1. Jich bitʼil ya yal Salmo 18:​46, ¿bin la spajaltay-a te Jehová te David?

 BAYAL wokolil ta balumilal ini, te banti ya xjuʼ te ay bin ya xkʼot ta pasel te ya sjeltay ta jkʼaxel te jkuxlejaltik. ¡Ya kalbeytik bayal wokol te ya xjuʼ ya jkʼanbeytik koltayel te Jehová! Ta yan artículo la jnoptik te jaʼ kʼuxul Dios te Jehová sok te spisil-ora ya skoltayotik. Jujun buelta te ya skoltayotik, ya jchʼuunxan koʼtantik te «cuxul te Jehová», jich bitʼil ya yal te David ta Salmo 18:46 (kʼopona). Te David la yal te jaʼ «mucʼul ton» yuʼun te Jehová. ¿Bin yuʼun te David la spajaltaybey skʼoplal te kuxul Dios jich bin-utʼil mukʼul ton te maʼyuk skuxlejal stukele?

2. ¿Bin ya kiltik ta artículo ini?

² Ta artículo ini ya jcholbeytik skʼoplal bin yuʼun te Biblia ya spajaltaybey skʼoplal te Jehová jich bin-utʼil mukʼul ton, sok te bin ya yakʼ jnoptik. Jaʼnix jich ya kiltik bin ya skʼan ya jpastik yuʼun jaʼuk mukʼul ton ya xkʼot kuʼuntik te Jehová. Ta patil ya xbajt kiltik bintik-utʼil ya xjuʼ ya jkʼayinbeytik te taleliletik yuʼune.

¿BIN YUʼUN JAʼ MUKʼUL TON TE JEHOVÁ?

3. ¿Bin ya skʼan ya yal te Biblia kʼalal ya stuuntes te kʼopil mukʼul ton? (Ilawil te dibujo te ay ta yelaw te revista).

³ Te Biblia ya spajaltaybey skʼoplal te Jehová jich bin-utʼil mukʼul ton, yuʼun jich ya xkʼot ta koʼtantik cheʼoxeb taleliletik yuʼun. Ta Biblia ya yal te kʼalal te j-abatetik yuʼun Dios ya yichʼik ta mukʼ te Jehová ta swenta te tʼujbil taleliletik yuʼun, ya yalik te jaʼ mukʼul ton. Ta Deuteronomio 32:​4, jaʼ te sbabial texto te ya yal te jaʼ «Mucʼul Ton» te Jehová. Te Ana, jich la yal ta skʼoponel Dios: «Maʼyuk yan mukʼul ton jich te bin-utʼil jaʼat Dios kuʼuntik» (1 Sam. 2:2). Te Habacuc, jich la yalbey te Jehová: «Haʼat, Mucʼul Tonat» (Hab. 1:12). Te Jehová jaʼnix jich la yalbey sba te jaʼ «Mucʼul Ton» (Is. 44:8). Kiltik oxeb taleliletik te ya yalbey skʼoplal te Jehová te jaʼ Mukʼul Ton sok ya kiltik bin-utʼil ya xkʼot ta «Mucʼul Ton cuʼuntic» (Deut. 32:31).

4. ¿Bin yuʼun ya kaltik te jaʼ anibal te Jehová? (Salmo 94:22).

 ⁴ Jaʼ anibal te Jehová. Ta yorail tulan yikʼal jaʼal, jtul ants winik ya xjuʼ ya snakʼ sba ta yeʼtal chʼen o ta yeʼtal mukʼul ton. Jaʼnix jich kʼalal ya jsitintaytik tulan wokoliletik ta jkuxlejaltik, ya xjuʼ te jaʼ anibal ya xkʼot kuʼuntik te Jehová (kʼopona Salmo 94:22). Jaʼ ya skanantayotik sok ma xyakʼ te ay bin ya yutsʼin te jkuxlejaltik. Ma jaʼuknax-abi, jaʼnix jich yaloj ta jamal te ta pajel chaʼbej ya slajin ta jkʼaxel te bin ya yakʼ jwokoltik sok te bin ya yakʼbotik jmel koʼtantike (Ezeq. 34:​25, 26).

5. ¿Bin ya skʼan ya jpastik yuʼun jaʼ anibal ya xkʼot kuʼuntik te Jehová?

