1. Kũringana na Thaburi 18:​46, Daudi aaringithanirie Jehova na kĩĩ?

 TŨRATŨŨRA ihinda-inĩ tũracemania na moritũ maingĩ materĩgĩrĩirũo, mamwe nginya mangĩcenjia ũtũũro witũ biũ. No nĩ tũcokagia ngatho tondũ no tũhoe Jehova atũteithie. Gĩcunjĩ-inĩ kĩrĩa kĩhĩtũku, nĩ twaririkanirio atĩ Jehova nĩ Ngai ũrĩa ũtũũraga muoyo na atĩ hingo ciothe akoragwo ehaarĩirie gũtũteithia. Kwĩyonera ũteithio wake nĩ gũtũmaga tũkorũo na ma atĩ “Jehova arĩ muoyo!” (Thoma Thaburi 18:46.) Thutha wa Daudi kuuga ciugo icio, eetire Ngai “Rwaro Rwakwa rwa Ihiga.” Nĩ kĩĩ gĩatũmire aringithanie Jehova Ngai ũrĩa ũtũũraga muoyo na rwaro rwa ihiga, kĩndũ gĩtarĩ muoyo?

2. Tũkwarĩrĩria maũndũ marĩkũ gĩcunjĩ-inĩ gĩkĩ?

² Gĩcunjĩ-inĩ gĩkĩ, nĩ tũkwarĩrĩria kĩrĩa gĩtũmaga Jehova etwo rwaro rwa ihiga na ũrĩa ngerekano ĩyo ĩratũruta igũrũ rĩmwĩgiĩ. Ningĩ nĩ tũkuona ũrĩa tũngĩmũtua Rwaro Rwitũ rwa Ihiga. Mũthia-inĩ, nĩ tũkwarĩrĩria ũrĩa tũngĩkũria ngumo iria itũmaga Jehova etwo rwaro rwa ihiga.

KĨRĨA GĨTŨMAGA JEHOVA ETWO RWARO RWA IHIGA

3. Kaingĩ Bibilia ĩhũthagĩra ciugo “rwaro rwa ihiga” kuonania ũndũ ũrĩkũ? (Rora mbica.)

³ Bibilia ĩhũthagĩra ciugo “rwaro rwa ihiga” gũtũteithia gũtaũkĩrũo wega nĩ ngumo iria Jehova akoragwo nacio. Kaingĩ ciugo icio cionekaga mĩhari-inĩ ĩrĩa ĩrarĩrĩria ndungata cia Jehova ikĩgooca Ngai nĩ ũndũ wa ngumo ciake cia magegania. Jehova etĩtwo “Rwaro rwa Ihiga” riita rĩa mbere thĩinĩ wa Gũcokerithia Maathani 32:4. Hana akĩhoya aaugire atĩ “gũtirĩ rwaro rwa ihiga rũtariĩ ta Ngai witũ.” (1 Sam. 2:2) Nake Habakuku eetire Jehova “Rwaro Rwakwa rwa Ihiga.” (Hab. 1:12) Ningĩ mwandĩki wa Thaburi ya 73 eetire Ngai “rwaro rwa ihiga rwa ngoro yakwa.” (Thab. 73:26) O na Jehova we mwene nĩ eĩtĩte rwaro rwa ihiga. (Isa. 44:8) Rekei twarĩrĩrie ngumo ithatũ Jehova onanagia  igatũma etwo rwaro rwa ihiga, na tuone ũrĩa tũngĩmũtua “Rwaro Rwitũ rwa Ihiga.”—Gũcok. 32:31.

4. Nĩ na njĩra ĩrĩkũ Jehova akoragwo arĩ rĩũrĩro irũmu? (Thaburi 94:22)

⁴ Jehova nĩ rĩũrĩro irũmu. O ta ũrĩa rwaro rwa ihiga rũngĩgitĩra mũndũ hĩndĩ ya kĩhuhũkanio, no taguo Jehova atũgitagĩra rĩrĩa tũracemania na moritũ ũtũũro-inĩ. (Thoma Thaburi 94:22.) Nĩ atũgitagĩra kuumana na ũndũ o wothe ũngĩtũrehera mwanangĩko wa gũtũũra. Na makĩria ma ũguo, nĩ atwĩrĩire atĩ nĩ akeeheria ũndũ o wothe ũtũmaga tũtangĩke kana tũthĩnĩke.—Ezek. 34:​25, 26.

