1. Chuna la wan Salmo 18:​46, ¿tuku wa David xpalakata Jehová?

 LAMAW kkakilhtamaku nema lu talakgpalitilhama, niku max kaj xalan wi tuku xlalh nema xlakgpalilh kilatamatkan. ¡Lu tlan limakgkatsiyaw xlakata katsiyaw pi tlan naskiniyaw xtamakgtay Jehová! Xliʼakgtutu artículo xla uma revista kinkamalakapastakan pi Jehová xastakna Dios chu kinkamakgtayaputunan. Makgatunu akxni kinkamakgtayayan, tlakg kinkamakanajliyan pi xla lama, chuna la wa David (kalikgalhtawakga Salmo 18:46). Pero David na wa pi Jehová la akgtum «lanka chiwix». ¿Tuku xlakata wa pi xastakna Dios xtachuna la akgtum lanka chiwix, nema ni staknan?

2. ¿Tuku nalichuwinanaw kʼuma artículo?

² Kʼuma artículo nalichuwinanaw tuku xlakata Biblia wan pi Jehová xtachuna la akgtum lanka chiwix chu tuku kinkamasiyaniyan uma. Na nalichuwinanaw tuku nakinkamakgtayayan naliʼakxilhaw Jehová la akgtum lanka chiwix chu la tlan nalimasiyayaw tayat nema xla kgalhi.

¿TUKU XLAKATA JEHOVÁ XTACHUNA LA AKGTUM LANKA CHIWIX?

3. ¿La maklakaskin Biblia tachuwin «chiwix»? (Kaʼakxilhti dibujo).

³ Biblia wan pi Jehová xtachuna la akgtum lanka chiwix xlakata nakinkamakgtayayan naʼakgatekgsaw makgapitsi xtayat. Anta kBiblia, akxni kskujnin Jehová lichuwinankgo xtayat, wankgo pi xla xtachuna la akgtum lanka chiwix. Kxapulana texto niku wan pi Jehová xtachuna «la akgtum lanka chiwix» wa Deuteronomio 32:4. Kʼakgtum oración nema Ana tlawalh, wa: «KiDioskan, kajwatiya wix lu tliwakga chuna la akgtum lanka chiwix» (1 Sam. 2:2). Habacuc na limapakuwilh Jehová «kinChiwix» (Hab. 1:12). Tiku tsokgwilih Salmo 73, wa: «Dios wa chiwix nema tliwakglh wili kinaku» (Sal. 73:26). Chu Jehová wa pi xla akgtum «lanka Chiwix» litaxtu (Is. 44:8). Kaʼakxilhwi pulaktutu xtayat Jehová nema limasiya pi xla litaxtu la akgtum lanka chiwix chu kalichuwinaw tuku  nakinkamakgtayayan xlakata chuna naliʼakxilhaw (Deut. 32:31).

4. ¿Tuku xlakata wanaw pi Jehová akgtum putatsekgni litaxtu? (Salmo 94:22).

⁴ Jehová akgtum putatsekgni. Akxni lu senama, chatum lataman tlan nakasa komo natanu kʼakgtum lhuku o natawila kxtampin lanka chiwix. Xtachuna la uma, akxni akinin titaxtuyaw tuku lu tuwa, tlan nalitatsekgaw Jehová (kalikgalhtawakga Salmo 94:22). Xla kinkakuentajtlawayan chu ni katimastalh talakaskin pi nakinkaʼakgspulayan tuku nikxnila nalakkaxtlawa. Chu malaknunit pi kkilhtamaku nema aku mima namasputu putum tuku kinkamakgapatinanan o tuku tlawa pi ni nakgalhiyaw takaksni (Ezeq. 34:​25, 26).

5. ¿Tuku tlan natlawayaw xlakata nalitatsekgaw Jehová?

