Kɔ o sɔɔŋ lebolloŋ sakpo

Kɔ o sɔɔŋ lebolloŋ sakpo

BUŊGƐI PƐƐKƐI 26

CHONDII 8 Chɛhowa Manda Naa Ni

Siiŋguu Chɛhowa Pou Kpoowa Numndo

Siiŋguu Chɛhowa Pou Kpoowa Numndo

“Pou kpoowa cheleŋ cho maa Mɛlɛka naa le.”1 SAAM. 2:2.

NYƐ NAŊ CHO PƐƐKU WO

Ŋ cho pɛɛku miŋ che le sabu Baabuiyo veelu Chɛhowa aa pou kpoowaa wo, nduyɛ a mɛɛ naŋ tual suliŋnda tosa mbo wa pou kpoowa laŋ kɔɔli yɛ.

1. A mɛɛ Sam 18:46 dimi yɛ, a yɛɛ Deeve tuu yɛ Chɛhowa?

 LEPUM mi bahawɛilaŋ la komal naa o le pilɛ niŋ kpe, la tosa mi sɔɔŋ wa ŋ kala kala a naa o yoomoo niŋndoŋ, ɔɔ ŋ tosa mi yoomu naa siŋgaŋndo. Kɛ ŋ cho bɔɔ a kɔl kɛndɛ kanifuule, ŋ sina maa teleŋ o teleŋ ŋ tiuba miŋ tiindaŋ Chɛhowa le naa mala. O buŋgɛi naŋ hiou ve niŋ, miŋ pɛɛku maa Mɛlɛka cho yoomu wo Chɛhowa cho ni, nduyɛ maa o cho o bɛɛndiaŋ teleŋ o teleŋ le naa malaa. Teleŋ kɛ kɛ naŋ che pɛ mɛɛ Chɛhowa mala naa yɛ, mi kɛŋ ke naa tiindaŋndo kɛsɛ maa ‘o cho yoomu’ (Nuawɔ Sam 18:46) Kɛ mɛɛ Deeve dimi dɔɔ maa, Mɛlɛka Yaawɛɛ a cho yoomu, mbo veelu vɛlɛ ndu aa, “pou kpoowa” nuu. Mi che bɛɛ pou kpoowaa cho yoomu le, kɛ mi Deeve tuu ndu a Chɛhowa Mɛlɛka cho yoomu wo. Le yɛɛ?

2. Yɛɛ naŋ cho yɛ pɛɛku o buŋgɛi hei niŋ?

2 O buŋgɛi hei niŋ, ŋ cho pɛɛku le sabu Deeve veelu Chɛhowa aa pou kpoowaa wo, nduyɛ a nyɛ keŋ pɛɛku naa a Chɛhowa okɔɔ wo. Ŋ cho vɛlɛ pɛɛku nyɛ mala naa miŋ che ndu maa pou kpoowa naa wo. O mɛɛlulaŋ kpɔŋ, ŋ cho pɛɛku mɛɛ naŋ tual suliŋnda tosa mbo wa pou kpoowaa laŋ kɔɔli yɛ.

LE YƐƐ DEEVE VEELU YƐ CHƐHOWA AA POU KPOOWAA?

3. O Baabuiyo niŋ, le yɛɛ nda soliŋ yɛ diomndaŋ ndaŋ “pou kpoowaa” kpeku teleŋndaŋ lapum? (Tofa o kɔɔ.)

3 Teleŋndaŋ lapum, mi Baabuiyo soliŋ diomndaŋ ndaŋ “pou kpoowaa” kpeku, le naa mala miŋ che suliŋnda Chɛhowa nɔ laŋ. Nduyɛ teleŋnda bɔɔbɔɔ te wanaa Chɛhowaa ndaa wa ndu saŋgalaa pɛ le suliŋnda ndɔla kɛndɛ laŋ, mi ndaa dimi maa pou kpoowaa o cho ni. Fondaŋ tase nda veelu Chɛhowa aa ‘pou kpoowaa’ wo, cho Ditɔnɔmii 32:4 ni. O faŋaŋ okoŋ kɔɔli, mɛɛ Hana wa piɛileŋ o Chɛhowa lo, mbo dimi aa, “pou kpoowa cheleŋ cho maa Mɛlɛka naa le.” (1 Saam. 2:2) Mi Habakuku bɛɛ veelu Chɛhowa aa, ‘pou kpoowaa.’ (Haba. 1:12) Mi wana poonyiaa Sam bolle 73 bɛɛ veelu Mɛlɛka aa, “pou kpoowa” nuu. (Sam 73: 26) Nduyɛ peŋ mi Chɛhowa pila bɛɛ veeluŋ aa ‘pou kpoowaa.’ (Aisaya 44:8) Ŋ pɛɛkuŋ ndɔ a suliŋndaŋ layaa okɔɔ la tosa mi Chɛhowa wa pou kpoowaa laŋ, a mɛɛ naŋ siiŋguu ndu “pou kpoowa” naa yɛ.—Ditɔnɔ. 32:31.

