1. Li Davide, ¿kʼusi la skoltas-o Jeova jech kʼuchaʼal chal ta Salmo 18:46?

 LI AVIE, kʼusiuk xa noʼox xuʼ jnuptantik ti xuʼ xjel-o yuʼun li jkuxlejaltike. Pe tspat tajek koʼontontik ti xuʼ jkʼanbetik Jeova ti skoltautike. Li ta xchanobil echʼe, la jchantik ti jaʼ kuxul Dios li Jeovae xchiʼuk ti jech-o tskoltautike. Kʼalal tskoltautik jujukoje, mas to ta jchʼuntik ti «kuxul li Jeovae» jech kʼuchaʼal laj yal li David ta Salmo 18:46 (kʼelo). Kʼalal laj xa ox yal taje, li Davide laj yal ti jaʼ «Mukʼta Ton» yuʼun li Diose. ¿Kʼu yuʼun la skoʼoltas Jeova ta jpʼej mukʼta ton ti muʼyuk kuxule?

2. ¿Kʼusi ta jchantik batel li ta xchanobil liʼe?

² Li ta xchanobil liʼe, ta jkʼeltik batel ti kʼu yuʼun chal Vivlia ti xkoʼolaj ta mukʼta ton li Jeovae xchiʼuk ta jkʼeltik kʼusi chakʼ jchantik ti jech chichʼ albele. Ta jkʼeltik batel xtok ti kʼuxi xuʼ xkʼot ta Mukʼta ton kuʼuntik li Jeovae. Ta slajeb une, ta jkʼeltik kʼu yelan xuʼ jchanbetik li stalelaltake.

¿KʼU YUʼUN TI JAʼ MUKʼTA TON LI JEOVAE?

3. ¿Kʼusi chalbe skʼoplal kʼalal mukʼta ton xi chal ta Vivliae? (Kʼelo li lokʼol ta).

³ Sventa xkaʼibetik smelolal junantik stalelaltak li Diose, li Vivliae tskoʼoltas kʼuchaʼal ta mukʼta ton li Jeovae. Oy loʼiletik ta Vivlia ti chakʼ ta ilel ti la skoʼoltasik ta mukʼta ton Jeova kʼalal tskʼupil kʼoptaik ta skoj li stalelaltak ti toj labalik sbae. Li ta Deuteronomio 32:4 jaʼ li baʼyel teksto ta Vivlia ti chal ti jaʼ Mukʼta Ton li Jeovae. Xi laj yal ta s-orasion li Ana eke: «Muʼyuk yan mukʼta ton jech kʼuchaʼal li Jdiostike» (1 Sam. 2:2). Li Abakuke xi laj yalbe skʼoplal li Jeovae: «Mukʼta Ton kuʼun» (Abak. 1:12). Li jtsʼibajom yuʼun Salmo 73 xi laj yalbe skʼoplale: «Jaʼ chchabi koʼonton li Diose, jaʼ kʼotem ta mukʼta ton kuʼun» (Sal. 73:26). Li Jeova eke, xi laj yalbe sba skʼoplal stuke: «Mukʼta ton» (Is. 44:8). Ta jkʼelbetik batel skʼoplal oxib stalelaltak Jeova ti jaʼ xkoʼolaj-o kʼuchaʼal ta mukʼta tone xchiʼuk ta jkʼeltik batel kʼusi xuʼ jpastik sventa xkʼot ta «Mukʼta Ton kuʼuntike» (Deut. 32:31).

4. ¿Kʼu yuʼun xuʼ xkaltik ti jaʼ jnakʼobbailtik li Jeovae? (Salmo 94:22).