⁵ Jun te bin-utʼil jaʼ anibal ya xkʼot kuʼuntik te Jehová, jaʼ te kʼalal ya jkʼopontike. Kʼalal jich ya jpastik, ya jtatik «te lamalkʼinal te ya yakʼ te Dios», te ya skanantay te koʼtantik sok te snopojibal kuʼuntik (Filip. 4:​6, 7). Kiltik te bin kʼax ta skuxlejal te Artiom, jtul hermano te la yichʼ chukel ta skaj te schʼuunel yoʼtan sok te kujch yuʼun te la yichʼ pasbeyel jojkʼoyeletik, utsʼinel sok xiwtesel yuʼun te machʼa ichʼot ta kʼop yuʼune, jich ya yal: «Ta jujun buelta te ya kichʼ pasbeyel jojkʼoyeletik, ya xiw koʼtan. […] Jaʼ yuʼun, spisil-ora la jkʼopon te Jehová yuʼun ya yakʼbon lamalkʼinal sok spʼijil koʼtan. Manchukme bayal la kichʼ kontrainel, spisil-ora jun koʼtan la kakʼ jba […]. Te Jehová jich kʼot bitʼil mukʼul tsʼajkʼ kuʼun te la skoltayon».

6. ¿Bin yuʼun ya smukʼulin koʼtantik spisil-ora te Jehová? (Isaías 26:​3, 4).

⁶ Ya smukʼulin koʼtantik te Jehová. Jich te bin-utʼil mukʼul ton o jun mukʼul wits te maʼyuk bin-ora ya stij sba ta yawil, te Jehová spisil-ora ya skoltayotik. Ya xjuʼ ya smukʼulin koʼtantik, melel «ha ahnibal sbahtel qʼuinal» (kʼopona Isaías 26:​3, 4). Maʼyuk bin-ora ya xlaj yuʼun jich ya xkʼot ta pasel te bin yaloj, ya yaʼiy te jkʼoptik sok ya yakʼbotik te koltayel te ya xtuun kuʼuntike. Jaʼnix jich, ya smukʼulin koʼtantik, melel jun yoʼtan ta stojol te machʼatik ya x-abatinik ta stojole (2 Sam. 22:26). Maʼyuk bin-ora ya xchʼay ta yoʼtan te bin ya jpastik sok spisil-ora ya xbajtʼ smajtʼantesotik (Heb. 6:10; 11:6).

7. ¿Bin lekilal ya xlokʼ kuʼuntik-a teme ya smukʼulin koʼtantik te Jehová? (Jaʼnix jich ilawil te foto).

⁷ Yanxan te bin-utʼil jaʼ mukʼul ton ya xkʼot kuʼuntik te Jehová, jaʼ te ya kakʼ smukʼul koʼtantik ta stojol. Te kʼalal ya jchʼuunbeytik te skʼope ya jtatik jlekilaltik yuʼun, manchukme ya xkʼax jwokoltik (Is. 48:​17, 18). Jujun buelta te ya kiltik te bin-utʼil ya skoltayotik, ya yichʼxan yip te smukʼul koʼtantik ta stojol. Jich chapalotik yuʼun ya skoltayotik ta sitintayel tulan pruebaetik. Ay baeltik te maʼyuk machʼa ya xjuʼ skoltayotik, pero ya jtatik ta ilel te tey ay-a te Jehová sok te maʼyuk bin-ora ya yijkitayotik. Jtul hermano te Vladímir sbiil, jich ya yal: «Te kʼalal la kichʼ chukel, jaʼ nopolxan la kaʼiy jba ta stojol-a te Jehová. Tey la smukʼulinxan koʼtan-a te Jehová, melel jtukel ayon sok jich yilel te maʼyuk bin ya xjuʼ ya jpas ta skaj te jwokole».

8. 1) ¿Bin yuʼun ya xjuʼ ya kaltik te maba ya xyanaj yoʼtan te Jehová? 2) ¿Bin lekilal ya jtatik teme jich ya kiltik bitʼil Mukʼul Ton kuʼuntik te Jehová? (Salmo 62:​6, 7).

