1. Salmos 18:46 nisqanman hinaqa, ¿imawantaq Davidqa Jehova Diosta tupachirqa?

 MANA allin tiempopi kawsasqanchikraykum qunqayllamanta imapas pasaruwaptinchik vidanchik cambiarunman. Ichaqa mañakuptinchik Jehova Dios yanapaykuwananchikmanta yachasqanchikraykum hawka tarikunchik. Pasaq yachachikuypim yacharqanchik Diosqa kawsaq Dios kasqanrayku tukuy tiempo yanapawasqanchikmanta. Sapa kuti yanapawasqanchikraykum mana iskayrayanchikchu Diosqa Davidpa nisqanman hina ‘kawsasqanmanta’ (leey Salmos 18:46). Ichaqa chay textollapim Davidqa Diosta tupachirqa ‘hatun rumiwan’. Chaywanpas, ¿imanasqataq Davidqa Diosta tupachirqa mana kawsaq hatun rumiwan?

2. ¿Imakunamantam yachasun?

² Kay yachachikuypim yachasun Jehova Diosta bibliapi hatun rumiwan imanasqa tupachisqanmanta hinaspa imata yachachiwasqanchikmanta. Yachasuntaqmi pakaykuwaqninchik hatun rumi hina Diosninchikpi astawan hapipakunapaq imakunata ruwanamantapas chaynataq imaynata qatipakunamantapas.

¿IMANASQAM NICHWAN DIOSNINCHIKQA HATUN RUMI HINA KASQANTA?

3. ¿Imanasqam bibliaqa Jehova Diosta tupachin hatun rumiwan? (Qaway qaranpi dibujota).

³ Bibliam nin Jehova Diosninchik hatun rumi hina kasqanta chaynapi imayna kasqanmanta astawanraq entiendenanchikpaq. Ñawpaq tiempopi Diosta serviqkunam Jehova Diosta hatunchaspanku achka kutipi nirqaku Jehova Diosqa hatun rumi hina kasqanta. Deuteronomio 32:4 nisqanpim chayllaraq Jehova Diosta hatun rumiwan tupachin. Anapas Diosta mañakuspanmi nirqa Diosninchikqa ‘qaqa hina’ utaq hatun rumi hina kasqanta (1 Sam. 2:2). Habacucpas Diosta mañakuspanmi nirqa “waqaychaqnilláy” nispan. Hebreo rimaypiqa nichkarqa: “Hatun rumi hina Diosnilláy”, nispam (Hab. 1:12). Kikin Jehova Diospas nirqam ‘hatun  rumi hina waqaychakuq’ kasqanta (Is. 44:8). Qatiqninpim yachasun hatun rumi hina Diosninchik kasqanta imanasqa nisqanchikmanta. Yachasuntaqmi ‘hatun rumi’ hina Diosninchikpi astawan hapipakunapaq imakunata ruwanamantapas (Deut. 32:31).

4. ¿Imanasqataq ninchik sasachakuy tiempopi Jehova Dios pakaykuwaqninchik kasqanta? (Rimarimuytaq Salmos 94:22 nisqanmantapas).

⁴ Sasachakuy tiempopi pakaykuwaqninchikmi. Llumpa-llumpay wayra para kaptinqa machaytam maskanchik llantukunanchikpaq. Chaynallataqmi llumpay sasachakuykunapi tarikuspapas Jehova Diosta waqaychaykuwananchikpaq maskananchik (leey Salmos 94:22). Payqa yanapawanchikmi hinalla amistadnin kanapaq, hinaspapas manam saqiwasunchu wiñaypaq ñakarinanchiktaqa. Niwanchiktaqmi tukuy ima ñakarichiwaqninchikkunata hamuq tiempopi chinkachinanmantapas (Ezeq. 34:​25, 26).

5. ¿Imatam ruwananchik sasachakuy tiempopi Dios pakaykuwananchikpaq?