Wanaa Mɛlɛkaa che Chɛhowa maa pou kpoowaa o cho ni (Tofa pɛl 3)


4. Vɛɛ Chɛhowa cho yɛ fondaŋ naŋ viaŋnuŋndo? (Sam 94:22)

4 Chɛhowa cho fondaŋ naŋ viaŋnuŋndo ni. Te hueiyii bɛnduɛi wa pɛ hɔŋndo, waŋndo tiuba mbo veŋnuŋ o pou kpoowaa bɛŋgu, nduyɛ mi pou kpoowa koŋ manda ndu. O nɛi pilɛ koŋ choo, Chɛhowa tiuba mbo manda naa te sɔɔŋ kala kalaŋ komal naa pɛ o yoomula naalaŋ niŋ. (Nuawɔ Sam 94:22) Mbo mala naa le miŋ manda chaŋyɛi kɛndɛi naŋ nɔ a ndu ve, nduyɛ mbo kɛ naa tiindaŋndo maa sɔɔŋ palaŋ cho naa hau choo woŋ, ve niŋ lefafɛɛŋ te. Kɛ nyɛ cheleŋ cho vɛlɛ: O mɛi lediom maa o chilaŋ niŋ, o cho nyɛ o nyɛ chuu naa saŋgaa nduyɛ mbo tosa miŋ buulaŋ ndo faŋa lefafɛɛŋ.—Isi. 34:​25, 26.

5. Vɛɛ Chɛhowa simnuŋ yɛ maa pou kpoowaa bɛndu naŋ viaŋnaŋndo?

5 Nɛiyo opilɛ o naŋ siiŋguu Chɛhowa Fondaŋ naa viaŋnaŋndo wo, cho piɛileŋ teleŋ o teleŋ o ndu lo ni. Te ŋ piɛi pɛ o Chɛhowa lo, mbo ke naa “kɔl nyulu” fula ndu o ba wo, le kɔlta naalaŋ a yiyaŋnda naalaŋ mandaa. (Filipi. 4:​6, 7) Yiyaŋndɔ a suɛi yɔŋnaŋii Atɛm nde okɔɔ, puaapilɛnɔ nda dɔu o chiɛi manyumndo niŋ le laalaŋ ndɔɔ wo. Teleŋnda bɔɔbɔɔ, mi wana ndoo nyuuniaa ndu wo ndoo tusi ndu siɔmbulaŋ, nduyɛ mi ndoo bii ndu ŋuasu ŋuasu. Mbo dimi aa: “Teleŋ o teleŋ wana ndoo nyuuniaa ya wo ndoo veelu ya pɛ, mi ya buulaŋ tau . . . Mi yaa piɛi lɔɔlɔɔ o Chɛhowa lo. Mi yaa nyuna ndu le mbo tosa mi wa o kɔl nyulu niŋ, nduyɛ mbo ke ya taasioo. A nyɛpalaa wana ndoo nyuuniaa ya wo wa ya tusioo choo wo kpou, mi hiau lachi a kɔllo kɛsioo . . . Nduyɛ a mala Chɛhowaa, i wa ko maa pou kpoowaa wa ya lachi ni.”

