1-2. Amɛyɔyɔ ci yí so Yehowa gbɔ nɔ yi sɛntɔ egbejinɔtɔwoɔ?

 NYI Yehowa nyi nɔ eo le ao gbe mɛɔ? Àtɛnŋ aɖoŋci mɔ, ‘Yehowa nyi Danyɛ, anyi Mawu, koɖo anyi xlɔ.’ Bubu ŋkɔ buwo gbeli ciwo àgbeyɔnɔ nɔ Yehowa hɛnnɛ dru. Vɔ ègbekpɔnɔ Yehowa shigbe mɛ ci yí xɔ ye Mɛdru nɛa?

² Efyɔ Davidi sɔ exlɔnyinyi ci yí le gblamɛ nɔ Yehowa koɖo yi sɛntɔ egbejinɔtɔwo sɔ sɔ koɖo ekacaca ci yí nɔnɔ gblamɛ nɔ mɛɖe ci yí xɔ amɛ mɛdru koɖo mɛ ciwo yí ze gbɔ wo. Ébiɔse mɔ: “[Oo Yehowa,] mi yí a tɛnŋ nɔ̀ Ao zava kɔkwɛ mɛ ɔ? Mi yí a tɛnŋ nɔ̀ Ao to kɔkwɛ ji ɔ?” (Eha 15:1) Enyɔ cɛ ciwo woŋwlɛ do Bibla mɛ na mìnya mɔ mìatɛnŋ anyi Yehowa mɛdruwo yí anyi yi xlɔwo. De amɛyɔyɔ gangan ecɛ nyi nɔ mì so Yehowa gbɔ ba?

YEHOWA JI MƆ MÌWO ANYI YE MƐDRUWO

3. Mi yí nyi Yehowa mɛdru ŋkɔtɔɔ, yí lé Yehowa koɖo yi mɛdru lɔ wanɔ nu ɖaɖa wowonɔnɔwo gbɔ doɔ?

³ Keŋ gbɔxwe yí Yehowa avatɔ enuwo wawaɔ, yiɖekɛ yí li. Vɔ hweɖekanuɔ, éxɔ eviɛ ŋkɔtɔ do yi zava gɔnmɛ le kpɔwɛnyɔnunu mɛ, yí eji jɔɛ sugbɔ ci ewɛ ahan. Bibla nu mɔ Yehowa “kpɔnɔ jijɔ” do eviɛ nu yí yɛ ci yí nyi yi mɛdru ŋkɔtɔ lɔ ‘kpɔnɔ jijɔ hweshiahwenu le [ŋkɔ nɔ Yehowa].’—Elo. 8:30.

4. Lé Yehowa keke bonu nɔ amɛyɔyɔ va yi zava lɔ gɔnmɛ vivivi doɔ?

⁴ Yehowa gbewa mawudɔlawo yí yɔ wowo can mɔ woanyi ye mɛdruwo. Woyɔ yi dɔlawo mɔ “Mawu viwo” yí wodre wo  mɔ wonyi mɛ ciwo yí kpɔnɔ jijɔ ci wole koɖo Yehowa. (Job 38:7; Dan. 7:10) Na nɔ exwe sugbɔ sugbɔɔ, mɛ ciwo yí le jeŋkwi mɛ ɖekɛwo yí nyi Yehowa xlɔwo. Le yiyimɛɔ, éwa agbetɔwo nɔ wowo can atɛnŋ anyi yi mɛdruwo. Mɛɖewo ciwo yí ɖo mɔnukpɔkpɔ ŋtɔ́ vayi ɖewo yí nyi, Enɔki, Nowe, Abraxamu, koɖo Job. Woyɔ Mawu sɛntɔ adodwi ŋtɔ́wo mɔ wonyi Mawu xlɔwo, alo mɛ ciwo yí zɔn “koɖo Mawu adodwi lɔ.”—Gɔnm. 5:24; 6:​9, NWT; Job 29:4; Ezai 41:8.

