1. Kwesakana na byaamba Salamo 18:46, Davida waesakenye Yehoba ku ñanyi kintu?

 TWIKALA mu ntanda muji makatazho akonsha kupimpula bwikalo bwetu nobe mu kukopatu kwa jiso. Kitutekenesha bingi kuyuka’mba twakonsha kulomba kwi Yehoba kuba’mba etukwashe. Mu mutwe wafumako, twafunjile kuba’mba Yehoba ye Lesa mumi kabiji kimye kyonse winengezha kwitukwasha. Inge witukwasha kino kitulengela kushiinwa’mba “Yehoba mumi!” (Tangai Salamo 18:46.) Nangwa byonkabyo, byo apwishishetu kwamba bino byambo, Davida waambile pe Lesa amba “Jibwe jami.” Mambo ka Davida o aesakenyejile Yehoba Lesa mumi ku jibwe, kintu kibula kupema?

2. Mambo ka o twafwainwa kukebela kuyuka ene mambo Davida o aambijile pe Yehoba amba “Jibwe jami”?

² Mu uno mutwe, tusakwisamba pa ene mambo Yehoba o bamutelela’mba jibwe ne byo tufunjilako ku byo bamulumbulula’mba jibwe. Kabiji tusakufunda ne byo twakonsha kuketekela mwi aye byo aji jibwe jetu. Ne mu kupezhako, tusakwisamba pa mashinda akonsha kwitukwasha kwikala na byubilo bijipo ne Yehoba bimumwesha’mba jibwe.

ENE MAMBO YEHOBA O BAMUTELELA’MBA JIBWE

3. Baibolo waingijisha byepi javula kyambo kya kuba’mba “jibwe”? (Monai nkupiko.)

³ Baibolo waingijisha kyambo kya kuba’mba “jibwe” mu bukifwanyikizho pa kuba’mba tuyuke byubilo bijipo ne Yehoba. Javula kino kyambo kitaanwa mu byambo bakalume ba Yehoba byo baambapo mu Baibolo pa kutota Lesa wakila. Byambo bitanshi byaamba pe Yehoba kuba’mba “jibwe” bitaanwa pa Mpitulukilo ya mu Mizhilo 32:4. Byo alombelenga, Hana waambile’mba “kafwako jibwe jikwabo jiji nobe Lesa wetu ne.” (1 Sam. 2:2) Habakuka waambile pe Yehoba amba “Jibwe jami.” (Ha. 1:12) Nembi wanembele Salamo 73 waambile pe Lesa amba “jibwe ja muchima wami.” (Sala. 73:26) Kabiji Yehoba waambile pe aye mwine amba  jibwe. (Isa. 44:8) Twayai twisambe pa byubilo bisatu bya Yehoba bimumwesha’mba jibwe ne kufunda byo twafwainwa kumulengela kwikala “Jibwe jetu.”​—Mpitu. 32:31.

4. Yehoba waikala byepi kya kufyamamo kyetu? (Salamo 94:22)

⁴ Yehoba ye kya kufyamamo kyetu. Byonkatu muntu byo akonsha kufyama mu jibwe jikatampe inge kuji mvula wa kinkunkwila, ne Yehoba byo byo etuzhikijila inge twaikala na makatazho akatampe. (Tangai Salamo 94:22.) Witukwasha kuzhikijila bulunda bwetu ne Yehoba ne kwitulaya’mba makatazho o tubena kupitamo kechi akatwajijila myaka ne myaka ne. Kabiji witulaya ne bintu bikwabo amba: Ukafumyapo bintu byonse bitulengela kubula kwikala mu mutende ne kuzhikijilwa.​—Ezi. 34:25, 26.

5. Yehoba wakonsha kwikala byepi nobe jibwe jetu ja Kufyamamo?

⁵ Jishinda jimo jo tumwesheshamo amba Yehoba jo jibwe jetu ja Kufyamamo ke kulomba kwi aye. Inge twalomba kwi Yehoba, aye witupa “mutende wa Lesa” uzhikijila michima ne milanguluko yetu. (Fili. 4:6, 7) Akilangulukai pa byapichilemo Mulongo Artem, ye bakashile mu kaleya na mambo a lwitabilo lwanji. Bamutotolweshe bimye byavula ku muntu wakanama wakebelenga bishinka pe aye kabiji wamuzakamishenga ne kumuyanjisha. Mulongo Artem waambile’mba: “Naikalanga bingi na bijikila inge uno muntu wangita na kuntotolwesha. . . . Nalombanga kwi Yehoba kimye kyonse. Nalombelenga kuba’mba ankwashe kubula kulukusha muchima ne kumpa maana. Nangwa kya kuba wamanyikilenga, natwajijile kwikala watekanya. . . . Na bukwasho bwa Yehoba, kyajingatu nobe nafyama mu jibwe.”