6. Le yɛɛ naŋ nɔla yɛ miŋ tiindaŋ Chɛhowa le teleŋ o teleŋ?

6 Wana wana nɔla ma tiindaŋ ndo Chɛhowa cho ni. Pesiŋ bɛɛ pou kpoowaa feŋaŋ o fondaŋ ndɔɔ le. Lende koni, Chɛhowa cho wa loŋ teleŋ o teleŋ le naa malaa. Ŋ tiuba miŋ dɔu tiindaŋndo o ndu niŋ kanifuule, o nɔla mbo manda naa le fɛɛŋ a fɛɛŋ. (Nuawɔ Aisaya 26:​3, 4) O cho wa yoomu lefafɛɛŋ le mɛila ndɔlaŋ peeloo, le piɛile naaleŋ mulioo, a naa mala naŋ yeema wo kioo. Ŋ nɔla vɛlɛ miŋ tiindaŋ ndu kanifuule, mbo chɔm wanaa cho ndu piɛiyo wa lo lechoo wo. (2 Saam. 22:26) Fɛɛŋ bɛɛ o puɛɛnuŋ a nyɛ naŋ tosa le ndu wo le, nduyɛ teleŋ o teleŋ mbo fanda naa.—Hibu. 6:10; 11:6.

7. Te ŋ tiindaŋ pɛ Chɛhowa a kɔl naa kpou, yɛɛ cho yɛ yɔŋnuŋ? (Tofa vɛlɛ fotueiyo.)

7 Miŋ siiŋguu Chɛhowa pou kpoowa naa, te ŋ tiindaŋ ndu pɛ a kɔl naa kpou. Ŋ nɔ tiindaŋndo maa te ŋ diikuŋ ndu pɛ o yɔŋ bɛɛ o teleŋnda kala kalalaŋ niŋ, miŋ sɔla tɔnɔɔ. (Aisaya 48:​17, 18) Te ŋ che pɛ mɛɛ o mala naa yɛ, mi tiindaŋ naa o ndu niŋ chɔɔlu kalu poŋ. Nduyɛ mi keŋ tosa miŋ tiindaŋ maa, ndu kinɛi tiuba ni mbo mala naa miŋ biunuŋ, mɛɛ mɛɛ sɔɔŋ palaŋ komal naa. Teleŋndaŋ lapum, te sɔɔŋ kindilaŋ komal naa pɛ miŋ yiyaŋ maa wana o wana cho le naa mala le. A teleŋnda laŋ kpeekpei naŋ cha ni maa, ŋ tiuba miŋ tiindaŋ Chɛhowa teleŋ o teleŋ. Mi puaapilɛnɔ pilɛ diolaŋ Viladimi dimi aa: “Teleŋ ya wa o biyɔɔ niŋndo, mi sinaŋ maa I sɔɔŋguu Chɛhowa ikɛi kpɛɛluŋ mbo hiau maa paandu. Mi pɛɛku le mi chɔɔlu tiindaŋndo dɔwɔɔ o Chɛhowa niŋ kanifuule, ya pilɛ kpe wa loŋ ni. Nduyɛ kposoŋ bɛɛ yaa nɔla mi siŋga nyɛ wa yɔŋnuŋndo wo le.”

Ŋ siiŋguu Chɛhowa pou kpoowa naa, te ŋ dɔu pɛ tiindaŋ naa kpou o ndu niŋ (Tofa pɛl 7)


8. (a) Le yɛɛ naŋ dimi yɛ maa, Chɛhowa siŋgaŋ te? (b) Tɔnɔ yɛɛ naŋ sɔla yɛ, le mɛɛ Chɛhowa cho pou kpoowa naa yɛ? (Sam 62:​6, 7)

8 Chɛhowa siŋgaŋ te. Pou kpoowaa siŋgaŋ kposoŋ te, lende koni Chɛhowa cho ni. O siŋgaŋ te, nduyɛ o hiiluŋ te. O faŋaŋ okoŋ kɔɔli, kaala ndɔlaŋ vɛlɛ a tuula ndɔlaŋ la siŋgaŋ kposoŋ te. (Mal. 3:6) Mɛɛ Adam nda Ifi tosal ndu nila kalulaŋ o kpeloo Idɛŋ niŋ, tuu ndɔɔ siŋgaŋ te. A mɛɛ kiilanɔɔ Pɔɔl poonyiaa yɛ, kposoŋ bɛɛ Chɛhowa hui ndu pila le. (2 Timo. 2:13) Hei sim ni maa, mɛɛ mɛɛ sɔɔŋ yɔŋnuŋ, ɔɔ mɛɛ mɛɛ waŋnda tosa sɔɔŋ, Chɛhowa siŋga kaala ndɔlaŋ, tuula ndɔlaŋ, ɔɔ sawala ndɔlaŋ te. Lelaŋ, ŋ sina maa Chɛhowa cho naa mala a teleŋnda kala kalalaŋ, nduyɛ maa o cho diomnda ndɔla mɛyaalaŋ peelu o chilaŋ niŋ.—Nuawɔ Sam 62:​6, 7.

