1. Mana kaka olernwa e Zaburi 18:46, Daudi nopimo Jehova gi ang’o?

 WADAK e piny ma nitie gik mang’eny ma nyalo chocho ngimawa kata loke chuth. Gima ber en ni Jehova Nyasachwa nyalo konyowa! E sula motelo, ne wapuonjore ni Jehova en Nyasaye mangima kendo oikore konyowa seche duto. Sama waneno kaka okonyowa, mano miyo wabedo gadier ni “Jehova en Nyasaye mangima!” (Som Zaburi 18:46.) Kata kamano, bang’ ka Daudi nosewacho wechego, noluongo Nyasaye ni “Lwandana.” Ang’o momiyo nopimo Jehova Nyasaye mangima mana gi lwanda?

2. Ang’o momiyo onego wanon gimomiyo Daudi noluongo Jehova ni “Lwandana”?

² E sulani, wabiro puonjore gimomiyo iluongo Jehova ni lwanda kod gima mano puonjowa. Wabiro puonjore bende kaka wanyalo miyo Jehova obed Lwandawa. Kae to mogik, wabiro nono kaka wanyalo nyiso kido mag Jehova mipimo gi lwanda.

ANG’O MOMIYO ILUONGO JEHOVA NI LWANDA?

3. Ang’o momiyo iluongo Jehova nyading’eny e Muma ni “lwanda”? (Ne picha bende.)

³ Muma luongo Jehova ni “Lwanda” mondo okonywa ng’eyo kido mabeyo ma en-go. Wachni itiyogo ahinya-ahinya kuonde ma joma iwuoyo kuomgi e Muma ne pakoe Jehova ka ginyiso ni en Nyasaye ma ok nyal pim gi ng’ato ang’ata, kendo ma nigi kido mabeyo. Nokwong luong Jehova ni “Lwanda” e Rapar mar Chik 32:4. Kinde moro ka ne Hana lemo, nowacho ni “onge lwanda machal gi Nyasachwa.” (1 Sa. 2:2) Habakuk noluongo Jehova ni “Lwandana.” (Hab. 1:12) Jandik Zaburi 73 noluongo Jehova ni ‘lwanda ma miyo chunye teko.’ (Zab. 73:26) Jehova owuon bende nowacho ni en lwanda. (Isa. 44:8) Wanon ane kido moko adek ma Jehova nigo mipimo gi lwanda kod kaka wanyalo  miyo Jehova obed “Lwandawa.”—Rapar 32:31.

4. Ere kaka Jehova en kar bwokwa? (Zaburi 94:22)

⁴ Jehova en kar bwokwa. Mana kaka ng’ato nyalo pondo e lwanda sama yamo mager futo, e kaka wanyalo pondo ir Jehova sama waromo gi gik ma nyalo hinyo ngimawa. (Som Zaburi 94:22.) Jehova ritowaga maber kendo ogeng’onwa gik ma nyalo miyo walal ngimawa chuth. Osingonwa weche mamoko bende. Osingo ni obiro golonwa gimoro amora ma nyalo mayowa kuwe kendo ma nyalo miyowa luoro.—Eze. 34:25, 26.

5. Ere kaka Jehova nyalo bedo kar bwokwa?

⁵ Yo achiel ma wamiyogo Jehova bedo kar bwokwa en wuoyo kode e lamo. Sama walemo, Jehova miyowa ‘kuwe mare’ ma rito chunywa kod pachwa. (Fil. 4:6, 7) Wane ane ranyisi mar owadwa moro miluongo Artem, ma notue e jela nikech yiene. Ng’at ma ne dayoga dhoge ne ger kendo ne sande ahinya. Artem nowacho kama: “Naparoraga ahinya sa asaya ma ne an e nyim ng’at ma ne dayo dhogano. . . . Nalamoga Jehova kinde duto. Nakwayega mondo omiya chuny mokuwe kod rieko. Yore ma ng’at ma ne dayo dhogano notiyogo mondo osanda ne ok omiyo aweyo tiyo ne Jehova. . . . Jehova nokonya kendo ne chal mana ka gima nachung’ e tok lwanda moro.”

