1. I le Salamo 18:​46, o le ā na faatusaina ai e Tavita Ieova?

 E IAI taimi e tatou te aafia ai i faafitauli e leʻi faatalitalia, ma e ono suia atoa ai o tatou olaga ma faafaigatā ai le tulaga o mea. Maʻeu lo tatou lotofaafetai, ona e mafai ona tatou talosaga atu iā Ieova mo le fesoasoani! I le mataupu ua mavae, na tatou talanoaina ai o Ieova o le Atua soifua ma e nofosauni o ia e fesoasoani mai iā i tatou. Pe a tatou maua lana lagolagosua, ua faamautinoa mai ai “o loo soifua Ieova!” (Faitau le Salamo 18:46.) Peitaʻi, ina ua uma ona taʻua e Tavita lenā manatu, ona ia faapea mai lea o le Atua o “loʻu Papa.” Aiseā na ia faatusaina ai Ieova o le Atua soifua i se papa, o se mea e leai se ola?

2. O le ā o le a talanoaina i lenei mataupu?

² O le a talanoaina i lenei mataupu māfuaaga ua faatusaina ai Ieova i se papa, ma mea e tatou te aʻoaʻoina mai ai. O le a tatou aʻoaʻoina ai foʻi pe e faapefea ona tatou faalagolago iā te ia o lo tatou Papa. E lē gata i lea, o le a iloiloina auala e tatou te faaaʻoaʻo ai i uiga o Ieova ua avea ai o ia o se papa.

AISEĀ UA FAATUSAINA AI IEOVA I SE PAPA?

3. O ā auala o loo tele ina faaaogā ai le upu “papa” i le Tusi Paia? (Tagaʻi i le ata.)

³ O loo faaaogā i le Tusi Paia le upu “papa,” e fesoasoani iā i tatou e malamalama ai i uiga o Ieova. E masani ona taʻua lenā upu i mau lea e viiviia ai o ia o se Atua, e leai sē e la te tutusa. O le taimi muamua o loo taʻua ai Ieova “o le Papa,” o loo faamauina i le Teuteronome 32:4. Ina ua tatalo Hana, na ia faapea atu ʻe leai se papa e pei o lo tatou Atua.’ (1 Samu. 2:2) Na taʻua e Sapakuka Ieova o “loʻu Papa.” (Sapa. 1:12) Na faapea mai lē na tusia le Salamo 73, o le Atua “o le papa o loʻu  loto.” (Sala. 73:26) Na fetalai foʻi Ieova, o ia o le papa. (Isa. 44:8) Seʻi o tatou talanoaina uiga e tolu o Ieova ua avea ai o ia o se papa, ma aʻoaʻoina auala e mafai ona avea ai o ia “o lo tatou Papa.”—Teu. 32:31.

4. E faapefea ona avea Ieova ma sulufaʻiga? (Salamo 94:22)

⁴ E tatou te sulufaʻi atu iā Ieova. E pei lava ona avea se papa telē o se lafitaga mai i se matagi malosi, e faapena foʻi ona avea Ieova ma o tatou lafitaga pe a tatou feagai ma tulaga faigatā. (Faitau le Salamo 94:22.) E fesoasoani mai o ia ina ia tatou maua pea se faiā ma ia, ma faamautinoa e leai se mea e tumau ona tatou afāina ai. Ua ia folafola mai foʻi, o le a ia aveesea so o se mea e aafia ai lo tatou filemu ma le saogalemu.—Eseki. 34:​25, 26.

5. E faapefea ona avea Ieova ma o tatou Sulufaʻiga malupuipuia?

⁵ O se tasi o auala e avea ai Ieova ma o tatou Sulufaʻiga malupuipuia, o le tatalo atu lea iā te ia. Pe a tatou tatalo, e foaʻi mai e Ieova “le filemu mai i le Atua” lea e leoleoina ai o tatou loto ma mafaufau. (Fili. 4:​6, 7) Ia mātau le mea na tupu iā Artem, o se uso na faafalepuipuiina ona o lona faatuatua. E tele taimi na tuʻifesili ma faafefe ai o ia e se leoleo sauā. Na ia faapea mai: “O taimi uma na ave ai aʻu e tuʻifesili, na ou lagona le matuā popole. . . . Na ou tatalo i taimi uma iā Ieova ina ia ou maua le toʻafilemu ma le atamai. . . . E ui na faafefe aʻu e le leoleo, ae ou te leʻi faavaivai ai. . . . O le fesoasoani a Ieova, na peiseaʻī ai o loo puipuia aʻu i se pā maa.”