9. Yɛɛ ŋ pɛɛku o suɛi yɔŋnaŋii Tatiyana ve niŋ?

9 Ŋ siiŋguu Chɛhowa pou kpoowa naa, te ŋ handu pɛ kɔllo o wana suu o cho wo choo, nduyɛ miŋ kɛsiŋ tuula ndɔlaŋ o kɔl kpiŋ. Hei tosaa mala naa miŋ kɛsi kɔllo, nduyɛ miŋ hiou lachi a lo lechoo wo chɔmndo o ndu lo, te tɔɔndaŋndaŋ la komal naa pɛ. (Sam 16:8) Mi hei yɔŋnuŋ ndepilɛnɔ pilɛ diolaŋ Tatiyana. Ndepilɛnɔɔ hoo wa o biyɔɔ niŋ, o chiɛi ndɔɔ niŋ le laalaŋ ndɔɔ. Mbo dimi aa: “O tasela ndɔɔ, mi yiyaŋ maa ya pilɛ kpe cho ni, i ve bɛɛŋ bɛɛŋ ya choo le, nduyɛ teleŋnda bɔɔbɔɔ mi yaa tambu kɔl tau.” Kɛ, mɛɛ o che mɛɛ nyɛpalaa komal ndu wo chiɛɛliaŋ a Chɛhowa vɛlɛ a tuu ndɔɔ yɛ, mi keŋ mala ndu mbo kandu yiyaŋndo a Chɛhowa okɔɔ, vɛlɛ a tuula ndɔlaŋ le waŋnda chieeya. Okoŋ mbo cha mɛɛ i cho suɛi sɔvɛ le mbo biunuŋ nyɛpalaa koŋ yɛ. Mbo chɔɔlu dimi aa: “Mɛɛ ya bii bila sabu hei wa ya yɔŋnuŋndo wo, mi loonuŋ maa le Chɛhowa nyɛpalaa koŋ komal la ni. Nduyɛ hei mala ya niŋ le mi faŋa kɔllo o ya pila choo.”

10. Vɛɛ naŋ siiŋguu yɛ Chɛhowa pou kpoowa naa suŋ suŋ?

10 O chilaŋ niŋ, tɔɔndaŋndaŋ la cho naa komal la naŋ nɔ miŋ dɔu tiindaŋndo o Chɛhowa niŋ mbo hiou maa paandu laŋ. Lelaŋ, suŋ suŋ naŋ nɔ ni miŋ kindi tiindaŋ naa poŋ maa, o cho naa nyɛm naŋ hauba woŋ kpou ke, te ŋ hiou pɛ lachi a loo o laalaŋ naa choo. Vɛɛ naŋ tosa yɛ keŋ? Wa diomndaŋ veeloo a bundɔŋ cho o Baabuiyo niŋndoŋ okɔɔ, nduyɛ ma tofa sɔɔŋ yɔŋnaŋ Seiyaa Chɛhowaa o palɛi nɛi niŋ. Kindiŋ ma che mɛɛ Chɛhowa mala niŋ buɛiyaa nduaa yɛ, nduyɛ ma yiyaŋ yiŋgoloŋ a nyɛ ŋ pɛɛku wo okɔɔ. Hei tosaa cho num mala ma siiŋguu Chɛhowa pou kpoowa numndo.

TOL SULIŊNDA TOSA MI CHƐHOWA WA POU KPOOWAA LAŊ KƆƆLI

11. Le yɛɛ naŋ nɔ yɛ miŋ tol suliŋnda tosa mi Chɛhowa wa pou kpoowaa laŋ kɔɔli? (Tofa vɛlɛ kɔfoo hoo “ Kpeleŋ Puaapiliaa Feleŋguaa Nɔ ma Kɛsi Wo.”)