5. Nyi mìatɛnŋ akpla le enyɔnuɖɛ ci yí le Ezekiɛli 37:​26, 27 mɛɔ?

⁵ So xwe sanŋdi nɛniɖewo keɔ, Yehowa kpɔtɔ yɔkɔ yi xlɔwo nɔ woanyi yi mɛdruwo. (Hlɛn Ezekiɛli 37:​26, 27.) Le kpɔwɛ mɛ, le Ezekiɛli nyɔnuɖɛ lɔ mɛɔ, Mawu adodwi lɔ jijiɛ veviɖe mɔ ye sɛntɔ egbejinɔtɔwo anyi exlɔ veviwo nɔ ye. Éɖo gbe mɔ yeawa “ŋcifafa gbetata koɖo wo.” Enyɔnuɖɛ ŋtɔ́ xoxoɔ nuxu so hwenu yí mɛ ciwo yí ɖo jeŋkwi mɛ mɔkpɔkpɔ koɖo mɛ ciwo yí ɖo agbenɔnɔ le nyigban ji mɔkpɔkpɔ lɔ avawa ɖeka le yi zava gɔnmɛ le kpɔwɛnyɔnunu mɛ yí anyi “lɛngbɔ ha ɖeka.” (Ʒan 10:16) Hwenu lɔ ke yí mìle yɛ ke!

YEHOWA LENƆ BU NƆ MÌ LE FIÐEKPOKPUI CI MÌLE

6. Lé mɛɖe vatrɔnɔ mɛdru le Yehowa zava gɔnmɛ doɔ, yí fini mìatɛnŋ akpɔ Yi zava lɔ leɔ?

⁶ Le Bibla hwenuɔ, mɛɖe zava gɔnmɛ nyi texwe ɖeka ci wogbɔnnɔ le yí egbeglɔnnɔ ta nɔ amɛ so ayamɛ nɔnɔmɛwo nu. Mɛdru ɖe ci yí va mɛɖe zava gɔnmɛ atɛnŋ akpɔkpɔ emɔ mɔ axwetɔ lɔ ale bu nɔ ye nywiɖe. Nɔ mìsɔ mìwoɖeki jo nɔ Yehowaɔ, anyi mìvatrɔ yi mɛdruwo le kpɔwɛnyɔnunu mɛ. (Eha. 61:4) Gbɔngbɔnmɛŋɖuɖu sun mì shi haan yí mɛbu ciwo yí gbevatrɔ Yehowa mɛdruwo gbenyi exlɔ veviwo nɔ mì. De texwe ɖe koŋ yí kpɔwɛnyɔnunu zava Yitɔ tɔ lɔ le o. Nɔ èyi eju bu ɖe mɛ, taŋfuin nɔ takpekpe vevi ɖeɔ, àdo go mɛbuwo ciwo kpɔkɔ jijɔ mɔ yewole Mawu zava lɔ gɔnmɛ. Yehowa zava lɔ le fiɖekpokpui ci yi sɛntɔ ciwo yí senɔ to nu ni wo le.—Enyɔ. 21:3.

7. Nyi yí taɖo mìatɛnŋ anu mɔ egbejinɔtɔ ciwo yí ku kpɔtɔ nyi mɛdruwo le Yehowa zava lɔ gɔnmɛɔ? (Kpɔ foto lɔ hɛnnɛ.)

⁷ Lé mìanu so egbejinɔtɔ ciwo yí ku wowo nuɔ? Mìatɛnŋ anu mɔ wokpɔtɔ nyi mɛdruwo le Yehowa zava lɔ gɔnmɛa? Ɛɛ! Nyi taɖo mìatɛnŋ anu ahan ɔ? Mìatɛnŋ anu ahan ɖo wokpɔtɔ le agbe le Yehowa  susu mɛ. Yesu ɖe mɛ mɔ: “Mɛkukuwo fɔn, Moizi can xo nuxu so aci bizo xolɔlɔ lɔ nu hwenu yí eyɔ Yehowa mɔ Abraxamu Mawu, Izaki Mawu koɖo Ʒakɔbu Mawu.’ Mawu denyi amɛkukuwo Mawu o, vɔ ényi amɛ leagbuwo Mawu ɖoɔ, amɛshiamɛ le agbe ni.”—Luiki 20:​37, 38, NWT.

