Pɔɔlɩ yɔɔdʋʋ yɔ, Yehowa «ɛɛpɩzɩɣ nɛ ekizi ɛ-tɩ.» (2 Tim. 2:13) Pɩwɩlɩɣ se paa ɛbɛ ɛtɩɩlakɩ yɔ yaa paa ɛbɛ lalaa ɩtɩɩlaba yɔ, Yehowa ɛɛkaɣ lɛɣzʋʋ ɛ-wɛtʋ kɩbandʋ, ɛ-kaɖʋwa yaa ɛ-paɣtʋ kila. Yehowa ɛɛlɛɣzɩɣ, pʋyɔɔ lɛ ɖɩnawa se ɛkaɣ-ɖʋ sɩnʋʋ kaɖɛ alɩwaatʋ taa nɛ ɛkaɣ yebu nɛ tamasɩ nzɩ ɛlabɩ cee wayɩ yɔɔ yɔ sɩla.—Kalɩ Keɣa 62:​6, 7.

9. Mbʋ pɩtalɩ Tatyana yɔ, ɛbɛ pɩkpɛlɩkɩɣ-ŋ?

⁹ Ye ɖɩmaɣzɩɣ Yehowa wɛtʋ kɩbandʋ nɛ kaɖʋwa ŋga ɛwɛnɩ tɛtʋ nɛ ɛyaa yɔɔ yɔ kɔ-yɔɔ yɔ, pɩpɩzɩɣ pɩsɩnɩ-ɖʋ nɛ ɖɩtaa-ɩ liu nɛ ɖiyele nɛ ɛpɩsɩ ɖa-Kaaʋ. Ye ɖɩlakɩ mbʋ yɔ, pɩkaɣ-ɖʋ sɩnʋʋ nɛ ɖɩcaɣ ɖiɣ ɖiɣ nɛ ɖɩɖɔkɩ ɖe-siɣsiɣ wɛtʋ alɩwaatʋ ndʋ ɖɩkatɩɣ kala yɔ. (Keɣ. 16:8) Payaɣ koobu halɩñɩnʋ nɔɔyʋ se Tatyana, mbʋ pɩlabɩ ɛ-hɔɔlʋʋ taa. E-tisuu yɔɔ lɛ, paaɖɩɣ-ɩ ɛ-ɖɩɣa taa nɛ pataahaɣ-ɩ nʋmɔʋ se ɛlɩɩ. Ɛyɔɔdaa se: «Maawɛ men-ɖeke koŋ. Pɩɩlabɩ-m kaɖɛ kpem kiɖe tɛɛ. Ðoŋ ɖoŋ lɛ pitikaɣ-m yɔɔɔ.» Ɛlɛ ɛpaɣzɩ maɣzʋʋ Yehowa nɛ kaɖʋwa ŋga ɛwɛnɩ ɛyaa yɔɔ yɔ kɔ-yɔɔ nɛ eɖiɣzina se pɩcɛyaa se ɛɖɔkɩ ɛ-laŋɩyɛ kaɖɛ nɖɩ ɖɩ-taa. Pɩɩsɩnɩ-ɩ nɛ ɛ-laŋɩyɛ hɛɛ nɛ pɩɩkpazɩ-ɩ ɖoŋ nɛ ɛɖɔkɩ e-siɣsiɣ wɛtʋ. Ɛyɔɔdaa se: «Mana mbʋ pʋyɔɔ mɛwɛ wɛtʋ ndʋ tɩ-taa yɔ lɛ, pɩsɩnɩ-m nɛ mɔntɔzɩ se Yehowa yɔɔ mɛwɛ wɛtʋ ndʋ tɩ-taa. Pɩɩsɩnɩ-m nɛ meyele maɣzʋʋ ma-maɣmaɣ man-tɩ yɔɔ.»

10. Ɛbɛ ɖɩpɩzɩɣ ɖɩla nɛ Yehowa pɩsɩ ɖa-Kaaʋ lɛɛlɛɛyɔ?