6. Ang’o momiyo wanyalo geno Jehova kinde duto? (Isaya 26:3, 4)

⁶ Jehova en Nyasaye minyalo gen. Mana kaka lwanda mochung’ kar tiende, Jehova oikore konyowa kinde duto. Wanyalo geno kuome nikech en “Lwanda mosiko nyaka chieng’.” (Som Isaya 26:3, 4.) Nikech en Nyasaye mosiko, kinde duto obiro chopo singoge, winjo lamowa, kendo miyowa kony sama mano dwarore. Bende, wanyalo geno Jehova nikech en Nyasaye ma makore gi jotichne. (2 Sa. 22:26) Wiye ok bi wil ngang’ gi gik ma wasetimone kendo obiro guedhowa.—Hib. 6:10; 11:6.

7. Gin gueth mage ma wabiro yudo ka wageno kuom Jehova? (Ne picha bende.)

⁷ Wamiyo Jehova bedo Lwandawa ka wagene gi chunywa duto. Wan gadier ni ka wadhi nyime luwo chikege kata e kinde ma weche tek, obiro guedhowa. (Isa. 48:17, 18) Kaka wamedo neno yo ma okonyowago, e kaka wabiro medo gene. Mano biro konyowa nyagore gi chandruoge ma Nyasaye e ma nyalo konyowa loyo. Sama waromo gi tembe kaka mago, gikonyowa fwenyo kaka Jehova en Nyasaye minyalo gen. Owadwa Vladimir wacho kama: “Kinde ma ne an e jela, e kinde ma ne anie gi winjruok motegno gi Nyasaye. Napuonjora geno Jehova nikech kinde duto ne an-ga mana kenda kendo onge gima nanyalo timo mondo alok weche.”

8. (a) Ang’o momiyo wanyalo wacho ni Jehova en Nyasaye ma ok yiengni? (b) Gin gueth mage ma wayudo nikech wayie mondo Jehova obed Lwandawa? (Zaburi 62:6, 7)

⁸ Jehova en Nyasaye ma ok yiengni. Mana  kaka lwanda maduong’, Jehova ok yiengniga ngang’. Ok olokga kite kendo omakore gi dwache. (Mal. 3:6) Ka ne Adam gi Hawa ong’anyo e puodho mar Eden, Jehova ne ok oloko pache. Mana kaka jaote Paulo nondiko, Jehova “ok [nyal] kwedore owuon.” (2 Tim. 2:13) Mano nyiso ni bed ni ang’o ma timre kata ji wach ang’o, Jehova ok bi loko kite, to obiro makore gi dwache kod chikene. Nikech Jehova Nyasachwa en Nyasaye ma ok yiengni, wan gadier ni obiro resowa kendo konyowa nyagore gi chandruoge ma waromogo.—Som Zaburi 62:6, 7.

9. Ang’o ma wanyalo puonjore kuom ranyisi mar Tatyana?

⁹ Wanyalo miyo Jehova obed lwandawa ka waketo pachwa kuom kido ma en-go kod dwache. Timo kamano nyalo konyowa siko ka wachung’ motegno kendo ka wakuwe mos e kinde mag chandruok. (Zab. 16:8) Mano e gima notimore ne Tatyana, ma sirkal ne ok oyiene wuok e ode nikech yiene. Tatyana wacho kama: “Ne an-ga mana kenda seche duto. Mokwongo okwongo, weche ne ok yot ahinya. Chunya ne janyosore.” Kata kamano, ka noneno kaka tem ma ne en-gono otudore gi dwach Jehova, mano nokonye nyagore maber kendo yudo teko. Owacho kama: “Ng’eyo gimomiyo gigo ne timore, noparona ni wechego ne yuda nikech namakora gi Jehova. Mano osekonya mondo kik aket pacha kuoma awuon.”