MÌÐO NYƆNAWO YI GBEÐO ŊÐEWO AWA

8. Nyɔna ciwo Yehowa mɛdruwo kpɔnɔ le yi zava lɔ gɔnmɛɔ?

⁸ Shigbe lé zava ŋtɔŋtɔ nyi texwe ɖe ci wogbɔnnɔ le yí egbeglɔnnɔ ta nɔ amɛ so ayamɛ nɔnɔmɛwo nu nɛɔ, Yehowa zava glɔnnɔ ta nɔ yi mɛdruwo so enuɖekpokpui ci yí atɛnŋ adahɛn nu le exlɔnyinyi ci yí le gblamɛ nɔ wo nu yí gbenanɔ wo mɔkpɔkpɔ nɔ esɔ mɛ nywi. Nɔ mìkpɔtɔ nɔ Yehowa gbɔɔ, Satana datɛnŋ awa ŋɖe koɖo mì cí yí adahɛn nu le mì nu tɛgbɛɛ o. (Eha. 31:23; 1 Ʒan 3:8) Le xexe yoyu lɔ mɛɔ, Yehowa akpɔtɔ aglɔnkɔ ta nɔ yi xlɔ egbejinɔtɔwo yí denyi le gbɔngbɔn mɛ ɖekɛ yɔ o, vɔ le eku ŋtɔkpu can shi.—Enyɔ. 21:4.

9. Lé Yehowa ji mɔ ye mɛdruwo ŋtɔwo le wanɔ nu doɔ?

⁹ Bubu gangan ŋtɔŋtɔ enyi nɔ mì mɔ mìnyi mɛdru le Yehowa zava gɔnmɛ yí anyi exlɔ veviwo koɖi. Lé mìwoŋtɔwo mìawa nu do, nɔ mìji mɔ mìakpɔtɔ anyi yi mɛdruwoɔ? Nɔ mɛɖe yɔ eo va yi xomɛɔ, àji mɔ yeanya lé yeawa nu do nɔ ajɔ ji ni. Ákpɔkɔ emɔ mɔ woaɖe fɔkpa gbɔxwe aɖo xɔ lɔ mɛ, yí eo can àji mɔ yeawɛ ahan. Ahanke kankandoji li mɔ, Yehowa jijiɛ ŋɖewo so mɛ ciwo yí ji mɔ yewoakpɔtɔ anyi mɛdru le yi zava gɔnmɛ gbɔ yí mìwo can mìji mɔ mìanya. Lɔnlɔn ci mìɖo nɔ Yehowa dɔ mìjinɔ mɔ mìawa ŋɖekpokpui ci ji mìkpe yí “á do jijɔ ni le emɔ ɖeshaɖe nu.” (Kol. 1:10) Yí nɔ mìkpɔkpɔ Yehowa shigbe mìwo xlɔ nɛɔ, mìavakpɔɛ mɔ yi gbenyi mìwo Mawu koɖo mìwo Da, ci yí je nɔ bubu mìwotɔ. (Eha. 25:14) Nɔ ŋcɛ le susu mɛ nɔ mìɔ, mìɖogbe adonɔ bubu yi nu tɛgbɛɛ yi mìdeɖo aŋlɔbe mɛ ciŋmɛ enyi gbeɖe o. Bubu gangan ŋtɔ́ ɖoɖo ni akpedo mì nu mìaze nɔ enuwana ciwo yí ado dɔmɛzi ni. Mìjijiɛ veviɖe mɔ “mìajeshi sɛnxu nɔ mìwoɖekiwo” yí azɔn koɖo mìwo Mawu.—Mis. 6:​8, NWT.

YEHOWA DETRA AMƐ MƐ LE ZOGBEJI O

10-11. Lé Yehowa wa nu do Izraɛliviwo nu le Sinai zogbeji yí edasɛ mɔ detranɔ amɛ mɛ doɔ?

¹⁰ Nɔ Yehowa wakɔ nu ɖaɖa yi mɛdruwo gbɔɔ, detranɔ amɛ mɛ o. (Rɔm. 2:11) Lé Yehowa detranɔ amɛ mɛ do, ze le lé ewa nu do Izraɛliviwo nu le Sinai zogbeji mɛ yí mìatɛnŋ akpla nu sugbɔ so mɛ.

¹¹ Ci Yehowa hwlɛn yi mɛwo gan so hwashigbemɛ le Eʒipti ɖegbɔɔ, éɖo avɔnsatɔwo nɔ woasumɔ le avɔnzava mɛ. Woɖo dɔ buwo nɔ Levitɔwo yí woawanɔ le avɔnzava kɔkɔɛ cɛ mɛ. Yehowa lenɔ bu nɔ mɛ ciwo yí wanɔ dɔ le avɔnzava lɔ mɛ nywiɖe alo mɛ ciwo yí gogo avɔnzava lɔ sɔwu mɛ kpɛtɛwo yɔa? Oo! Yehowa detranɔ amɛ mɛ o.