¹⁰ Pɩkazɩ pazɩ lɛ, ɖɩkaɣ katʋʋ kala siŋŋ nɛ pɩkaɣ pɔzʋʋ kpem se ɖɩtaa Yehowa liu nɛ pɩkɩlɩ. Lɛɛlɛɛyɔ pɩwɛɛ se ɖɩcɛyɩsɩ tisuu mbʋ ɖɩwɛnɩ Yehowa yɔɔ yɔ nɛ piyele nɛ ɖa-taa tɛ kiya se ɛkaɣ-ɖʋ sɩnʋʋ nɛ ɖɩɖɔkɩ ɖe-siɣsiɣ wɛtʋ paa wɛtʋ ndʋ lɛ tɩ-taa. Ɛzɩma ŋpɩzɩɣ nɛ ŋla? Kalɩ Bibl taa kɛdɛsɩ nɛ ɖa-alɩwaatʋ taa Yehowa sɛyaa tɔm. Ñɩnɩ nɛ ŋna ɛzɩma Yehowa sɩnɩ ɛ-sɛyaa yɔ. Maɣzɩ kɛdɛsɩ nzɩ sɩ-yɔɔ siŋŋ. Ye ŋlakɩ mbʋ yɔ, pɩkaɣ-ŋ sɩnʋʋ nɛ ŋyele nɛ Yehowa pɩsɩ ña-Kaaʋ.

MAƔZƖNƖ YEHOWA WƐTƲ KƖBANDƲ NDƲ TƖNƖƔZƖNƖ KAAƲ YƆ

11. Ɛbɛ yɔɔ ɖɩsɔɔlaa se ɖɩmaɣzɩnɩ Yehowa wɛtʋ kɩbandʋ ndʋ tɩnɩɣzɩnɩ kaaʋ yɔ? (Kalɩ ɖɔɖɔ aɖakaɣ « Kaɖʋwa ŋga evebiya pɩzɩɣ nɛ paɖʋ pa-tɩ yɔ.»)

¹¹ Ðɩna ɛzɩma Yehowa wɩlaa se ɛwɛ ɛzɩ kaaʋ yɔ. Lɛɛlɛɛyɔ lɛ, iyele nɛ ɖɩna ɛzɩma ɖɩpɩzɩɣ nɛ ɖɩmaɣzɩnɩ ɛ-wɛtʋ kɩbandʋ ndʋ tɩnɩɣzɩnɩ kaaʋ yɔ. Ye ɖɩlakɩ mbʋ payɩ ɖɩpɩzɩɣ yɔ se ɖɩmaɣzɩnɩ Yehowa wɛtʋ kɩbandʋ yɔ, pɩkaɣ-ɖʋ sɩnʋʋ nɛ ɖɩkpazɩ ɖo-koobiya ɖoŋ. Kɩɖaʋ nakʋyʋ yɔ: Yesu ha Siimɔɔ hɩɖɛ se Sefaasɩ (pʋ-tɔbʋʋ se «Pɩyɛɛrɩ»), nɛ pʋ-tɔbʋʋ lɛ se «Kaaʋ hɔɔlaɣ.» (Yoh. 1:42) Pɩwɩlɩɣ se Pɩyɛɛrɩ kaɣ hɛzʋʋ lalaa laŋa ɛgbɛyɛ taa nɛ ɛkpazɩ pe-tisuu ɖoŋ. Paya ɛgbɛyɛ taa ɛzʋtʋyaa se «kaaʋ sɔsɔʋ kuzotuu.» Pɩwɩlɩɣ se pakandɩyɩɣ mba pɛwɛ ɛgbɛyɛ taa yɔ pɔ-yɔɔ. (Iza. 32:2) Ɛlɛ ye ɛgbɛyɛ taa koobiya tɩŋa ɩmaɣzɩɣnɩ Yehowa wɛtʋ kɩbandʋ ndʋ tɩnɩɣzɩnɩ kaaʋ yɔ, pɩwazɩɣ ɛgbɛyɛ kpeekpe.—Efɛz. 5:1.