5. Nĩ na njĩra ĩrĩkũ tũngĩtua Jehova Rĩũrĩro ritũ irũmu?

⁵ Njĩra ĩmwe tũngĩtua Jehova Rĩũrĩro ritũ irũmu nĩ kũgerera mahoya. Rĩrĩa twamũhoya, nĩ atũheaga “thayũ wa Ngai” ũrĩa ũgitagĩra ngoro na meciria maitũ. (Afil. 4:​6, 7) Ta wĩcirie ũhoro wa mũrũ wa Ithe witũ ũmwe wĩtagwo Artem, ũrĩa waikĩtio njera nĩ ũndũ wa wĩtĩkio wake. Kaingĩ nĩ aahũngagwo mahũri nĩ obithaa ũmwe wa thirikari wamwĩkaga maũndũ moru na ma kũmũhahũra. Artem aaugire ũũ: “Nĩ ndatangĩkaga mũno rĩrĩa rĩothe obithaa ũcio aahũngaga mahũri. . . . Hingo ciothe nĩ ndahoyaga Jehova ngamwĩra ahe thayũ wa ngoro na ũũgĩ. Kwoguo o na obithaa ũcio angĩekire atĩa, ndiatooragio. . . . Nĩ ũndũ wa ũteithio wa Jehova, ndaiguaga ta ndĩgitĩtie rũthingo-inĩ rwa ihiga.”

6. Nĩkĩ no twĩhoke Jehova hingo ciothe? (Isaia 26:​3, 4)

⁶ Jehova nĩ wa kwĩhokeka. O ta ũrĩa rwaro rwa ihiga rũtangiuma harĩa rũrĩ, Jehova akoragwo ho nĩ ũndũ witũ hingo ciothe. Kwoguo no tũmwĩhoke tondũ we nĩ “Rwaro rwa Ihiga rwa tene na tene.” (Thoma Isaia 26:​3, 4.) Hingo ciothe nĩ arĩhingagia ciĩranĩro ciake, agathikĩrĩria mahoya maitũ, na agatũhe ũteithio ũrĩa tũrabatara. Ningĩ no twĩhoke Jehova tondũ akoragwo arĩ mwĩhokeku harĩ arĩa mamũtungatagĩra. (2 Sam. 22:26) Gũtirĩ hĩndĩ akaariganĩrũo nĩ maũndũ marĩa mothe tũmwĩkagĩra, na hingo ciothe nĩ arĩtũrathimaga.—Ahib. 6:10; 11:6.

7. Gũthiaga atĩa rĩrĩa twehoka Jehova? (Ningĩ rora mbica.)

⁷ Tũtuaga Jehova Rwaro Rwitũ rwa Ihiga rĩrĩa twamwĩhoka na ngoro yothe. Nĩ tũkoragwo na ma atĩ rĩrĩa twamwathĩkĩra, o na rĩrĩa tũracemania na maũndũ maritũ, nĩ tũgunĩkaga. (Isa. 48:​17, 18) Rĩrĩa tuona ũrĩa Jehova aratũteithia, nĩ tũmwĩhokaga o na makĩria. Na ũndũ ũcio nĩ ũtũteithagia kwĩhaarĩria kũngʼethanĩra na magerio marĩa tũramenya no Jehova tu ũngĩtũteithia gũkirĩrĩria. Kaingĩ rĩrĩa twacemania na maũndũ tũramenya atĩ gũtirĩ mũndũ ũngĩ ũngĩhota gũtũteithia, nĩrĩo tuonaga ũrĩa Jehova arĩ wa kwĩhokeka. Mũrũ wa Ithe witũ ũmwe wĩtagwo Vladimir aaugire: “Ihinda rĩrĩa ndaikarire rũmande, nĩrĩo ndagĩire na ũrata wa hakuhĩ mũno na Jehova. Tondũ ihinda rĩu ndarĩ o wiki na ndingĩahotire gũcenjia maũndũ, nĩ nderutire kwĩhoka Jehova biũ.”

8. (a) Nĩ kĩĩ kĩngĩtũma tuuge atĩ Jehova ndangĩenyenyeka? (b) Tũgunĩkaga atĩa nĩ ũndũ wa Jehova gũkorũo arĩ Rwaro Rwitũ rwa Ihiga? (Thaburi 62:​6, 7)

⁸ Jehova ndangĩenyenyeka. O ta ũrĩa rwaro  rwa ihiga rũtangĩenyenyeka, Jehova akoragwo ehandĩte. Ngumo ciake iticenjagia na muoroto wake ndũngĩgarũrũka. (Mal. 3:6) Rĩrĩa Adamu na Hawa maamũremeire, ndacenjirie muoroto wake. Mũtũmwo Paulo aaugire atĩ Jehova “ndangĩĩkaana we mwene.” (2 Tim. 2:13) Ũguo nĩ kuuga atĩ gũtekũmakania ũrĩa arĩa angĩ megwĩka, o na kana ũrĩa kũngĩthiĩ, Jehova ndarĩ hĩndĩ angĩcenjia ngumo ciake, muoroto wake, kana ithimi ciake. Tondũ Jehova ndenyenyekaga, no tũkorũo na ma atĩ nĩ arĩtũteithagia hĩndĩ ya moritũ na ihinda rĩũkĩte nĩ akaahingia ciĩranĩro ciake.—Thoma Thaburi 62:​6, 7.