6. Aiseā e mafai ai ona tatou maufaatuatuaina pea Ieova? (Isaia 26:​3, 4)

⁶ E tatou te maufaatuatuaina Ieova. E pei o se papa e lē maluelue, e faapena foʻi ona tumau e faavavau Ieova. E tatou te maufaatuatuaina Ieova, auā o ia “o le Papa e faavavau.” (Faitau le Isaia 26:​3, 4.) Talu ai o ia o le Atua soifua, e faamaoni o ia i ana folafolaga, faafofoga mai i a tatou tatalo, ma lagolagoina i tatou i taimi e manaʻomia ai. E tatou te maufaatuatuaina foʻi Ieova, talu ai e faamaoni o ia i ē e auauna atu iā te ia. (2 Samu. 22:26) E lē galo iā te ia a tatou galuega, ma e na te tauia lava i tatou.—Epe. 6:10; 11:6.

7. O ā iʻuga pe a tatou faalagolago iā Ieova? (Tagaʻi foʻi i le ata.)

⁷ E avea Ieova ma o tatou Papa, pe a tatou faalagolago atoatoa iā te ia. E tatou te maua aogā, pe a usiusitaʻi iā te ia e oo lava i taimi faigatā. (Isa. 48:​17, 18) Pe a tatou tofo i lana fesoasoani, o le a atili ai ona faamalosia lo tatou mautinoa iā te ia. O le a lava saunia ai foʻi i tatou e fesagaʻia luʻi, lea e na o Ieova e mafai ona fesoasoani mai ina ia tatou onosaia. Pe a oo i tulaga e manaʻomia ai le fesoasoani ae ua leai se isi e fesoasoani mai, o taimi na e tatou te iloa ai e na o Ieova lava e mafai ona sulu atu i ai. Ua faapea mai Vladimir: “A o oʻu iai i le falepuipui, o le taimi lea na sili ona māfana ai le ma faiā ma le Atua. Na atili ona ou maufaatuatuaina o ia ona ua na o aʻu, ma e leai se isi mea na mafai ona ou faia.”

8. (a) Aiseā e faapea atu ai e lē suia lava Ieova? (e) O ā aogā o le avea o Ieova ma o tatou Papa? (Salamo 62:​6, 7)

 ⁸ E maumauaʻi pe e lē suia Ieova. E pei o se papa telē ma e lē maluelue, e faapena foʻi Ieova, e tumau pea ma e lē suia lava o ia. E lē suia ona uiga faapea foʻi lona finagalo. (Mala. 3:6) Ina ua fouvale Atamu ma Eva, e leʻi suia ai le finagalo o Ieova mo tagata. Na tusi le aposetolo o Paulo, ʻe lē mafai e Ieova ona faafitia o ia lava.’ (2 Timo. 2:13) O lona uiga, po o le ā lava le mea e tupu po o mea foʻi e faia e isi, e lē suia lava uiga o Ieova, lona finagalo, po o ana tapulaa. Talu ai ua tatou mautinoa e lē suia lava Ieova, e mafai la ona tatou sulufaʻi atu iā te ia mo le faaolataga ma le fesoasoani i taimi e sili ona faigatā.—Faitau le Salamo 62:​6, 7.

9. O le ā e te aʻoaʻoina mai i le mea na tupu iā Tatyana?

⁹ E avea Ieova ma o tatou Papa, pe a tatou manatunatu i le ituaiga o Atua e iai o ia, ma tāmau i o tatou mafaufau lona finagalo mo tagata. O le faia faapea, e tatou te maua ai pea le toʻa a o onosaia tulaga faigatā. (Sala. 16:8) O le mea lenā na tupu i se tuafafine e igoa iā Tatyana, ina ua faanofo vaavaaia o ia i lona fale ona o lona faatuatua. Na ia faapea mai: “I le taimi muamua, na matuā faigatā lava le tuua na o aʻu, ma na ou lotovaivai ai.” Peitaʻi, ina ua ia manatunatu i le auala e fesootaʻi ai tulaga faigatā na ia fesagaʻia i le finagalo o Ieova, na fesoasoani lenā iā te ia e onosaia ai na faigatā ma toe maua le malosi. Na ia toe faapea mai: “Na fesoasoani iā te aʻu le manatuaina, o loʻu alofa iā Ieova na māfua ai ona ou fesagaʻia nei tulaga, ma na fesoasoani e ʻalofia ai le soona uaʻi iā te aʻu lava.”