⁸ Maba ya xyanaj yoʼtan te Jehová. Te Jehová  jun yoʼtan sok maba ya xyanaj yoʼtan, jich te bin-utʼil te mukʼul ton o te wits. Te stalel sok te skʼanojel yoʼtan maʼyuk bin-ora ya xjelon (Mal. 3:6). Kʼalal te Adán sok te Eva la skʼaxuntayik mantal, te Jehová maba jelon te skʼanojel yoʼtan ta stojol te ants winiketik. Te jpuk-kʼop Pablo la yal te «ma xjuʼ ya smuk sba ta yoʼtan stukel» te Jehová (2 Tim. 2:13). Ya skʼan ya yal abi, te chikan bin ya xkʼax o te bin ya spas te yantik, maʼyuk bin-ora ya xjelon te stalel, te skʼanojel yoʼtan sok te mantaliletik yuʼune. Snaʼel spisil ini ya smukʼulin koʼtantik te ya skoltayotik kʼalal ya xkʼax jwokoltik sok te spisil-ora ya skʼotes ta pasel te bin la yalbotik ta jamale (kʼopona Salmo 62:​6, 7).

9. ¿Bin ya yakʼbat anop te bin kʼax ta stojol te Tatiana?

⁹ Yanxan te bin-utʼil ya skoltayotik te jichuk ya kiltik bitʼil Mukʼul Ton te Jehová sok te ya smukʼulin koʼtantik, jaʼ te ayuk ta koʼtantik te taleliletik yuʼun sok te skʼanojel yoʼtan ta swenta te ants winiketik sok te Balumilal. Jaʼ ya skoltayotik yuʼun lamaluk koʼtantik sok te ma jaʼuk ya xbajt ta koʼtantik te wokoliletik ya xkʼax kuʼuntike (Sal. 16:8). Jich kʼax ta stojol te Tatiana, jtul hermana te la yichʼ chukel ta sna ta swenta te schʼuunel yoʼtan, jich ya yal: «La sujonik yuʼun jtukel ya xjilon. [ . . . ] Ta sjajchibal wokol la kaʼiy sok ay baeltik te chebaj koʼtan». Te bin koltayot yuʼun ya xkujch yuʼun te wokol sok te ya yichʼ yip yoʼtan, jaʼ te la snop te bin yak ta kʼaxel ta stojol jaʼ ta swenta te Jehová sok te skʼanojel yoʼtan, jich ya yal: «La jultes ta koʼtan te bin yak ta kʼaxel ta jtojol jaʼ ta swenta te kʼux ta koʼtan te Jehová sok te ya jkʼan ya jpas te bin ya smulan. Jaʼ la skoltayon yuʼun ma jaʼuk ya xbajt ta koʼtan te bin yak ta kʼaxel ta jkuxlejale».

10. ¿Bin ya skʼan ya apas yuʼun Mukʼul Ton ya xkʼot awuʼun te Jehová?

¹⁰ Nopol ya xkʼot yorail te tulan wokoliletik sok ya skʼan te ya smukʼulinxan koʼtantik te Jehová. Jaʼ yuʼun, ya skʼan te yakuk schʼuun koʼtantik te spisil-ora ya yakʼbotik te bin ya xtuun kuʼuntik, yuʼun ya xkujch kuʼuntik sok te junuk koʼtantik ta stojol. ¿Bin-utʼil ya xjuʼ ya apas? Kʼopona te relatoetik te ay ta Biblia sok te bin kʼaxem ta skuxlejal te kermanotaktik ta ora ini. Nopilana ta swenta-abi, sok ilawil bin-utʼil te Jehová yakʼoj ta ilel te jich kʼoem bin-utʼil mukʼul ton ta stojol te j-abatetik yuʼune. Jaʼme ya skoltayat yuʼun jaʼ Mukʼul Ton ya xkʼot awuʼun te Jehová.

JKʼAYINBEYTIK TE TALELILETIK YUʼUN TE JEHOVÁ

11. ¿Bin yuʼun jaʼ lek te ya jkʼayinbeytik te taleliletik yuʼun te Jehová? (Jaʼnix jich ilawil te recuadro « Te bin ya xjuʼ ya spas te jchʼiel hermanoetik»).

¹¹ La kiltikix cheʼoxeb taleliletik yuʼun te Jehová te jich kʼoem bin-utʼil mukʼul ton. Ta ora ini kalbeytik skʼoplal bin-utʼil ya xjuʼ ya jkʼayintik. Kʼalal ya jpastik tulan te jichukotik bitʼil te Jehová, jich ya xjuʼ ya jkoltaytik te hermanoetik ta congregación. Jich bitʼil te Jesús la yakʼbey sbiilin te Cefas te Simón (te ya skʼan ya yal Pedro, te jaʼ- jxejtʼ ton) (Juan 1:42). Jich la yakʼ ta naʼel te ya yakʼ smukʼul kʼinal te Pedro sok te ya skanantay te congregación.  Te Biblia ya yal te ancianoetik jich kʼoemik «te bin utʼil yaxinal mucʼul ton» te ya skanantayik te hermanoetik ta congregación (Is. 32:2). Jpisiltik ya xjuʼ ya jkʼayinbeytik te stalel te Jehová sok te jichuk ya xkʼootik bitʼil mukʼul ton te ya skanantay te congregación (Efes. 5:1).