 ⁴ Li Jeovae jaʼ jnakʼobbailtik. Kʼalal chtal mukʼta ikʼaloʼ ti xibal sbae, xuʼ xbat jnakʼ jbatik ta junuk chʼen o ta yolon jpʼejuk mukʼta ton. Jaʼ jech li Jeova eke, kʼalal oy kʼusitik tsots ta jnuptantike, xuʼ xbat jnakʼ jbatik ta stojolal (kʼelo Salmo 94:22). Ta xchabiutik xchiʼuk tskoltautik sventa mu xkil jvokoltik ta sbatel osil. Pe maʼuk noʼox taje, yuʼun jamal yaloj ti ta jelavele chakʼbe slajeb skotol li kʼusi chakʼ jvokoltike xchiʼuk li kʼusitik mu xa junuk koʼontontik yuʼune (Esek. 34:​25, 26).

5. ¿Kʼusi xuʼ jpastik sventa xkʼot ta jnakʼobbailtik li Jeovae?

⁵ Jtos ti kʼusi xuʼ jpastik sventa xkʼot ta jnakʼobbailtik li Jeovae, jaʼ ti jkʼopontike. Kʼalal jech ta jpastike, li Diose chakʼbutik jun oʼontonal sventa xchabi li koʼontontike xchiʼuk li jnopbentike (Filip. 4:​6, 7). Jkʼeltik kʼusi kʼot ta stojolal li ermano Artiom ti laj yichʼ tikʼel ta chukel ta skoj li kʼusitik xchʼunoje. Oy kʼusitik jakʼbat yuʼun jun j-abtel, ilbajinat xchiʼuk sibtasat. Xi chale: «Kʼalal oy kʼusi chkichʼ jakʼbel jujukoje, mu xa jnaʼ kʼusi ta jpas. Jech-o la jkʼopon Jeova sventa junuk noʼox koʼonton xchiʼuk ti xakʼbun jpʼijile. Manchuk mi ep kʼusitik la spas li vinik ti oy kʼusitik tsjakʼbune, tukʼ-o laj kakʼ jba. Xkoʼolaj ta jun mukʼta muro laj kil ti kʼu yelan la xchabiun li Jeovae».

6. ¿Kʼu yuʼun xuʼ jpat koʼontontik ta sbatel osil ta stojolal li Jeovae? (Isaias 26:​3, 4).

⁶ Xuʼ jpat koʼontontik ta stojolal li Jeovae. Jech kʼuchaʼal li jpʼej mukʼta ton o jpʼej mukʼta vitse muʼyuk bu chbakʼ, li Jeova eke te-o skotol ora sventa skoltautik. Xuʼ jpat koʼontontik ta stojolal, yuʼun «jaʼ li Mukʼta Ton ti te oy-o sbatel osile» (kʼelo Isaias 26:​3, 4). Li stuke kuxul-o, jaʼ yuʼun xuʼ xkʼot ta pasel yuʼun li kʼusitik yaloje, ti xchikinta li j-orasiontike xchiʼuk xuʼ skoltautik. Jech xtok, xuʼ jpat koʼontontik ta stojolal yuʼun tukʼ chakʼ sba ta stojolal li yajtuneltake (2 Sam. 22:26). Muʼyuk me chchʼay ta sjol li kʼusitik ta jpastik ta stojolale xchiʼuk jech-o me chakʼ jmotontik (Ebr. 6:10; 11:6).

7. ¿Kʼusi sbalil ta jtabetik kʼalal ta jpat koʼontontik ta stojolal Jeovae? (Kʼelo xtok li lokʼole).

⁷ Yan xtok ti kʼuxi xuʼ xkʼot ta Mukʼta ton kuʼuntik li Jeovae, jaʼ ti jpat koʼontontik ta stojolale. Jnaʼojtik lek ti ta jtabetik sbalil mi ta jchʼunbetik kʼusitik chalbutik manchuk mi oy kʼusitik tsots ta jnuptantike (Is. 48:​17, 18). Kʼalal chkiltik kʼu yelan tskoltautik jujukoj li Jeovae, mas to ta jpat koʼontontik ta stojolal. Taje jaʼ me chchapanutik sventa stsal kuʼuntik kʼusiuk noʼox preva ti mu stsal kuʼuntik ta jtuktik noʼoxe. Bateltike oy kʼusitik ta jnuptantik ti muʼyuk buchʼu xuʼ skoltautike, akʼo mi jech, te chkakʼtik venta ti te onoʼox xchiʼukutik li Jeovae xchiʼuk ti muʼyuk chiktautike. Jun ermano ti Vladímir sbie, xi chale: «Kʼalal jaʼo tikʼilun ta chukele, te laj kakʼ venta ti mas nopol oyun ta stojolal Diose. Mas to la jpat koʼonton ta stojolal Jeova, yuʼun jtuk noʼox oyun xchiʼuk chʼabal kʼusi stakʼ jpas sventa xchapaj li jvokole».

