1. Ginihe Davide aringbisa Yekova kuti ni, a wa duhe ni kekehe rogo Atambuahe 18:46?

 TI KURA aregbo, ani ima rengba ka gbiatirani na akpakarapai ni tunguotunguoho nga gu rengbe ka sa raka si du ni kpakarakpakaraha watadu ki aria gaani raka ni tunguotunguoho. Ani na bakere tambuahe nga ani ima rengba ka kido kuti Yekova Mbori tipa undo! Rogo gu kekeapai nasusi, i atingidi rani na gupai nga, Yekova nga unga Mbori na ko regerege ti aregbo dunduko ka undo rani. Ho ani agbia gako undo ni, gupai re nafu gu kido furani nga “Yekova du ni ungako!” (Oni gedi Atambuahe 18:46.) Ono tie, tifuo Davide pe gupai nga Mbori ni ungako, ko aringbisi Mbori kuti guhe araka nga ya. Davide aya tipa Yekova “gi Mbia.” Ginipai gupai re ayugoho?

2. Ginipai rengbe ani ka wirikaha ti agu afugo Davide apehe tipa Yekova nga ko wa Mbia fuko?

² Rogo gi kekeapai re, ani nika sakapai tipa ndu gupai i aya ti ni tipa Yekova ko wa mbia na gupai gu fugo re ayugoho furani tipa ko. Ani nika wirikapai awirika a tipa wai rengbe ani kadu na kido kuti ko wa gaani Mbia. Ni yangaraha, ani nika sakapai tipa agu agene rengbe ani ka wirika asino Yekova ngbaha.

WAIGU DU YEKOVA WAKINA MBIA?

3. Waigu Baibiri ninaamangasunge dedede na gu fugo nga “mbia”? (Oni bi gu sura duti kpotoho.)

³ Baibiri naringbisa Yekova kuti “mbia” tipa ka undo rani ani rugutirani na bete asinoko. Dedede, ho ga Yekova amoyambu ninaasambuo Mbori ni tipa bawene asinoko, i naafura tipa ko rogo Baibiri yo nga ko wa mbia. Gu bambata regbo i nafura tipa Yekova nga ko “nga Mbia” gu du rogo Pa Fu Rugute ni Ue he 32:4. Ana ape gupai rogo kparakpee yo nga “a nga mbia ho du wa gaani Mbori a te.” (1 Sam. 2:2) Abakuka aya tipa Yekova ko nga gimi “Mbia.” (Abak. 1:12) Na zavura Yekova naya tipa tiko wẽ ko wa mbia. (Yes. 44:8)  Ani sakingo pai tipa asino biata nga gu nasa Yekova ko du wa mbia na ani ki wiriki wai rengbe ani ka maa ko ni ‘gaani Mbia.’​—Pa Rug. 32:31.

4. Waigu du Yekova ni bagbuko? (Atambuahe 94:22)

⁴ Yekova nga bagbuko. Ti regbo kere bavugumo, boro ima rengba ka gbia bandahe rogo simbia. Wakina gure a, Yekova nabanda rani ti kpakarakpakara aregbo rogo gaani raka yo. (Oni gedi Atambuahe 94:22.) Ko naundo rani ani banda gaani pagume na ko na ko kini kido rani na gupai nga ai gupai ani arungo behe awere, si arengbanga ka gbarasa parani nyeanye kindi te. Na ko ima kidohe a nga kumbatayo, ko nika dia agu apai dunduko kusayo nasarani ani du na bakabangirise watadu kini rungo.​—Yeze. 34:25, 26.

5. Waigu rengbe Yekova kadu ni gaani mbia nga ga Bagbuko?

⁵ Gene sa dagba agu akuraha yo rengbe ani ka gbia Bandahe ngbaha be Yekova nga nimanga ani kparakpee fuko. Ho ani amanga kparakpee ni fu Yekova, ko nafu “gu zereda nga ga Mbori” furani nga gu nabanda kpotoraniyo na gaani aberã. (Frp. 4:6, 7) Oni bingo gu kpiapai nga ga Artem, nga wirina naadu bambukiso yo mbiko gako idapase. Ho ko adu ni bambukiso yo, gu kumba naasasana ko asasana ko bara dunguhe, kini mangi ko gbegberẽ na kini asadi ka gundesi ko. Artem aya, “Kina rago nanaagberã tire ho gu boro nanasasana re anaayamba re ni tipa sasanahe. . . . Mi anaamanga kparakpee ti aregbo dunduko fu Yekova. Mi anaasana ko ko undo re mi du zezeredi kpotoreyo na tipa tatamana. Wa mi avura kaa gbia tire vurũ na arungosiro, mi anye zezeredi. . . . Na ga Yekova undo, si adu wa mi aaru gii ngapa nga ga mbia.”