11 O buŋgɛi hei niŋ, ŋ che niŋ mɛɛ Chɛhowa cho maa pou kpoowaa yɛ. Lelaŋ, ŋ tofaŋndɔ mɛɛ naŋ tual suliŋnda tosa mbo wa pou kpoowaa laŋ kɔɔli yɛ. Te ŋ kindiŋ pɛ o nɛi o nɛi niŋ le suliŋnda Chɛhowalaŋ nɔɔ, keŋ cho naa mala miŋ luei puaapiliaa a ndepiliaa naa yoomuaŋ. Le tamaseliiyo, mi Chiisu veelu Saimɔŋ aa Sifaasi (koŋ cho ni, “Pitɛ”). Nduyɛ diolaŋ ndaŋ la sim le “Pou Tɛndoo.” (Chɔŋ 1:42) Mi diola Chiisu ke laŋ Pitɛ laŋ la chɔm maa, o cho puaapiliaa a ndepiliaa o kundaa niŋ kɔltaŋ dɛɛniaa, nduyɛ mbo kindi tiindaŋ ndaa poŋ. Baabuiyo tɛɛsiaa a bɛnduaa kundaa okɔɔ maa, a cho ko mɛɛ pou bɛndu nɔ wunduaŋ lebɛŋgu wo wa nuaa yɛ. Hei chɔm mɛɛ nda nɔ ma manda wanaa cho o kundaa niŋnda yɛ. (Aisaya 32:2) I cho tonya maa, mi kundaa sɔla tɔnɔ tau te puaapiliaa a ndepiliaa kpou tol pɛ suliŋnda tosa mi Chɛhowa wa pou kpoowaa laŋ kɔɔli.—Ɛfi. 5:1.

12. Chɔmndɔ nɛilaŋ latiŋ, la naŋ wa fondaŋ viaŋnaŋndo le acheleŋnda wo?

12 Wa fondaŋ viaŋnaŋndo le puaapiliaa a ndepiliaa numnda. Teleŋndaŋ lepum, mi puaapiliaa a ndepiliaa nyaanuŋ o naa lo te kpundɔɔ komal nda pɛ, te wooluŋ wooluŋ lemasaa ɔɔ te chɔuwo wa pɛ o nda lo. Nduyɛ mɛɛ palɛi mɛɛlɛi hei chɔɔlu le wɔu fau, lende koni naŋ sɔla fondaa ni, le maaliaŋndo vellaa velle. (2 Timo. 3:1) Ŋ nɔ miŋ dɛɛniaa puaapiliaa a ndepiliaa naa kɔltaŋ, miŋ chɔm nda vɛlɛ kaalaa. Nɛiyo opilɛ o naŋ tosa heiyo, cho nda a chaa hunɔɔ wo dimullo o toŋgo leMasaa, a tosaa mi wana o wana o kundaa niŋ wa fɛɛsɛŋ ni. O chieeŋ dɛnɛ wɔɔŋndo hoo niŋ, mi waŋnda biinaŋ ŋuasu ŋuasu, mi hei tosa mi puaapiliaa a ndepiliaa naa wa o nyɛ kindilaa bɛŋgu, nduyɛ ma sinaŋ pɛŋ maa wana o wana kaala nda le. Lelaŋ, te ŋ che nda pɛ o bɔŋaŋndaŋ ŋ nɔ miŋ kindiŋ o nɛi o nɛi niŋ le nda kɔltaŋ dɛɛniaa, nduyɛ miŋ chɔm nda maa ŋ kaala nda.