8. 1) ¿Kʼu yuʼun chkaltik ti muʼyuk jelem-o li Jeovae? 2) ¿Kʼusi sbalil ta jtabetik mi jaʼ kʼotem ta Mukʼta tsatsal ton kuʼuntik li Jeovae? (Salmo 62:​6, 7).

⁸ Li Jeovae muʼyuk jelem-o. Jech kʼuchaʼal  jpʼej mukʼta ton o jpʼejuk vitse, li Jeovae mu stakʼ bakʼesel xchiʼuk mu snaʼ xjel. Li stalelaltak xchiʼuk li kʼusitik oy ta yoʼontone muʼyuk jelem-o (Mal. 3:6). Kʼalal la stoy sbaik li Adan xchiʼuk Evae, li Jeovae muʼyuk la sjel li kʼusi oy ta yoʼonton ta stojolal li krixchanoetike. Li jtakbol Pabloe xi laj yal ta stojolal li Jeovae: «Mu stakʼ smuk li skʼoplal stuke» (2 Tim. 2:13). Taje jaʼ skʼan xal ti mu ventauk kʼusi xkʼot ta pasel o ti kʼusiuk spas li yantike, li Jeovae muʼyuk chjel li stalelale, li kʼusi oy ta yoʼonton tspase xchiʼuk muʼyuk tsjel li smantaltake. Kʼalal jech jnaʼojtike, jaʼ tskoltautik sventa jechuk-o jpat koʼontontik ta stojolal ti ta onoʼox skoltautik kʼalal ta jnuptan jvokoltike xchiʼuk ti ta onoʼox xkʼot ta pasel yuʼun skotol li kʼusitik yaloj tspase (kʼelo Salmo 62:​6, 7).

9. ¿Kʼusi chakʼ achan li kʼusi kʼot ta stojolal Tatianae?

⁹ Yan kʼusi xuʼ skoltautik sventa jechuk xkiltik kʼuchaʼal mukʼta ton li Jeovae, jaʼ ti teuk ta jnopbentik ti kʼu yelan stalelaltake xchiʼuk li kʼusi oy ta yoʼonton tspas ta balumile xchiʼuk ta stojolal li krixchanoetike. Kʼalal te ta jnopbentik taje, jun noʼox koʼontontik xchiʼuk tukʼ-o chkakʼ jbatik ta stojolal Jeova mu ventauk mi oy kʼusitik tsots ta jnuptantik (Sal. 16:8). Taje jaʼ jech la snuptan li ermana Tatiana ti laj yichʼ chukel ta sna ta skoj li kʼusitik xchʼunoje, xi chale: «Jtuk te la sbajikun ta jna. [ . . . ] Ta slikebale, vokol tajek laj kaʼi xchiʼuk bateltike chibajemun tajek». Li kʼusi koltaat-o sventa stsal yuʼune xchiʼuk ti junuk noʼox yoʼontone, jaʼ ti la snopbe skʼoplal Jeova xchiʼuk li kʼusi oy ta yoʼonton tspas ta stojolal li krixchanoetike. Vaʼun, laj yakʼ venta ti tsots skʼoplal skʼan xkuch yuʼun li prevae. Xi chale: «Kʼalal jech yakal ta jnuptane, jaʼ la svulesbun ta jol ti jaʼ ta skoj ti jkʼanoj Jeova xchiʼuk ti oy ta koʼonton ta jpas li kʼusi oy ta yoʼontone. Taje jaʼ la skoltaun sventa mu jaʼuk xbat ta koʼonton li kʼusitik ta jnuptane».