9. Ũreruta atĩa kuumana na Tatyana?

⁹ Tũtuaga Jehova Rwaro Rwitũ rwa Ihiga rĩrĩa twecũrania ngumo ciake na muoroto wake harĩ andũ na thĩ. Gwĩka ũguo no gũtũteithie gũikara twĩhandĩte rĩrĩa tũracemania na magerio. (Thab. 16:8) Ũguo nĩguo mwarĩ wa Ithe witũ ũmwe wĩtagwo Tatyana eekire rĩrĩa aarĩ kĩoho-inĩ kĩa nyũmba nĩ ũndũ wa wĩtĩkio wake. Aaugire: “Ndarĩ o wiki, na kĩambĩrĩria-inĩ ũndũ ũcio ndwarĩ mũhũthũ. Kaingĩ nĩ ndakuaga ngoro mũno.” No rĩrĩa eecũranirie ũrĩa igerio rĩu rĩahutanĩtie na Jehova na muoroto wake, nĩ aahotire kũhiũrania narĩo na agĩcokwo nĩ hinya. Aaugire ũũ: “Gũtaũkĩrũo nĩ kĩrĩa kĩratũma gũthiĩ ũguo nĩ kwandeithirie kũririkana atĩ ndĩragerera igerio rĩu tondũ nĩ nyendete Jehova na nĩ nyendaga kũmũkenia. Ũndũ ũcio nĩ wandeithirie kwaga gwĩciria mũno ũhoro wakwa niĩ mwene.”

10. Tũngĩtua Jehova Rwaro Rwitũ rwa Ihiga atĩa ihinda-inĩ rĩrĩ?

¹⁰ Ica ikuhĩ nĩ tũgũcemania na magerio maritũ mekũbatara twĩhoke Jehova gũkĩra hĩndĩ ĩngĩ o yothe. Rĩrĩ nĩrĩo ihinda rĩa gwĩkĩra wĩtĩkio witũ hinya na gũkorũo na ma biũ atĩ hĩndĩ ĩyo Jehova nĩ agaatũhe kĩrĩa gĩothe tũkaabatara nĩguo tũtũũrie wĩhokeku. Tũngĩka ũguo atĩa? Na njĩra ya gũthoma ngʼano cia Bibilia o hamwe na maũndũ marĩa ndungata cia Jehova icemanĩtie namo mahinda-inĩ maya. Rora wone ũrĩa Ngai oonanirie atĩ we nĩ rwaro rwa ihiga agĩtiirĩrĩra ndungata ciake. Gwĩcũrania ngʼano icio na njĩra ndikĩru no gũgũteithie gũtua Jehova Rwaro Rwaku rwa Ihiga.

KŨRIA NGUMO TA CIA JEHOVA

11. Gũkũria ngumo ta cia Jehova gũkoragwo na maumĩrĩro marĩkũ? (Ningĩ rora gathandũkũ, “ Muoroto Ariũ a Ithe Witũ Ethĩ Mangĩĩigĩra.”)

¹¹ Nĩ tuona ngumo iria itũmaga Jehova etwo rwaro rwa ihiga. Rĩu rekei tuone ũrĩa tũngĩkũria ngumo ta icio. O ũrĩa tũkwĩrutanĩria gũcikũria, noguo tũrĩkĩraga hinya aarĩ na ariũ a Ithe witũ kĩũngano-inĩ. Kwa ngerekano, Jesu eerire Simoni atĩ arĩtagwo Kefa (rĩĩtwa rĩrĩa rĩtaũragwo “Petero”), rĩrĩa riugĩte “Rwaro rwa Ihiga.” (Joh. 1:42) Ũndũ ũcio wonanagia atĩ Petero nĩ angĩomĩrĩirie na ekĩre hinya Akristiano arĩa angĩ kĩũngano-inĩ. Bibilia yugaga atĩ athuri a kĩũngano matariĩ o ta “kĩĩruru kĩa ndũmba nene ya ihiga.” Ũndũ ũcio ũronania atĩ nĩ magitagĩra aarĩ na ariũ a Ithe witũ kĩũngano-inĩ. (Isa. 32:2) O na kũrĩ ũguo, ithuothe no twĩkĩre  kĩũngano hinya tũngĩkũria ngumo ta cia Jehova.—Ef. 5:1.