12. Nʋmɔŋ weyi yɔɔ ɖɩpɩzɩɣ ɖɩtɩŋna nɛ ɖɩkɛ ɖɩjɔzɩyɛ ɖo-koobiya?

 ¹² Kɛ ɖɩjɔzɩyɛ. Nabʋyʋ taa, pɩpɩzɩɣ nɛ pɩpɔzɩ se ɖɩmʋ ɖo-koobiya ɖa-ɖɩsɩ taa alɩwaatʋ ndʋ asɛyʋʋ nakʋyʋ, ñam ñam lakasɩ yaa you nakʋyʋ lakɩ nɛ pelesi pa-ɖɩsɩ yaa palɩɩ pa-ɖɩsɩ taa nɛ pese yɔ. «Kɛdɛzaɣ kɩyakɩŋ» wɛɣ nɛ ɩtɛzɩɣ wɛɛkʋʋ lɛ, pɩtʋʋ fɛyɩ se pɩkaɣ pɔzʋʋ se ɖɩsɩnɩ ɖama nɛ pɩkɩlɩ. (2 Tim. 3:1) Ðɩpɩzɩɣ ɖɔɖɔ nɛ ɖɩhɛzɩ ɖo-koobiya laŋa nɛ ɖɩwɩlɩ-wɛ sɔɔlɩm ɛzɩ pɩpɔzʋʋ yɔ. Nʋmɔʋ ŋgʋ kɩ-yɔɔ ɖɩpɩzɩɣ ɖɩtɩŋna nɛ ɖɩla mbʋ yɔ ŋgʋ yɔ: ɖɩyɔɔdɩnɩ-wɛ camɩyɛ alɩwaatʋ ndʋ pɔkɔŋ kediɣzisi yɔ nɛ ɖɩhɛzɩ pa-laŋa. Ðɩsɔɔlaa se ɛgbɛyɛ ɛkɛnɩ lone nɖɩ ɖɩ-taa papɩzɩɣ nɛ pawɩlɩ-wɛ sɔɔlɩm nɛ pakpa ɖoŋ yɔ. Sɔnɔ, ɛyaa sakɩyɛ wɩlɩɣ ɖama ñaŋ. Wɛtʋ ndʋ, tɩpɩzɩɣ nɛ tiyele nɛ ɖo-koobiya nɩɣzɩɣ nɛ pamaɣzɩɣ se nɔɔyʋ tɩsɔɔlɩ-wɛ. Pʋyɔɔ lɛ, alɩwaatʋ ndʋ ɖo-koobiya kɔŋ kediɣzisi yɔ, ɖɩsɔɔlaa se ɖɩla mbʋ payɩ ɖɩpɩzɩɣ yɔ nɛ ɖɩkpazɩ-wɛ ɖoŋ nɛ ɖɩwɩlɩ-wɛ se ɖɩsɔɔlɩ-wɛ.

13. Ɛzɩma ɛzʋtʋyaa pɩzɩɣ nɛ pɛkɛ ɖɩjɔzɩyɛ mba pakatɩɣ kala yɔ? (Cɔnɩ ɖɔɖɔ kɩlɛmʋʋ.)

¹³ Ɛzʋtʋyaa pɩzɩɣ nɛ pɛkɛ ɖɩjɔzɩyɛ ɛgbɛyɛ taa ñɩma mba pakatɩɣ kala yɔ. Alɩwaatʋ ndʋ asɛyʋʋ nakʋyʋ lakɩ yɔ nɛ alɩwaatʋ ndʋ pɩwɩɣ koobu nɔɔyʋ nɛ pɩpɔzɩ se pala nabʋyʋ kpɛdɛyɛ nɛ pasɩnɩ-ɩ yɔ, ɛzʋtʋyaa lakɩ ɖʋtʋ lɛɛ lɛɛ se pasɩnɩ po-koobiya. Pasɩɣnɩ-wɛ ɖɔɖɔ fezuu taa. Pɩwɛɣ koobiya kɛlɛʋ se pɔñɔtɩnɩ ɛzʋtʋyʋ nɔɔyʋ nɛ pɔpɔzɩ-ɩ se ɛsɩnɩ-wɛ ye panawa se ɛkaɣ-wɛ yɔɔdɩnʋʋ nɛ nɔɔ kɩbaŋa, ɛkaɣ-wɛ welisinuu nɛ ɛkaɣ ñaɣʋ pana se ɛnɩɩ pɔ-tɔm taa yɔ. Wɛtʋ kɩbandʋ ndʋ, tɩsɩɣnɩ ɛyaa lalaa se pana se pɔsɔɔlɩ-wɛ; ɖɩnɛ ɛlɛ pɩwɛɣ-wɛ kɛlɛʋ se pɔɖɔ lɔŋ weyi ɛzʋtʋyʋ nɔɔyʋ pɩzɩɣ nɛ ɛtɩŋnɩ Bibl yɔɔ nɛ ɛtasɩ-wɛ yɔ ɩ-yɔɔ.—1 Tes. 2:​7, 8, 11.

14. Ɛzɩma ɖɩpɩzɩɣ nɛ ɖɩwɩlɩ se ɖɩkɛ mba papɩzɩɣ nɛ pataa-wɛ liu yɔ?