10. ¿Kʼusi xuʼ xapas xa noʼox avi sventa jaʼuk xkʼot ta Mukʼta ton avuʼun li Jeovae?

¹⁰ Jutuk xa tajek skʼan ti xkil tsots jvokoltike, jaʼ yuʼun skʼan mas jpat koʼontontik ta stojolal li Jeovae. Avie, skʼan mas jpʼeluk ta avoʼonton ti ta onoʼox xakʼbot Jeova li kʼusitik chtun avuʼun sventa stsal avuʼun li prevaetike xchiʼuk ti tukʼ xavakʼ abae. ¿Kʼuxi xuʼ masuk to xapat avoʼonton ta stojolal? Chano li loʼiletik ta Vivliae xchiʼuk li sloʼil xkuxlejal ermanoetik avi kʼakʼale. Nopbo skʼoplal xchiʼuk akʼo venta kʼu yelan skoltaoj yajtuneltak Jeova sventa jaʼuk xkʼot ta Mukʼta tsatsal ton yuʼunike. Taje jaʼ me tskoltaot sventa jaʼuk xkʼot ta Mukʼta tsatsal ton avuʼun li Jeova eke.

JCHANBETIK LI STALELALTAK JEOVAE

11. ¿Kʼu yuʼun toj lek ti jchanbetik stalelaltak li Jeovae? (Kʼelo xtok li rekuadro « Li kʼusi xuʼ xakʼ ta yoʼontonik spasel li keremetik ti yichʼojik xa voʼe»).

¹¹ Laj xa kalbetik tal skʼoplal junantik stalelaltak Jeova ti kʼu yuʼun chkaltik ti xkoʼolaj ta mukʼta tone. Avie, kalbetik xa batel skʼoplal ti kʼuxi xuʼ jchanbetike. Yuʼun kʼalal mas ta jchanbetik li stalelaltake mas me xuʼ kuʼuntik skoltael li ermanoetike. Kalbetik junuk skʼelobil, li Jesuse la sjelbe sbi li Simone, Sefas laj  yalbe (ti Pedro ta alel kʼalal chichʼ jelubtasele xchiʼuk ti jaʼ skʼan xal «jxetʼ ton») (Juan 1:42). ¿Kʼu yuʼun ti jech laj yichʼ alel ta stojolal li Pedroe? Jaʼ ti tspatbe yoʼonton li ermanoetike xchiʼuk ti tstsatsubtasbe li xchʼunel yoʼontonike. Li Vivlia xtoke chal ti moletike jaʼik kʼuchaʼal «yaxinal mukʼta tayal ton li ta takixokol balumile» sventa xchabiik li ermanoetike (Is. 32:2). Pe maʼuk noʼox moletik xuʼ jech spasik taje, yuʼun jkotoltik xuʼ jchanbetik stalelaltak li Jeovae xchiʼuk ti xijkʼot kʼuchaʼal mukʼta ton sventa jpatbetik yoʼonton li ermanoetik ta tsobobbaile (Efes. 5:1).

12. ¿Kʼuxi xuʼ xijkʼot ta jun nakʼobbail?