12. Lé Yehowa dasɛ mɔ yedetranɔ amɛ mɛ do, hwenu eɖo Izraɛli jukɔn yoyu ci yí le shigbe yi Mɛdru hannɛɔ? (Hunhun 40:38) (Kpɔ foto lɔ hɛnnɛ.)

¹² Emɔ hun nɔ amɛshiamɛ le ahwakɔn lɔ mɛ yí woanyi xlɔ koɖo Yehowa dru yí denyi edɔ veviɖe ci mɛɖe wanɔ alo lé wogogo avɔnzava lɔ do yí adɔ o. Le kpɔwɛ mɛ, Yehowa wɛ yí jukɔn lɔ pleŋ kpɔnɔ ejiɖoɖui gangan koɖo ezo ci yí va nɔnɔ avɔnzava lɔ tamɛ. (Hlɛn Hunhun 40:38.) Nɔ ejiɖoɖui gangan lɔ tɔ soso  kpe fibuɔ, mɛ ciwo yí le jinjin tɔxuwo nɔ avɔnzava lɔ can tɛnŋ kpɔɛni, yí wotɔnɔ wowo gbanwo dodo yí aɖe wowo zavawo yí aso kplɔ jukɔn lɔ do. (Amh. 9:​15-23) Wo pleŋ tɛnŋ senɔ gacuho kpɛn amɛve lɔwo gbeɖiɖi gangan ci yí nanɔ kanxle wo pleŋ mɔ yewoɖo atɔ soso. (Amh. 10:2) Denyi nɔ mɛɖe sɔ avɔnzava lɔ gbɔ yí enyi exlɔ vevi nɔ Yehowa sɔwu mɛ ciwo yí le jinjintɔxu nɔ avɔnzava lɔ o. Ewaɖeɔ, amɛshiamɛ ci yí lé jukɔn yoyu ci Yehowa ɖo lɔ mɛ atɛnŋ anyi Yi mɛdru yí akpɔkpɔ emɔ mɔ Yɛadasɛ mɔ nɔ ye yí agbeglɔn ta nɔ ye. Ahanke le egbɛ mɛ, nɔ mìle fiɖekpokpui nɔ nyigban lɔɔ, Yehowa atɛnŋ alɔn mì, ále bu nɔ mì nywiɖe yí agbeglɔn ta nɔ mì.

EGBƐ MƐ KPƆWƐWO CIWO YÍ DASƐ MƆ YEHOWA DETRANƆ AMƐ MƐ O

13. Le egbɛ mɛ ɖe, emɔ ɖeka ci ji Yehowa tonɔ yí detranɔ amɛ mɛɔ?

¹³ Mɛɖewo le Mawu mɛwo mɛ gbɛ yí sɔ xexe lɔ keŋkeŋ dɔwaxu gangantɔ lɔ gbɔ alo Yehowa Kunuɖetɔwo lɔjedɔwaxu ɖe gbɔ. Mɛbuwo wanɔ dɔ le texwe ŋtɔ́wo. Ci yí mɛ ŋtɔ́wo tɛnŋ nanɔ kpekpedonu le esɔ sugbɔ ciwo yí wowanɔ le texwe ŋtɔ́woɔ, edɔ yí wonɔnɔ ju koɖo mɛ ciwo yí le ŋkɔ nɔ dɔ lɔ. Mɛɖɛwo nyi ekán lɔ mɛ hamɛwo jikpɔtɔwo, yí buwo le gashiagamɛ sumɔsumɔdɔ vovovowo wakɔ. Nɔ dèle amɛ sugbɔ ciwo yí wakɔ edɔ ŋtɔ́wo mɛ le kakacɛ mɛ yɛɔ, kando ji mɔ Yehowa lɔn yi Mɛdruwo pleŋ yí wo nu jɔnɔ ji ni. Éjeshi eo ɖɛ nywiɖe yí ana enu ci yí ʒan mɛɖekamɛɖeka. (1 Piɛ 5:7) Yehowa nanɔ gbɔngbɔnmɛŋɖuɖu mɛɖekamɛɖeka ci yí nyi yi sɛntɔ, danasɛ emɔ nɔ wo yí gbeglɔnnɔ ta nɔ wo.