6. Tipagine rengbe ani kadu ti ni na kido ti aregbo dunduko kuti Yekova? (Yesaya 26:3, 4)

⁶ Ani ima rengba ka kido kuti Yekova. Wakina gu mbia watadu gangara ka i aagbisongo ho baha ya, Yekova nika du kinaho ti aregbo dunduko kaa undo rani. Ani ima rengba kadu na kido kuti ko mbiko ko nga “nyenye mbia.” (Oni gedi Yesaya 26:3, 4.) Ko nika du ni unga ko ti aregbo dunduko ka banda gako akidohe, ka degatuko kuti gaani akparakpee, na ki fu gu undo furani ani aidaha. Ani ima rengba a ka kido kuti Yekova mbiko ko ni ruruko fu agu aboro nairisoko. (2 Sam. 22:26) Bangiriko agonga ti agu apai ani amangaha te na ko nikaa fu mosoro furani ti aregbo dunduko.​—Eb. 6:10; 11:6.

7. Ginihe ani nika gbiaha ka ani du nakido kuti Yekova? (Oni bi sura a.)

⁷ Ani namaa Yekova ni gaani Mbia ho ani amaa gaani kido ni dunduko kina kuti ko. Ani na gu kido nga nidega ani turani fuko zavura ti kpakarakpakara aregbo, ani nika gbia undo agbia. (Yes. 48:17, 18) Ai gu regbo ani abi gupai nga Yekova ima undo rani, si nasa gupai nga ani du na bakere kido kuti ko. Ani nadu na gu kido nga kina Yekova sa nika du na rengba ka undo rani ani hi ai asada ka si vura kpakara akpakara wai vurũ. Dedede, ti agu aregbo boro ninaadunga ho rengbe ani ka sana ni tipa undo ya, ani ninaaye ka bi gupai nga ani ima rengba ka kido kuti Yekova ti aregbo dunduko. Vladimir aya, “Mi aima mbeda gbe na Yekova ho mi adu ni bambukiso yo. Mi awiriki wai kadu na bakere kido kuti Yekova mbiko mi adu nikina sare na kina ko nga  gu yangara boro narengbe ka undo re mi hipai.”

8. (a) Tipagine rengbe ani ka ya ti ni Yekova aˈarianga tiko te? (b) Waigu ani agbia undo ti du Mbori ni gaani Mbia? (Atambuahe 62:6, 7)

⁸ Yekova aˈarianga tiko te. Yekova wakina bakiki mbia, watadu bagangara, nga gu nanye kina rogo bangisa ba. Asino ko gbiati gako ringbisapai aˈariangatihe te. (Mara. 3:6) Ho aAdamu na Eva asamungu ni kuti Yekova, ko aˈarianga gako ringbisapai tipa aboro te. Wakina gupai gu mokedi nangia Pauro akehe, ka Yekova “oro nga rimoko tigako te.” (2 Tim. 2:13) Gipai re nayugo gupai nga, ka kina ginipai vura manga vurũ, watadu ka aboro vura manga kina ginipai vurũ, Yekova aˈarianga wai du ko te, gako ringbisapai, watadu gako arugute te. Mbiko gupai nga Yekova aˈarianga tiko te, ani ima ino gupai nga ko nika undo rani aundo ti kpakarakpakara aregbo na ki banda gako akidohe tipa kumbatayo.​—Oni gedi Atambuahe 62:6, 7.

9. Ginipai mo nawirikihe ti ga Tatyana kpiapai?

⁹ Ka ani berẽkurii asino Yekova gbiati gako ringbisapai tipa kpotosende na aboro, si rengbe ka undo rani ani kido kutiko na ki moi ko ni gaani Mbia. Si nika undo rani ani nye zezeredi na ni rururani fuko ti regbo aasada. (Tam. 16:8) Gupai re nga rengo nibipa gu wirina du rimori nga Tatyana naadu ni zizi ri ku kporo mbiko gari idapase. Ri aya, “Mi adu ni sare. Si aima kpakara ni kerehe ti tonatonaha. Dedede, mi anidu na gberãrago.” Ono tie, ho ri abi gupai ni nga gu asada ri aagbia tiri na ni re adu tipa Yekova gbiati gako ringbisapai, si naundo ri ri du zezeredi na ki fu omeri tipa ka nye niruru ri. Ri aya: “Pa ruga mi tire na ndu gupai gipai re aamanga ti ni aundo re mi tingidi gupai nga mi adu rogo gi asada re mbiko Yekova. Gipai re aima undo re mi mbu nye kaa berã kina patire.”