12. Taarĩria ũrĩa tũngĩtuĩka rĩũrĩro rĩa aarĩ na ariũ a Ithe witũ.

¹² Tuĩka rĩũrĩro irũmu. Rĩmwe no tũbatare kũnyita ũgeni aarĩ na ariũ a Ithe witũ mĩciĩ-inĩ itũ rĩrĩa kwagĩa icanjama cia ndũire, ngahĩha cia gĩũteti, kana mbaara. O ũrĩa maũndũ marathiĩ maritũhĩte “matukũ-inĩ [maya] ma kũrigĩrĩria,” noguo tũrĩgĩaga na mĩeke mĩingĩ ya gũteithania. (2 Tim. 3:1) Ningĩ no tũtiirĩrĩre aarĩ na ariũ a Ithe witũ kĩĩroho na tũmonie wendo. No twĩke ũguo na njĩra ya kũmomĩrĩria na kũmekĩra ngoro rĩrĩa tũrĩ mĩcemanio-inĩ, na tũkerutanĩria gũtũma kĩũngano gĩkorũo na ũrugarĩ na ũrũmwe. Tũratũũra thĩinĩ wa thĩ ĩiyũire mĩtangĩko, ĩrĩ na andũ matarĩ wendo na matatindanagĩra na arĩa angĩ. Kwoguo rĩrĩa aarĩ na ariũ a Ithe witũ moka mĩcemanio, tũbatiĩ gwĩka ũrĩa wothe tũngĩhota nĩguo maigue mendetwo, marĩ acanjamũre, na marĩ na thayũ.

13. Nĩ na njĩra ĩrĩkũ athuri a kĩũngano mangĩkorũo marĩ rĩũrĩro rĩa Akristiano arĩa angĩ? (Ningĩ rora mbica.)

¹³ Athuri a kĩũngano no matuĩke rĩũrĩro rĩa aarĩ na ariũ a Ithe witũ arĩa maragerera moritũ. Rĩrĩa kwagĩa icanjama cia ndũire na rĩrĩa kwabatarania ũrigitani wa hinahi, athuri a kĩũngano nĩ mabangaga o na ihenya ũrĩa megũteithĩrĩria aarĩ na ariũ a Ithe witũ. Ningĩ nĩ mamateithagĩrĩria kĩĩroho. Aarĩ na ariũ a Ithe witũ matiguaga hinya kũhoya ũteithio harĩ mũthuri ũmarũmbũyagia na njĩra ya ũtugi na tha, na ũkoragwo ehaarĩirie kũmathikĩrĩria. Ngumo ta icio nĩ itũmaga arĩa angĩ maigue mendetwo, na ũgakorũo ũrĩ ũndũ mũhũthũ harĩ o kũrũmĩrĩra ũtongoria o wothe wa Kĩĩmandĩko mangĩheo nĩ mũthuri wa kĩũngano.—1 Thes. 2:​7, 8, 11.

14. Tũngĩka atĩa nĩguo tũkorũo tũrĩ andũ mangĩhokeka?

¹⁴ Koragwo ũrĩ wa kwĩhokeka. Tũngĩenda gũkoragwo tũrĩ andũ mangĩhokwo nĩ arĩa angĩ,  makĩria rĩrĩa maragerera moritũ. (Thim. 17:17) Tũngĩka atĩa nĩguo tũkorũo tũrĩ andũ mangĩhokeka? No twĩrutanĩrie kuonanagia ngumo ta cia Jehova mahinda mothe, na njĩra ya gwĩka maũndũ ta kũhingia ũrĩa twĩranĩire na kwĩrutanĩria kũigaga mahinda. (Mat. 5:37) Na rĩrĩa twamenya harĩ mũndũ ũrabatara ũteithio, tũgakorũo twĩhaarĩirie kũmũteithia. Makĩria ma ũguo, nĩ wega gũtigagĩrĩra atĩ nĩ twarĩkia wĩra ũrĩa tũheetwo tũkĩrũmĩrĩra ũtongoria ũrĩa ũheanĩtwo.