10. Ang’o ma biro konyowa neno Jehova kaka Lwandawa e kindegi?

¹⁰ Machiegnini, wabiro romo gi chandruoge ma biro dwaro ni wagen Jehova e okang’ ma pok wagenegago nyaka nene. Magi e kinde ma dwarore ni watege yiewa mondo wabed gadier ni obiro konyowa nano e bwo tembe ma wanyalo romogo e kinde mabiro. Ere kaka wanyalo timo mano? Wanyalo nono e wi jotich Jehova ma Muma wuoyo kuomgi kod jotich Jehova ma kindewagi. Tem nono kaka Jehova nonyiso kido mipimo gi lwanda kinde ma nokonyo jotichnego. Par matut kuom gik ma notimore ne jotich Nyasayego. Timo kamano biro konyi neno Jehova kaka Lwandani.

BED GI KIDO KAKA MAG JEHOVA

11. Ang’o momiyo onego wabed gi kido ma Jehova nigo mipimo gi lwanda? (Ne sanduk ma wiye wacho ni “ Chenro ma Rowere Nyalo Bedogo.”)

¹¹ Waseneno kaka Jehova osenyiso ni en Lwanda. Wane ane kaka wanyalo bedo gi kido machal gi mek Jehova mipimo gi lwanda. Kaka wamedo luwo ranyisi mare, e kaka wabiro medo bedo gi nyalo mar tego kanyakla. Kuom ranyisi, Yesu noluongo Simon ni Kefa (ma kolok to en “Petro”), tiende ni “Lwanda.” (Joh. 1:42) Mano nyiso ni nodhi hoyo kanyakla kendo miyo gichung’ motegno. Muma lero ni jodong-kanyakla gin kaka “tipo mar lwanda maduong’.” Wechego nyiso kaka gichiwo rit  ne kanyakla. (Isa. 32:2) En adier ni kanyakla yudo ber sama ji duto temo matek mondo gibed gi kido mag Jehova.—Efe. 5:1.

12. Ler ane yore ma wanyalo bedogo kar bwok ne jomamoko.

¹² Bed kar bwok ne Jokristo weteni. Seche moko wabedoga kar bwok ne owetewa gi nyiminewa sama masiche ma timore apoya kata lweny oyudogi. Kaka ‘ndalo mag gikogi’ medo bedo maricho, e kaka biro dwarore ni wamed konyo owetewa e kinde mag chandruok. (2 Tim. 3:1) Bende, wanyalo konyogi kuom miyo giwinj ka chunygi kod pachgi okuwe. Achiel kuom yore ma wanyalo timogo kamano en rwakogi maber sama gibiro e Od Romo, kendo mano miyo joma nie kanyakla winjo ni oritgi maber. Wadak e piny mopong’ gi gero kendo ma ji ok oherore, to mano miyo ngima bedo matek ne owetewa gi nyiminewa. Omiyo, sama gibiro e chokruok, onego watim duto ma wanyalo mondo wami giwinj ni ohergi, oduog chunygi, kendo oritgi maber.

13. Ere kaka jodong-kanyakla nyalo bedo kar bwok ne jomamoko? (Ne picha bende.)

¹³ Jodong-kanyakla nyalo bedo kar bwok ne Jokristo wetegi ma romo gi chandruoge mopogore opogore mag ngima. Sama masiche ma timore apoya oyudowa kata weche mag thieth oyudowa apoya, jodongo kawoga okang’ mokwongo mar chano kaka inyalo konyowa. Bende, gitemoga matek mondo giteg winjruokwa gi Nyasaye. Owete gi nyimine biro bedo thuolo dhi ir jaduong’-kanyakla mong’ere kaka ng’ama muol, mohero ji, kendo moikore chiko ite ne jomamoko. Kido kaka mago miyo owete gi nyimine winjo ni oritgi maber, kendo bedonegi mayot tiyo gi paro ma wuok e ndiko ma jodongo nyalo miyogi.—1 The. 2:7, 8, 11.