⁵ Tlan nalitatsekgaw Jehová akxni tlawaniyaw oración, chuna makglhtinanaw «takaksni» nema kuentajtlawa kinakujkan chu kintalakapastaknikan (Filip. 4:​6, 7). Kalichuwinaw Artiom, chatum tala chixku tiku xtamaknukanit kpulachin xpalakata xtakanajla. Talakaskilh pi xtayanilh akxni chatum policía lu nitlan xlikatsini akxni xkgalhputsa. Artiom wan: «Makgatanu akxni xkinkgalhputsakan lu xaklakgaputsa. […] Ankgalhin xaktlawani oración Jehová xlakata xkimaxkilh takaksni chu liskgalala. Maski policía lhuwa tuku tlawalh xlakata xakmakgxtakgli Jehová, ni matlanilh […]. Jehová litaxtulh la akgtum patsaps nema xaklitatsekga».

6. ¿Tuku xlakata ankgalhin tlan nalipawanaw Jehová? (Isaías 26:​3, 4).

⁶ Jehová tlan lipawankan. Xtachuna la akgtum lanka chiwix o lanka sipi nema nikxni talakxija, Jehová nikxni kintikatapanunin chu ankgalhin nakinkamakgtayayan. Tlan nalipawanaw xlakata xla «lanka Chiwix nema xliputum kilhtamaku natawila» (kalikgalhtawakga Isaías 26:​3, 4). Xlakata putum kilhtamaku lama, tlan namakgantaxti putum xtamalaknun, nakgaxmata kiʼoracioneskan chu nakinkamakgtayayan. Na lipawanaw xlakata nikxni kamakgxtakga tiku skujnanikgo (2 Sam. 22:26). Nikxni katipatsankgalh tuku tlawayaw chu ankgalhin nakinkasikulunatlawayan (Heb. 6:10; 11:6).

7. ¿La litamakgtayayaw akxni lipawanaw Jehová? (Na kaʼakxilhti dibujo).

⁷ Atanu la tlan naliʼakxilhaw Jehová la akgtum lanka chiwix wa pi lu nalipawanaw. Katsiyaw pi ankgalhin litamakgtayayaw akxni kgalhakgaxmataw, asta maski titaxtumaw tuku tuwa (Is. 48:​17, 18). Chu makgatunu akxni naʼakxilhaw la kinkamakgtayayan, tlakg nalipawanaw. Chu uma nakinkamakgtayayan natayaniyaw tuku tlakg tuwa nema nila kiʼakstukan xtayaniw. Min kilhtamaku titaxtuyaw tuku tuwa nema nitila kinkamakgtayayan, pero Jehová nikxni kinkamakgxtakgan. Chatum tala tiku wanikan Vladímir, wa: «Tuku tlakg tuwa ktitaxtunit wa akxni kintamaknuka kpulachin. Chu uma kilhtamaku wa akxni tlakg kmakgkatsilh pi Jehová xkimakgtayama. Xlakata kiʼakstu xakwi chu nila xaklakkaxtlawa tuku xaktitaxtuma, tlakg klipawa Jehová».

8. 1) ¿Tuku xlakata wanaw pi Jehová tliwakglh wi chu ni talakgpali? 2) ¿La litamakgtayayaw akxni liʼakxilhaw Jehová la akgtum lanka chiwix? (Salmo 62:​6, 7).

⁸ Jehová tliwakglh wi chu ni talakgpali. Xtachuna la akgtum lanka chiwix o lanka sipi, Jehová tliwakglh wi chu ni talakgpali. Tuku  lakpuwanit natlawa chu chuna la likatsi nikxni talakgpali (Mal. 3:6). Akxni Adán chu Eva nialh kgalhakgaxmatkgolh Jehová, xla ni lakgpalilh tuku xlakpuwanit xpalakatakan latamanin. Apóstol Pablo wa pi Jehová «nila xʼakstu lakgmakgankan» (2 Tim. 2:13). Uma kilhchanima pi kaxatukawa tuku nala o tuku amakgapitsin natlawakgo, xla nikxni katilakgpalilh chuna la likatsi, tuku lakpuwanit natlawa chu nipara xlimapakgsin. Xlakata katsiyaw putum uma, tlakg lipawanaw pi nakinkamakgtayayan akxni natitaxtuyaw tuku tuwa chu pi namakgantaxti putum tuku kinkamalaknuninitan (kalikgalhtawakga Salmo 62:​6, 7).