12. ¿Bin ya xjuʼ ya jpastik yuʼun anibal ya xkʼootik?

¹² Anibaluk ya xkʼoat. Teme ya xkʼax swokol te kermanotaktik ta swenta te bin ya xjinawan jilel, te ya xjajch kʼop o guerra, yaniwan xjuʼ ya kikʼtik ta jnatik. Te bitʼil ayotik ta «slajibal kʼajkʼale», ya xbatsʼejxan bael te wokoliletik, jaʼ yuʼun ya xjuʼ te talel kʼaxel ya jkoltay jbatike (2 Tim. 3:1). Yanxan te bin-utʼil jaʼ anibal ya xkʼootik, jaʼ te ya kakʼbeytik yip yoʼtan sok yip schʼuunel yoʼtan te yantike. Jich bitʼil, te lekuk ya kiltik te hermanoetik te kʼalal ya xkʼootik ta tsoblej, yuʼun jich tseʼel yoʼtan ya yaʼiy sbaik sok te jich kʼux aʼiybil ya yaʼiy sbaik ta congregación. Ayotik ta kuxinel ta jun balumilal te nojel ta chopol ants winiketik sok te maʼyuk skʼuxul yoʼtanik, jaʼ yuʼun kʼalal ya xkʼootik ta tsoblej, ya jkʼantik te lekuk sok te kʼanbiluk ya yaʼiy sbaik te hermanoetik.

13. ¿Bin ya xjuʼ ya spasik te ancianoetik yuʼun jaʼ anibal ya xkʼotik ta stojol te hermanoetike? (Jaʼnix jich ilawil te foto).

¹³ Te ancianoetik, ya xjuʼ te anibal ya xkʼotik ta stojol te hermanoetik te kʼalal ya xkʼax swokolik. Jich bitʼil te kʼalal ya xkʼax te bin ya xjinawan jilel o te ay machʼa j-ajkʼnax ya stsakot ta chamel, ta oranax ya yakʼik koltayel. Jaʼnix jich ya yakik koltayel ta swenta schʼuunel oʼtanil. Teme ya snaʼik te hermanoetik te leknax yoʼtan te anciano, te ya snaʼ yoʼbolil jbatik sok te ya yaʼiy te jkʼoptik, jich ma wokol ya yaʼiyik skʼanbeyel koltayel. Te taleliletik-abi, ya skoltay te hermanoetik yuʼun kʼanbil ya yaʼiy sbaik sok te jich maba wokol ya yaʼiyik spasel te consejo te ya yakʼ jtul anciano sok te Biblia (1 Tes. 2:​7, 8, 11).

14. ¿Bin ya xjuʼ ya jpastik yuʼun ayuk smukʼul yoʼtanik ta jtojoltik?

 ¹⁴ Ayuk smukʼul yoʼtanik ta atojol te yantike. Jpisiltik ya jkʼantik te yakuk yakʼ smukʼul yoʼtanik ta jtojoltik te yantike, kʼaxtoxan-a te kʼalal ya xkʼax wokoliletik (Prov. 17:17). ¿Bin ya xjuʼ ya jpastik yuʼun ayuk smukʼul yoʼtanik ta jtojoltik? Ya xjuʼ ya jpastik tulan ta skʼayinbeyel te taleliletik yuʼun te Jehová ta jujun kʼajkʼal, jich bitʼil te ya jkʼotestik ta pasel te bin jamal kalojtik sok te ta yorailuk ya jpastik (Mat. 5:37). Jaʼnix jich, ya xjuʼ ya jap jbatik ta skoltayel te machʼatik ya skʼanik koltayele. Teme ay bin ya kichʼtik akʼbeyel jpastike, ya skʼan ya jpastik tulan ta spasel te bin-utʼil la kichʼtik albeyele.

15. ¿Bin lekilal ya sta te hermanoetik kʼalal ya smukʼulin yoʼtanik te ancianoetik?