¹⁴ Kɛ weyi papɩzɩɣ nɛ pataa-ɩ liu yɔ. Ðɩsɔɔlaa se ɛyaa lalaa ɩtaa-ɖʋ liu, kɔzɩ kɔzɩ kaɖɛ  alɩwaatʋ taa. (Adu. 17:17) Ɛbɛ pɩzɩɣ pɩsɩnɩ-ɖʋ nɛ ɖɩkɛ ɛyʋ weyi papɩzɩɣ nɛ pataa-ɩ liu yɔ? Ðɩpɩzɩɣ nɛ ɖɩñaɣ pana nɛ ɖɩmaɣzɩnɩ Yehowa wɛtʋ kɩbandʋ camɩyɛ. Kɩɖaʋ nakʋyʋ yɔ: Ðɩpɩzɩɣ nɛ ɖɩñaɣ pana nɛ ɖɩɖɔŋ ɖɔ-tɔm yɔɔ nɛ ɖɩɖɔŋ ɖɔɖɔ alɩwaatʋ yɔɔ. (Mat. 5:37) Yaa ye ɖɩnawa se nɔɔyʋ wɛ kɩcɛyɩm taa yɔ, ɖɩpɩzɩɣ nɛ ɖɩsɩnɩ-ɩ. Pɩtasɩ lɛ, ɖɩñakɩ pana se ɖɩɖɔ lɔŋ weyi patasɩɣ-ɖʋ yɔ ɩ-yɔɔ alɩwaatʋ ndʋ ɖɩlakɩ tʋma wena paɖʋʋ-ɖʋ ɛgbɛyɛ taa yɔ.

15. Ye ɛgbɛyɛ taa ɛzʋtʋyaa ɩkɛ mba papɩzɩɣ nɛ pataa-wɛ liu yɔ, ɛzɩma pɩwazɩɣ koobiya?

¹⁵ Ɛgbɛyɛ taa ɛzʋtʋyaa mba papɩzɩɣ nɛ pataa-wɛ liu yɔ, pɛkɛ wazaɣ ɛgbɛyɛ taa mba lalaa. Ɛzɩma tɩyɛ? Alɩwaatʋ ndʋ koobiya naɣ se papɩzɩɣ nɛ payaa ɛgbɛyɛ taa ɛzʋtʋyaa, ɛzɩ pɔ-tɔm susuu ɛgbɛyɛ yɔɔ cɔnɩyʋ mbʋ yɔ alɩwaatʋ ndʋ pɩpɔzʋʋ se pasɩnɩ-wɛ yɔ tɩ-taa yɔ, pɩsɩɣnɩ-wɛ se pataakɩlɩ nɩɣzʋʋ. Koobiya naɣ ɖɔɖɔ se pɔsɔɔlɩ-wɛ alɩwaatʋ ndʋ peɖiɣziɣna se ɛgbɛyɛ taa ɛzʋtʋyaa sɔɔlɩ faaa se pasɩnɩ-wɛ yɔ. Nɛ alɩwaatʋ ndʋ ɛzʋtʋyaa tɩŋɩɣnɩ Bibl nɛ ɛgbɛyɛ takayɩsɩ yɔɔ nɛ patasɩɣ koobiya lɔŋ nɛ paatɩŋɩɣnɩ pa-maɣmaɣ pa-lɩmaɣza yɔɔ yɔ, piyeki nɛ koobiya taa-wɛ liu. Pɩtasɩ lɛ, koobiya taɣ ɛgbɛyɛ taa ɛzʋtʋyʋ nɔɔyʋ liu nɛ pɩkɩlɩ ye eekuluu mɛsaɣ  tɛɛ tɔm yɔɔ nɛ ye ɛɖɔŋ tɔm ndʋ ɛyɔɔdʋʋ yɔ tɩ-yɔɔ yɔ.