14. Kpɔwɛ bu ci yí gbedasɛ mɔ Yehowa detranɔ amɛ mɛ le Mɛdruxɔxɔ yitɔ mɛɔ?

¹⁴ Le egbɛ mɛɔ, amɛmɛmatramatra Yehowa tɔ kpɔwɛ ɖeka yí nyi ci ewɛ yí amɛshiamɛ atɛnŋ akpɔ Bibla le xexe lɔ keŋkeŋ mɛ yí ahlɛn. Ebregbe, Arameɛngbe koɖo Grɛkigbe nyi egbe amɛtɔn  ciwo mɛ woŋwlɛ Bibla do doŋkɔ. Mɛ ciwo yí atɛnŋ ahlɛn Bibla le egbe ŋtɔ́wo mɛ le ekacaca nywi mɛ koɖo Yehowa sɔwu mɛ ciwo yí datɛnŋ ahlin yɔa? Oo, de ahan yɔ nɛ o.—Mt. 11:25.

15. Kpeɖoji ci yí dasɛ mɔ Yehowa detranɔ amɛ mɛɔ? (Kpɔ foto lɔ hɛnnɛ.)

¹⁵ Denyi nɔ mìyi suklu sugbɔ alo nya egbe sugbɔ dodo ɖɛ yí adɔ mìwo nu akpe nɔ Yehowa o. Denyi mɛ ciwo yí yi suklu sugbɔ ɖekɛ yí Yehowa nanɔ ŋununyanya yitɔ o. Ewaɖeɔ, énanɔ ŋununyanya yitɔ mɛ ciwo pleŋ yí le nyigban lɔ ji nɔ woyi suklu sugbɔ alo nɔ wodeyi can. Woɖe yi Nyɔ Bibla do egbe kotokun sugbɔ mɛ. Ecɛ dɔ yí amɛ ciwo pleŋ yí le xexe lɔ mɛ atɛnŋ akpɔ nyɔna so nukplakpla yitɔwo mɛ yi woakpla lé woanyi yi xlɔwo do.—2 Tim. 3:​16, 17.

KPƆTƆ ANYI MƐ CI YÍ YEHOWA “LƆN”

16. Sɔgbe koɖo Edɔwawawo 10:​34, 35 ɖe, lé mìawɛ yí Yehowa akpɔtɔ alɔn mìɔ?

¹⁶ Mɔnukpɔkpɔ gangan enyi nɔ mì mɔ Yehowa xɔ mì shigbe mɛdruwo nɛ do yi kpɔwɛ zava lɔ mɛ. Ényi xomɛvunɔ sɔwu mɛɖekpokpui, lɔnnɔ amɛ sɔwu mɛɖekpokpui yí gbexɔnɔ Mɛdru sɔwu mɛɖekpokpui. Gbesɔ kpe niɔ, detranɔ amɛ mɛ o, éxɔnɔ amɛshiamɛ nɔ amɛ lɔ le fiɖekpokpui, so fiɖekpokpui, se wema alo dese wema o, ɖo gbaza shiŋmɛ ɖe, so akɔta ɖe mɛ, éshin alo nyi ɖevihwɛ, alo ényi ŋsu alo nyɔnu. Vɔ mɛ ciwo yí wanɔ do yi sewo ji ɖekɛwo yí Yehowa xɔnɔ shigbe yi mɛdruwo nɛ.—Hlɛn Edɔwawawo 10:​34, 35.

17. Fini mìakpɔ nyɔ bu ciwo yí agbekpedo mì nu mìakpɔtɔ anyi mɛdru Yehowa tɔ le yi zava mɛɔ?

¹⁷ Shigbe lé wonui le Ehajiji Wema 15:1 mɛ nɛɔ, Davidi biɔ nyɔ ɖekawo se: “[Oo Yehowa,] mi yí a tɛnŋ nɔ̀ Ao zava kɔkwɛ mɛ ɔ? Mi yí a tɛnŋ nɔ̀ Ao to kɔkwɛ ji ɔ?” Gbɔngbɔn kɔkɔɛ na yí ehakpatɔ lɔ ɖo enyɔ cɛwo ŋci. Enyɔta ci yí kplɔ cɛ do axo nuxu so enuŋtɔŋtɔ ɖewo ciwo mìɖo awa yí mìwo nu akpɔtɔ akpekpeɛ nɔ Yehowa.