10. E faapefea ona avea Ieova ma o tatou Papa i aso nei?

¹⁰ E lē o toe umi ona tatou feagai lea ma taimi e sili ona faigatā, ma o le a sili atu ona manaʻomia ona tatou faalagolago ai iā Ieova nai lo o se isi lava taimi. O lea, o le taimi lenei e faamalosia ai lo tatou mautinoa iā Ieova, e na te saunia mai so o se mea e tatou te manaʻomia ina ia tumau ai ma le faamaoni. E faapefea? Ia faitau i tala o loo i le Tusi Paia ma mea na tutupu i Molimau a Ieova i aso nei. Ia mātau auala na avea ai Ieova e pei o se papa mo i latou. Ia manatunatu loloto foʻi i na tala. O le faia o na gaoioiga, o le a fesoasoani iā i tatou ina ia avea ai Ieova ma o tatou Papa.

IA FAAAʻOAʻO I UIGA O IEOVA UA AVEA AI O IA O SE PAPA

11. Aiseā e tatou te mananaʻo ai e faaaʻoaʻo i uiga o Ieova ua avea ai o ia o se papa? (Tagaʻi foʻi i le pusa “ O se Sini mo Uso Talavou.”)

¹¹ Sa tatou talanoaina auala ua avea ai Ieova o se papa. Ae o le a iloiloina pe e faapefea ona tatou faaaʻoaʻo i ona uiga ua avea ai o ia o se papa. Pe a tatou faia le mea sili e faaaʻoaʻo ai i uiga o Ieova, o le a mafai foʻi ona tatou faamalosia o tatou uso ma tuafāfine. O se faaaʻoaʻoga, na faaigoa e Iesu Simona o Kefa (pe a faaliliuina, o “Peteru”), o lona uiga “O se Fasi Papa.” (Ioa. 1:42) Ua faailoa mai ai o le a avea  Peteru o se puna o faamāfanafanaga, ma o se poutū malosi i le faapotopotoga. Ua faamatalaina toeaina o le faapotopotoga “o le paolo o le papa tele.” O lenā faaupuga e faamaonia ai, e latou te puipuia uso ma tuafāfine. (Isa. 32:2) O le mea moni, e maua e le faapotopotoga atoa aogā, pe a latou faaaʻoaʻo i uiga o Ieova ua avea ai o ia o se papa.—Efe. 5:1.

12. O ā auala e mafai ona avea ai i tatou ma sulufaʻiga mo isi?

¹² Ia avea i tatou ma sulufaʻiga. Pe a aafia o tatou uso i mala faalenatura ma taua, e mafai ona avea i tatou ma sulufaʻiga mo i latou, e ala i le faaavanoa atu o o tatou fale e nonofo ai. A o faateteleina le leaga o le tulaga o le lalolagi i nei “aso e gata ai,” e mautinoa o le a tele foʻi avanoa e tatou te maua e saunia ai le fesoasoani mo isi. (2 Timo. 3:1) E mafai foʻi ona avea i tatou ma fesoasoani mo o tatou uso ma tuafāfine, i le itu tau faalogona ma le itu faaleagaga. O se tasi o auala, o le faafeiloaʻi ma le māfana o i latou i le Maota mo Sauniga, lea e latou te lagona ai le alofagia o i latou e le faapotopotoga. Ua tatou ola i se lalolagi sauā, leai se alofa, ma tumu i mafatiaga. O lea, pe a auai o tatou uso ma tuafāfine i sauniga, e tatou te mananaʻo e faia le mea sili ina ia latou lagona ai le faafouina, saogalemu, ma e alofagia i latou.

13. E faapefea ona avea toeaina ma sulufaʻiga mo isi? (Tagaʻi foʻi i le ata.)

¹³ E mafai ona avea toeaina ma sulufaʻiga mo uso ma tuafāfine, i taimi e latou te feagai ai ma puapuaga. Pe a tutupu ni mala pe manaʻomia faafuaseʻi foʻi ni togafitiga faafomaʻi, e tausolomua toeaina e saunia le fesoasoani talafeagai. E latou te avatu foʻi faalaeiauga mai i le Tusi Paia. O le a faigofie i uso ma tuafāfine ona talanoa atu i se toeaina, pe afai e iloa o ia o sē e māfana, tigā alofa, ma  faalogologo lelei i isi. E fesoasoani na uiga e lagona ai e le ʻauuso e alofagia i latou, ma o le a faigofie ai ona latou faatatauina so o se fautuaga faale-Tusi Paia e avatu e se toeaina.—1 Tesa. 2:​7, 8, 11.