16. Ye ɖɩlakɩ mbʋ pɩtʋʋzɩ Yehowa ɛsɩndaa yɔ paa ɛzɩmtaa yɔ, ɛzɩma pɩwazɩɣ ɖa-maɣmaɣ nɛ ɛyaa lalaa?

¹⁶ Lakɩ mbʋ pɩtʋʋzɩ Yehowa ɛsɩndaa yɔ paa ɛzɩmtaa. Ye ɖɩñaŋ Yehowa pɩtɩŋa pɩ-taa nɛ ɖɩtɩŋɩɣnɩ Bibl yɔɔ nɛ ɖɩkpakɩɣ lɩmaɣza yɔ, ɖɩkaɣ kɛnʋʋ ɛyaa lalaa kɩɖaŋ kɩbaŋ. Ye ɖɩkpɛlɩkɩɣ Bibl nɛ ɖɩcɛyɩsɩɣ tisuu mbʋ ɖɩwɛnɩ Yehowa yɔɔ yɔ, pɩkaɣ-ɖʋ sɩnʋʋ nɛ ɖɩka lila toovenim taa camɩyɛ. Ðɩtɩkɛ mba paapɩzɩɣ lɩmaɣza kpaɣʋ yɔ yaa mba patɩka camɩyɛ yɔ, ɖɩtɩkɛ ɖɔɖɔ mba cɛtɩm wɩlɩtʋ nɛ ɛjaɖɛ yɔɔ lɩmaɣza cɔzʋʋ-wɛ nɛ pɩkɛzɩɣ-wɛ hɔɔlɩŋ tɩŋa taa yɔ. (Efɛz. 4:14; Yak. 1:​6-8) Alɩwaatʋ ndʋ ɖɩnɩɣ tɔm kɩdɛkɛdɩtʋ natʋyʋ yɔ, tisuu mbʋ ɖɩwɛnɩ Yehowa yɔɔ nɛ ɛ-tamasɩ yɔɔ yɔ pɩsɩɣnɩ-ɖʋ se ɖɩcaɣ ɖiɣ ɖiɣ. (Keɣ. 112:​7, 8) Ðɩpɩzɩɣ ɖɔɖɔ nɛ ɖɩsɩnɩ mba pakatɩɣ kʋñɔmɩŋ yɔ.—1 Tes. 3:​2, 3.

17. Ɛbɛ pɩwɛɛ se ɛzʋtʋyaa ɩla nɛ pasɩnɩ lalaa nɛ pacaɣ ɖiɣ ɖiɣ nɛ pɛwɛɛnɩ tisuu sɔsɔm Yehowa yɔɔ?

¹⁷ Pɩwɛɛ se ɛgbɛyɛ taa ɛzʋtʋyaa ɩtaaɖɛlɛsɩ niye pa-lakasɩ taa, pɛwɛɛnɩ maɣzɩm mbʋ pɩmʋnaa yɔ, pasɩɩ paa mbʋ lɛ pi-lone taa nɛ pɛkɛ mba panɩɣ tɔm taa yɔ. Ye ɛzʋtʋyaa «[ɩñɔnɩ] siɣsiɣ tɔm kpam» yɔ, piyeki nɛ pasɩnɩ ɛgbɛyɛ taa koobiya nɛ pacaɣ ɖiɣ ɖiɣ nɛ pɛwɛɛnɩ tisuu sɔsɔm Yehowa yɔɔ nɛ pakpa ɖoŋ. (Tiiti 1:9; 1 Tim. 3:​1-3) Ɛzʋtʋyaa sɩɣnɩ koobiya nɛ powoki kediɣzisi, posusuu tɔm nɛ palakɩ pa-tɩ yɔɔ kpɛlɩkʋʋ ɖoŋ ɖoŋ ye pa-maɣmaɣ pahaɣ kɩɖaʋ kɩbaŋʋ hɔɔlɩŋ ɛnɩ ɩ-taa yɔ nɛ ye pekilimiɣ pɔ-yɔɔ yɔ. Alɩwaatʋ ndʋ koobiya katɩɣ kala wena ahaɣ-wɛ nɩɣzɛ yɔ, ɛzʋtʋyaa tɔzʋʋ-wɛ se pataa Yehowa liu nɛ paka pa-lɩmaɣza ɛ-tamasɩ yɔɔ.

18. Ɛbɛ yɔɔ ɖɩsɔɔlaa se ɖɩsa Yehowa nɛ ɖɩñɔtɩnɩ-ɩ nɛ pɩkɩlɩ? (Kalɩ ɖɔɖɔ aɖakaɣ « Mbʋ pɩpɩzɩɣ pɩsɩnɩ-ŋ nɛ ŋñɔtɩnɩ Yehowa nɛ pɩkɩlɩ yɔ.»)

¹⁸ Ðɩtazʋʋ Yehowa wɛtʋ kɩbandʋ taa nɛ pɩtalɩ cɩnɛ yɔ, ɖɩpɩzɩɣ nɛ ɖɩyɔɔdɩ ɛzɩ Wiyaʋ Daviid yɔ se: «Pasa Yehowa, man-Kaaʋ.» (Keɣ. 144:1) Ðɩpɩzɩɣ nɛ ɖɩtaa Yehowa liu paa ɛzɩmtaa. Ðe-wezuu caɣʋ kpeekpe taa, halɩ pɩkpɛndɩnɩ ɖa-akpadɩyɩtʋ taa, ɖɩpɩzɩɣ nɛ ɖɩyɔɔdɩ se: «Ɛkɛ man-Kaaʋ,» mbʋ pʋyɔɔ yɔ ɖa-taa tɛma se paa ɛzɩmtaa lɛ, ɛkaɣ-ɖʋ sɩnʋʋ nɛ ɖiwobini ɛsɩndaa fezuu taa.—Keɣ. 92:​14, 15.