6. Mambo ka o twafwainwa kuketekela mwi Yehoba kimye kyonse? (Isaya 26:3, 4)

⁶ Yehoba wa kishinka kabiji kechi uketusha ne. Byonkatu jibwe jikatampe byo jibula kushetumuka, ne Yehoba naye ukatwajijila kwitukwasha kimye kyonse. Twafwainwa kumuketekela mambo aye jo “Jibwe ja myaka.” (Tangai Isaya 26:3, 4.) Aye ye Lesa mumi ufikizha milaye yanji, kumvwa milombelo yetu ne kwitukwasha mu bintu byo tukeba. Kabiji twakonsha kuketekela Yehoba mambo aye ye wa kishinka ku boba bamwingijila. (2 Sam. 22:26) Kechi ukalubamo bintu byo tumubila ne, kabiji uketufweta.​—Hebe. 6:10; 11:6.

7. Ñanyi bintu byawama byo tumwenamo inge twaketekela mwi Yehoba? (Monai ne kipikichala.)

⁷ Yehoba wikala Jibwe jetu inge twamuketekela na muchima wetu yense. Tumwenamo byawama bingi inge twatwajijila kumuketekela mu kimye kyo tubena kupita mu makatazho. (Isa. 48:17, 18) Inge Yehoba witukwasha, kino kitulengela kutwajijila kumuketekela. Na mambo a kino, tukashiinwa’mba Yehoba ye yenkatu wakonsha kwitukwasha kuchinchika mu makatazho nangwa abayepotu byepi. Javula inge tubena kupita mu makatazho o twamona’mba kafwako wa kwitukwasha ne, tuvuluka kuba’mba Yehoba ye yenkatu ye twafwainwa kuketekela. Mulongo Vladimir waambile’mba: “Bulunda bwami ne Yehoba bwakosejileko bingi byo bankashile mu kaleya. Kino kyandengejile kuketekela bingi mwi Yehoba mambo najingatu bunke kabiji kafwako muntu mukwabo wakonsheshe kunkwasha ne.”

8. (a) Mambo ka o twafwainwa kwambila’mba Yehoba kechi waluka ne? (b) Ñanyi bintu byawama byo tumwenamo na mambo a kuba’mba Lesa jo Jibwe jetu? (Salamo 62:6, 7)

 ⁸ Yehoba kechi waluka ne. Yehoba uji nobe jibwe jikatampe nangwa mutumba ubula kwaluka. Kechi upimpula byubilo byanji ne bintu byo afuukula kuba ne. (Mala. 3:6) Adama ne Evwa byo basatukile, Yehoba kechi wapimpwile byo akebelenga kuba ku bantu ne. O ene mambo mutumwa Paulo o anembejile’mba Yehoba “kechi wakonsha kwikana mwine ne.” (2 Timo. 2:13) Kino kibena kulumbulula’mba nangwa kumwekepotu bintu bya byepi nangwa bantu bobepotu bintu bya byepi, Yehoba kechi upimpula byubilo byanji, bintu byo akeba kuba nangwa mizhilo yanji ne. Na mambo a kuba’mba Lesa wetu kechi waluka ne, twafwainwa kuketekela’mba Yehoba uketupulusha ne kwitukwasha kuchinchika inge tubena kupita mu bya malwa.​—Tangai Salamo 62:6, 7.

9. Ñanyi bintu byo mwafunjilako ku byamwekejile Nyenga Tatyana?

⁹ Yehoba wikala Jibwe jetu inge ketulanguluke languluke pa byubilo byanji ne pa bintu byo akeba kubila bantu ne ino ntanda. Kuba bino, kuketulengela kutwajijila kumuketekela, kubula kulukusha muchima ne kutwajijila kwikala ba kishinka kwi aye inge tubena kupita mu makatazho. (Sala. 16:8) Abino byo byo kyajinga ne ku Nyenga Tatyana ye bakashijile pa nzubo na mambo a lwitabilo lwanji. Waambile’mba: “Patanshi kyankatezhe bingi. Naikalangatu walefulwa.” Nangwa byonkabyo, byo ayukile’mba ubena kumanama na mambo a kutemwa Yehoba ne kyaswa muchima wanji, wachinchikile ne kutwajijila kwikala wakasuluka. Waambile’mba: “Kumvwisha ene mambo o napichijilenga mu luno lweseko kwankwashishe kuvuluka’mba napichilenga mu ano makatazho na mambo a kwingijila Yehoba. Kino kyankwasha kubula kulangulukangatu pe amiwa mwine.”