¹⁵ Te ancianoetik te ya xjuʼ ya smukʼulin koʼtantik bayal bin-utʼil ya xjuʼ skoltay te congregación. Jich bitʼil, te leknax ya yaʼiy sbaik te hermanoetik kʼalal jtul anciano ya skoltay te publicadoretik te ay ta sgrupo yuʼun scholel skʼop Dios sok te leknax ya yaʼiy sbaik yuʼun. Kʼanbil ya yaʼiy sbaik te hermanoetik, kʼalal ya xkoltayotik yuʼun te ancianoetik. Te hermanoetik  ya yakʼ smukʼul yoʼtanik ta stojol te ancianoetik, teme lokʼem ta Biblia te consejoetik ya yakʼik, sok teme ya stuuntesik te bin ya yal te publicacionetik te yakʼoj te j-abat te jun yoʼtan sok pʼij. Jaʼnix jich te kʼalal maba ya spukik ta alel te bin ya yichʼik albeyel sok te ya skʼotesik ta pasel te bin ya yalike.

16. ¿Bin ya xlokʼ kuʼuntik-a teme ma xyanaj koʼtantik, sok bin-utʼil ya sta slekilalik yuʼun te yantike?

¹⁶ Mame xyanaj awoʼtan. Kʼalal ay bin ya jpas ta jkuxlejaltik, ya xjuʼ te lekil ejemplo ya xkʼootik ta swenta te bin ya jpastik sok te junuk koʼtantik ya jchʼuuntik te mantaliletik yuʼun te Jehová. Teme ya jnoptik te bin ya yal te Biblia sok te ya kakʼbeytik yichʼ yip te schʼuunel koʼtantik ta jujun kʼajkʼal, jaʼ ya skoltayotik yuʼun jun koʼtantik ya x-ayinotik ta smelelil kʼop. Mame xchebetuk koʼtantik sok te mame xtal xbajtuk te koʼtantik ta swenta te bin ya yakʼ ta nopel te balumilal ini (Efes. 4:14; Sant. 1:​6-8). Te schʼuunel koʼtantik ta stojol te Jehová sok te bin yaloj ta jamal, ya yakʼ te ma jxiʼtik te kʼalal ya yichʼ alel te bin ma lek ta aʼiyel (Sal. 112:​7, 8). Jaʼnix jich ya xjuʼ ya jkoltaytik te machʼatik yakniwan ta kʼaxel swokolik (1 Tes. 3:​2, 3).

17. ¿Bin ya xkoltayotik te ancianoetik ta skanantayel te congregación?

¹⁷ Te ancianoetik ya skʼan te yakuk stsajtay sbaik ta swenta te bin ya spasik, te ayuk spʼijil yoʼtanik, te manchuk jaʼuk ya yakʼik ta chʼuunel te bin ya yalik sok te chajpanbiluk ta lek te bintik ya spasik. Teme ay ta yoʼtanik «te smelelil kʼop», ya skanantayik te congregación sok ya yakʼbeyik yichʼ yip (Tito 1:9; 1 Tim. 3:​1-3). Kʼalal ya yakʼik ta ilel lekil ejemplo sok te ya yulaʼtayik te publicadoretik ya skoltayik yuʼun ya xkʼotik ta tsoblejetik, te ya xlokʼik ta scholel skʼop Dios sok te ya snopik te Biblia. Kʼalal ya sitintayik wokoliletik te hermanoetik te ya smel yoʼtanik yuʼun, te ancianoetik ya stijbey yoʼtanik yuʼun manchuk ya xchʼay ta yoʼtanik te Jehová sok te skʼanojel yoʼtane.

18. ¿Bin yuʼun ya jkʼan ya kichʼtik ta mukʼ te Jehová sok te ya xnoptsajotikxan ta stojole? (Jaʼnix jich ilawil te recuadro « Te bin-utʼil ya xjuʼ ya xnoptsajotik ta stojol te Jehová»).

¹⁸ Te bitʼil la kilbeytikix skʼoplal te tʼujbil taleliletik yuʼun te Jehová, jich ya kaʼiy jbatik bitʼil te David, te jich la yal: «Bayel me yutsil te Jehová, te mucʼul ton cuʼun» (Sal. 144:1). Te Jehová jaʼ jun Dios te spisil-ora ya xjuʼ ya smukʼulin koʼtantik. Ta ora ini sok te kʼalal ya xmeʼel mamalubotik spisil-ora ya skoltayotik yuʼun nopol ya x-ayinotik ta stojol. Jaʼ yuʼun, ya xjuʼ te jich ya kaltik: jaʼ «mucʼul ton cuʼun» (Sal. 92:​14, 15).