⁵ Sasachakuy tiempopi Jehova Dios pakaykuwananchikpaqqa paytam mañakunanchik. Mañakuspaqa ‘Diospa hawkayaynintam’ chaskinchik, huk rimaypiqa sunqunchikpi hinaspa yuyayninchikpim hawka tarikunchik (Filip. 4:​6, 7). Rimarisun iñiqmasinchik Artionmanta, paytaqa Diosta servisqanraykum presocharurqaku hinaspam huk policia maqaspanraq, insultaspanraq tukuyta tapurqa. Paymi nirqa: “Tapupayawaptinqa llumpaytam manchakurqani, chaymi Jehova Diosta sapa kuti mañakurqani hawkayaykachiwananpaq hinaspa yachayta quykuwananpaq. Manchachiwaptinkupas hinallam ñuqaqa Diosman sunqu karqani. Ñuqapaqqa Diosqa hatun muralla hina harkawaqniymi karqa”, nispa.

6. ¿Imanasqam imaña kaptinpas Diospi hapipakunanchik? (Rimarimuytaq Isaias 26:​3, 4 nisqanmantapas).

⁶ Manam saqiwasunchu. Imaynam hatu-hatun rumipas utaq qaqapas mana haykaqpas kuyurinchu chaynam Diospas imaña kaptinpas yanapaykuwananchikpaq kachkan. Paypim hapipakunanchik ‘wiña-wiñaypaq hatun rumi hina’ kasqanrayku (leey Isaias 26:​3, 4). Wiñaypaq kawsakuq kasqanraykum tukuy ima prometewasqanchikta cumplinqa, mañakusqanchikta uyarinqa hinaspa ima necesitasqanchiktapas quwasun. Manataqmi payqa haykaqpas saqiwasunchu, chaymantaqa manamá iskayrayanchikchu (2 Sam. 22:26). Diosninchikqa manataqmi qunqanqachu paypaq tukuy ima ruwasqanchiktaqa hinaspam bendeciwasun (Heb. 6:10; 11:6).

7. ¿Imanasqataq allinninchikpaq Jehova Diospi hapipakuyqa? (Qawaytaq fototapas).

⁷ Hatun rumi hina Dios pakaykuwananchikpaqqa tukuy sunqunchikwanmi hapipakunanchik. Yachanchikmi sasachakuy tiempopipas payta kasukuyninchikqa allinninchikpaq kasqanta (Is. 48:​17, 18). Sapa kuti imaynata yanapawasqanchikmanta cuentata qukuspam astawan hapipakusun. Hatun sasachakuykuna chayamuptinqa manachá kikillanchikqa atipayta atisunchu. Kunanmanta Diospi hapipakuspam ichaqa atisun. Wakin sasachakuyninchikpiqa manachá pipas yanapayta atiwanchikchu. Ichaqa cuentatam qukunchik Diosqa yanapaykuwananchikpaq ñuqanchikwan kasqanta, payqa manam haykapipas saqiwanchikchu. Iñiqmasinchik Vladimirmi nin:  “Policiakunam aparuwaspa sapallayta wichqaruwarqaku, chay tiempopim astawanraq cuentata qukurqani Jehova Dios imayna yanapawasqanta. Ñuqaqa manamá ima ruwaytapas atirqanichu, chaymi Diospi astawan hapipakuyta yacharurqani”, nispa.

8. (1) ¿Imanasqataq ninchik Diosqa haykapipas hina kaqlla kasqanta? (2) ¿Imakunamantam mana iskayrayanchikchu Diosqa hatun rumi hina kasqanmanta yachasqanchikrayku? (Rimarimuytaq Salmos 62:​6, 7 nisqanmantapas).