13. Vɛɛ bɛnduaa kundaa wa yɛ fondaŋ viaŋnaŋndo le acheleŋnda? (Tofa vɛlɛ fotueiyo.)

13 Bɛnduaa kundaa wa fondaŋ viaŋnaŋndo le puaapiliaa a ndepiliaa ndaa, te a wa pɛ nda kɔl dɛɛniaa kioo a teleŋnda kala kalalaŋ. Nduyɛ te naa kala kalaa komal pɛ puaapilɛnɔɔ ɔɔ ndepilɛnɔɔ, bɛnduaa nɔ ma tosa nyɛ chɔ chɔ le ndu malaa. A nɔ vɛlɛ ma ke ndu kɔl dɛɛniaa tɔlnuŋ o Baabuiyo choo wo. Kɛ le mi puaapiliaa a ndepiliaa nyuna bɛnduaa kundaa le nda malaa, mɛɛ ma sina fɛŋ maa a cho fɛɛsɛŋ a nda, ma yaŋ nda nilaŋ, nduyɛ ma kindiŋ le nda biyɔɔ bila. Mi hei tosa mi acheleŋ sinaŋ maa bɛnduaa kundaa kaala nda. Nduyɛ mi i wa tɛtɛlɛ le ma dɔu sila Baabui bɛnduaa kundaa ke nda wo o wali niŋ.—1 Tɛsa. 2:​7, 8, 11.

Te sɔɔŋ kindilaŋ komal pɛ puaapiliaa a ndepiliaa, bɛnduaa kundaa nɔ ma wa fondaŋ viaŋnaŋndo le nda (Tofa pɛl 13) a


14. Vɛɛ naŋ chɔm yɛ maa ŋ cho wana wana nɔla ma tiindaŋ?

14 Wa wana wana nɔla ma tiindaŋ. Ŋ nɔ miŋ tosa mi acheleŋnda nɔ tiindaŋndo o naa niŋ maa ŋ cho nda mala, taama taama o teleŋnda kala kalaŋ niŋ. (Pulɔ. 17:17) Yɛɛ naŋ nɔ yɛ miŋ tosa, le mi acheleŋnda dɔu tiindaŋ waa nuaa o naa niŋ? Ŋ nɔ miŋ kindiŋ lepaa o lepaa le suliŋnda Chɛhowalaŋ dɔwɔɔ o wali niŋ, mɛɛ loo o lediom, a sɔɔŋ tosaa a teleŋndo cho nuaa yɛ. (Maa. 5:37) Ŋ nɔ vɛlɛ miŋ wa puaapiliaa a ndepiliaa naa mala nda yeema wo kioo, te a wa pɛ o bahawɛiyo niŋ. Le handɔɔ lechoo, te a ke naa pɛ wali kɛ kɛ o kundaa niŋ, ŋ nɔ miŋ tol nɛila chɔmaala nda ke naa laŋ kɔɔli le ndu tosaa.

15. Vɛɛ kundaa sɔla yɛ tɔnɔɔ, te bɛnduaa kundaa wa pɛ wanaa wana nɔla ma tiindaŋ?

15 Mi kundaa sɔla tɔnɔ tau, te bɛnduaa kundaa wa pɛ wanaa wana nɔla ma tiindaŋ. O nɛi kuɛɛ choo? Te puaapiliaa a ndepiliaa sina pɛ maa, a tiuba ma veelu bɛnduaa kundaa teleŋ o teleŋ nda wa pɛ o bahawɛiyo niŋ, mi keŋ mala nda a buulaŋ tau le. Te bɛnduaa kundaa wa nda pɛ malaa teleŋ o teleŋ, mi kɛŋ tosa vɛlɛ ma sinaŋ maa a kaala nda. Nduyɛ te bɛnduaa kundaa tɔl pɛ silala nda yɔŋgu laŋ o Baabuiyo, a o yaula buɛi cho sakpo wo choo, mi keŋ tosa mi chaaŋaa ndaa laalaŋnda dɔu tiindaŋndo o nda niŋ. Mi puaapiliaa a ndepiliaa chɔɔlu tiindaŋndo nɔ o bɛnduaa kundaa niŋ, te a dimul acheleŋnda a bahawɛila ndalaŋ okɔɔ le, nduyɛ ma loo o lediom.