10. Yehoba wakonsha kwikala byepi Jibwe jetu luno?

¹⁰ Mu moba abena kwiya kulutwe, tukapita mu makatazho akatampe akakebewanga atweba bonse kuketekela mwi Yehoba kukila byo kiji lelo jino. Kino kyo kimye kya kuketekela bingi mwi Yehoba kuba’mba uketukwasha kuchinchika ne kwikala ba kishinka. Pano twakonsha kuba byepi kino? Tangainga mashimikila a mu Baibolo ne kuyuka bintu bibena kupitamo Bakamonyi ba kwa Yehoba lelo jino. Yukai Lesa byo amwesha byubilo byanji bimumwesha’mba jibwe pa kukwasha bantu banji. Twajijilai kulanguluka languluka pa ano mashimikila. Kuba bino, kukemukwasha kumonanga Yehoba amba Jibwe jenu.

IKALAI NA BYUBILO BIJIPO NE YEHOBA BIMUMWESHA’MBA JIBWE

11. Mambo ka o twafwainwa kwikela na byubilo bijipo ne Yehoba bimumwesha’mba jibwe? (Monai ne kakitenguluzha ka kuba’mba “ Bintu Balongo Banyike byo Bafwainwa Kuba.”)

¹¹ Twafunda pa bintu byuba Yehoba bimumwesha’mba jibwe. Pano twayai twisambe pa byo twakonsha kwikala na byubilo bijipo ne Yehoba bimumwesha’mba jibwe. Inge twibikako kwikala na bino byubilo, tukakosesha kipwilo. Yesu watelele  Shimona amba Kefasa (jizhina jatuntululwa’mba, “Petelo”), kulumbulula “Kibese kya Jibwe.” (Yoa. 1:42) Kino kyamwesheshenga’mba Petelo ukatekeneshanga ne kukosesha bakwabo mu kipwilo. Bakulumpe mu kipwilo nabo bebalumbulula’mba “kimfutele kya mu jibwe jikatampe.” Kino kimwesha’mba bazhikijila balongo ne banyenga mu kipwilo. (Isa. 32:2) Nangwa byonkabyo, kipwilo kimwenamo bingi inge balongo ne banyenga bonse baikala na byubilo bijipo ne Yehoba bimumwesha’mba jibwe.​—Efi. 5:1.

12. Ambaipo mashinda amo o twakonsha kwikelamo kya kufyamamo balongo ne banyenga.

¹² Ikalai kya kufyamamo. Pa bimye bimo, twakonsha kukebela balongo ne banyenga mwakwikala inge kwamweka bya malwa biyakotu bine, malwañano nangwa nkondo. Bintu byo byatwajijila na kutaminakotu mu ano “moba a kupelako,” tukatwajijila kwikwasha mu mashinda apusana pusana. (2 Timo. 3:1) Kabiji twakonsha kutekenesha balongo ne banyenga ne kwibamwesha butemwe. Jishinda jimo jo twakonsha kubilamo bino ke kwibatambwila pa Nzubo ya Bufumu kabiji kino kikalengela bonse kwikala na lusekelo mu kipwilo. Tubena kwikala mu ntanda muji bantu bashinta kabiji babula kumwesha bakwabo butemwe. Onkao mambo, inge balongo ne banyenga baiya na kupwila, twafwainwa kwibamweshanga butemwe, kwibatekenesha ne kwibalengela kumvwa’mba bazhikijilwa.

13. Bakulumpe mu kipwilo bakonsha kwikala byepi kya kufyamamo balongo ne banyenga? (Monai ne kipikichala.)

¹³ Bakulumpe mu kipwilo bekala kya kufyamamo balongo ne banyenga mu kipwilo bapita mu makatazho akatampe apusana pusana. Inge balongo ne banyenga kebapite mu makatazho na mambo a bintu biyakotu bine nangwa na mambo a kukolwa, bakulumpe mu kipwilo bamonapo mashinda amo a kwibakwashishamo kabiji bebakwasha ne kukosesha bulunda bwabo ne Yehoba. Balongo ne banyenga bakasuluka kubuulako mukulumpe mu kipwilo makatazho abo, inge  awo mukulumpe uji na kifyele, lusa ne muchima wa kuteleka. Kwikala na bino byubilo kulengela bantu kumona’mba bebata muchima kabiji kino kyakonsha kwibapeelela kulondela byo bebatundaika ku mukulumpe kwesakana na mafunde a mu Baibolo.​—1 Tesa. 2:7, 8, 11.