¹² Xuʼ me xijkʼot ta jun nakʼobbail. Kʼalal tsnuptan svokol li ermanoetik ta nojelal ta voʼ, ta nikel, ta skoj saʼkʼop o li ta mukʼta paskʼope, xuʼ van skʼan xavikʼ batel ta ana li ermanoetik taje. Ta skoj ti oyutik ta «slajebal xa kʼakʼale», mas xa tsok batel li kuxlejale. Jaʼ yuʼun, mas xa me skʼan jkolta jbatik ta jujuntal (2 Tim. 3:1). Li kʼusi yan xuʼ jpastik sventa jkoltatik li kermanotaktike jaʼ ti jpatbetik yoʼontonike xchiʼuk ti jtsatsubtastik ta mantale. Jech kʼuchaʼal liʼe, ta sjunuluk me koʼontontik jchʼamtik li ermanoetik kʼalal chkʼotik ta tsobajele, yuʼun mi jech ta jpastike xmuyubajik noʼox xchiʼuk kʼanbil chaʼi sbaik. Avie, li krixchanoetike toj chopolik xchiʼuk muʼyuk xa skʼanoj sbaik. Jaʼ yuʼun, kʼalal chkʼotik ta tsobobbail li ermanoetik xchiʼuk ermanaetike, oy ta koʼontontik ti junuk yoʼonton xaʼi sbaik xchiʼuk ti kʼanbiluk xaʼi sbaike.

13. ¿Kʼuxi xuʼ xkʼotik ta jun nakʼobbail li moletike? (Kʼelo xtok li lokʼole).

¹³ Li moletik ta tsobobbaile xuʼ me xkʼotik ta jun nakʼobbail ta stojolal li yermanotakik kʼalal oy kʼusitik tsnuptanike. Kʼalal chil svokolik ta nojelal ta voʼ, ta nikel o mi tskʼanik poxtael ta anil li ermanoetike oy kʼusi chchapanik ta anil yoʼ xkoltavanik. Jech xtok, tskoltaik ta mantal. Mi snaʼoj li ermanoetik ti lek yoʼonton li mol ta tsobobbaile, ti xaʼibe xkʼuxul svokol li yantike xchiʼuk ti snaʼ  xchikintaele mas me kʼun chaʼiik skʼanbel koltael. Kʼalal jech stalelalik li moletik taje, mas me kʼanbil chaʼi sbaik li ermanoetike xchiʼuk mas me kʼun chaʼiik ta xchʼunel kʼalal chtojobtasatik ta Vivliae (1 Tes. 2:​7, 8, 11).

14. ¿Kʼuxi xuʼ xkakʼtik ta ilel ti xuʼ spat yoʼontonik ta jtojolaltike?

¹⁴ Xuʼuk me spat yoʼontonik ta atojolal. Jkotoltik oy ta koʼontontik ti spat yoʼontonik ta jtojolaltik li yantike, mas to kʼalal chil svokolike (Prov. 17:17). ¿Kʼusi xuʼ jpastik sventa spat yoʼontonik ta jtojolaltike? Jaʼ ti jchanbetik li stalelaltak Jeova jujun kʼakʼale, jech kʼuchaʼal ti xkʼotuk ta pasel li kʼusi kalojtike xchiʼuk ti jaʼuk jech jpastik ti kʼusi ora lijkom xchiʼukike (Mat. 5:37). Kalbetik xtok ti ta jkʼan ta jkoltatik li buchʼutik tskʼanik koltael chkiltike. Jech xtok, mi oy kʼusi li j-akʼbat jbaintike, jechuk me jpastik ti kʼu yelan li j-albate.

15. Kʼalal chilik ti xuʼ spat yoʼontonik ta stojolal li moletike, ¿kʼusi sbalil tstabeik li tsobobbaile?

¹⁵ Kʼalal xuʼ jpat koʼontontik ta stojolal li moletik ta tsobobbaile, ep sbalil tstabe li tsobobbaile. Jech kʼuchaʼal liʼe, kʼalal chakʼik venta ti stakʼ kʼoponel batel ta kʼusiuk noʼox ora li jun mol ti sbainoj skʼelel li grupo ta cholmantale, chabibil chaʼi sbaik li ermanoetike.  Yuʼun kʼalal ta sjunul yoʼonton tskʼan tskolta li yermanotakike, kʼanbil chaʼi sbaik. Mi tstsakik ta venta Vivlia kʼalal chtojobtasvanik xchiʼuk li vunetik tslokʼes li tukʼil mosoile, mas me tspat yoʼontonik li ermanoetike. Jaʼ me jech tspat yoʼontonik ta stojolalik xtok mi muʼyuk tspukik batel li kʼusi ch-albatike xchiʼuk mi chkʼot yuʼunik ta pasel li kʼusi chalike.