16. Tɔnɔ yɛɛ acheleŋnda a naapila sɔla yɛ, te ŋ siŋgaŋ te?

16 Siŋgaŋ te. Mi kaala naalaŋ la piiliaŋ acheleŋnda tau, te ŋ hiou pɛ lachi a nyɛ cho o kɛndɔɔ wo tooloo, nduyɛ mi kɛɛsiaala naalaŋ la tɔlnuŋ o sawala mandaala Baabuiyo choo. Te ŋ wa pɛ diom Mɛlɛkaa pɛɛkoo, miŋ kindi tiindaŋ naa o Chɛhowa niŋ poŋ, mi keŋ mala naa miŋ chɔm lo lechoo wo o ndu lo, nduyɛ miŋ diikuŋ sawala ndɔlaŋ. Mi hei mala naa vɛlɛ le pɛɛkula lachoowa laŋ, vɛlɛ a yiyaŋnda chɛlaŋ kposoŋ a yiyaŋnda Chɛhowa laŋ te laŋ sinaa, okoŋ miŋ fafaŋ ndaŋ. (Ɛfi. 4:14; Chemi. 1:​6-8) Mi laalaŋ naŋ nɔ o Chɛhowa a o diomnda ndɔla mɛyaalaŋ niŋndo, tosa miŋ kɛsi kɔllo, o yɔŋ bɛɛ miŋ tuei yooŋgula wɔɔŋndaŋ. (Sam 112:​7, 8) Mi hei mala naa vɛlɛ miŋ toolu wanaa tɔɔndaŋndaŋ la cho komallo wa.—1 Tɛsa. 3:​2, 3.

17. Yɛɛ mala yɛ bɛnduaa kundaa, le ma mala puaapiliaa a ndepiliaa ndaa ma kɛsi kɔltaŋ?

17 Bɛnduaa kundaa nɔ ma wa wanaa tiu kɔlta ndalaŋ ba, ma wa wanaa taasi, ma wa wanaa tosa sɔɔŋ kpɛ kpɛ wa, nduyɛ ma chɔm sinapɛŋgoo. Mi puaa haa mala acheleŋnda o kundaa niŋ le ma kɛsi kɔllo, okoŋ ma nɔ laalaŋ kala kalaa o Chɛhowa niŋ. A nɔ ma luei puaapiliaa a ndepiliaa ndaa yoomuaŋ, le “ma sim yi o tonyaa choo.” (Tai. 1:9; 1 Timo. 3:​1-3) Te bɛnduaa kundaa wa pɛ tamasi kɛndɔɔ kɛsioo, nduyɛ ma wa puaapiliaa a ndepiliaa ndaa kɔltaŋ dɛɛniaa, mi keŋ mala wanaa dimiaa yooŋgu kɛndiaa le ma wa kɔlaŋ o bɔŋaŋndaŋ, o wali pollo niŋ, nduyɛ ma wa pɛɛkɔŋ ipilayaa tosaa. Te sɔɔŋ kindilaŋ komal puaapiliaa a ndepiliaa pɛ, bɛnduaa kundaa nɔ ma dɛɛniaa nda kɔltaŋ, nduyɛ ma mala nda ma handu kɔllo o Chɛhowa, a o mɛila ndɔlaŋ choo.

18. Le yɛɛ naŋ nɔ yɛ yeemɛi le Chɛhowa saŋgalaa, a le ndu sɔɔŋguuwo ikɛi kpɛɛluŋ? (Tofa vɛlɛ kɔfoo hoo “ Nɛi Mala Num Ma Sɔɔŋguu Chɛhowa Ikɛi Kpɛɛluŋ Ndo.”)

18 Mɛɛ naŋ chii nuaa yaasiaa a suliŋnda Chɛhowalaŋ okɔɔ yɛ, ŋ tiuba miŋ dimi diomnda masaa Deeve ndoo dimi laŋ, mbo dimi aa: “Saŋgalaa cho le Mɛlɛka Yaawɛɛ, pou kpoowa manda ya wo.” (Sam 144:1) Teleŋ o teleŋ ŋ tiuba miŋ tiindaŋ Chɛhowa. O yoomu naa niŋ kpou, o yɔŋ bɛɛ a teleŋ naŋ wa a yuwɛiyo, ŋ nɔla miŋ dimi a tiindaŋndo maa, Chɛhowa cho “pou kpoowa naa ni.” Nduyɛ teleŋ o teleŋ, o cho naa mala le miŋ hiou lachi a ndu sɔɔŋguuwo ikɛi kpɛɛluŋ.—Sam 92:​14, 15.

CHONDII 150 Nuuviaa Mɛlɛka le Pioŋɔɔ Sɔlaa

a TƐƐSIAA LE FOTUEILA: Ndepilɛnɔɔ cho fɛɛsɛŋ le suɛi o bɛnduaa kundaa a ŋiɔɔŋ ndo, o toŋgo leMasaa.