15. Aarĩ na ariũ a Ithe witũ magunĩkaga atĩa nĩ ũndũ wa athuri a kĩũngano gũkorũo marĩ andũ mangĩhokeka?

¹⁵ Athuri a kĩũngano nĩ magunaga aarĩ na ariũ a Ithe witũ nĩ ũndũ wa gũkorũo marĩ andũ mangĩhokeka. Na njĩra ĩrĩkũ? Angĩkorũo mũthuri wa kĩũngano, ta hihi mũrori wa gĩkundi, nĩ akinyĩrĩkaga na ihenya, aarĩ na ariũ a Ithe witũ matitangĩkaga tondũ nĩ mamenyaga no mone ũteithio hĩndĩ o yothe. Ningĩ ahunjia nĩ maiguaga mendetwo rĩrĩa mamenya atĩ athuri a kĩũngano nĩ mehaarĩirie kũmateithia. Na rĩrĩa  athuri a kĩũngano maheana ũtaaro uumanĩte na Maandĩko na mabuku ma ngombo ĩrĩa njĩhokeku handũ ha mawoni mao, nĩ mehokagwo nĩ Akristiano arĩa angĩ. Makĩria ma ũguo, aarĩ na ariũ a Ithe witũ nĩ mehokaga athuri arĩa matatheremagia ndeto cia thiri iria merĩtwo na arĩa mahingagia ũrĩa meranĩire.

16. Tũgunĩkaga atĩa na tũkaguna arĩa angĩ rĩrĩa twaikara twĩhandĩte tũtekwenyenyeka?

¹⁶ Ikaraga wĩhandĩte ũtekwenyenyeka. No tũigĩre arĩa angĩ kĩonereria kĩega tũngĩrũmagia maũndũ marĩa magĩrĩire na tũgatua matua maratwarana na motaaro ma Bibilia. O ũrĩa tũrekĩra wĩtĩkio witũ hinya na tũkongerera ũmenyo wa ma, noguo tũhotaga kwĩhanda wega ũhoro-inĩ wa ma. Ũndũ ũcio nĩ ũtũteithagia kwaga kwenyenyeka kana kũheeneka nĩ morutani ma maheeni, na tũkaga gũtahwo nĩ mwĩcirĩrie wa thĩ. (Ef. 4:14; Jak. 1:​6-8) Wĩtĩkio witũ harĩ Jehova na harĩ ciĩranĩro ciake nĩ ũtũteithagia gũikara tũhooreire o na rĩrĩa twamũkĩra ũhoro ũtarĩ mwega. (Thab. 112:​7, 8) Ningĩ nĩ tũhotaga gũteithĩrĩria arĩa maracemania na moritũ.—1 Thes. 3:​2, 3.

17. Athuri a kĩũngano matiiragĩrĩra kĩũngano atĩa?

¹⁷ Athuri a kĩũngano magĩrĩirũo gwĩkaga maũndũ na ũigananĩru, marĩ na meciria mega, marĩ na mĩbango mĩega, na matekũnyitĩrĩra mawoni mao. Athuri acio nĩ matiiragĩrĩra kĩũngano na magagĩkĩra hinya na njĩra ya kũrũmia “kiugo kĩrĩa kĩa wĩhokeku.” (Tit. 1:9; 1 Tim. 3:​1-3) Rĩrĩa maiga kĩonereria kĩega na marĩithia kĩũngano, nĩ mateithagia ahunjia gũthiaga mĩcemanio mategũtĩrĩria, kũhunjia, na gwĩkaga wĩruti wao kĩũmbe. Na rĩrĩa aarĩ na ariũ a Ithe witũ macemania na moritũ, athuri a kĩũngano nĩ mamaririkanagia bata wa kwĩhoka Jehova na kũiga meciria mao harĩ ciĩranĩro ciake.

18. Tũgoocaga Jehova nĩkĩ na tũkenda kũmũkuhĩrĩria o na makĩria? (Ningĩ rora gathandũkũ, “ Ũrĩa Ũngĩkuhĩrĩria Jehova Makĩria.”)

¹⁸ Thutha wa gũthuthuria ngumo cia Jehova cia magegania, no twĩtĩkanie na ciugo ici cia Mũthamaki Daudi: “Jehova, o we Rwaro Rwakwa rwa Ihiga, arogoocwo.” (Thab. 144:1) Hingo ciothe no twĩhoke Jehova. Kwoguo ũtũũro-inĩ witũ wothe, o na rĩrĩa tũrĩ akũrũ, tũrĩ na gĩtũmi kĩega gĩa kuuga: “[Jehova] nĩwe Rwaro Rwakwa rwa Ihiga,” tũrĩ na ma atĩ hingo ciothe nĩ arĩtũteithagia kũgaacĩra kĩĩroho.—Thab. 92:14, 15.