⁸ Haykapipas hina kaqllam. Diosqa hatun rumi hinam utaq qaqa hinam mana kuyuriq hinaspa hina kaqlla. Imayna kasqanpas chaynataq ima ruway munasqanpas manam cambianchu (Mal. 3:6). Adanwan Eva contranpi hatariruptinkupas runakunapaq ima ruway munasqantaqa manam cambiarqachu. Chaymi Pablopas nirqa: “Payqa imayna kasqanman hinam imatapas ruwan”, nispa (2 Tim. 2:13). Chaywanmi entiendenchik Diosninchikqa imaña kaptinpas, hukkuna imataña ruwaptinkupas hina kaqlla kananmanta, ima ruway munasqanta hinaspa kamachikuyninkunata mana cambiananmanta. Tukuy chaykunamanta yachasqanchikraykum mana iskayrayanchikchu ima sasachakuypiña tarikuptinchikpas Diosqa yanapawananchikmanta. Manataqmi iskayrayanchikchu hamuq tiempopaq imapas prometewasqanchikta cumplinanmantapas (leey Salmos 62:​6, 7).

9. ¿Imatam yuyarinanchik Tatiana hina sasachakuypi tarikuspaqa?

⁹ Pakaykuwaqninchik hatun rumi hinata Jehova Diosninchikta qawanapaqqa hinaspa paypi astawan hapipakunapaqqa tukuy tiempom yuyarinanchik imayna kasqanta hinaspa allpa pachanchikpaq ima ruway munasqanta. Chaykunata yuyariyninchikmi yanapawasun hatun sasachakuypi tarikuspapas hawkalla kanapaq (Sal. 16:8). Chaynam tarikurqa Tatiana, paytaqa policiakunam testigo kasqanrayku wasinmanta lluqsinanta harkakurqaku. Paymi willakurqa: “Sapallaytam wasiypi wichqaruwarqaku. Qallariypiqa sasam karqa, achka kutipim hukmanyasqa tarikurqani”, nispa. Chaymantam ichaqa yuyaymanarqa Diospa imayna kasqanpi hinaspa runakunapaq ima ruway munasqanpi, chaywanmi cuentata qukururqa aguantasqanqa mana yanqapaq kasqanta. Chaymi hawkaña tarikuspan tantiakururqa Diosman sunqu kananpaq. Paymi nin: “Yuyarirurqanim Diosta kuyasqayrayku hinaspa munaynin ruwayta munasqayrayku presochasqa tarikusqayta, chayqa sasachakuyllaypi mana piensanaypaqmi yanapawarqa”, nispa.

10. ¿Imatam kunanmantapacha ruwananchik ñuqanchiktapas hatun rumi hina Dios pakaykuwananchikmanta mana iskayrayanapaq?

¹⁰ Manapas unaymantam llumpay sasachakuy tiempo chayamunqa, hinaptinmi Diospi astawanraq hapipakunanchik kanqa. Chaymi kunanmantapacha mana iskayrayananchikchu sasachakuy chayamuptin payman sunqu kanapaq Diosninchik yanapawananchikmanta. ¿Imatam chaypaq ruwananchik? Ñawpaq tiempopi chaynataq kunan tiempopi serviqninkunata Dios imayna yanapasqantam bibliapi hinaspa qillqanchikkunapi leenanchik. Hinaspam yuyaymananchik imaynata hatun rumi hina paykunata pakaykusqanmanta. Chayqa yanapawasunmi ñuqanchiktapas hatun  rumi hina pakaykuwananchikmanta mana iskayrayanapaq.

DIOSPA IMAYNA KASQANTAYÁ QATIPAKUSUN

11. ¿Imanasqam ancha allin Jehova Diospa imayna kasqanta qatipakuyninchikqa? (Qawaytaq “ ¿Imapaqmi musukuna kallpanchakunmanku?” niqtapas).