9. ¿Tuku masiyaniyan tuku titaxtulh Tatiana?

⁹ Atanu tuku nakinkamakgtayayan naliʼakxilhaw Jehová la akgtum lanka chiwix, wa pi ankgalhin nalakapastakaw la likatsi chu tuku lakpuwanit natlawa xpalakatakan latamanin chu Katiyatni. Uma tlan nakinkamakgtayayan ni lu nalakgaputsayaw akxni natitaxtuyaw tuku lu tuwa (Sal. 16:8). Wa uma tuku makgtayalh Tatiana, chatum tala tiku mapakgsinanin ni xmaxkikgo talakaskin nataxtu kxchik kaj xlakata xkakninani Dios. Xla wan: «Kiʼakstu kimakgxtakgka. [...] Xapulana lu tuwa xakmakgkatsi, chu makglhuwa lu xaktaxlajwani». Pero tuku makgtayalh natayani chu nialh lu nalakgaputsa wa pi lilakpuwa Jehová chu xtalakaskin. Xla wan: «Klakapastakli pi xaktitaxtuma tuku tuwa xlakata kpaxki Jehová chu ktlawaputun tuku lakgati. Uma kimakgtayanit nialh lu kiʼakstu nakililakgaputsakan».

10. ¿Tuku tlan natlawayaw la uku xlakata naliʼakxilhaw Jehová la akgtum lanka chiwix?

¹⁰ Nialh makgas, natitaxtuyaw tuku lu tuwa chu natalakaskin lu nalipawanaw Jehová. Wa xlakata la uku tlakg talakaskin nakanajlayaw pi xla ankgalhin nakinkamaxkiyan tuku namaklakaskinaw xlakata natayaniyaw chu ni namakgxtakgaw. ¿La tlan chuna natlawayaw? Kalikgalhtawakgaw tuku titaxtukgolh tiku kalichuwinankan kBiblia chu tuku titaxtukgonit kinatalankan xala uku. Kalilakpuwaw tuku likgalhtawakgayaw chu kaʼakxilhwi la Jehová ankgalhin kamakgtayanit xlakskujnin. Uma nakinkamakgtayayan naliʼakxilhaw Jehová la akgtum lanka chiwix.

KALIMASIYAW XTAYAT JEHOVÁ

11. ¿Tuku xlakata lu tlan nakitaxtu komo nalimasiyayaw xtayat Jehová? (Na kaʼakxilhti recuadro « Tuku lakgkgawasan tlan nalakgchankgo»).

¹¹ Lichuwinanitawa makgapitsi xtayat Jehová nema limasiya pi xla xtachuna la akgtum lanka chiwix. La uku kalichuwinaw la tlan nastalaniyaw xliʼakxilhtit. Komo lu naliskujaw nalikatsiyaw chuna la Jehová, tlakg nakamakgtayayaw natalan xalak congregación. Akgtum liʼakxilhtit, Jesús wanilh Simón pi xʼama litapakuwi Cefas (nema wamputun Pedro) nema kilhchanima «chiwix» (Juan 1:42). Uma limasiyalh pi Pedro tlan xʼama kamamakgkatsini natalan chu xʼama makgtayanan tliwakglh xtawi congregación. Biblia na wan pi lakgkgolotsin «xtachuna la xmastilenkg akgtum xalanka chiwix» nema litamakgtayakgo natalan (Is. 32:2). Pero ni kajwatiya lakgkgolotsin tlan  namakgtayanankgo, putum akinin tlan nalimasiyayaw xtayat Jehová chu nalitaxtuyaw la laklanka chiwix nema tliwakglh nawilikgo congregación (Efes. 5:1).