10. Waigu rengbe Yekova kadu ni gaani Mbia awere?

¹⁰ Barambeda kumbatayo, ani nika gbiatirani na kere kpakarakpakara aregbo, na si nika ida ani kido kuti Yekova gbe susi gu nidu mbata. Awere du nga gu regbo si aida ani nyakasi gaani kido nga ko nika fu ai guhe afu furani ani aidaha tipa ka hipai ki nye ni rururani. Waigu rengbe ani ka manga gupai re? Ani gedi agu apangbanga nga ga Baibiri gbiati agu akpiapai nga ga ga Yekova amoyambu du ti gi gaani regbo re. Ani bi wai Yekova nasongodi gako amoyambu. Ani berẽ dudunguro kurii agu apangbanga re. Pa manga oni he wo nika undo roni oni moi Yekova ni gaoni Mbia.

MO WIRIKI ASINO YEKOVA

11. Tipagine ani aida ka wirika asino Yekova ti ni? (Oni bi gu sanduki a nga, “ Gu Sasa Rengbe gu Paranga Awirina Nga Akumba ka Maaha.”)

¹¹ Ani ima bi agu asino Yekova nga gu nasako ko du wa mbia furani. Awere, ani wisigingo pai tipa wai rengbe ani ka wirika asinoko. Ka ani mangi asadatise wa rengbe omerani na ni ka wirika asino Yekova, ani ima rengba ka nyakasa awirinarani. Ni kpiapai, Yesu afu gu rimo fu Simona nga Kefa (si wa ka i ya “Petero”), du rogoyo nga “Mbia.” (Yo. 1:42) Gupai Yesu aapehe nga Petero nika fu wasa fu aboro rogo dungurati na ki  nyakasi gayo idapase. I nafura tipa abaakumba rogo dungurati nga i wa “nzereme bambia.” Gipai re nayugo gupai nga i nabanda agu aboro du rogo dungurati. (Yes. 32:2) Ono tie, dungurati nagbia undo ho awirina dunduko awirika asino Yekova ni.​—Ef. 5:1.

12. Waigu rengbe ani ka undo kura aboro ti kpakarakpakara aregbo?

¹² Mo du ni bagbuko. Ho awirinarani azanga akpuyo ni watadu ka zubo ki mbu akpuyo mbiko gberãngo watadu avura, ani ima rengba ka dia yo i sungu na ani kpurani. Wa apai agberã kina kumbatayo “rogo kusa rago,” zanga kapa, ani nika duadu na bakere momu berani ka fu agu ahe fu awirinarani i aidaha. (2 Tim. 3:1) Ani ima rengba a ka fu gu wasa gbiati gu nyemuse awirinarani aidaha. Gene sa dagba agu akuraha yo rengbe ani ka manga gipai re ngbaha nga ni fura ani na yo ho i aye ni tipa adunguratise na kini fu wasa fuyo. Ani naida ka sa dungurati si du ni gu ba rengbe aboro ka gbia nyemuse gbiati ngarasaro rogoho. Badungu aboro areme namangapai na akurayo gbegberẽ. Gipai re ima rengba ka sa awirinarani i du na gberãrago na i ki bihe nga boro ho nakpinyemuyo te. Sidu, ho awirinarani aye ni tipa adunguratise, si naida ani mangi ai gupai rengbe ani ka mangaha tipa ka sayo i bihe nga i nakpinyemu yo akpi, i ki gbia wasa, na i ki bihe nga ba yo gu ngbaangba.

13. Waigu rengbe abaakumba ka fu wasa fu aboro ti kpakarakpakara aregbo? (Oni bi sura a.)

¹³ Abaakumba ima rengba ka undo awirinayo ti kpakarakpakara aregbo. Ho du gberãngo ni watadu gu tunguotunguo pai nga ga kaza kpotose, abaakumba namanga mbakadapai niipo tipa ka undo awirinayo. Abaakumba nafu undo a rogo toro yo. Awirina nika du wenengai tipa ka sana bakumba tipa undo ka i ini gupai nga ko nika fura wenengai fuyo, ki degetuko fuyo, na ki asadi ka rugatiko na pa gayo bipai. Ngbatunga agu asino re naundo kura aboro i bihe nga i nakpinyemu yo akpi si kini saha fuyo taata i mangipai kuti agu  arugapai bakumba narengbe ka fuhe nga gu du mburuhe rii Baibiri.​—1 Tesa. 2:7, 8, 11.