16. ¿Kʼusi sbalil ta jtabetik mi jaʼ ta jpastik li kʼusi tukʼ chil Jeovae, xchiʼuk kʼusi sbalil tstabeik li yantike?

¹⁶ Jaʼuk jpastik li kʼusi tukʼ chil Jeovae. Lek me kʼusi chchanik ta jtojolaltik yantik mi ta jchʼunbetik skotol smantaltak li Jeovae xchiʼuk mi ta jtsaktik ta venta li beiltaseletik ta Vivlia kʼalal oy kʼusi ta jnop ta jpastike. Mi ta jchantik li Vivliae xchiʼuk mi ta jtsatsubtastik li xchʼunel koʼontontike, mas me tsots oyutik ta mantal. Vaʼun, muʼyuk me te xijnaʼet o ti sjel jnopbentik li chanubtaseletik chakʼ balumile (Efes. 4:14; Sant. 1:​6-8). Jech xtok, mi oy xchʼunel koʼontontik ta stojolal Jeova xchiʼuk mi jchʼunojtik ti chkʼot ta pasel li kʼusitik yaloje, jun noʼox me koʼontontik manchuk mi oy kʼusitik chopol ta jnuptantik (Sal. 112:​7, 8). Vaʼun xuʼ me jkoltatik yantik kʼalal oy kʼusi tsnuptanike (1 Tes. 3:​2, 3).

17. ¿Kʼusi xuʼ xkoltaatik-o li moletik sventa junuk yoʼontonik li ermanoetik ta tsobobbaile?

¹⁷ Li moletike skʼan oyuk spʼisol li kʼusi nopem xaʼiik spasele, oyuk lek xchʼulelik, xtojobikuk lek ta snopel xchiʼuk ti xchapetuk lek li kʼusi tspasike. Sventa junuk yoʼonton li tsobobbail xchiʼuk ti lekuk tsotse, li moletike skʼan lek snapʼan sbaik ta stojolal li tukʼil kʼope (Tito 1:9; 1 Tim. 3:​1-3). Kʼalal lek chakʼ ta ilel stalelalik xchiʼuk ti chchabiik li ermanoetike, jaʼ chkoltaatik-o li ermanoetik sventa mu xchʼay sbaik li ta tsobajeletike, li ta cholmantale xchiʼuk ti xchan Svivliaike. Kʼalal oy kʼusitik tsnuptanik li ermanoetik ti chchibajik-o xchiʼuk ti mu xa snaʼ kʼusi tspasike, li moletike tstijbeik yoʼonton sventa teuk ta sjolik li kʼusi snopoj tspas ta jelavel li Jeovae xchiʼuk ti te chiʼinbilik-oe.

18. ¿Kʼu yuʼun ta jkʼan ta jkʼupil kʼoptatik li Jeovae, xchiʼuk kʼu yuʼun ta jkʼan mas chijnopajutik ta stojolal? (kʼelo li rekuadro « Ti kʼuxi xuʼ xijnopaj ta stojolal Jeovae»).

¹⁸ Avi ti laj xa kalbetik tal skʼoplal li stalelaltak Jeova ti toj kʼupilik sbae, jaʼ jech chkaʼi jbatik kʼuchaʼal li David ti xi laj yale: «Akʼo yichʼ kʼupil kʼoptael li Jeova ti jaʼ li Mukʼta Ton kuʼune» (Sal. 144:1). Li Jeovae jaʼ jun Dios ti xuʼ jpat koʼontontik ta stojolal ta skotol orae. Ti kʼu sjalil kuxulutike ta onoʼox skoltautik sventa teuk nopol oyutik ta stojolal manchuk mi yijutik xa. Jaʼ yuʼun, xuʼ xi xkaltik ta sjunul koʼontontike: «Jaʼ kʼotem ta Mukʼta Ton kuʼun» (Sal. 92:​14, 15).