14. E faapefea ona avea i tatou o ni ē e maufaatuatuaina?

¹⁴ Ia avea i tatou o ni ē e maufaatuatuaina. E tatou te mananaʻo ina ia maufaatuatuaina i tatou e isi, aemaise lava i taimi faigatā. (Faata. 17:17) E faapefea ona avea i tatou o ni ē e maufaatuatuaina? Ia taumafai malosi e faaalia e lē aunoa uiga o Ieova, e pei o le faamaoni i a tatou folafolaga, ma faia le mea sili ina ia tausi taimi. (Mata. 5:37) E tatou te saunia foʻi le fesoasoani pe a manaʻomia. E lē gata i lea, ia faamautinoa e faataunuu o tatou tofiga i le faapotopotoga e tusa ai ma taʻiala ua saunia mai.

15. E faapefea ona maua e le faapotopotoga aogā pe a latou maufaatuatuaina toeaina?

¹⁵ E faapefea ona maua e le faapotopotoga aogā pe a latou maufaatuatuaina toeaina? E lagona e le ʻautalaʻi le lagolagoina o i latou, pe a faigofie ona latou faafesootaʻi le ʻautoeaina, e pei o ovasia mo vaega o le talaʻiga. E lagona foʻi e le ʻautalaʻi e alofagia i latou, pe a latou iloa o loo nofosauni le ʻautoeaina e fesoasoani  atu. Pe a faavae foʻi fautuaga a toeaina mai i le Tusi Paia ma lomiga mai i le pologa nai lo o latou lava manatu, o le a maufaatuatuaina foʻi i latou e le ʻauuso. O le a atili ona maufaatuatuaina toeaina, pe afai e latou te lē taʻuina atu i isi mataupu e fitoitonu i se uso po o se tuafafine, ma faataunuu mea ua latou folafola atu.

16. E faapefea ona aogā iā i tatou faapea ma isi le maumauaʻi e faia le mea saʻo?

¹⁶ Ia tatou maumauaʻi e faia le mea saʻo. E mafai ona avea i tatou ma faaaʻoaʻoga lelei i isi, pe a tatou maumauaʻi e faia le mea saʻo ma faia filifiliga e faavae i mataupu silisili o le Tusi Paia. A o faamalosia lo tatou faatuatua ma faateleina lo tatou poto saʻo, o le a atili ona tatou mausalī i le upu moni. E tatou te lē faalotolotolua, femoumouaʻi, pe taaʻinagofie i aʻoaʻoga sesē ma manatu o le lalolagi. (Efe. 4:14; Iako. 1:​6-8) O lo tatou faatuatua iā Ieova ma ana folafolaga, e fesoasoani iā i tatou ia toʻafilemu ai pea pe a faalogo i ni tala faanoanoa. (Sala. 112:​7, 8) E mafai foʻi ona tatou fesoasoani i ē o loo feagai ma puapuaga.—1 Tesa. 3:​2, 3.

17. E faapefea ona fesoasoani toeaina i le faapotopotoga ia lagona le toʻafilemu?

¹⁷ E tatau i se toeaina ona pulea lana amio, mafaufau lelei, fai mea maopoopo, ma magafagafa. E fesoasoani nei tane i isi ia toʻafilemu, ma e latou te faamalosia foʻi le faapotopotoga ina ia “taofimau i upu faamaoni.” (Tito 1:9; 1 Timo. 3:​1-3) E ala i a latou faaaʻoaʻoga ma asiasiga faaleoleo mamoe, e fesoasoani toeaina i le ʻautalaʻi ina ia auai e lē aunoa i sauniga, talaʻiga, ma faia e lē aunoa suʻesuʻega a le tagata lava ia. Pe a feagai uso ma tuafāfine ma tulaga e lagona ai le atuatuvale, e telē se sao o toeaina i le faalaeiauina o i latou e taulaʻi pea iā Ieova ma ana folafolaga.

18. Aiseā e tatou te naunau ai e viia Ieova ma faalatalata atu pea iā te ia? (Tagaʻi foʻi i le pusa “ O se Auala e Mafuta Vavalalata Atu ai iā Ieova.”)

¹⁸ O le iloiloina o uiga matagofie o Ieova, ua tatou ioe ai i upu a le tupu o Tavita: “Tau ina ia viia Ieova loʻu Papa.” (Sala. 144:1) E mafai ona tatou maufaatuatuaina Ieova i taimi uma. E tusa lava pe faasolosolo ina tatou matutua, e mafai ona tatou faapea atu ma le maumauaʻi: ʻO ia o lo tatou Papa.’ E tatou te mautinoa o le a faaauau ona fesoasoani mai Ieova ia tatou malolosi faaleagaga.—Sala. 92:​14, 15.