¹¹ Kaykamam yacharamunchik imanasqa bibliapi Diosta hatun rumiwan tupachisqanmanta. Kunanñataqmi rimasun imaynata qatipakunamanta. Diospa imayna kasqanta astawan qatipakuspaqa iñiqmasinchikkunatam allinta yanapasun. Jesusmi Simonta suticharqa Cefaswan. Cefasqa griego rimaypiqa Pedro ninanmi, chayqa “hatun rumipa parten” ninanmi (Juan 1:42). Chaywanmi Jesusqa nichkarqa Pedroqa iñiqkunata consuelananmanta hinaspa hawkalla tarikunankupaq yanapananmanta. Bibliapiqa niwanchiktaqmi punta apaqkunapas “hatun rumipa llantuynin hina” iñiqmasinkunata cuidasqanmanta (Is. 32:2). Ñuqanchikpas Diospa imayna kasqanta qatipakuspaqa iñiqmasinchikkunapaqmi llantuykuqnin hatun rumi hina kasun (Efes. 5:1).

12. ¿Imatam ruwananchik sasachakuypi tarikuq iñiqmasinchikkunata yanapanapaq?

¹² Sasachakuypi tarikuqkunatayá yanapasun. Terremoto, llumpay wayra-para, guerra utaq imapas kasqanrayku iñiqmasinchikkuna llaqtanchikman hamuptinkuqa wasinchikpim samaykachichwan. Kay “tukupay punchawkunapiqa” sasachakuykunaqa astawanmi yapakunqa, chaymi iñiqmasinchikkunawanqa sapa kuti yanapanakunanchik kanqa (2 Tim. 3:1). Paykunataqa yanapachwantaqmi kuyakuywan rimapayaykuspa chaynataq bibliapa sumaq willakuyninkunata yuyarichispa. Chaypaqqa huñunakuyman hamuq iñiqmasinchikkunatam kuyakuywan chaskiykunanchik, hinaptinqa lliw hamuqkunam kuyasqa hinaspa kusisqa tarikunqaku. Runakunaqa mana kuyakuqmi hinaspa mana allinllañam kanku. Chayraykum huñunakuyman hamuq iñiqmasinchikkuna kuyasqa, hawka hinaspa kallpanchasqa tarikunankuta munanchik.

13. ¿Imaynatam punta apaqkunaqa sasachakuypi tarikuq iñiqmasinchikkunapa sunqunta tiyaykachinmanku? (Qawaytaq fototapas).

 ¹³ Punta apaqkunapas sasachakuypi tarikuq iñiqmasinchikkunapa sunquntam tiyaykachinmanku, chaymi terremoto kaptin, llumpay wayra-para kaptin utaq ima accidentepas pasaruptinqa tukuyta ruwanku chaylla yanapaykunankupaq. Yanapankutaqmi Dios serviyninkupipas. Sichu pi punta apaqpas kuyakuq, entiendeq chaynataq imapas willasqanchikta atencionwan uyariq kaptinqa iñiqmasinchikkunam mana recelaspa imapipas yanapaykunanpaq chaylla asuykunqaku. Punta apaqkuna chayna kaptinkuqa iñiqmasinchikkunam kuyasqa sientekunqaku, bibliawan ima consejasqankutapas chayllam kasukunqaku (1 Tes. 2:​7, 8, 11).

14. ¿Imaynatam iñiqmasinchikkuna yachanqaku sasachakuypi tarikuptinku mana saqinanchikta?

¹⁴ Amayá iñiqmasinchikkunataqa saqisunchu. Munanchikmi iñiqmasinchikkuna sasachakuypi tarikuptinku mana saqinanchikta yachanankuta (Prov. 17:17). ¿Imaynatam yachanqaku mana saqinanchikta? Imapas nisqanchikta cumpliptinchikmi hinaspa maymanpas tiempollanpi chayaptinchikmi. Tukuy chaykunata ruwaspanchikqa Jehova Diospa imayna kasqantam qatipakuchkanchik (Mat. 5:37). Chaymantapas pipas sasachakuypi kasqanta yacharuspaqa yanapaykunanchikpaqmi ninanchik. Imapi yanapakunapaq niwaptinchikqa kamachiwasqanchikman hinataqmi ruwananchik.