14. Twakonsha kumwesha byepi amba betuketekela ku bakwetu?

¹⁴ Twafwainwa kwikala bantu bo baketekela. Bakwetu bafwainwa kwituketekela kuba’mba twakonsha kwibakwasha, kikatakata mu bimye byakatazha. (Maana 17:17) Ñanyi bintu byo twafwainwa kuba pa kuba’mba bakwetu betuketekelenga? Twafwainwa kwibikangako kumwesha byubilo bijipo ne Lesa kimye kyonse nabiji kufikizha byo tulaya ne kubanga bintu mu kimye kyatongolwa. (Mat. 5:37) Kabiji twafwainwa kukwashanga bakwetu inge kebakebe kwibakwasha. Kunungapo, twafwainwa kupwishanga mingilo yo betupa kwesakana na mwayila mikambizho.

15. Kipwilo kimwenamo byepi inge bakulumpe mu kipwilo bebaketekela ku basapwishi?

¹⁵ Basapwishi bamwenamo bingi inge baketekela bakulumpe mu kipwilo. Mu ñanyi jishinda? Balongo ne banyenga bomvwa bingi bulongo inge bakasuluka kubuula bakulumpe mu kipwilo nabiji kalama wa jibumba ja mwingilo inge kebakebe bukwasho. Kabiji balongo ne banyenga bayuka’mba bebatemwa inge bakulumpe mu kipwilo bepana kwibakwasha. Inge bakulumpe mu kipwilo kebajimuneko balongo ne banyenga kwingijisha Baibolo ne mabuku etu kwa kubula kulondela milanguluko yabo, kino kikalengela  balongo ne banyenga kutwajijila kwibaketekela. Balongo ne banyenga baketekela bingi bakulumpe mu kipwilo babula kusolola bya bufyamfya kabiji bafikizha byo balaya.

16. Tumwenamo byepi atweba bene ne bakwetu inge ketube bintu monka mukebela Yehoba?

¹⁶ Ubainga bintu monka mukebela Yehoba. Inge ketukookele Yehoba mu bintu byonse ne kufuukula bintu kwesakana na byaambapo Baibolo, tukekala bakumwenako bawama ku bakwetu. Inge ketutange mambo a Lesa ne kukosesha lwitabilo mwi Yehoba, tukatwajijila kukookela mikambizho yanji ne kwikala ba kishinka kwi aye. Tukayuka mafunjisho a bubela ne milanguluko yabula kwesakana na milanguluko ya Yehoba kabiji kechi tukongolwa ne. (Efi. 4:14; Yako. 1:6-8) Lwitabilo lwetu mwi Yehoba ne mu milaye yanji, kwitukwasha kubula kulukusha muchima inge twatambwila sawakya watama. (Sala. 112:7, 8) Kabiji twakonsha kwikala na bulume bwa kukwasha boba babena kupita mu meseko.​—1 Tesa. 3:2, 3.

17. Ñanyi bintu bilengela bakulumpe mu kipwilo kukwasha balongo ne banyenga kwikala batekanya ne kwikala na lwitabilo lwakosa mwi Yehoba?

¹⁷ Bakulumpe mu kipwilo bafwainwa kwikala belama bulongo, baji na milanguluko yawama, balama bintu bulongo kabiji bakooka muchima. Bano banabalume bakwasha bakwabo kwikala batekanya ne kwikala na lwitabilo lwakosa mwi Yehoba kabiji bakosesha kipwilo byo bekilengela ‘kukwachisha mambo a kishinka.’ (Titu. 1:9; 1 Timo. 3:1-3) Bakulumpe mu kipwilo inge baikala bakumwenako bawama ne kwingila bulongo mwingilo wabo wa bukafunga, kino kitundaika basapwishi kupwilanga kimye kyonse, kwingila mwingilo wa kusapwila kimye kyonse ne kufunda Baibolo pa bunke bwabo. Inge balongo ne banyenga kebapite mu makatazho, bakulumpe mu kipwilo bafwainwa kwibatundaika kuketekela mwi Yehoba ne mu milaye yanji.

18. Mambo ka o twafuukwilapo kutota Yehoba ne kufwenya kwipi ne aye? (Monai ne kakitenguluzha ka kuba’mba “ Bintu byo Twafwainwa Kuba pa Kuba’mba Tufwenye Kwipi ne Yehoba.”)

¹⁸ Inge twalanguluka pa byubilo bya Yehoba byawama, twakonsha kwamba byonka byaambile Mfumu Davida amba: “Atotwe Yehoba, Jibwe jami.” (Sala. 144:1) Twafwainwa kutwajijila kuketekela mwi Yehoba. Nangwatu inge twakota, Yehoba ukatwajijila kwitukwasha kufwenya kwipi ne aye. Kabiji tukamba’mba: “Ye Jibwe jami.”​—Sala. 92:14, 15.