12. ¿Tuku tlan natlawayaw xlakata akgtum putatsekgni nalitaxtuyaw?

¹² Akgtum putatsekgni kalitaxtuw. Komo natalan patinamakgo xlakata wi tuku masputunalh o anan guerra, max tlan nakamakgamakglhtinanaw kkinchikkan chu nalitaxtuyaw la akgtum putatsekgni. Kʼuma “xaʼawatiya kilhtamaku”, tuku nitlan lama tlakg nataliwaka. Wa xlakata tlakg natalakaskin pi nalamakgtayayaw (2 Tim. 3:1). Atanu la akgtum putatsekgni nalitaxtuyaw wa pi tlan nakamamakgkatsiniyaw kinatalankan chu nakamatliwakglhniyaw xtakanajlakan. Akgtum liʼakxilhtit, tlan xatapaxuwan nakamakgamakglhtinanaw kPukgalhtawakga chu chuna namakgtayananaw napaxuwakgo, chu namakgtayananaw nalalimasiyanikan tapaxkit kcongregación. Lamaw kkakilhtamaku niku latamanin nitlan kalikatsinikan chu ni kapaxkikan. Wa xlakata, akxni kinatalankan minkgo ktamakxtumit, lakaskinaw pi nitu kalipekuankgolh chu kamakgkatsikgolh pi kapaxkikan.

13. ¿Tuku tlan natlawakgo lakgkgolotsin xlakata akgtum putatsekgni nalitaxtukgo? (Na kaʼakxilhti dibujo).

¹³ Lakgkgolotsin tlan akgtum putatsekgni nakalitaxtunikgo natalan tiku titaxtumakgo tuku tuwa. Akgtum liʼakxilhtit, akxni wi tuku masputunan o wi tiku lakapala linkan kpumakuchin, lakputsakgo la tlan namakgtayanankgo chu kamatliwakglhnikgo xtakanajlakan. Komo chatum kgolotsin tlan likatsi, akgatekgsninan chu kakgaxmatni amakgapitsin, natalan max tlakg ni tuwa katimakgkatsikgolh naskinikgo xtamakgtay. Kgolotsin tiku chuna likatsi, makgtayanan xlakata natalan namakgkatsikgo pi kapaxkikan chu xlakan tlakg ni tuwa makgkatsikgo namakgantaxtikgo akgtum tastakyaw nema xla nakamaxki (1 Tes. 2:​7, 8, 11).

14. ¿Tuku tlan natlawayaw xlakata amakgapitsin nakinkalipawankgoyan?

 ¹⁴ Kalimasiyaw pi tlan nakinkalipawankanan. Putum akinin lakaskinaw pi amakgapitsin kakatsikgolh pi kamakgtayaputunaw, liwaka akxni titaxtukgo tuku tuwa (Prov. 17:17). ¿Tuku tlan natlawayaw xlakata amakgapitsin nakatsikgo pi tlan nakinkalipawankgoyan? Kiliskujatkan xlakata chali chali nalimasiyayaw xtayat Jehová. Akgtum liʼakxilhtit, namakgantaxtiyaw tuku malaknuyaw chu sokg nachanaw akxni wi niku litayayaw pi naʼanaw (Mat. 5:37). Na tlan namakgtayayaw tiku maklakaskin tamakgtay. Chu komo nakinkalakgayawakanan akgtum taskujut, kaliskujwi namakgantaxtiyaw chuna la kinkawanikanitan pi kilitlawatkan.

15. ¿La litamakgtaya congregación akxni lakgkgolotsin limasiyakgo pi tlan kalipawankan?