15. ¿Imanasqam ancha allin punta apaqkunapa imayna kasqankuqa?

¹⁵ Punta apaqkuna chaylla yanapakuq kaptinkuqa llapallanchikmi kusikunchik. Gruponchikmanta encargakuq punta apaq imapipas chaylla yanapakuq kaptinqa mana recelaspam yanapaykuwananchikpaq imay horapas nisun. Punta apaqkuna llapallanchikta yanapaykuwananchikpaq listo kaptinkuqa kuyawasqanchikmantam mana iskayrayanchikchu.  Chaymantapas, bibliawan chaynataq qillqanchikkunawan sumaqta consejawaptinchikqa sunqumantam kasukusun, cuentatataqmi qukusun kikillankupi mana hapipakusqankutapas. Confiakusuntaqmi imapas willasqanchikta mana hukkunaman willaptinkuqa chaynataq imapas rimasqankuta cumpliptinkuqa.

16. ¿Imanasqataq mana kuyurichina hina kayqa ancha allin? ¿Imaynatam hukkunatapas yanapachwan?

¹⁶ Hatun rumi hina mana kuyuriqyá kasun. Chaypaqqa Jehova Diostam tukuy tiempo kasukunanchik hinaspapas palabranman hinam imapaqpas tantiakunanchik. Chayta qawaspankum hukkunapas qatipakuwasun. Diospi astawan hapipakunapaq biblianchikta sapa kuti estudiaspaqa mana kuyurichina hinam kasun, yachasqanchikmantam mana iskayrayasunchu, nitaqmi Dios serviyninchikpiqa chiri-chirichu kasun. Manataqmi runakunapa imapas yachachisqankutaqa chayllaqa creerusunchu (Efes. 4:14; Sant. 1:​6-8). Mana allin noticiakunata uyarispapas Diospa imapas prometewasqanchikta yuyarispaqa hawkallam kasun (Sal. 112:​7, 8). Chayna kaspaqa sasachakuypi tarikuqkunatapas yanapasunmi (1 Tes. 3:​2, 3).

17. ¿Imaynam punta apaqkuna kananku iñiqmasinku hawkalla hinaspa kallpanchasqa kanankupaq?

¹⁷ Punta apaqkunaqa kananku imapipas controlakuqmi, allin yuyaywan imapas ruwaqmi, mana hikutakuqmi chaynataq mana hawanpi ukunpi imapas ruwaqmi. ‘Diospa palabranman hapipakuspa yachachisqankuraykum’ iñiqkunaqa hawkalla hinaspa kallpanchasqa tarikunku (Tito 1:9; 1 Tim. 3:​1-3). Punta apaqkuna qatipakunapaq chaynataq iñiqkunata watukuspa kallpanchaspankuqa lliw iñiqkunatam yanapanku huñunakuyman mana faltakunankupaq, Diosmanta willakunankupaq hinaspa sapankupi estudianankupaq. Pi iñiqmasinchikpas llumpay llakisqa kaptinqa punta apaqkunam kallpanchan Diospi hinalla hapipakunanpaq chaynataq Diospa imapas ruway munasqanpi yuyaymanananpaq.

18. ¿Imanasqataq Diosta hatunchayta munanchik hinaspa astawan riqsiyta munanchik? (Qawaytaq “ ¿Imam yanapawasun Jehova Diosta astawan riqsinapaq?” niqtapas).

¹⁸ Diospa imayna kasqanta yacharusqanchikraykum David hina ninchik: “Jehova Diosqa hatunchasqayá kachun, payqa pakaykuwaqniy hatun rumi hinam”, nispa (Sal. 144:1). Jehova Diosqa wiña-wiñaypaqmi hina kaqlla kanqa. Payqa manamá haykaqpas saqiwasunchu. Chaymi mana iskayrayaspa nichwan: “Payqa pakakunay hatun rumi hinam”, nispa (Sal. 92:​14, 15).