14. Waigu rengbe ani ka yugo gupai nga aboro ima rengba kadu na kido kuti rani?

¹⁴ Mo du ni gu boro aboro akido kuti ni. Ani naida gu kura aboro du na gu kido nga ani ima rengba ka undo yo ho i aida na undo ni. (Snz. 17:17) Ginipai rengbe ani ka mangaha tipa gupai nga kura aboro kido kuti rani? Ani ima rengba ka manga ome kaa wirika Yekova na aˈuru dunduko, ni kpiapai, ni banda ani gaani akidohe na kini banda regbo. (Mt. 5:37) Ani ima rengba a ka fu undo rogo mangimangipai yo ho si aidaha ni. Kurii gure, si naida ani digisi gaani asunge nga ga dungurati ringbisihe kuti agu arugapai ani agbiaha.

15. Waigu dungurati agbia undo ho du aboro ni na rengba kadu na kido kuti abaakumba?

¹⁵ Agu abaakumba rengbe aboro ka kido kutiyo nga pa undo fu dungurati. Ngba gini gene? Ho awirina aino gupai ni nga i ima rengba ka fura na abaakumba ti ai gu regbo i aida na undo, si naundo yo ka i du nga na bakere bakabangirise ya. Awirina nabihe abi a nga i ima kpinyemuyo ho i  naini gupai ni nga abaakumba na nyemu ka undo yo. Ho abaakumba amangasunge ni na Baibiri gbiati agu awaraga du mburuhe rii Baibiri tipa ka fu rugute, angianga ka pe kina gayo berãpai tipa pai ya, awirina nika du na bakere kido gbe kuti yo. Awirina nadu na kido a kuti agu abaakumba nga aguyo apenga gayo gbugbuapai fu kura aboro ya na nga aguyo nabanda gayo kidohe.

16. Waigu ani agbia undo gbiati kura aboro ho ani amanga gupai ni Yekova aya si du ni ruruhe?

¹⁶ Mo naamanga gupai ti aregbo dũ Yekova aya si du ni ruruhe. Ani rengbe kadu na wene maapai kurii kura aboro ka ani ru nyanyaki tipa gupai du ni ruruhe na ka ani mangi adiaberã ringbisihe kuti agu arugute nga ga Baibiri. Ho ani ageda Fugo Mbori ni na kini nyakasi gaani idapase kuti Yekova, ani nadu ni rururani fuko gbiati gako arugute. Ani nika ino ziree ayugopai, gbiati agu aberãpai nga gu adunga kuti ga Yekova berãpai ya na kura aboro adunga na maapai kurirani te. (Ef. 4:14; Yak. 1:6-8) Gaani idapase kuti Yekova gbiati gako akidohe nasa gupai nga ani du zezeredi ho ani nagi gbegberẽ pangbanga ni. (Tam. 112:7, 8) Ani nadu na rengba a ka undo agu aboro rengbe kaa gbiatiyo na aˈasada.​—1 Tesa. 3:2, 3.

17. Ginipai naundo abaakumba i mangi gupai Yekova aya si du ni ruruhe?

¹⁷ Si naida abaakumba zogo tiyo ni zera, kidu ni bayee yo, kini inipai fu aboro, na kidu na weneringise. Agi akumba re naundo kura aboro i du zezeredi na kidu na nyanyaki idapase kuti Yekova na kini nyakasi dungurati si ‘nika kuti rengo pai.’ (Tito 1:9; 1 Tim. 3:1-3) Gu kpiapai abaakumba amaaha na kini ngarasi awirina, si naundo abatungusipai i naaye tipa adunguratise dedede, sunge tungusapai, na kini mangi wisigopai nisase. Ho awirinarani agbiatiyo ni na akpakarapai nga gu nasa yo i du na bakabangirise, abaakumba natingida yo na gupai nga si naida i kido kuti Yekova na kini moiberã yo kuti gako akidohe.

18. Tipagine ani aida ka sambuo Yekova ti ni na ki mbedi gbe na ko? (Oni bi gu sanduki a nga, “ Gu Gene Rengbe mo ka Mbeda Gbe na Yekova Ngbaha.”)

¹⁸ Tingbafuo ani wisigipai tipa bawene asino Yekova, ani ima rengba ka pepai wakina gu Bakindo Davide apehe nga: “Yekova dú ni sambuasambua ko nga gi mbia.” (Tam. 144:1) Ani ima rengba kaa kido kuti Yekova ti aregbo dunduko. Zavura ho ani nika gbinza ni, ani nadu na gu kido nga ko nikaa ndu kumbatayo kindi kaa undo rani ani nye mbembedi na ko. Na ani ima rengba ka ya: “Ko nga gi mbia.”​—Tam. 92:14, 15.