14. Ere kaka wanyalo nyiso ni wan joma igeno?

 ¹⁴ Bed ng’at minyalo gen. Dwaher ni Jokristo wetewa obed gadier ni wanyalo konyogi sama giromo gi tem moro. (Nge. 17:17) Ere kaka wanyalo bedo joma inyalo gen? Wanyalo timo kamano kuom temo matek mondo wabed gi kido mag Jehova, kuom ranyisi, bedo joma rito singogi kendo ma rito sa. (Mat. 5:37) Bende, wanyalo konyo jomamoko e yore mopogore opogore sama gin gi chandruok moro. E wi mago, dwarore bende ni watim migepe momiwa ka waluwo kaka itayowa.

15. Gin gueth mage ma kanyakla yudo ka jodongo gin joma inyalo gen?

¹⁵ Jodongo minyalo gen gin gueth ne kanyakla. E yo mane? Jolendo nyaloga neno ni ok ojwang’gi ka ginyalo tudore gi jodongo samoro amora ma gidwarogie, kuom ranyisi, ka gidwaro tudore gi jarit grup mar tij lendo. Bende, jolendo biro neno ni oritgi maber ka jodong-kanyakla oikore konyogi sa asaya. Ka jodong-kanyakla okonyo owete gi nyimine ka gitiyo gi Muma kod bugewa ma lero Muma kar tiyo gi pachgi giwegi, mano bende biro miyo gimed  genogi. E wi mano, owete gi nyimine biro geno jodongo mong’eyo rito wechegi ma ling’ ling’ kendo ma timo kaka giwacho.

16. Ere kaka bedo joma ok yiengni konyowa kendo konyo jomamoko?

¹⁶ Kik iyiengni. Wanyalo bedo ranyisi maber ne jomamoko ka wachung’ motegno e adiera kendo ka watimo yiero mabeyo ka luwore gi puonj mag Muma. Kaka wamedo bedo motegno e yie kendo bedo gi ng’eyo malong’o, e kaka wabiro medo gurore motegno e adiera. Ok wabi bagni sama wadwaro timo yiero, kendo ok bi wuondwa gi paro ma kwedo puonj mag Nyasaye. (Efe. 4:14; Jak. 1:6-8) Yie motegno ma wan-go kuom Jehova kod singo mage miyo wabedo gi paro mowinjore sama wawinjo weche ma kelo kuyo. (Zab. 112:7, 8) Bende, mano biro konyowa chiwo kony ne jomamoko ma kalo e tembe.—1 The. 3:2, 3.

17. Ere kaka jodongo nyalo konyo jomamoko mondo gibed gi chuny mokuwe?

¹⁷ Jodong-kanyakla onego obed joma timbegi beyo, ma pachgi long’o, mochanore, kendo matur. Jodongo ma kamago nyalo konyo Jokristo wetegi mondo gibed gi chuny mokuwe kendo tego kanyakla ka “[gimakore] motegno gi wach migeno.” (Tit. 1:9; 1 Tim. 3:1-3) Ranyisi maber ma giketo kod limbe mag kwath ma gitimo ne jolendo, nyalo konyo Jokristo wetegi mondo gibi e kanyakla, gidhi e tij lend, kendo timo puonjruok ma margi giwegi ma ok gibare. Sama owete gi nyimine nigi parruok, jodongo nyalo jiwogi kendo konyogi mondo giket pachgi kuom Jehova kod dwache.

18. Ang’o momiyo onego wapak Jehova kendo siko ka wan machiegni kode? (Ne bende sanduk ma wiye wacho ni “ Yo Minyalo Sudogo Machiegni gi Jehova.”)

¹⁸ Bang’ nono kido mabeyo mag Jehova, wanyalo wacho kaka Ruoth Daudi nowacho niya: “Pakuru Jehova Nyasacha, kendo Lwandana.” (Zab. 144:1) Wanyalo geno kuom Jehova kinde duto. E ngimawa duto, bed ni watindo kata waseti, wanyalo wacho kama e wi Jehova: “En e Lwandana,” ka wan gadier ni kinde duto obiro konyowa siko ka wamakore kode.—Zab. 92:14, 15.