¹⁵ Lakgkgolotsin tiku tlan kalipawankan lu makgtayanankgo kcongregación. Akgtum liʼakxilhtit, akxni chatum kgolotsin kawani publicadores xalak xgrupo pi tlan natachuwinankgo akxni xlakan namaklakaskinkgo tamakgtay, natalan namakgkatsikgo pi kamakgtayaputunkan. Akxni xatapaxuwan kamakgtayaputunkgo natalan, xlakan makgkatsikgo pi xlikana kapaxkikan. Akxni kilhtiyakgo xtastakyawkan kBiblia chu kkilikgalhtawakgakan chu ni wa wankgo tuku xlakan lakpuwankgo, natalan tlakg kalipawankgo. Chu nachuna kitaxtu akxni ni likgalhchuwinankgo tuku natalan kalitachuwinankgonit chu makgantaxtikgo xtachuwinkan.

16. ¿La litamakgtayayaw akxni tliwakglh tawilayaw, chu la litamakgtayakgo amakgapitsin?

 ¹⁶ Tliwakglh katawilaw. Tlan tliwakglh natawilayaw chu nakawiliniyaw tlan liʼakxilhtit amakgapitsin komo ankgalhin nakgalhakgaxmataw Jehová chu nastalaniyaw xtastakyaw akxni wi tuku nalaksakaw. Komo nalikgalhtawakgayaw Biblia chu namatliwakglhaw kintakanajlakan, nakinkamakgtayayan ni namakgxtakgaw Jehová chu ankgalhin namakgantaxtiyaw xlimapakgsin. Ni katimastaw talakaskin pi xtapuwan chu xtamasiy kakilhtamaku natlawa pi nalakgpaliyaw kintapuwankan (Efes. 4:14; Sant. 1:​6-8). Nachuna, takanajla nema kgalhiniyaw Jehová chu xtamalaknun, nakinkamakgtayayan akxni nakinkamaxkikanan ni xatlan tamakatsinin (Sal. 112:​7, 8). Chu tlan nakamakgtayayaw tiku titaxtumakgo tuku tuwa (1 Tes. 3:​2, 3).

17. ¿Tuku xlitlawatkan lakgkgolotsin xlakata nakamakgtayakgo natalan tliwakglh natawilakgo?

¹⁷ Talakaskin pi lakgkgolotsin tlan nalakapastaknankgo, ni namalakatsalikgo tuku lismanikgo tlawakgo, xaʼakgstitum nalinkgo xlatamatkan chu nakgalhikgo tsatata naku. Akxni liwana limaklakaskinkgo xTachuwin Dios, makgtayakgo congregación tliwakglh natawila (Tito 1:9; 1 Tim. 3:​1-3). Akxni kawilinikgo tlan liʼakxilhtit natalan chu kakuentajtlawakgo, kamakgtayakgo ni namakgxtakgkgo tamakxtumit, chuntiya nalichuwinankgo Dios chu nalikgalhtawakgakgo Biblia. Chu akxni natalan titaxtukgo tuku tuwa nema lu lilakgaputsakgo chu kamakgalipuwan, lakgkgolotsin kamakgpuwantinikgo ankgalhin nalakapastakkgo Jehová chu xtalakaskin.

18. ¿Tuku kinkamakgpuwantiniyan namalankiyaw Jehová chu tlakg tlan natalalimputunaw? (Na kaʼakxilhti recuadro « Tuku nakinkamakgtayayan natalakatsuwiniyaw Jehová»).

¹⁸ Tuku lichuwinanitaw xlakata xtayat Jehová, kinkamakgpuwantiniyan nawanaw chuna la David: «Katamalankilh Jehová, kinChiwix» (Sal. 144:1). Jehová chatum Dios tiku ankgalhin tlan nalipawanaw. Xliputuminika kkilatamatkan, asta maski linawa kata nawan, nikxni kintikamakgxtakgni. Wa xlakata tlan nalipawanaw chu nawanaw: «Xla kinChiwix» litaxtu (Sal. 92:​14, 15).